سود غیر عملیاتی و درآمد فروش در صورت سود و زیان به صورت مجزا منعکس می شود ، سود غیر عملیاتی به طرق زیر تعریف میشود .
.1سود غیر عملیاتی معرف درآمدهایی است که از فروش محصولات ،کالا یا ارائه خدمات تحصیل نشده است .
.2سود غیر عملیاتی عبارت است از افزایش در خالص دارائیها که از معاملات جانبی یا اتفاقی ( بجز مبادلات سرمایه ای و درآمدفروش )حاصل شده است .
با توجه به نظر برخی ها ،در صورت سود وزیان تنها باید درآمد فروش منظور گردد زیرا ، ماهیت ثانویه و جانبی سود غیرعملیاتی به معنای مکرر و مربوط نبودن آن به فعالیتهای انتفاعی می باشد. این طرز تفکر ،اصطلاحاً با مفهوم سود عملیات جاری ( مفهوم سود عملیات جاری بر اندازه گیری کارآیی واحد انتفاعی تاکید دارد و آنرا کانون توجه قرار می دهد .) مورد اشاره قرارمی گیرد.نظریه مقابل این مفهوم اصطلاحاً مفهوم شمول کلی (مفهوم شمول کلی سود به عنوان تغییر در حقوق صاحبان سرمایه ،از طریق ثبت رویدادها یا تجدید ارزیابی واحد انتفاعی طی یک دوره مالی ،بجز توزیع سود سهام یا مبادلات سرمایه ای تعریف شده است .) نامیده می شود. براساس این مفهوم تمامی درآمدهای فروش و سود غیرعملیاتی ، صرفنظر از منبع آن، باید در صورت سود و زیان منعکس شود .
چه موقع هزینه ها تحقق می یابند ؟
طبق تعریف ، هزینه هنگامی تحقق می یابد که کالاها یا خدمات ، در فرآیند کسب درآمد فروش مصرف یا استفاده می شوند . زمانبندی یا گزارش هزینه ، با ثبت این فعالیت در حسابها یا لحاظ کردن آن در صورتهای مالی مطرح می گردد . گزارش هزینه ممکن است همزمان با فعالیت یا استفاده از کالاها یا خدمات ، متعاقب فعالیت ، یا در شرایط غیر معمول ، قبل از فعالیت انجام پذیرید .
گاهی تعیین زمان گزارش هزینه مبتنی بر مفهوم سودی است که آشکارا یا بطور غیر آشکار انتخاب و پیشنهاد می گردد . تعریف سود به عنوان تغییر ارزشها معمولاً ایجاب می کند که هزینه ها زمانی که کاهش ارزش واقع میشوند یا هنگامی که تصوری از فواید آتی از استفاده از کالاها و خدمات نیست گزارش شوند . مفهوم سودی که گردش وجوه نقد را مورد تاکید قرار می دهد ، موجب میشود که هزینه ها در زمانی نزدیک به مخارج نقدی واقعی گزارش گردند . حسابداری تعهدی ، اگرچه رویکردی مابین دو مفهوم افراطی بالا محسوب می شود اما متمایل به مفهوم تغییر ارزشهاست . زیرا قیمتهای ورودی ( بهای تمام شده ) تا زمانی که افزایش از طریق جایگزینی قیمتهای خروجی ( فروش ) گزارش شود ، حفظ می گردند . به عبارتی در حسابداری تعهدی ، هزینه ها در دوره ای شناسائی می شوند که در آمد فروش مربوط شناسائی می گردد . یعنی در فرآیند مقابله هزینه ها با در آمد فروش ، ابتدا زمانبندی گزارش در آمد فروش تعیین و سپس متعاقب آن ، هزینه های مربوط در همان دوره گزارش می شود. تنها در شرایط غیر متعارف ممکن است شناسائی درآمد فروش تا زمانی که بتوان هزینه ها را اندازه گیری یا مشخص کرد ، به تعویق افتد .
تغییرات حسابداری به شرح زیر می باشد .
.1تغییر در برآورد حسابداری
.2اصلاح اشتباه و تغییر در رویه های حسابداری
.3تغییر در شخصیت حسابداری واحد گزارشگر
الف) تغییر در برآورد حسابداری :
بند 31 بیانیه شماره 6 استاندارد ایران در ارتباط با تغییر در برآورد حسابداری چنین مقرر می دارد : « آثار تغییر در برآوردهای حسابداری باید در تعیین سود یا زیان خالص دوره ای منظور شود که در آن تغییرات صورت گرفته است ، بدیهی است چنانچه تغییر مزبور بر دوره های آتی اثر گذار باشد ، آثار چنین تغییری باید در تعیین سود یا زیان خالص دوره های بعد منظور شود » تغییر در برآورد صرفاً ممکن است در دوره جاری اثر گذار باشد و ممکن است علاوه بر دوره جاری ، دوره های آتی را نیز تحت تاثیر قراردهد .
نکته : ماهیت و مبلغ تغییر در برآورد حسابداری که دارای اثر بااهمیتی در دوره جاری است یا انتظار می رود اثر با اهمیتی در دوره های بعد داشته باشد باید افشاء گردد ، در صورتی که تعیین مبلغ تغییر عملی نباشد ، موضوع باید در یادداشتهای توضیحی افشاء گردد .
صورت سود و زیان جامع :
«گزارشی که کلیه تغییرات در ارزش ویژه ( خالص دارائیها ) در واحد تجاری طی یک دوره حسابداری ناشی از رویدادهای مالی ، سایر رویدادها و شرایطی که مربوط به منابع متعلق به مالکان شرکت نباشد . که آن شامل همه تغییرات رخ داده در ارزش ویژه طی یک دوره می شود ، به جز تغییرات ناشی از سرمایه گذاری به وسیله مالکان و پرداخت به آنان »
طبق استاندارد حسابداری ایران نحوه گزارش صورت سود و زیان جامع به قرار زیر است :
.1سود و زیان خالص طبق صورت سود و زیان
.2مازاد تجدید ارزیابی سرمایه گذاری های بلند مدت ، مازاد تجدید ارزیابی دارائی ثابت مشهود و نامشهود
.3تعدیلات سنواتی
