لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه42
بی تردید، جنبش مردمی پانزدهم خرداد 1342 نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران و برگ زرینی از مبارزات حق طلبانه مردم این مرز و بوم است و از این رو شایسته است همواره مورد توجه و موضوعی برای تحقیق و پژوهش باقی بماند.
مقاله حاضر، نگاهی تحلیلی به روند شکل گیری قیام 15 خرداد و آثار و نتایج آن دارد.
الف) روند
قیام 15 خرداد 1342 ریشه در حوادثی دارد که متعاقب تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی در مهر 1341 بوقوع پیوسته اند. ناگفته نماند این لایحه نیز، خود روایت و بخش دیگری از اصلاحات مورد نظر آمریکا در اواخر دهه 30 بود که به علت مخالفت آیت الله بروجردی با اصلاحات ارضی به تعویق افتاده بود. آیت الله بروجردی در پاسخ به فرستاده شاه که گفته بود: ما مجبور به انجام اصلاحات ارضی هستیم و کشورهای همسایه نیز دست به چنین اصلاحاتی زده اند، گفته بود که کشورهای همسایه، اول جمهوری شده، بعد چنین اصلاحاتی را انجام داده اند. اینجا که هنوز سلطنتی است.1 اما با رحلت معظم له در فروردین 1340، مرجعیت یک دست و مطلق شیعیان بویژه ایرانیان از میان رفت و بتدریج مقام مرجعیت یا به نجف اشرف منتقل و یا در میان تعدادی از مراجع قم، از جمله امام خمینی تقسیم شد. شاه نیز که اصلاحات مذکور را تا زمان حیات آیت الله بروجردی به تعویق انداخته بود، بلافاصله پس از رحلت ایشان با انتصاب دکتر علی امینی به نخست وزیری در اردیبهشت ماه 1340 درصدد اجرای آنها برآمد. امینی برای آسوده شدن از مخالفت های احتمالی علمای قم علیه اصلاحات به قم رفت و با مراجع آن شهر دیدار و به طور خصوصی گفتگو کرد. به هر ترتیبی که بود، اصلاحات ارضی 20 دیماه همان سال به تصویب رسید و به اجرا درآمد. امام خمینی که از یک سو ابعاد و نتایج اصلاحات را در هاله ای از ابهام می دید و از سوی دیگر متهم شدن به طرفداری از زمین داران می هراسید، مخالفتی علنی با اصلاحات نکرد و به انتظار تحولات بعدی نشست.
با این همه شاه که از افزایش قدرت علی امینی و نیز اعتماد کامل آمریکا به او در انجام اصلاحات نگران به نظر می رسید، به تکاپو افتاد و در سفری به آمریکا به دولتمردان آن کشور قول داد که حاضر است خودش اصلاحات را انجام دهد. بدین ترتیب امینی در 27 تیرماه 1341 استعفا داد و اسدالله علم به جایش نشست. علم تحصیلات عالیه نداشت و در میان مردم و مخالفان سیاسی چهره خوش نامی نبود. با این وجود، نفوذ بی نظیری در امور کشور داشت و از نزدیکترین و مورد اعتمادترین دوستان شاه به شمار می رفت.2 او که مامور اجرای اصلاحات شده بود در 16 مهر 1341 لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی را به تصویب رساند
تحقیق در مورد قیام 15 خرداد
