لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
ایذه ، شهرموزه ای طبیعی در دل کوه
کاوشهای باستان شناسی، سکونت انسان در چهل هزار سال پیش در کوه های بختیاری و لرستان را تأیید می نماید. اقوام ساکن در بین النهرین به مردمی که درکوههای بختیاری و لرستان سکنی داشتند ایلامی می گفتند، یعنی کوه نشین ،همان مردمی که تمدنی درخشان را بنیاد نهادند که سه هزار سال دوام آورد.
بیشترین نقوش برجسته صخره ای از دوران ایلامی در حومه ی شهر ایذه قرار دارد و شامل چند صد نقش برجسته می شود که عمدتا ماهیت دینی دارند و با مراسم مذهبی و قربانی آیین های نیایش ارتباط دارند. وفور این نقوش برجسته در حومه ی ایذه سبب گردیده ،تا باستان شناسان برای این منطقه سرزمین سنگ نگاره ها را بر گزینند.
این شهر علاوه بر اقتداری که در تمام دوران ایلام به عنوان یکی از ایالتهای خودمختار به نام آنزان یا انشان داشته، در دوران هخامنشیان این افتخار و مرکزیت را هم داشته که در سنگ نبشته های زمان هخامنشیان، شاهان خود را نخست، شاه آنزان یا انشان می نامند وآن گاه که پارس را به متصرفات خویش افزودند خود راشاه پارس وآنزان خواندند،که این گفته در منشوربزرگ کورش کشف شده درشهربابل، به صراحت بیان شده است.
شیوه ی معماری معبد معروف شمی (درحومه ایذه) به سبک معابد یونانی وهمچنین کشف مجسمه ی رب النوع های یوانی دراین منطقه گواه رونق این شهردرزمان سلوکیان وبعدازحمله ی اسکندر مقدونی است . کشف مجسمه ی برنزی سربازپارتی دراین منطقه گواه آبادانی ورونق این شهر درزمان اشکانیان می باشد. عبورراه باستانی «دزپارت» ویا «دسپارت»( که شهر مهم شوش و منطقه ی خوزستان را به فلات داخلی ایران مرتبط می ساخت )از این شهر ، نشان از اهمیت این شهر در زمان ساسانیان دارد.
این شهر در فاصله ی سالهای 550 تا 527 هجری قمری مرکز حکومت اتابکان لر بزرگ بود وبه مالمیر(مال امیر) معروف بوده است. که ابن بطوطه ،جهان گرد معروف در قرن هشتم از شهر ایذه دیدن نموده وبه وجود 44 خانقاه در این شهر اشاره می نماید. انقراض اتابکان و احتمالاً حوادث طبیعی سبب افول اهمیت این شهر در دوره تیموریان شد، ولی زندگی مستمر انسان در طی هزاران سال در این منطقه این مکان را به یکی از قطب های مستعد و مناسب برای مطالعات باستان شناسان تبدیل نمود.
تپه های مصنوعی فراوان، نقوش بر جسته بقایای راه ها وپایه های قدیمی هر ساله زمینه ی مناسبی برای جذب پژوهشگران وعلاقمندان به این شهر بوده است .
مکانهای دیدنی و باستانی شهر ایذه
نقوش برجسته کول فرح
در هشت کیلومتری شمال شرقی ایذه واقع گردیده. علاوه بر وجود یک کتیبه ی بسیار جالب و نقشینه خط میخی ایلامی، دارای سنگ نگاره ها و دیوارنگاره های زیادی نیز می باشد. بر صفحه ی سنگ نبشته، نقش چند انسان در کنار نوازندگان موسیقی «چنگ، فلوت، بربط» و لاشه چند رأس قوچ قربانی شده وجود دارد ،در ضلع شرقی یک شکارگاه به تصویر کشیده شده است که حیوانات در حال فرار و شخصی به وسیله سگ شکاری (تازی) آنها را شکار می کند.نقش برجسته جنوب شرقی کول فرح تصویری از شاه یا شخص بزرگ دیگری نشسته بر تخت را نشان می دهد که پیرامون آن اشخاصی چند حجاری شده که بیننده را به یاد شاهان هخامنشی می اندازد. همچنین در طرفین سنگی بزرگ، نقوش برجسته ی متعددی نیز خود نمایی می کند که ظاهراً حکایت از یک نوع مراسم و ایدئولوژی مذهبی است. در قسمتی از سنگ نبشته های کول فرح آمده است:«من بنا کردم معبد خدای (دبتی) را مخبر آیات و معبد خدای(تُرتُر) محافظ این طایفه و معابد تمتم خدایان دیگر را و آنها که این خطوط را تحت نظر دارند. در حصار معبد قربانی انبوه خواهد شد ،اگر کسی معبد را بسازد...(دِل بَت) آباد باشد امید است که قانون من و اسم بخشش من مدام باشد، باز به مقامی که تجاوز می کند علناً لعنت می کند مگر معبد را محترم دانسته و به مکان این خطوط در این کوه خدایان با قربانی بیایید» ،که نشان از تقدس این مکان در آن زمان و همچنین توجه به قربانی در پای این معابد می باشد.
اشکفت سلمان
در سه کیلومتری جنوب غربی شهر ایذه واقع گردیده است.در اطراف آن بقایای شهری به چشم می خورد که بر اثر عوامل مختلف از بین رفته است.این غار (اشکفت) بزرگ طبیعی به واسطه ی داشتن چشمه ی آبی گوارا و هوای خنک در فصل تابستان و همچنین کتیبه ها و آثار قابل تأمل باستانی از جمله سیاحتگاهها و موزه های باز طبیعی شهرستان ایذه به شمار می رود. بقایای شهرک مسکونی تاریخی در اطراف این غار بزرگ که آن هم احتمالاًیکی از معابد دوران ایلامی بوده است، به خوبی مشهود است ،وسط مجموعه ی شهری از سوی شمال آب انباری مستطیل شکل در حالی که دیوارها و کف آن با سنگ و ساروج ساخته شده است،به خوبی قابل رؤیت می باشد. آب آشامیدنی شهر به وسیله ی جویی دو رشته (احتمالاًبه علت تغییر مسیر آب) از چشمه طبیعی درون غار که به آب انبار منتهی می گردیده است، تأمین می شده است. در داخل غار و اطراف آن دو نقش برجسته و یک کتیبه سنگی به خط میخی ایلامی از چند تن از شاهزادگان و بزرگان ایلامی دیده می شود که با توجه به طرز حجاری، نقوش مربوط به شاهزاده «هانه» یا «هانی»«شوترُک ناهونته» و سایر دودمان ایلامی است.
تاق طویله
تاق طویله در غرب شهر ایذه و در خیابان محمد رسول الله واقع است. زیربنای این بنای تاریخی که از سنگ ساروج ودر دو طبقه ساخته شده 14 هزار متر مربع است. قلعه تاریخی «طاق طویله» متعلق به دوره اتابکان لر و حدود قرن هفتم هجری است. حریم این قلعه حدود 25 تا 30 هزار متر است و تاکنون چهار گوشه بنا با دیوارها3 و اتاق سالم از قلعه در حفاری ها به دست آمده است. قلعه «طاق طویله» در ابتدا کاروانسرا و پس از آن اصطبل خان های بوده است.این قلعه هم اکنون در منطقه مسکونی و تجاری شهر «ایذه» قرار دارد. «ابن بطوطه» در سفرنامه خود آورده است که 3 شب در این قلعه که کارکرد کاروانسرا داشته است، بیتوته کرده است.
تاق‌تویله یک اثر منحصر بفرد و یک بنا بسیار زیبا و گسترده است که زیباترین تزئینات کاشی را دارد. کاشیکاریهای معرق، ترکیب آجر کاشی، گچ‌بری‌های رنگین و سازه‌های معماری پیچیده که
تاکنون کاربری آن مشخص نشده ، سوالات بی شماری را پیش‌روی باستان شناسان قرار داده است.
این بنا نزدیک به ده‌ها در بیرونی و یک پلان معماری چهارضلعی دارد. اما درون آن یک حیاط هشت ضلعی وجود دارد که در دو مرحله ساخته شده‌است. فراوانی درها نشان می‌دهد ضروتی برای حفاظت آن احساس نمی‌شده شاید این بنا یک بنای عمومی بوده که تدابیر امنیتی برای آن اندیشه نشده است.
تاق تویله داری نفیس‌ترین کاشیکاریهای دوران ایلخانی و تیموری است. کاشیکاریهای برجسته چون زرین فام، چلیپا و کاشی‌های با نقوش گیاهی مثل سلطانیه و کاشی‌های چون مسجد جامع اصفهان متعلق به دوران تیموری این اثر را منحصربفرد کرده‌است.
این بنا با یک پلان هشت ضلعی دارای دو پلکان بسیا زیبا و عریض‌تر از پلکان عالی‌قاپو است که ظرافت این معماری نشان از مهارت سازندگان خود دارد. همچنین در این کاوش‌ها وجود تن‌پوشه‌های سفالی (شبیه آبراهه) بسیار زیبایی بدست آمد. این احتمال وجود دارد که آب این مجموعه بوسیله این تن‌پوشه‌ها و از چشمه‌های نورآباد(منطقه ای کوهپایه ای در بالادست این بنا) تامین می شده است. ( نویسنده: کامران شاهولی)
دانلود مقاله ایذه
