کلیات
به طور کلی سیستم حقوق و دستمزد تابع قوانین و مقررات استخدامی حاکم بر موسسات می باشد. مهمترین قوانین و مقررات استخدامی در حال حاظر شامل قانون استخدام نیروهای مسلح ،قانون استخدام کشوری ، مقررات استخدامی شرکتهای دولتی و مقررات استخدامی خاص مانند صدا و سیما ، سازمان تامین اجتماعی ، شرکت ملی نفت ایران و اعضای هیات علمی دانشگاهها می باشد.البته در زمینه حقوق و دستمزد همه این موسسات و شرکتهای خاص مشمول قانون واحدی درامده اند و کارگران نیز اعم از بخش دولتی و خصوصی تابع قانون کار هستند.
به موجب قانون استخدام کشوری دو نوع خدمت رسمی و پیمانی پیش بینی شده است. همچنین دستگاههای دولتی می توانند در مشاغلی از وجود کارگران تابع قانون کار استفاده کنند.
مکانیزم پرداخت حقوق و دستمزد در قانون استخدام کشوری تابع قانون نظام هماهنگ پرداخت می باشد و دولت مکلف است همه ساله ضریب جدول حقوق را با توجه به شاخص هزینه زندگی تغییر دهد .فوق العاده ها نیز متناسب با حقوق مبنا و افزایش سنواتی افزوده می شوند.
فوق العاده اضافه کار در این نظام بر مبنای 1\175 حقوق و مزایا برای هر ساعت اضافه کاری ،فوق العاده بدی اب و هوا حداقل 5 و حداکثر 25 درصد حقوق مبنا ،محرومیت از تسهیلات زندگی از10 تا 50 درصد حقوق مبنا و بالاخره فوق العاده محل کار ، ماموریت ، سختی شرایط محیط کار و پاداش بر اساس مصوبه و ضرایب مشخص شده از سوی هیات وزیران تعیین شده است.
متناسب با تعداد مقررات استخدامی ،قوانین و مقررات بیمه و بازنشستگی نیز متفاوت است .در حال حاضر سیستمهای عمده و فراگیر بیمه شامل تامین اجتماعی ،اینده ساز ، نیروهای مسلح و خدمات درمانی می باشد.
کارمندان بخش دولتی ، تحت پوشش بیمه خدمات درمانی هستند که هر ماهه 30 درصد از مبلغ بیمه کامل (6057ریال )را که توسط هیات دولت تعیین شده برای خود و افراد تحت تکلف (حداکثر3 فرزند)به حساب بیمه خدمات درمانی پرداخت می کننند هر کارمندو افراد تحت تکلف یک دفترچه بیمه دارند که در هنگام مراجعه به پزشک ، بستری در بیمارستان و یا دریافت دارو از مزایای تعلق گرفته ان بهره مند می شوند.
بیمه اینده ساز یکی از صندوق های بیمه و بازنشستگی خاص می باشد که برای کاکنان سازمان گسترش و نوسازی و شرکتهای تابع ان پیش بینی شده است.
مقررات بازنشستگی نیز به طور عمده شامل مقررات چهار صندوق ، بازنشستگی کشوری ، تامین اجتماعی ، سپه و موسسات خاص می باشد.
صندوق بازنشستگی کشوری ، عهده دار امور بازنشستگی مشمولین قانون استخدام کشوری و تعدادی از شرکتهای دولتی و شهرداری ها (به استثنای شهرداری تهران ) می باشد.مشترکین این صندوق هر ماهه 9 درصد حقوق ، تفاوت تطبیق حقوق و فوق العاده شغل خود را به عنوان سهم مستخدم و معادل 1/5برابر ان را تحت عنوان کسور بازنشستگی سهم کارفرما به این صندوق واریز می کنند تا خود و خانواده هادر هنگام بازنشستگی ، از کارافتادگی و فوت از مزایای مبنای کسورات بستگی دارد و همچنین تابع شرایط سنی ،نوع فعالیت و سنوات خدمت می باشد.
لازم به ذکر است که مبلغ ماه اول هرگونه افزایش حقوق و مزایا باید به صندوق بازنشستگی کشوری واریز شود و برخی فوقالعاده ها مانند اضافه کاری ، بدی اب و هوا و محرومیت از تسهیلات مشمول کسور بازنشستگی نمی شود.
بالاخره بیمه و صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی که به منظور اجرا ، تعمیم و گسترش انواع بیمه های اجتماعی و استقرار نظام هماهنگ امور بازنشستگی و مستمری شرکتها ، از تعدادی موسسات دولتی و نیز کارگران بخش خصوصی و دولتی تشکیل شده است .قوانین ، مقررات و کارکرد این سیستم در مباحث بعدی به تفصیل امده است.
1-1 تعاریف حقوق و دستمزد
انچه را که در مقابل کار انجام شده توسط کارکنان اداری ، مدیران و یا ارایه کنندگان هرگونه خدمات مشاوره ای به طور ماهانه به انها پرداخت می شود و حقوق پرداختی به کارگران ماهر و یا ساده را دستمزد می گویند که بر حسب روز ، ماه و مقدار تولید می باشد. پس می توان گفت :
«حقوق و دستمزد عبارت است از وجوهی که برای کار انجام شده در طی یک مدت معینی پرداخت یا تعهد می شود.»
یکی از بزرگترین اقلام هزینه موسسه ، دستمزد یا حقوق پرداختی به کارکنان ان موسسه می باشد و چون قسمت عمده ان معمولا به صورت پول نقد پرداخت می شود لذا برنامه ریزی در واحد کنترل حقوق و دستمزد باید باشرایط موسسه هماهنگ باشد ، به طوری که کمیت و کیفیت نیروی کار و هزینه های حقوق و دستمزد باید باشرایط موسسه هماهنگ باشد،به طوری که کمیت و کیفیت نیروی کار و هزینه های مربوط به ان همواره مورد کنترل و تجزیه و تحلیل قرار گیرد و جمع اوری اطلاعات در حداقل زمان صورت گیرد و رقم قابل پرداخت به درستی محاسبه شود.
بنابراین مشاهده می شود که حقوق و دستمزد ، خود از مباحث مختلفی مانند قوانین کار ، تامین اجتماعی ، مالیات ، سیستمهای کنترلی نظام پرداخت و روشهای حسابداری تشکیل شده است که سعی می شود براساس مندرجات استاندارد به شرح ان بپردازیم.به طور کلی زمانی که هزینه حقوق و دستمزد یک کارگر در موسسات تولیدی پرداخت می گردد در حسابداری ثبت زیر انجام می شود:
فایل ورد 54 ص
دانلود پروژه حسابداری حقوق و دستمزد