با اینکه سلولهای یک گیاه یا یک جانور از نظر ساختمانی و عمل با یکدیگر متفاوتند، عموماً واحد ماده زنده بوده و خواص مهم مشترکی دارند. مثلاً، سلولهای گیاهی و جانوری حاوی ژنها و کروموزومها هستند و کروموزومها در چرخه تقسیم سلول دارای اهمیت‌اند.
تقسیم میتوزی سلول فرآیندی است که سلولها تکثیر شده و رشد امکان‌پذیر می‌گردد. زمانی که تقسیم میتوزی انجام می‌گیرد، هرکدام از سلولهای ایجاد شده با اینکه کوچکتر از سلول مادر هستند ولی یک سلول کاملند. بعداً در اثر رشد، سلول اندازه طبیعی خود را به دست می‌آورد. تقسیم میتوزی در موجودات تک‌سلولی در واقع همان تولید مثل است، زیرا دو موجود جدید به وجود می‌آید که هرکدام اطلاعات ژنتیکی موجود در سلول مادری را به ارث می‌برند. در موجودات عالی، رشد درثر تقسیم سلولی و سپس حجیم شدن و متمایز گردیدن سلولها صورت می‌گیرد. این تقسیمات و رشد تا بالغ شدن موجود ادامه خواهد داشت. مثلاً انسان که زندگی را با یک سلول یا زیگوت شروع می‌کند در اثر رشد و تقسیمات دارای میلیاردها سلول می‌گردد. تعداد سلولها از آن به بعد کم و بیش ثابت باقی می‌ماند. تقسیم سلولی در پوست انسان در تمام طول زندگی زیاد می‌باشد که البته نتیجه آن ازدیاد سلولها نبوده، بلکه جایگزین سلولهائی می‌گردد که از بین می‌روند. در بعضی از موجودات دیگر مانند مگس سر که بالغ، تقسیمات سلولی ناچیز صورت گرفته و تعداد سلولها تغییرات زیادی نمی‌یابد.
چرخه سلول
رشد مستلزم ازدیاد توده سلولی، مضاعف شدن ماده ژنتیکی، و تقسیم است که در آن تساوی ماده ژنتیکی در سلولهای خواهری تضمین گردد. عملیات اخیر با ترتیب ذکر شده در چرخه زندگی سلول صورت می‌گیرد (شکل 11-2). در ابتدا یک سلول دیپلوئید (شامل n2 کروموزوم) مرحله رشد و ازدیاد حجم را پشتسر می‌گذارد که این مرحله را G1 نامند. G1 در سلولی که جهت تکمیل چرخه زندگی خود احتیاج به 24 ساعت دارد حدود 10 ساعت طول می‌کشد. این مرحله مخصوص رشد سلول و تهیه مواد شیمیائی جهت سنتز DNA می‌باشد. در مرحله بعدی که S نامیده می‌شود و 9 ساعت را به خود اختصاص می‌دهد مخصوص دوبله شدن ماده ژنتیکی و سنتز DNA است. ساختمانهای مضاعف شده را کروماتیدهای خواهری می‌نامند. هر زوج کروماتیدهای خواهری دارای دو کروموزوم متشابه می‌باشند. بعد از تکمیل همانندسازی کروموزمها، سلول وارد دومین مرحله رشد به نام G2 می‌گردد، که برای 4 ساعت ادامه داشته و تا شروع میتوز (M) به درازا می‌کشد. در مرحله آخر یا میتوز کروماتیدهای خواهری از یکدیگر جدا شده و هرکدام به یک سلول خواهری می‌رود (شکل 12-2). البته طول مراحل ذکر شده بستگی به گونه و احتمالاً یافت موجود دارد.
میتوز
جزئیات تقسیم سلولی در سلولهای جانوری در اواخر قرن نوزدهم توسط والتر فلمینگ در سلولهای گیاهی توسط ادوارد استراسبرگر (Edward Strasburger) و محققین دیگر روشن گردید. دو فرایند مرتبط تشخیص داده شده:
1ـ میتوز یا کاریوکنیز، تقسیم سلولی و 2ـ سیتوکنیز که درست بعد از میتوز شروع می‌شود و در آن سیتوپلاسم و ضمائم آن تقسیم شده و نهایتاً دو سلول خواهری به وجود می‌آیند. مراحل اصلی میتوز عبارتند از: پروفاز، متافاز، آنافاز و تلوفاز. جهت روشن شدن موضوع اینترفاز که مرحله بین دو تقسیم است نیز توضیح داده خواهد شد.
اینترفاز
در این مرحله کروماتین، ماده‌ای که حاوی اطلاعات ژنتیکی است، ناپدید می‌گردد. مواد شیمیائی مخصوصی که جهت سنتز کروموزومها و پروتئین‌هائی که بعداً تشکیل دوک را می‌دهند در این مرحله یافت می‌شوند. اینترفاز در مقایسه با میتوز، که ممکن است از 10 دقیقه تا چندین ساعت به طول انجامد، بسیار طولانی می‌باشد (جدول 1-2). با توجه به شکل 11-2 اینترفاز شامل G1، S، و G2 می‌گردد.
شامل 76 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق مکانیسم سلول