لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:51
مقدمه
زمین در پندار هنرمند مسلمان محضر خداست و مسجد تمثیلی از عالم وجود انسان در چهره آسمانی خویش است . مسجد قلب دنیاست فضایی که زمین و آسمان در آن به هم پیوند می خورند و کانونی که تجلی هویت معنوی مسلمانان و مرجع و پناه آنان از صدر اسلام تا کنون بوده است . مسجد مهم ترین عنصر شهری و معماری و مرکز تبلور عالی ترین اشکال خلاقیت ، ذوق و سلیقه معماران مسلمان بوده و هست .
مساجد شاخص ترین ، فراوان ترین و ماندگار ترین بناهای معماری اسلامی هستند که مطالعه و شناخت آنها برای هر مسلمانی لازم و ضروری است . در بافت تاریخی شهرهای اسلامی گنجینه های گرانسنگی به نام مساجد جامع وجود دارد که در تمدن اسلامی علاوه بر این که عامل اصلی رسمیت یافتن شهرها بوده اند تعیین کننده الگوی کلی و هویت مشترک شهرهای اسلامی به شمار می رفتند . مساجد جامع شهرها همواره در یک رابطه کلی نگرانه ضامن حیات اسلام و باعث وحدت مذهب و سیاست بوده اند . مساجد جامع ، بارزترین و نمادی ترین بنای شهرها محسوب شده اند و همین موضوع نشانگر این است که در شکل گیری شهرها و توسعه آن ، نقش اصلی داشته اند .
مسجد جامع قم یکی از این نمونه های نمادین و ماندگار است که با شاخصه های متعدد ، چشم اهل نظر را به خود جلب می نماید . مسجد جامع قم به عقیده مورخان ، دوازدهمین نمونه مساجد کهن ایران محسوب می شود . این مسجد یکی از مهم ترین یادمان های تاریخی قم است که یادآور قدمت و عظمت این شهر می باشد . آنچه در این مجموعه تحت عنوان مسجد جامع قم تنظیم شده با دیدی خاص در قالب تاریخی ، معماری ، گردآوری شده است .
مسجد مهم ترین بنای حوزه فرهنگ اسلامی است زیرا در طول چهارده قرن همه نبوغ و استعداد معنوی و هنری و مهارتهای صنعتی در ساختن و بنای مسجد تمرکز یافته است . مسجد مهم ترین فضای معماری در سرزمین های اسلامی است . این فضا علاوه بر کارکرد دینی همواره نقش اجتماعی – سیاسی نیز برخوردار بوده است . اهمیت نقش دینی و اجتماعی مساجد موجب می شود که معماران و برخی دیگر از هنرمندان در همه دوره های تاریخی بیشترین تلاش خود را در راه خلق فضایی مناسب و شایسته برای نیایش صرف کنند . به همین جهت است که مساجد هر دوره ای رامی توان نمونه اعلای معماری و هنر آن دوران به شمار آورد .
مسجد عامل نیرومندی در همبستگی و اتحاد مسلمانان جهان است و اهمیت اجتماعی فرهنگی آن را نمی توان نادیده گرفت مخصوصاً در روزگار معاصر که مسلمانان شور و حرارت صدر اسلام را دگرباره بازیافته اند و مساجد را پایگاه جنبش علیه ستمگران و سلطه جویان ساخته اند .
تاسیس کتابخانه کانون فرهنگی و رواق ها و شبستان های مساجد ایم حقیقت را آشکار می سازد که مساجد بدان گونه که بعضی پنداشته اند منحصراً برای ادای فریضه نماز نیست بلکه از مراکز مهم سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی شهرها به حساب می آید . در طول تاریخ مساجد نقش های مختلفی راداشته اند که نشانگر اهمیت و اعتبار آنها در میان امت اسلامی بوده است . مساجد کانون عبادی ، پایگاه قضایی ، جایگاه پرداختن به امور حسبیه ، کانون ارتباط جمعی ، پایگاه جهاد و نهضت ، مراکز آموزش و ... بوده اند . برای این که بتوانیم این موضوع رابهتر نمایان سازیم از قران کریم، پیامبر اکرم ( ص ) و ائمه اطهار ( ع ) در شناساندن اهمیت و اعتبار این مکان مقدس الهام می گیریم.
پیشینه تاریخی مساجد جامع
احداث مساجد در تاریخ اسلام از همان سال های اول هجرت آغاز شد . اولین مسجد تاریخ اسلام در روز شنبه دوازدهم ربیع الاول زمانی که رسول اکرم ( ص ) به ناحیه قبا وارد شد ، بنا گردیده و پس از آن در سال اول هجری ، مسجد النبی شکل گرفت و در قرن اول هجری مسجد کوفه ( 17 ه. ق ) مسجد فسطاط ( 21 ه . ق ) جامع بصره ( 24 ه . ق ) مسجد الزهرا ساخته شد که این خود نمادی از اهتمام مسلمانان به ساخت مساجد می باشد .
تقدس مساجد را می توان مهم ترین عامل حفظ و بقای ساختمان آن دانست . نمونه هایی بسیار از مساجد متعلق به قرون نخستین هجری باقی مانده است . در حالیکه تعداد بسیار اندکی از کاخهای متعلق به آن دوره پا بر جا مانده است. همه مسلمانان در طول تاریخ بنا بر یک تکلیف دینی خود را موظف می دانسته اند که در عمارت ، حفظ و مرمت مسجد نقش فعالی را ایفا کنند .
تحقیق درباره مساجد