لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 89
تاریخچه فرش
سرزمین ایران یکی از مراکز اولیه تمدن همواره پیوستگی و تجانس قریبی با هنر و صنعت داشته و با تارو پود مردم عجین شده که بدون هیچ اغراقی بررسی تاریخ در ایران بدون توجه به ماهیت و چگونگی هنر ممکن نبوده و نخواهد بود. در میان انواع هنرها از جمله: سفال ، سرامیک و شیشه و .... که هر کدام سهمی را به خود اختصاص داده‌اند، فرش و فرشبافی یکی از قدیمی‌ترین هنرهای ملی و سنتی مردم این سرزمین بوده که در تاریخ هنر فرش، نقش مهمی را ایفا نموده است.
از چگونگی به وجود آمدن این صنعت ظریف اطلاعات دقیقی در دست نیست اما حصیر و سبد بافی را مقدمه‌ای بر صنعت قالیبافی دانسته و سپس با تکمیل بافت حصیر و بوریا به گلیم و فرشهای درشت باف و پس از ان به فرشهای نفیس تغییر یافته باست. نقوش و طرح‌های بکار رفته در فرش‌ها نمایشگر ارزشهای الهام گرفته از موجودات پیرامون زندگی او بوده و همواره گویای فرهنگ خاص و زندگی افراد هر منطقه بوده است. آثار به جا مانده از فرشهای دستباف ایران بسیار ناچیز است اما همین اسناد و مدارک تا حدودی زیادی مبنی وجود این رشته از هنر ایرانی در اقصی نقاط این سرزمین و گسترش آن به نقاط دیگر عالم است.
حکیم ابوالقاسم فردوسی در ابتدای شاهنامه خود در بیان پادشاهی طهمورث اشاره به آغاز فرشبافی دارد.
بسی از پشت میش و بره پشم و موی بردیدند و برشتن نهادند روی
به کوشش از آن کرد پوشش به جای به گستردنیها بد او رهنمای
در تاریخ طبری نیز این مطلب تایید شده است طهمورث تاج بر سر نهاد و اول کس بود که از پشم و موی پوشش و فرش گرفت و همچنین طبری در ذکر وقایع پادشاهی جمشید که بعد از طهمورث به پادشاهی رسید می‌نویسد که : بگفت تا از ابریشم و پنبه و کتان و دیگر رستنی‌ها بریسند و ببافند و رنگ کنند و بپوشند که در اینجا نیز به رسیندگی و بافندگی اشاره دارد.
فرش به معنی گستردنی و گستردن است ولی قالی به مفهوم فرش گره‌دار (پرزدار) می‌باشد که در اشعار ناصر خسرو نیز به آن اشاره شده است.
هر چند که پشم است هر دو بسیار به است از پلاس قالی
کهنترین فرش بدست آمده به وسیله پروفسور رودنکو در دره پازیک سیبری کشف شد و به همین نام مشهور است.
در منطقه مرکزی سیبری نیز به وسیله پروفسور رودنکو قالیچه دیگری در منطقه باسادار کشف شد که این فرش نیز بسیار ظریف و حدود 7000 گره در دسیمتر مربع داشته (رجشمار 83 در دسیمتر) نوع گره آن فارسی و در هر یک از مربع‌های این قالیچه ملکه‌هایی در دو طرف مجمعه‌ای دیده می‌شوند و دو خدمتکار پشت سر آنهاست گویا مشغول انجام مراسم مذهبی می‌باشند.
تار و پود این قالیچه ابریشمی و رنگهای آن ارزنده و بافت آن استادانه می‌باشد این دو قالیچه از کهنترین یادگارهای هنر قالی بافی در جهان هستند.
از فرشهای قدیمی دیگر فرش بهارستان است که در کتابهای مختلف بعنوان نمونه عالی فرش ایرانی از آن یادشده این فرش با ابعاد ظاهرا 30×30 متر بارگاه خسرو پرویز را در مدائن زینت داده که پس از حمله اعراب در سال 16 هجری بعنوان غنیمت به عربستان برده شده و در آنجا قطعه قطعه گرید. ابوعلی مسکویه درباره این فرش می‌نویسد: بهایی برای این فرش در آن دوران نمی‌شناختند. این فرش زربفت و گوهرهایی در بافت آن بکار برده شده و راههایی از نگاره‌های گوناگون کشتزار‌های سر سبز و پرگیاه و بوستان‌هایی را به نمایش گذاشته بود.
مسعودی (متوفی 346 قمری) نیز با بیان یکی از وقایع دوران معاویه گواه دیگری بر وجود فرش بافی در منطقه خوزستان در قرون اولیه هجری است که از زیبایی و رونق فرش منطقه سوسنگرد که چون باغ پر گل دیده‌ها را نوازش می‌داد.
به هر ترتیب تمامی موارد فوق گواه آن است که در قرون اولیه هجری و قبل از اسلام بافتن فرش گره دار از مهمترین صنایع دستی مردم ایران بوده است.
فرش ایران با چنین محک تاریخی و دور نمایه معرفتی در گستره زمان ، که کسی نقطه آغازین آن را نمی‌داند متولد می‌شود.
دوره سلسله‌های ایرانی (قرون 3 تا 5 هجری)
از قرون اولیه هجری غیر از اسناد و کتب دلیل دیگری برای فرش بافی موجود نمی‌باشد در کتاب حدود‌العالم من‌المشرق الی‌المغرب از فرش منطقه فارس و طبرستان و آمل که به فرش طبری و حصیر طبری و گلیم سپید گوش و گلیم دیلمی و زربافت و دستارچه زربافت اشاره می‌کند و همچنین بر وجود فرشهایی شبیه فرش طبری در سیستان و منطقه زرنگ (زابل امروزی) و زیلو در منطقه جهرم و جوال و پلاس در منطقه نخجوان و همچنین وجود قالی در این مناطق اشاره دارد.
با بررسی نوشته‌ها مشخص است که بین فرش گره‌دار با سایر زیراندازه تفاوت قائل شده و ارزش شناخته شده‌ای داشته است.
مقدسی در قرون چهارم در کتاب احسن‌التفاهیم از محصولات خوزستان فرش منطقه سوسنگرد و قرقوب و داراب و جهرم نام برده و درباره زیبایی قالیهای قائنات و ارزش بالای آنها توضیح داده است. ناصر خسرو در مناطق مشهد اشاره دقیقی به انواع گستردنی مانند فرش و زیلو داشته و یعقوبی شرح مفصلی درباره قالیبافی آذربایجان و روج و رونق این هنر داشته و صد سال بعد نیز این بطوطه جهانگرد حبشی در سفرنامه خود خور موسی به اصفهان یادآور می‌شود که در دیزج و ایزه قالیچه‌های سبز رنگی در سر راهش گسترده بودند.
ابن خلدون درباره خراجهای طبرستانی می‌گوید سالیانه ششصد قالی به دربار خلفا فرستاده می‌شد.
از نوشته‌های پراکنده مورخان و جهانگردان متوجه می‌شویم که در قرون اولیه اسلامی قالی بافی رواج کامل داشته و اغلب بدست روستائیان و قبایل انجام گرفته و پس از تکامل و در هم آمیختن نقش‌ها نقشهای محلی را بوجود آورده است.
هم اکنون نیز اصیل‌ترین قالیها بدست روستائیان و قبایل مناطق تبریز و اصفهان و مشهد و بیجار و اراک و ترکمن و ... بافته می‌شود. قالی و ایران در کلیه زبانها مترادف بوده و با وجودی که مبدأ این صنعت بطور قطع معلوم نگردیده می‌توان گفت بهترین و ظریفترین قالیهای دنیا در ایران بافته شده و در هر یک از موزه‌های شهرهای مهم دنیا جزء برجسته‌ترین اشیاء گرانبها یک یا دو قالی ایران به نمایش گذارده شده است که جزء
تاریخچه فرش