دانلود مقاله علل پیدایش آفات

اختصاصی از حامی فایل دانلود مقاله علل پیدایش آفات دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 24

علل پیدایش آفات :

آفت چیست؟ چه عواملی باعث به وجود آمدن آفات می‌شوند؟

آفت موجودی است که خسارت اقتصادی داشته باشد. علل پیدایش آفت در سه موضوع اصلی خلاصه می‌شود:۱) وارد شدن موجودات به مناطق جدید (تهاجم) Invasion؛

۲) تغییرات اکولوژیکی؛

۳) تغییرات اجتماعی – اقتصادی.

تهاجم یکی از موضوعات بسیار مهمی است که مخصوصاً در طی قرن اخیر بدلیل سهل‌الوصول شدن مسافرت‌ها، بسیار گسترش پیدا کرده است. در واقع تعداد بسیار زیادی از آفات مهم و کلیدی در نقاط مختلف دنیا آفاتی هستند که از یک نقطه یا منطقه پَراکنش بومی به مناطق جدید وارد شده‌اند و بدلیل اینکه این آفات بدون دشمنان طبیعی خود به مناطق جدید وارد می‌شوند عموماً تبدیل به آفت می‌شوند. مثال‌های بسیار زیادی در این زمینه در کشورهای اروپایی و در ایران وجود دارد. به عنوان مثال در راسته (Hemiptera) تعداد زیادی از شپشک‌ها مثل (Quadraspidiotus pernisiosus) یا شپشک هایسان ژوزه مثل (Chrysomphalus dictyospermi) یا شپشک سپردار قهوه‌ای، سپردار قرمز یا (Aonidiella aurantii)، و(Aonidiellacitri)، یا شپشک استرالیایی مثل (Icery apurchasi) وجود دارند.کرم ساقه خوار برنج (Chilo suppresalis) از راسته (Lepidoptera). مگس مدیترانه‌ای میوه‌ای (Ceratitis capitata) از راسته (Diptera). از زیر رده (Acari) گونه‌هایی مثل (Panonychusulmi) و (Panonychus citri) از گونه‌های بسیار مهم هستند که از طریق گیاهان زراعی و گیاهان زینتی و احتمالاً مرکبات از نقاط مختلف دنیا وارد کشور ما شده‌اند.

* نقش قرنطینه

در ایران قرنطینه نقش مهم جلوگیری از ورود آفات جدید به کشور را به عهده دارد. برای مثال پس از بررسی‌های لازم توسط موسسه تحقیقات آفات و بیماری‌ها روی نوعی چمن وارداتی از کشور هلند (برای تعویض چمن استادیوم آزادی) از ورود آن به کشور جلوگیری بعمل آمد.

دومین عامل که باعث تبدیل موجودات به آفت می‌شود تغییرات اکولوژیکی است. تغییرات اکولوژیکی با تاریخچه کشاورزی قرین است. هر عملی که انسان در طبیعت انجام می‌دهد نوعی تغییر اکولوژیکی به همراه دارد. تغییرات اکولوژیکی در طی سده اخیر بسیار زیاد بوده است. تک کِشتی‌های وسیع، استفاده از واریته‌های پر محصول، و عملیات اَگرو تکنیکی مثل سمپاشی باعث شده است که تعادل در اکوسیستم و طبیعت به هم بخورد.حتی کشت گیاهان زینتی در گلخانه نوعی تغییر اکولوژیکی است. معمولاً از طریق وارد کردن دشمنان طبیعی، آفات در گلخانه‌ها را کنترل می‌کنند. در اکوسیستم طبیعی و در شرایط طبیعی زنجیره‌های غذایی بسیار پیچیده توسط تعداد بسیار زیادی آفت و دشمنان طبیعی ایجاد شده‌اند. از آنجا که سموم در طی نیم قرن اخیر این زنجیره پیچیده را بر هم زده‌اند، برای ایجاد تعادل مجدد زنجیره‌های غذایی بین گونه‌های گیاهخوار، پارزیتوئیدها و پرداتورها حداقل به پنجاه سال تلاش مداوم نیاز داریم.

در بین عوامل بر هم زننده تعادل اکولوژیک، قطعاً سموم و ترکیبات شیمیایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند. بطوریکه سمپاشی زیاد بخصوص برای مدت طویل در محیط باعث تقویت ژن مقاوم در برابر این ترکیب شیمیایی شده و در طی سالیان متمادی، این جمعیت از طریق زاد و ولد افزایش پیدا می‌کند. و نهایتاً بعد از مدتی یک جمعیت مقاوم به سموم در طبیعت ظاهر می‌شود.

همچنین کاربرد سموم، باعث ایجاد آفت در مواردی نیز می‌شود. آفات ثانوی آفاتی هستند که از طریق کاربرد ترکیبات شیمیایی بوجود می‌آیند. بدین صورت که آفت خاصی در طبیعت که دارای جمعیت پایینی نیز می‌باشد بر اثر استفاده سموم از بین رفته ولی گونه‌هایی که آفت محسوب نمی‌شوند بعد از مدتی به آفات خطرناک تبدیل می‌شوند.

کنترل آفات قرنطینه ای :

امروزه با توجه به شیوع آفات قرنطینه ای و خسارات فراوانی که از طریق این آفات به محصولات کشاورزی وارد می شود باید به دنبال راه هایی برای کنترل آنها باشیم ،چون زمان پیشگیری گویا در خواب بودیم و امروز دیگر کسی در ایران نمی تواند ادعا کند که مثلا chiloیا همان ساقه خوار برنج هنوز در قرنطینه است ، جالب تر این است که حتی امروز مگس زیتون هم دیگر مهمان نیست ، امروز باید از او هم به عنوان گونه ای میزبان در کشور نام ببریم .البته گفتنی است گاهی خبر هایی می رسد که مثلا مبارزه  با نسل سوم مگس زیتون آغاز شده و هم من و هم شما خوب می دانیم آفتی که بیاید رفتنی نیست اگر اینطور بود ساقه خوار برنج باید سال ها پیش از ایران می رفت.   در واقع این آفات بخشی ازدغدغه های کشاورزان شده اند و هیچ کس پاسخ گوی این همه مشکل کشاورز ایرانی که تک تک درختانش به امید به بار نشستن می کارد نیست.

و امروز وظیفه ی ماست که اگرچه  دوشادوش کشاورز ایرانی کار نمی کنیم ، از مشکلات و دغدغه هایش بی خبریم ولی می توانیم آنچه را که آموختیم به او انتقال دهیم.

می توانیم راه هایی به او نشان دهیم که محصولاتش کمتر در معرض آفات قرنطینه ای قرار گیرند.

طرز کنترل آفات قرنطینه ای:

در مبارزه با آفات قرنطینه ای معمولا از سموم گازی استفاده می کنند ، برای این منظور باید آفت کشی برگزیده شود که گاز ان روی مراحل رشدی آفات مورد نظر ،اثر قاطع داشته باشد . برای رسیدن به این هدف ، در هر موردی عوامل موثر و شرایط لازم را باید مورد توجه قرار داد .

مهمترین عوامل موثر در مبارزه با آفات قرنطینه ای عبارتند از: تعیین مقدار سم مصرفی ، مدت گازدهی ، درجه‌ی گرما ، مقدار رطوبت محصول و سرانجام تراکم یا غلظت سم در اطاق گاز.

طرز تبخیر سم گازی:(Vaporisation)

در عملیات مبارزه با آفات لازم است که دز (dose)و غلظت ماده ی سمی در اطاق گاز ،در تمام طول مدت عمل ثابت باشد . زمان گازدهی باید با توجه به تبخیر کامل سم در اطاق گاز حساب شود . اگر سم به کار رفته از جمله ی سمومی است که به کندی بخار می شود ، در این صورت ممکن است در طول مدت پیش بینی شده ،تراکم گاز در طاق به حد نصاب نرسد و در نتیجه عملیات با موفقیت همراه نباشد . این موضوع به ویژه ، در مورد محصولات قرنطینه ای کم مقاومت و ظریف مانند انواع گلها ،گیاهان ،میوه ها و سبزی ها که عملیات آفت زدایی آنها باید در زمان کوتاهی ( 2تا 4 ساعت ) انجام شود ،بسیار مهم می باشد.

انواع خسارات و تعیین سطح زیان اقتصادی در مورد وجود آفات:

بطور کلی آفات به دو طریق مستقیم و غیر مستقیم به گیاهان خسارت وارد می سازند.در خسارت مستقیم گیاه در نتیجه تغذیه مستقیم آفت خسارت میبیند.این خسارت بیشتر توسط حشراتی با قطعات دهانی ساینده بوجود می آید.

بعنوان مثال سوسک برگخوار نارون با تغذیه مستقیم از برگهای نارون باعث خسارت آن می شود.

در خسارت غیر مستقیم که بیشتر توسط حشراتی با قطعات دهانی مکنده بوجود می آید خسارت ناشی از تغذیه آفت از گیاه مهم نبوده چراکه گیاه قادر به جبران آن است و خسارت اصلی مربوط به انتقال بیماری های ویروسی و قارچی –مایکروپلاسمایی و غیره میباشد که خسارات زیادی را ببار می آورد.بعنوان مثال: شته سبز هلو ناقل بسیاری از بیماری های ویروسی است.

پاورپوینت درمورد آفات مهم گیاهی

اختصاصی از حامی فایل پاورپوینت درمورد آفات مهم گیاهی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : پاورپوینت

نوع فایل :  .ppt ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد اسلاید : 51 اسلاید

---

 قسمتی از متن .ppt : 

بسم الله الرحمن الرحیم

مو ضوع:

آفات مهم گیاهی

استاد راهنما:

مهندس انصاریان

دانشجو:

وحید رضایی

مگس خربزه

Myiopardalis pardalina

تحقیق درباره آفات مهم انباری

اختصاصی از حامی فایل تحقیق درباره آفات مهم انباری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 7

آفات مهم انباری

1- سوسک بزرگ کابینت Trogoderma versscolor

راسته coleoptero و خانواده Dermestidne

حشره کامل شبیه لمبه گندم است طول بدن آن 2-4 میلی متر، شکل آن بیضی و به رن سیاه می باشد.

روی هر یک از بالبوشها موهای خاکستری رنگ وجود دارد که تراکم آنها سبب ایجاد *** عرضی نامنظم گردیده است. حشره کامل و لارو را در طبیعت در زیر پوست درختان نیز می توان یافت که از مواد حیوانی مختلف تغذیه می کنند. در آسیای مرکزی یکی از آفات مهم تخم پروانه و پیله کرم ابریشم به شمار می رود. لارو آن به خز، پوست، چرم، مواد پشمی و غیره حمله می کند، و همچنین به محصولات گیاهی خشک، مواد داروئی، غلات انباری و فراورده های غذایی نیز خسارت شدید وارد می سازد. حشره کامل 20 تا 30 روز زندگی کرده و تخمگذاری یک هفته پس از ظهور انجام می گیرد. هر حشره ماده حدود 50 تخم می گذارد این حشره معمولاً 1 تا 2 نسل و در مناطق گرمسیری 3 نسل در سال دارد.

سوسک عدس Bruchus Lentis

راسته cdeoptera و خانواده Bruchidne

سوسک عدس که در ایران در سال 1340 توسط فرحبخش گزارش شده است و فقط به عدس حمله کرده و خسارت آن شدید است. حشره کامل سوسک کوچکی است به طول 3 تا 5/3 میلی متر و به عرض 4/1 میلیمتر. شاخکها 11 مفصلی و مفاصل از قاعده به سمت بالا به تدریج بزرگ تر می شود. پاهای جلوئی نارنجی رنگ ولی قاعده رانها دودی رنگ است. پاهای وسطی به استثنای رانها که سیاه رنگ است نارنجی و پاهای عقبی سیاه است و در انتهای هر ران دو زائده خار مانند دیده می شود.

سوسک عدس تا حدودی شبیه سوسک نخودفرنگی بوده و در سال فقط یک نسل دارد و زمستان را به صورت حشره کامل سپری می کند، بعد از یک دوره ی کوتاه تغذیه جفتگیری انجام می شود ماده ها تخم های خود را به وسیله ی یک ماده ی لزج روی غلافهای عدس می چسبانند. دوره ی رشد جنین کوتاه و به طور متوسط 10 روز به طول می انجامد. لاروهای حیوان به محض خارج شدن از تخم به داخل غلاف نفوذ کرده و از آنجا به درون خانه راه پیدا می کنند، اگر لاروی بعد از خروج از تخم نتواند بلافاصله به داخل غلاف نفوذ کند از بین خواهد رفت. لاروها پس از این که به رشد کامل رسیدند در داخل دانه محل مناسبی برای شفیره شدن درست می کنند و در آنجا تبدیل به شفیره می شوند و سپس حشرات کامل ظاهر می شوند.

سوسک رنگارنگ قالی Anthrenus

راسته coleoftera و خانواده Dermestidae

حشره کامل سوسک کوچکی است به طول 2 تا 3 میلی متر که صفحة پشت سینه محدب و سیاه رنگ است. یالپوشها سیاه رنگ شفاف و با فلس های زرد و سفید رنگ آرایش شده است. شاخکها لامفصلی که هم مفصل انتهایی بزرگ تر از سایرین است 6 مفصل وسطی تقریباً به یک اندازه است و کوچکتر از دو مفصل قاعده می شود. این حشره در تمام مواقع سال در انبارها دیده می شود. دوره ی زندگی کامل آن طولانی است.

یک حشره ی ماده می تواند 15 تا 40 عدد تخم بگذارد و تخم ها حدود 20 روز بعد باز می شوند و لاروها از مواد مختلف حیوانی مثل پشم، پَر، مو، شاخ، و غیره تغذیه می کند و خسارت آن به پشم و فرش و البسة پشمی زیاد است. تغذیه از مقوا، پنبه، گونی، چرم و ابریشم نیز دیده شده است. و این آفت در سال یک نسل دارد.

سوسک چرم Dermestes macalatus

راسته coleoptera و خانواده Dermestidae

طول بدن حشره کامل 7 تا 10 میلی متر و رنگ آن قهوه ای مایل به قرمز است. این سوسک به وسیله خار کوچک موجود در انتای بالپوشها دندانه های ریزی که در روی بالپوشها دارد براحتی از گونه های دیگر مشخص می گردد.

تخم ها استوانه ای و به طول 2/1 تا 9/1 میلی متر و در ابتدا سفید شفاف و بعداً تیره می شود. لارو کامل به طول 10 تا 12 میلی متر است. این حشره بیشتر از چرم و پوست خام که دارای پروتئین زیاد باشد تغذیه می نماید و به همین جهت به آن سوسک چرم می گویند آفت علاو ه بر این از لاشة حیوانات، استخوان، شاخ، ماهی خشک، انواع پوست و دانه های غلات وکاکائو، اسفنج حمام، بیسکویت، پنیر، کشک و غیره نیز تغذیه می کند و پس از تغذیه کامل برای شفیره شدن در چوب حفره هایی ایجاد می کند و اغلب خسارات سنگینی به ساختمان ها و کشتی ها وارد می سازد و زمستان گذرانی آن در اطاقک شفیره و یا در دالانهای لارو می گذارند. و در سال یک نسل دارد و طول عمر حشرات کامل 5 تا 6 ماه و یا تا یک سال می تواند باشد.

شب پرة کاکائو Ephestia elutella

راسته Lepidoptera و خانواده Pyralidue

طول بدن این حشره 8 تا 10 میلی متر و پهنای بدن با بال های باز 18-14 میلیمتر است رنگ بدنش از قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره متغیر است در انتها و مرکز بالهای جلویی، نوارهای موجدار عرضی تیره رنگ زیادی دیده می شود برای شناسایی لاروها می توان از چگونگی پراکندگی موهای بدن استفاده کرد.

این آفت در درجه اول روی کاکائو، شکلات حاوی گردو، فندق، بادام زمینی، پرالین، نوگا، مغز گردو، مغز بادام و فندق و در درجه دوم روی میوه های خشک گوناگون مثل انجیر، خرما، و کشمش و همچنین از نان قندی، ادویه جات و غیره تغذیه می کند و لاروها قبل از تغذیه ابتدا با تنیدن تار درون مواد غذایی پناهگاه استوانه ای می سازند و در آنجا مشغول به تغذیه می باشد و در اندک زمانی تمام سطح مواد غذایی با تارهای لاروی پوشیده می شود لاروها پس از رشد به طول 10 تا 11 میلیمتر می باشند و رنگ آن سفید یا زرد و گاهی نیز قرمز یا خاکستری است. این آفت در همه کشورهای نیمه گرمسیری دیده می شود و برحسب شرایط اکولوژیک محیط می تواند 2 تا 5 نسل در سال بوجود آورد.

شب پرة خشکبارEphestia cautella = Ephestia cadra

راسته Lepidoptera و خانواده Pyralidue

این شب پره بسیار شبیه به شب پره کاکائو است که طول بدن آن 10 تا 12 میلی متر و عرض بدن با بال های باز در حدود 20 میلیمتر می باشد و به رنگ خاکستری مایل به قهوه ای می باشد. حشره ی ماده پس از جفت گیری تخم های خود را روی مواد غذایی گوناگون به ویژه میوه های خشک مانند خرما، انجیر، کشمش، مغز گردو، فندق، پسته، کاکائوی خام و شکلات صورت می گیرد. لاروها به رنگ متمایل به زرد، سروپیش قفس سینه قهوه ای و طول بدن هنگامی که به رشد نهایی می رسد در حود 14 میلی متر است. لاروهای جوان پس از خروج از تخم به سرعت شروع به تنیدن تار کرده و مواد غذایی فوق تغذیه می کنند. لاروها پس از رشد کامل درون پیله ای که خود تنیده تبدیل به شفیره می شود و سپس حشرات کامل ظاهر می شود.

شب پرة هندی Plodia interfunctella

راسته Lepidoptera و خانواده Pyralidue

حشرة کامل به طول 8 میلیمتر و عرض بدن با بالهای باز 16 تا 20 میلیمتر می باشد. در حاشیة بالها ریشکهای ظریف به نسبت کوتاه و منظم وجود دارند بر روی سر انبوهی از فلس دیده می شود که مانند منقاری به سمت جلوی بدن کشیده شده اند. این

دانلود تحقیق آفات مهم غلات و گیاهان و راههای مبارزه با‌آن

اختصاصی از حامی فایل دانلود تحقیق آفات مهم غلات و گیاهان و راههای مبارزه با‌آن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل:  ورد ( قابلیت ویرایش ) 

---

قسمتی از محتوی متن ...

تعداد صفحات : 31 صفحه

.
سپاس و ستایش باغبان باغ هستی را . « سومین جایی که زمین شادمان ترین است ، آنجاست که یکی از خداپرستان بیشترین غله را کشت کند و بیشترین گیاه را بکارد.
» مقدمه: جانوران روی زمین ، برای ادامه زیست و بقایای نسل خود نیاز به مقدار معینی انرژی دارند که به تقریب تمام آن توسط نور خورشید تأمین می گردد.
در ابتدا نور توسط گیاهان سبز ، تا به انرژی شیمیایی تبدیل شود.
تا سایر جانداران بتوانند با تغذیه این گیاه نیروی مورد نیاز خود را بدست آورند. محصول های کشاورزی که برای غذا ، مورد حمله گیاهان پست و جانوران مختلف قرار می گیرند.
در اثر حمله دچار کم رشد و کم محصولی می شوند.
و از آغاز کشاورزی ، انسان با این مشکل روبرو بوده است.
به طور کلی ، می توان جاندارانی را که به گیاهان خسارت وارد می سازند به سه گروه علف های هرز ، عوامل بیماری زا و آفات تقسیم نمود.
با اینکه نتیجه فعالیت هر سه گروه کم و یا نابود شدن محصول و بالارفتن هزینه تولید است.
هر گروه با شیوه ای ویژه خود خسارت هایی وارد می آورد. محیط های کشت : امروزه محیط های کشت آماده بصورت پودر یا قرص در بازار موجود بوده و برای صرفه جویی در وقت با حل نمودن آنها در آب ، محیط غذایی آماده مصرف خواهد بود و بهترین محیط های کشت به قرار زیرند : 1)Potato Dextrose Agar ( سیب زمینی،اکستروز،آگار ): اکثر قارچ ها در این محیط به خوبی رشد می نمایند و از این محیط برای جدا سازی اکثر قارچ ها استفاده می شود. 2)Beef-Extract Agar یا عصاره گوشت گاو – آگار – Potato Dextrose Peptone Agar یا سیب زمینی اکستروز پیتون آگار ، این دو محیط بیشتر برای جدا سازی باکتری های پاتوژن مصرف می شوند. 3)Water Agar (آب آگار) : این محیط کشت تهیه شده از آگار و آب به نسبت 5/1 % محیط مناسبی برای جدا سازی باکتری ها از قارچ های تیوم و فوزاریم می باشد.
ضمناً گلوکز آگار نیز یک محیط کشت کم پروتئین محسوب می شود. 4)اسید لاکتیک : برای جلوگیری از رشد باکتری های پاتوژن و ساپروفیت به هر 10 میلی لیتر محیط کشت ذوب شده قبل از ریختن به داخل ظروف لیتری ، یک یا دو قطره اسید لاکتیک اضافه می گردد. وسایل مورد نیاز در مزرعه 1- حداقل وسایل مورد نیاز : یک ذره بین تاشو با قدرت بزرگ نمایی ده برابر یک چاقوی جیبی تیز ،تخته پرس و کاغذ برای خشک کردن گیاهان و مقداری کیسه پلاستیکی و ... 2- وسایل استاندارد : هرس دستی ، اره تاشو ، بیل دسته دار ، تخته پرس ، دوربین عکاسی مجهز به Close up و فیلم رنگی ، کیسه های پلاستیکی برای مجزا نگاه داشتن ، نمونه های گیاهی ، برچسب ، کاغذ یادداشت . مشخصات نمونه خوب نمونه بایستی شامل تمام مراحل رویشی پاتوژن باشد.
و برای اینکه نمونه تازه و شاداب باشد بهتر است در کیسه پلاستیکی و داخل یخدان نگهداری شود.
نمونه بایستی از بخش مورد حمله پاتوزن برداشته می شود. Scab ( Head Blight ) ( بادزدگی سنبله ) عامل بیماری Fusarium Graminearum علائم لکه های کوچک آبسوخته کمی قهوه ای رنگ در قاعده یا وسط پوسته یا محور سنبله ، علامت اولیه بیماری است .
در امتداد لبه پوسته ها یا در قاعده سنبلکها رشد مسیلیومی صورتی تا قرمز رنگ تشکیل می شود.
در هوای گرم و مرطوب ، سنبلکهای آلوده با ظهور پرتیس های آبی – سیاه رنگ ، خالدار می

متن بالا فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.شما بعد از پرداخت آنلاین فایل را فورا دانلود نمایید

بعد از پرداخت ، لینک دانلود را دریافت می کنید و ۱ لینک هم برای ایمیل شما به صورت اتوماتیک ارسال خواهد شد.

بررسی زبان و آفات و راه علاج آن از دیدگاه امام سجاد(ع)

اختصاصی از حامی فایل بررسی زبان و آفات و راه علاج آن از دیدگاه امام سجاد(ع) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 157

تعریف و تبیین موضوع:

زبان عضوی است ماهیچه ای و بیضی شکل که از ته به انتهای کف دهان و به استخوان لامی چسبیده و دارای یک سطح فوقانی و یک سطح تحتــانی و دو لبه جانبی و یک نــــوک می باشد . و در بین اعضای انسان از اهمیتی خاص برخوردار است و وظایفی را عهده دارد که به نحو احسن انجام می دهد .

و زبان سه کار عمده دارد :

1- جویدن و بلعیدن غذا به کمک زبان انجام می گیرد بطوری که اگر زبان به حرکت در نیاید ، خوردن غذا مشکل و گاهی غیر ممکن می باشد.

2- طعم و مزه های مختلف و گوناگون ( شیرینی ، تلخی ، شوری ، ترشی و .... به وسیله زبان تشخیص داده می شود .

3- افکار و اندیشه های انسان و مقصود و سخنان او ، با زبان ظاهر و ارائه می شود و به سخن دیگر ؛ سازنده و خلاق اصلی سخن و کلام زبان است .

و بدین جهت است که ما با توجه به قرآن و روایات و احادیث و .....هم روی کار سوم زبان که همان نقش بیانگری آن است ، تکیـــه می کنیم و از این زاویــه مورد توجه قرار می دهیم .

و در قرآن مجید می خوانیم: الرََّّحمنٍ ، علَّم القرآن ، خلق الانسان ، علَّمه البیان.

« خداوند مهربان به رسولش قرآن را آموخت و انسان را خلق نمود و به او بیان «سخن گفتن» را یاد داد.

بعد از اینکه با زبان این عضو ماهیجه ای آشنا شدیم حقوق زبان از دیدگاه امام سجاد(ع) را بیان می کنیم .

امام برای زبان چندین حق بیان کرده اند که به ترتیب ذکر می کنیم:

1- پاکسازی زبان:

امام سجاد (ع) فرمود: « و اما حق اللسان فاکرامه عن الخنی»

« حق زبان بازداشتن و پاک کردن نمودن آن از فحش و زشت گویی است.

تفسیر: در کلام امام (ع) اولین حق زبان پاکسازی آن از گفتار زشت و ناپسند است و دومین حق بهسازی آن می باشد که در واقع امام « پاکسازی » را مقدم بر «بهسازی » گرفته است.

2-بهسازی زبان:

« و تَعوِیدُهُ عَلَی الخَیرِ وَحَملُهُ عَلَی الادَبِ»

« حق زبان عادت دادن آن بر نیک گویی و وادار کردنش بر مودبانه سخن گفتن است »

تفسیر: در اینجا هم باید بعد از پاکسازی زبان از زشتیها ، آن را با زیباییها آراسته کنیم و بر سخنان خوب و زیبا و حق و منطقی عادت دهیم و بر این وادار کنیم.

« و قولوا للناس حسناً» « بر مردم سخن خوب و زیبا بگویید»

3- خود داری از سخنان بی مورد و بی فایده:

و اِجمامُهُ اِلا لِمَوضِع الحاجَةِ و المَقعَةِ و الدُّنیا و اِعظائُهُ عَنِ الفُضُولِ الشُّنعَةِ القَلِیلَةِ الفائدَةِ لا یُومَنُ ضَرُرها مَعَ قِلَّةِ عائُدَنها.

سومین حق زبان « ساکت نمودن آن مگر به مقدار نیاز و لزوم و منفعت دین ودنیا ، و بازداشتن آن از حرفهای زاید که سودش کم و ضررش محتمل است»

بنای شریعت اسلام بر اعتدال و میانه روی است .

« جَعَلناکُم اُمَّةً وَسَطاً» « شما را امت میانه رو و معذول قرار دادیم»

2- ضرورت و اهداف تحقیق

انسان بعد از خداوند متعال ، قبل از هر چیز و هر کس با جوارح و اعضای خود در ارتباط است ، چرا که ارتباط با اشیاء و افراد دیگر نیز به وسیله اعضا و جوارح است . پس لازم است که حقوق آنها هم قبل از حقوق سایر چیزها مطرح شود.

امام سجاد (ع) نیز وقتی که حقوق را بیان می کند ، بعد از بیان بزرگترین حق خداوند (عبادت و عدم شرک) که نزدیکترین صاحب حق انسان از طرف بالا است .حقوق اعضا و جوارح را بیان می کند که نزدیکترین صاحب حق او از طرف پایین است .و مهمترین حقوق اعضا و جوارح ، حقوق زبان و حق اللسان است . تا جایی که امام علی (ع) می فرماید:

المرءُ مخبوءٌ تحت لسانِهِ شخصیت هر انسان زیر زبانش نهفته است »

با توجه به آیه بالا زبان نمودار شخصیت است تاکسی به سخن نیامده است ، شخصیت و کاربرد آن پیدا نیست اما بعد از سخن ، ماهیتش آشکار می گردد.

حضرت علی (ع) فرمود :« تکلموا تعرفوا» در سخن بگویید تا شناخته شوید» و همچنین انسان می تواند با رعایت حقوق زبان از خدمات زبان بهره مند و از خطراتش در امان بماند . و می تواند انسان را به«اعلی علیین» و یا « اسفل السافلین» برساند ؛ چرا که ایمان و کفرکه از اعمال باطنی است . بوسیله زبان ظاهر می شود . وهدف از این تحقیق نشان دادن حقوق زبان و خدمات و خطرات زبان می باشد.

3- پیشینه موضوع:

شاید برای بعضی ها این سوال مطــرح شود که اعضــای یک فرد چگونه بر او حق پیدا می کنند و از او طلبکار می شوند ، در حالی که اعضای او نه از خود شعوری دارند و نه استقلالی !

همه می دانیم که اعضا و جوارح انسان ، اسباب کار و وسیله زندگی و ارتباطات او است و انسان با توجه به این که می تواند این اعضا را در موارد مختلف به کار گیرد . مالک حقیقی این اعضا، با توجه به مصالح فردی و اجتماعی نوع بشر شرایطی را در کاربرد آنها ، بر انسان قرار داده است و او را موظف کرده است که با این شرایط بکار برد .

4- روش تحقیق

روش تحقیق جهت مطالعه علمی موضوع تحقیق حاضر ، عبارت است از روش کتــابخـانه ای .

در این روش مهمترین بخش ، جمع آوری منابع و کتب قابل استفاده در تحقیق مورد نظر و مربوط به مراکز مختلف از جمله سایتهای مختلف حوزه و دانشگاه و کتابخانه شخصی و استفاده از نوار معتبر و بررسی کتــب مربوط به رساله حقوق امام سجاد ( علیه السلام ) می باشد.