لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:20
چکیده :
بی گمان انقلاب مشروطیت ایران (1285 ه . ش / 1905 - م) یکی از تحولات سر نوشت ساز تاریخ کشور ما به شمار می رود و مانند هر انقلابی نقطه عطف و تحولی است که نهاد ها و ساختار های اجتماعی را دگرگون کرده است. این انقلاب فرزند زمان خود و ترا ویده ی ذات جامعه ی خویش است.
گرد آمدن شرایط ذهنی و عینی نیرو های اجتماعی سرانجام خود را در قالب های نسبتاً پایه ای و مستمر به صورت حرکت های اصلاحی با انفلابی بروز می دهد.
الگو های نظری و شیوه ی تفکر رایج در آن زمان و نوع نگرش های دینی و باور های مذهبی و فلسفه ی سیاسی – اجتماعی اندیشمندان و خرد ورزان آن عصر ، و ده ها عامل ذهنی و فکری دیگر، به اضافه ی شرایط عینی مسلط بر جامعه ، در پیدایش و شکل گیری و اثر بخشی انقلاب مشروطیت دخالت داشته اند که از جمله ی این عوامل می توان چگونگی معیشت و وضع اقتصادی و طبقاتی ، ساخت و ترکیب جمعیتی، سیستم حکومتی و نوع سیاستگذاری آن، و حتی شرایط اقلیمی، جغرافیایی، طبیعی، سیاسی و انسانی را بر شمرد. یکی از ابعاد مهم دوره ی مشروطیت که از دیدگاه علمی ، به ویژه جنبه ی جامعه شناختی آن کمتر پژوهیده شده است، پدیده ی روشنفکری و روشنفکران است.
اگر عناصر روشنفکری نو ظهور آن دوره را در انگیزش و زمینه سازی فکری انقلاب مشروطه موثر بدانیم، و به خصوص آنها را حلقه ی واسط و وسیله ی آشنایی ایران با دنیای جدید (مدر نسیم) بدانیم ، پر واضح است که توجه و تلاش برای شناخت این پدیده ی تازه، - روشنفکر - اهمیت مضاعفی می یابد. نشانه ی همیشگی روشنفکر، اندیشه ی اوست، کار اصلی روشنفکر ، تولید فکر و پرداختن به مسائل نظری است. «روشنفکر کسی است که برای اندیشه و فکر زندگی می کند. دلبستگی او به زندگی فکری، شباهت بسیاری به دلبستگی مذهبی دارد.،
البته باید گفت که اندیشه ی روشنفکر نه سبیط ، ساده و یک جانبه، بلکه چند وجهی است. یکی از وجوه افکار روشنفکران نوع نگاه آنان به مسائل دینی و عملکرد ها، سنت ها و باور های مذهبی است. کمتر روشنفکری را می توان یافت که خواسته یا نا خواسته به مقولات دینی پرداخته باشد، و این موضوع به اهمیت و جایگاه دین و آموزه های دینی در زندگی فردی و اجتماعی آدمی بر می گردد. «دین، هم کهن ترین و هم فاقد ترین و اثر گذارترین نهاد اجتماعی بشر است.، علاوه بر اهمیت و جایگاه دین در زندگی آدمی، نوع نگریستن به دین وبر خورد نظری با آن نیز مهم است. روشنفکران به خاطر این که فرزند و محصول دنیای مرر نیسته اند، برداشت و طرز تلقی و دید گاه شان از بنیاد ها و نهاد های دینی با تلقی های قدیمی از دین متفاوت است. به همین دلیل، پژوهشگران و محققان اجتماعی باید به شناخت و باز بینی جایگاه دین در اندیشه ی روشنفکران هر عصری بپردازند تا از این رهگذر به شناخت قابل اتکا و اعتماد تحولات اجتماعی، سیاسی و تاریخی دست یابند، و بتوانند درباره رسالت و مواضح روشنفکران هر دوره منصفانه قضاوت و آنها را نقد کنند. در این تحقیق بر آنیم تا درباره «جایگاه دین در اندیشه ی روشنفکران دوره مشروطه» کندو کار کنیم و در یک بررسی جامعه شناختی، برخی گوشه های پنهان اندیشه های منو الفکران ایران آن مان را پیرامون باور ها، عملکرد ها و سنت های دینی مسلط آن دوره، آشکار کنیم.
مقاله جایگاه دین در اندیشه روشنفکران عصر مشروطه
