فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 25 صفحه
چکیده:
صحیفه سجادیه از ارزندهترین آثار اسلامی است و شامل پنجاه و چهار دعا میباشد که مشتمل بر دقیقترین مسایل توحیدی، عبادی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و بدان زبور آل محمد (ص) نیز میگویند. این صحیفه، برجستهترین کتاب در خصوص دعا و نیایش است و هیچ کتابی که تمام آن به زبان ستایش و پرستش باشد، همپایه و همسنگ آن نیست.
هدف اصلی پژوهش حاضر ارایه دعاهای ارزشمند امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه در زمینه علم اقتصاد میباشد. برای نیل به هدف مزبور ابتدا مطالب اقتصادی که در دعاهای مختلف پنجاه و چهارگانه وجود داشت انتخاب گردید و سپس این مفاهیم در ذیل عناوین مالکیت حقیقی خدا؛ فقر و لزوم حمایت از فقرا؛ روزی رسانی خدا، نعمتهای خدادادی و خزانه پایان ناپذیر او؛ اقتصاد، صرفه جویی و نفی اسراف و اتلاف؛ کار و کسب روزی حلال و قناعت و نفی حرص و طمع، طبقهبندی گردید.
ا. مقدمه
صحیفه سجادیه را در عرف اهل معرفت زبور آل محمد (ص) مینامند و این کتاب مقدس که پس از قرآن کریم و نهجالبلاغه، شریفترین و سودمندترین کتابها در مذهب اسلام است، در میان انبوه دعاهای رایج در مکتب تشیع، از همه تابناکتر است. صحیفه سجادیه، ارجمندترین کتاب نیایش و پرستش است و هیچ اثری که تمام آن به زبان نیایش و دعا باشد، همپایه و همسنگ آن نیست. سخن بر سر ارجمندترین کتابی است که تمام آن به زبان نیایش است. چنین کتابی، صحیفه سجادیه است که نظیر و رقیبی برای آن وجود ندارد.
اسلام غنیترین دین و مسلک در باب پرستش و نیایش است؛ مکتب تشیع نیز در این حیث در میان مذاهب اسلامی غنیترین است. امامان شیعه که همه نور کامل و واحدند زیباترین، عارفانهترین و لطیفترین مناجاتها و نیایشها را برای بشریت به میراث نهادهاند؛ اما امام سجاد(ع) بیشترین سهم را در این عرصه دارد. علت اصلی این موضوع که بیشترین دعاهای اسلامی متعلق به امام سجاد(ع) میباشد آن است که ایشان در دورهای زندگی میکردند و در عصری امامت شیعیان را عهدهدار بودند که بیشتر راههای بیان معارف دین به روی ایشان بسته بود و حاکمان غاصب، فاسق و ستم پیشه جو خفقان و اختناق را در جامعه ایجاد کرده بودند. از این رو امام(ع) زبان دعا را جهت بیان حقایق و معارف دین انتخاب کردند؛ دعاهایی که علاوه بر حمد و ستایش حضرت باریتعالی حاوی مطالب سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بود. دعاهایی که سیاسیترین و تندترین عبارتها را در اعتراض به ظلم حاکمان ستمگر در برداشت. آنجا که میفرمود: " پروردگارا! به بندهی برگزیده خویش که دین تو را پاس میدارد قدرت و سلطنت عطا فرمای و بر دشمنان دین پیروزش دار ... و حدود حقّه و شرایع مقدّسهی خویش را به دستش زنده ساز و سنن سنیّهی پیامبرت را در دولتش به کار انداز و آن چه را از معروف و محمود که دشمنان تو پایمال ساختند در پناهش بر کرسی نشان و بنیان ظلم و ستم را با شمشیر وی از بیخ برکن...". لیکن حاکمان نابخرد و ناشایست زمانهی ایشان فهم بیان معارف دین و تبلیغ آموزههای تشیع در قالب دعا را نداشتند و میپنداشتند که ایشان صرفاً ناله و زاری میکنند و با خدایش به نجوا میپردازند و لذا مناجاتهای حضرت را برای حکومت خود خطری نمیپنداشتند که باید مانع آن شد و از این رو در این باب بر امام سجاد(ع) سخت نمیگرفتند.
این تحقیق به دنبال آن است که کلام گوهربار امام سجاد(ع) در زمینه علم اقتصاد را ارایه نماید. صحیفه سجادیه مشتمل بر پنجاه و چهار دعا میباشد که در لابلای این دعاهای مختلف، عبارتهایی در خصوص دانش اقتصاد ذکر شده است. با توجه به این که مطالعهای در زمینه مباحث اقتصادی صحیفه سجادیه صورت نگرفته بود، فکر تدوین چنین مقالهای در ذهن محقق نقش بست که دعاهای حضرت را در موضوعات اقتصادی گردآوری نماید تا مورد استفاده اهل معرفت و به ویژه مسلمانانی باشد که از امام سجاد(ع) جز نامی نشنیدهاند و نیز شروع کاری باشد برای اندیشمندان و پژوهشگران رشتههای علوم سیاسی، جامعه شناسی و .... . این مقاله دعاهای صحیفه سجادیه که حاوی مفاهیم اقتصادی است را در موضوعات مالکیت حقیقی خدا؛ فقر و لزوم حمایت از فقرا؛ روزی رسانی خدا، نعمتهای خدادادی و خزانه پایان ناپذیر او؛ اقتصاد، صرفه جویی و نفی اسراف و اتلاف؛ کار و کسب روزی حلال و قناعت و نفی حرص و طمع، طبقهبندی میکند.
مقاله بررسی و ارزیابی آموزه های اقتصادی صحیفه سجادیه
