مقدمه :
دانی ریاضی در میان مسلمین از دیرباز دارای جایگاه ژرف و منزلت والایی بوده است .
در زمانی که اروپا در قرون وسطی خرافات ، جهل ، ظلم و تعدی بود و کشیشان متععصب انسانها را از روی توردن به پژوهشی و تحقیق باز می دانستند . علوم متعدد در سرزمین های اسلامی به خصوص ریاضی از اهمیت فوق العاده زیادی برخوردار بود .
کثرت دانشمندان علوم ریاضی در جهان اسلام چندان است که به راستی نمی توان در این فرصت اندک حتی به اجمال اسامی آنان را برشمرد ، اما من کوشیده ام تا :
آب دریا را اگر نتوان کشید هم به قدر تشنگی باید چشید
کوشیده ام تا اندکی از آن همه بسیار را در این تحقیق مختصر گرد آورم .
پسران موسی بن شاکر خراسانی یعنی محمد و احمد و حسن که در سطور قبل و در بخش مترجمان اسلامی از آنها نام برده شد در عصر خویش در ریاضیات و نجوم شهرت بسزائی داشتند و تالیف و آثار نفیسی از خود بیادگار گذارند .
تاریخ فوت ابوجعفر محمد که بزرگترین برادران بود بسال 873 میلادی 260 هجری میباشد .معروفترین اثر برادران موسی بن شاکر در هندسه و بنام ‹‹ کتاب قسمه الزاویه الی ثلاثه اقسام متساویه ›› بود که در قرن 12 میلادی به وسیله ژرارددوکرمونا به زبان لاتین ترجمه2 و چنین نام داشت .
Liber trium fratrum de Geometria
کتاب تثلیث الزاویه La Triction de I, Angle و ساختمان مکانیکی خسوف :
Des Constructions Mecaniques de Peclipse دیگر از آثار پسران شاکر خراسانی است که مورد استفاده مغرب زمین بوده ا ست .
در بین برادران ، ابوجعفر محمد در هندسه و نجوم و المجسطی ، احمد در مکانیک ( علم الحلیل ) و حسن در هندسه تبحر داشته اند .3
از آثار دیگر آنهاست :
کتاب فی الالات الحربیه
کتاب الشکل المدور و المستطیل ( از حسن )
کتاب حرکه الفلک الاولی ( از محمد )
کتاب الشکل الهندسی ( از محمد )
کتاب الجزء ( از محمد )
کتاب فی اولیه العالم ( از محمد )
کتاب علی مائیه الکلام ( از محمد )
کتاب المخروطات ( از محمد )
محمد بن موسی خوارزمی
محمدبن موسی خوارزمی المجوسی ( 780 ـ 850 میلادی 236 ـ 164 هجری ) از مردم خوارزم ( خیوه امروز ) در مشرق بحر خزر و از علمای بزرگ قرون وسطی است که از ایران بدر بار مامون خلیفه عباسی رفت و در خزانه الحکمه به تحقیقات و تتبعات گوناگون خود پرداخت .
در قرن نهم میلادی طبق دستور خلیفه ، کتابی بی نظیر در جبر و مقابله بنام :
المختصر فی حساب الجبر و المقابله نوشت و ریاضی دان شهیر مسائلی در ریاضیات و هندسه داخل کرد که حاصل تحقیقات او تا کنون متداول و برخی از این مسایل و ابداعات عبارتند از :
استعمال جیب بجای وتر و زیاد کردن ظل بر خطوط مثلثاتی .
بکار بردن جبر و مقابله در هندسه ـ حل معادلات درجه سوم ـ تحقیقات درعلم مخروطات
تحقیقات درعلم مثلث کروی برای حل مثلثات کروی که تا بحال هم معمول است .
خوارزمی بسال 813 میلادی ( 198 هجری ) ارقام هندی را در جداول خود بکاربرد .
اروپائیان و مترجمان لاتین خوارزمی را Algolismo یا Algoritmus نامند .
ترجمه مشهور کتاب جبر خوارزمی به لاتین به نام :de Numero Indorum Algoritmi یعنی ‹‹ الخوارزمی در ارقام هندی ›› می باشد و کلمه آلگوریتم که در دائره المعارف ها خوارزمی را بدان نامند اصلاحی شد بمعنی محاسبه با پایه ده و آن را خورسم یا جورسم 1 به معنی عملیات حسابی به طریق اعشار نیز گویند .
کتاب الجبر و مقاله خوارزمی را اغلب مترجمان مشهور قرون وسطی به لاتین ترجمه کردند .
ژرارددوکرمونای سابق الذکر متوفی به سال 583 هجری آن را به لاتین ترجمه کرد که تا قرن 16 میلادی دراروپا تدریس می شد .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 13 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله دانشمندان بزرگ ریاضی اسلام
