مقدمه :
تنش در محیط کاری امری شایع است و بسیاری از افراد با آن مواجه می شوند، لذا گروهی از صاحب نظران رفتار سازمانی فشار روانی را بیماری شایع قرن توصیف کرده اند که در دراز مدت می‌تواند منجر به فرسودگی شغلی شود پس فرسودگی شغلی یکی از عمده ترین پیامدهای اجتناب ناپذیر تنش کاری است که به دنبال خود فرسودگی جسمی، تغییر در رفتار و عملکرد شغلی را به ارمغان می آورد، که در واقع می توان گفت فرسودگی شغلی با نشانه های زیر شناخته می شود :
- شاخصهای هیجانی که علایمی مثل بی علاقه شدن نسبت به شغل خود، افسردگی، احساس درماندگی و ناتوانی، از دست دادن همدلی نسبت به دیگران
- شاخصهای نگرشی شامل بدبینی نسبت به دیگران، نسبت به مدیریت سازمان محل کار خود گله مند شدن از دیگران
- شاخصهای رفتاری شامل تحریک پذیری و پرخاشگر بودن، افزایش سوء مصرف مواد و افزایش مشکلات و درگیریها با مرئوسان، روسا، همکاران، همسر و فرزندان
- شاخصهای روان تنی مثل ابتلا به اختلال گوارشی و سردردها و ……..
- شاخصهای سازمانی شامل دزدی، غیبت از کار، تنزل ابعاد اخلاقی و معنوی کارکنان است.
افرادی که فرسودگی شغلی را تجربه می کنند یک تاثیر منفی بر همکارانشان می گذارند هم به وسیله ایجاد تضادهای پرسنلی و هم ایجاد اختلال در انجام وظایف شغلی پس می تواند مسری باشد و به صورت تعاملات غیر رسمی در شغل تداوم یابد همچنین از جمله آثاری که فرسودگی شغلی به عنوان یک سرایت کننده منفی دارد سرایت و تاثیر آن در زندگی خانوادگی افراد است.
جکسون و مازلاک (1982) مشاهده نموند که سطح خستگی هیجانی مرتبط با شغل افراد با گزارش همسرانشان در مورد عصبی، ناراحت و خسته و افسرده بودن آنان در منزل ارتباط معتبری داشت. این خستگی هیجانی مرتبط با شغل با کیفیت پایین زندگی خانوادگی که توسط همسر شخص گزارش می شود ارتباط قوی داشت.
در حدود 50 سال پیش یک جامعه شناس بنام ویلارد والر اهمیت موقعیت شغلی شوهر و تاثیر آن بر ازدواج و روابط خانوادگی خاطر نشان ساخت (ایگمن 1986) وی خاطر نشان ساخت که موقعیت اقتصادی خانواده فرایند تعارض خانواده را عمیقا تحت تاثیر قرار می دهد. شرایط سخت کاری و استرسهای ناشی از آن به خانه منتقل می شود و زن و شوهر را علیه یکدیگر بر می انگیزاند. آمار بالای جدایی خانوادگی در کاکنان مشاغل که چالش و درگیری زیادی دارند، مشاهده شده است. شخصی که خودش را در شغلش شکست خورده می بیند، احتمالا با پرخاشگری در منزل در مقام جبران آن بر می آید و ذکر این نکته ضروری است که چنین خانواده هایی موفق نخواهند بود.
خانواده و کار دو جنبه مهم زندگی هستند و تجربیات هر یک بر دیگری تاثیر می گذارد محققان در توصیف مجموعه خانواده و کار مدلهایی را برای تبیین بین زندگی خانوادگی و کار ارائه داده اند .
فهرست مطالب :
فصـل اول : طرح تحقیق
مقدمه
بیان مساله
اهمیت مساله
هدف کلی
اهداف جزئی
فرضیات
تعاریف نظری و عملی
فصـل دوم : پیشینه پژوهش
فرسودگی شغلی
تاریخچه مفهوم فرسودگی شغلی
مرحله اولیه یا پیشگام
مرحله تجربی
تعاریف مختلف فرسودگی شغلی
نشانه های مرض فرسودگی شغلی
1) تحریک پذیری فزاینده
علل و عوامل فرسودگی شغلی
الف) عوامل محیطی
1) ویژگیهای شغلی
2) ویژگیهای سازمانی
3) ویژگیهای حرفه ای
ب) عوامل فردی
1) ویژگیهای جمعیت شناختی
2) ویژگیهای شخصیتی
3) گرایشات شغلی
رویکرد های مختلف نسبت به فرسودگی شغلی
رویکرد تبادلی چرنیس
رویکرد روانشناختی - اجتماعی
مدلهای فرسودگی شغلی
ب) مدل منابع- نیازهای شغلی کاهش فرسودگی شغلی
راهبردها و تغییرات فردی
راهبردها و تغییرات سازمانی
خانواده
خانواده از دیدگاههای جامعه شناسی
انواع و اشکال خانواده
کارکردهای خانواده از دیدگاههای جامعه‌شناسی
حفاظت و نگهداری فیزیکی
ارزیابی خانواده و کارکردهای آن از دیدگاه روانشناسی
مدل مک مستر از کارکرد خانواده
حل مساله
ارتباط
نقشها
پاسخ دهی عاطفی
آمیختگی عاطفی
کنترل رفتار
پیشینه تحقیق در رابطه با فرسودگی شغلی
پیشینه پژوهش در رابطه با کارکردهای خانواده
مطالعات انجام شده در خارج از کشور
فصل سوم : روش تحقیق
جامعه آماری
نمونه آماری
روش و شیوه عملی نمونه‌گیری
ابزارهای اندازه گیری و چگونگی جمع آوری داده ها
ابزار سنجش فرسودگی شغلی
ابزار سنجش خانواده
روشهای آماری برای تجزیه و تحلیل داده ها
فصـل چهارم : نتایـج
حل مسأله
فصل پنجم : نتیجه گیری و بحث
نتیجه گیری کلی و پیشنهادهایی برگرفته از یافته های پژوهش
1-5- محدودیتهای تحقیق
پیشنهادهایی برای پژوهشگرهای دیگر
منابع و ماخذ فارسی
منابع و ماخذ لاتین
پرسشنامه فرسودگی شغلی مازلاک
ابزار سنجـش خانواده
پرسشـنامه
ابزار سنجش خانواده
شناخت ارتباط میان افسردگی شغلی کارکنان بانک و کارکردهای خانوادگی آن ها
