چه چیز موجب سمیت مواد شیمیایی می شود؟
• ماده شیمیایی چیست؟
• چه چیز موجب سمیت مواد شیمیایی می شود؟
• مواد سمی چگونه وارد بدن می شوند؟
• چرا مقدار سم وارد شده به بدن اهمیت دارد؟
• مسمومیت شیمیایی چیست؟
• منظور از میزان خروج مواد از بدن چیست؟
• عوامل بیولوژیکی شامل چه مواردی می شود؟
• تماس با مواد شیمیایی از چه راه هایی موجب مسمومیت می شود؟
• موارد دیگری که راجع به مسمومیت حاد و مزمن باید بدانیم.
• مسمومیت و خطر (Hazard) چه تفاوت هایی دارند؟
«ماده شیمیایی چیست؟»
همه چیز در دنیای فیزیکی اطراف ما از مواد شیمیایی ساخته شده است. زمینی که روی آن راه می رویم، هوایی که تنفس می کنیم، غذایی که استفاده می کنیم، ماشینی که با آن رانندگی می کنیم و خانه ای که در آن زندگی می نمائیم، از مواد شیمیایی مختلفی تشکیل شده اند. ارگانیسم های زنده نظیر گیاهان، حیوانات و انسانها نیز از مواد شیمیایی تشکیل شده اند.
تعدادی از مواد شیمیایی که روزانه با آنها سر و کار داریم، مصنوعی و ساخته دست بشر هستند، داروها، مواد آرایشی، مواد شیمیایی که در محیط های کاری استفاده
می شوند، مواد شیمیایی و شوینده هایی که در خانه ها بکار می روند و نظایر آنها جزء مواد شیمیایی به حساب می آیند. بیشتر مواد شیمیایی که روزانه با آنها در تماس هستیم در طبیعت تولید می شوند. تعداد مواد شیمیایی طبیعی موجود، خیلی بیشتر از مواد مصنوعی باشد.
«چه چیز موجب سمیت مواد شیمیایی می شود؟»
فاکتورهایی که می توانند بر درجه سمیت مواد شیمیایی اثرگذار باشند عبارتند از:
• راه ورود مواد سمی به بدن
• مقدار یا دوز مواد سمی وارد شده به بدن
• درجه سمیت
• میزان خروج سم از بدن
• عوامل بیولوژیک
«مواد سمی چگونه وارد بدن می شوند؟»
هیچ ماده شیمیایی بدون تماس با بدن نمی تواند اثرات سمی داشته باشد. مهمترین راه ورود مواد شیمیایی به بدن، در محیط های کاری، استنشاق هوای آلوده می باشد. تعدادی از مواد شیمیایی از طریق خوردن غذای آلوده یا سیگار وارد بدن می شوند. یکی دیگر از راه های ورود مواد شیمیایی چشم ها هستند. اگرچه مقدار خیلی کمی از مواد شیمیایی، در محیط های کاری از طریق دهان یا چشم وارد بدن می شوند.
«چرا مقدار سم وارد شده به بدن اهمیت دارد؟»
مهمترین فاکتور تعیین کننده ایجاد مسمومیت در اشخاص، مقدار یا دوز (dose) ماده شیمیایی وارد شده به بدن می باشد. مقدار ماده شیمیایی که منجر به مسمومیت می شود، بستگی به نوع ماده شیمیایی دارد. برای مثال، هنگام نوشیدن آب در یک روز گرم تابستان چه اتفاقی می افتد؟ آب بدن را خنک کرده و تشنگی را برطرف می نماید. بطور معمول آب در دستة مواد بی خطر قرار می گیرد و به جای یک لیوان، چند لیوان، یکی پس از دیگری و بدون توقف می تواند مصرف شود. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که، به جایی می رسیم که اثرات مفید مصرف آب محو شده و اثرات مضر آن بروز می کند. در موارد حاد، این مسمومیت سبب تشنج یا حمله قلبی می گردد.
چنین مسمومیت هایی در مورد کودکان و بیماران روانی گزارش شده است. دلیل اینکه آب از حالت غیر مضر به حالت مضر در می آید مستقیماً به میزان مصرف آن بستگی دارد. نوشیدن مقادیر زیاد آب، موجب مسمومیت می گردد. مصرف بیش از حد مواد شیمیایی نیز موجب مسمومیت می گردد. این نسبت، برای تمام مواد شیمیایی صرفنظر از طبیعی یا مصنوعی بودن آنها صحت دارد.
«مسمومیت شیمیایی چیست؟»
میزان مسمومیت، درجه سمیت یک ماده شیمیایی را نشان می دهد. مصرف مقادیر زیاد مواد شیمیایی که درجه سمیت کمی دارند موجب مسمومیت می شود، این در حالی است که مصرف مقدار کمی از مواد شیمیایی که درجه سمیت زیادی دارند، باعث مسمومیت
می گردد. سم شناسان برای آزمایش های تعیین میزان منجر به مسمومیت توسط مواد شیمیایی از حیوانات استفاده می کنند. یکی از مقادیری که در این آزمایشات اندازه گیری
می شود، میزان (دوز) مواد شیمیایی است که منجر به مرگ 50 درصد حیوانات مورد آزمایش می شود. این آزمایش را میزان کشندگی یا LD5O می نامند.
دسته بندی های محدودی در خصوص بررسی خصوصیات مواد سمی و غیر سمی وجود دارد. این دسته بندی ها به منظور ایجاد هماهنگی استفاده می شوند و این روش بطور ضمنی (غیر مستقیم) بیان می دارد که آیا مواد شیمیایی سمی هستند یا نه؟ با این وجود ورود مواد شیمیایی با دوز کافی و مشخص می تواند مسمومیت ایجاد نماید.
به بیان دیگر، همه مواد شیمیایی می توانند سمی باشند و مقدار ماده یا دوز وارد شده به بدن تعیین کنندة بروز اثرات مسمومیت می باشد. تنها تماس با «مواد شیمیایی خاص» باعث مسمومیت نمی شود، بلکه بسیاری از آنها اثرات سمی دارند و در تماس با آنها مسمومیت ایجاد می گردد.
«منظور از میزان خروج مواد از بدن چیست؟»
بسیاری از مواد شیمیایی که در محیط های کاری وارد بدن می شوند بدون تغییر شکل و تبدیل شدن به ماده یا مواد دیگر، از بدن دفع می شوند، تعدادی دیگر شکسته می شوند، مواد حاصل از تجزیه ممکن است نسبت به ماده شیمیایی اولیه که وارد بدن شده است درجه سمیت بیشتر یا کمتری داشته باشند. بعضی از ترکیبات شیمیایی نیز بطور موقت در یکی از اعضای بدن ذخیره شده و بعد تدریجاً طی مدت کوتاهی از بدن رفع می گردند. تعداد کمی از مواد شیمیایی نظیر گرافیت، ذرات سیلیکا با بازدم از بدن خارج می شوند و بقیه در شش ها، سالیان زیادی باقی می مانند و هرگز بطور کامل خارج نمی شوند.
بطور کلی اگر 2 فرآیند زیر در بدن انجام گیرد، احتمال بیماری بر اثر مواد شیمیایی کمتر می شود؛
1- شکسته شدن و یا تبدیل، مواد شیمیایی به موادی که درجه سمیت کمتری دارند.
2- دفع سریع مواد شیمیایی از بدن.
«عوامل بیولوژیکی شامل چه موارد می شوند؟»
چندین مشخصه از انسان یا حیوان در میزان نفوذ یا درجه مسمومیت تأثیر گذار
می باشند. این مشخصه ها عبارتند از: سن، جنسیت و آمادگی و استعداد بدنی هر فرد.
«تماس بامواد شیمیایی از چه راه هایی موجب مسمومیت می شوند؟»
2 راه اصلی برای ورود مواد شیمیایی و ایجاد مسمومیت وجود دارد:
1- تماس ناگهانی در مدت زمان کوتاه
یک تماس سریع با مقادیر نسبتاً زیاد مواد شیمیایی می تواند به بدن فشار زیادی وارد آورد. این حالت در محیط کار ممکن است در اثر جابجایی و طرز استعمال ناصحیح مواد شیمیایی و یا نشت مواد از درز یا شکاف شیر یا لوله های حامل مواد شیمیایی اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است این اتفاق هنگام سرویس یا تمیز کرن تجهیزاتی که حاوی مواد شیمیایی هستند (نظیر مخزن رنگ) اتفاق بیفتد. بیماری یا آسیبی که در اثر تماس ناگهانی با مقادیر زیاد مواد شیمیایی صورت می گیرد «مسمومیت حاد» نامیده می شود. چند نمونه از مسمومیت های حاد در ذیل آمده است:
• استنشاق مقدار خیلی زیاد بخارات اسیدی ممکن است منجر به سوختگی های شدید دهان، مجازی تنفسی و شش ها شود.
• تماس پوست با مقادیر قابل توجهی از حلال های آلی خاص که از طریق پوست جذب می شوند می تواند منجر به ایجاد سرگیجه، بی قراری و تهوع گردد.
• استنشاق گرد و غبار، موجب سوزش ناحیه تنفسی (دستگاه تنفسی)، خشکی گلو و سرفه گردد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 14 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله مسمومیت با مواد شیمیایی
