فرمت فایل: ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات: 113
فصل اول :
-کلیات
-تاریخچه موتاسیون
-جهش (موتاسیون)
-ماهیت جهش
کلیات :
مقدمه : محققین اصلاح نباتات از طریق شناخت عواملی که موجب تکامل طبیعی گیاهان شده است در امر به نژادی استفاده می کنند . گیاهان اصولاً به یکی از روشهای زیر تنوع پیدا کرده اند .
1-جهش ژنی ( موتاسیونی )
2-دورگ گیری بین گونه ای
3-پلی پلوئیدی
4-رانده شدن ژنتیکی
موتاسیون یکی از عوامل مهم ایجاد تنوع و تکامل در گیاهان می باشد . موتاسیون ممکن است باعث مرگ ، عقیمی و یا ایجاد خصوصیات جدید و صفات عالی و مطلوب گردد ، تعداد زیادی از گیاهان زراعی از جمله چغندر قند ، ذرت ، کتان ، سویا ، جو برنج و لوبیا و گوجه فرنگی از این طریق تنوع یافته است . برای مثال تنها تفاوت میان جو وحشی H . spontanneun و جو معمولی H . vulgare حاصل در منطقه جرمو این است که ساقه و سنبله جو جرمو محکمتر از جو وحشی بوده و دارای ریزش کمتری است .
تاریخچه موتاسیون :
واژه موتاسیون یا جهش اولین بار در سال( 1650 م ) در مورد بروز و ظهور تغییرات ساختمانی مشهود در موجودات زنده بکار برده شد . اما چون استقبال چندانی از این واژه نشد و به زودی به فراموشی سپرده شد . در اوایل قرن بیستم (1901 م ) یک گیاه شناس هلندی به نام هوگو دووریس ( Hvgo Deveries ) ضمن مطالعه بر روی گیاه پامچال نظرات و کشفیات ژرژ مندل ( G.mendel ) زیست شناس مشهور قرن نوزدهم در زمینه وراثت مورد مطالعه مجدد قرار داد و توانست اهمیت و عمق تحقیقات مندل را بار دیگر در ابعاد جدید نشان دهد . وی در ارائه و بررسی نظرات مندل واژه موتاسیون را برای انواع جدید تغییر یافته بکار برد و از آن پس این واژه به طور گسترده ای مورد استفاده زیست شناسان قرار گرفت . هوگو دووریس در تجربیات خود پی برد که گاهی افراد یک گونه صفاتی از خود بروز می دهند که در جد آنها وجود نداشته اند و نیز این صفات پس از ظهور موروثی می گردند ، وی پدیده مذکور را موتاسیون نامید .
جهش ( موتاسیون ) :
جهش یکی از پدیده های مهم طبیعت است . این پدیده در تحول موجودات زنده نقش به سزائی دارد . اساس جهش تغییرات ساختمان شیمیایی ژنهاست . این تغییرات به صورت صفات ارثی جدید در می آیند و در میان افراد یک جامعه منتشر می شوند .
جهش یکی از اساسی ترین مقولات در زیست شناسی مخصوصاً زیست شناسی مولکولی و اختصاصاً در ژنتیک مولکولی و رشته های عملی وابسته به آن در پزشکی ، دامپروری و کشاورزی می باشد ، (( تغییر در ساختار ژنتیکی (ژنوتیپی) )) موجودات زنده اعم از اینکه بروز خارجی ( فتوتیپی ) پیدا بکند یا نکند تغییر جهشی یا mutation و محصول چنین جهش و تغییری جهش یافته یا mutant خوانده می شود . واژه موتاسیون (mutation) از لفظ لاتین mutatio به معنای یک تغییر عمده و اساسی و ناگهانی مشتق شده است . در فارسی واژه جهش به معنای جستن ، جهیدن ، جست و خیز معادل واژه موتاسیون توسط بعضی محققین ایرانی بکار برده می شود و معمولاً یک یا چند تغییر ناگهانی فتوتیپی مشهود در سطح ارگانیسم ها را شامل می شود . در ابتدای کشف موتاسیون این واژه برای تغییراتی به کاربرده می شد که عموماً ظاهری و یا فتوتیپی بودند و لزوماً موروثی نبودند ، اما بعد از کشفیات جدید در قلمرو زیست شناسی مولکولی واز جمله ژنتیک مولکولی ، امروزه این واژه کمتر برای تغییرات ظاهری محدود و یا گسترده بکار می رود ، بلکه صرفاً بر آن تغییراتی اطلاق می شود که قابل انتقال از یک نسل به نسل بعدی در همان موجود می باشد .
به طور کلی علیرغم تعاریف متعدد و بحث های فراوان پیرامو.ن موضوع جهش هنوز تعریف جامع برای آن ارائه نشده است و نظر به اینکه یک تعریف مشخص از پدیده جهش برای فهم بهتر در سایر موضوعات و مقولات مربوط به این بحث از قبیل جهش پذیری ، جهش زایی و غیره ضروری است . با توجه به مطالب ذکر شده و با در نظر گرفتن حداقل شرایط ویژگیهای تغییرات جهش شاید بتوان گفت که : (( جهش فرآیند یا پوششی است که موجب تغییر مجموعه وراثتی سلول و نهایتاً ایجاد یک موجود زنده ای با ویژگیهای جدید ژنتیکی می گردد )) و به تعبیر دیگر جهش یک تغییر قابل وراثت است که به کروموزوم اثر دائم می گذارد که به ایجاد یک موجود جهش یافته منجر می گردد . جهش ها تغییرات ژنوتیپ یعنی تغییرات ارثی می باشند که خود را در معیار واکنش تغییر یافته گیاه موتاسیون یافته در مقایسه با اجداد موتاسیون نیافته نشان می دهند . این موتاسیون ها هم شامل شکل گیری صفات مورفولوژیک و هم شامل رفتار فیزیولوژیک گیاه در رابطه با عوامل محیطی می گردد . پدیده تغییرات ارثی را اصطلاحاً موتاسیون و فردی را که در آن تغییرات حاصل گردیده ( موتانت ) می نامند .
فهرست مطالب:
فصل اول :
کلیات :
مقدمه :
تاریخچه موتاسیون :
جهش ( موتاسیون ) :
ماهیت جهش :
فصل دوم.
انواع موتاسیون.
انواع جهش :
عوامل به وجود آورنده جهش :
جهش های خود به خودی (spontaneus mutation ) :
جهش های القایی یا ایجادی Induced mutation :
القای جهش :
جهش های کشت سلول سوماتیکی :
فصل سوم.
کاربرد موتاسیون در اصلاح نباتات…
اصلاح گیاهان با استفاده از موتاسیون :
اصلاح موتاسیون از طریق بذر :
بازیافت و دستیابی به موتان :
روش های اصلاحی بعد از ایجاد موتاسیون :
مزایا و معایب انواع روشهای اصلاحی بعد از ایجاد موتان:
تنوع سما کلونال.
برخی از جهش های مفید در اصلاح نباتات :
جهش در سور گوم :
موتانت های برنج :
جایگزینی ژنی از کروموزوم های بیگانه :
نقش بهنژادی با جهش:
چرا مواردی برنامه های اصلاحی با استفاده تکنیک موتاسیون با شکست مواجه می شوند؟.
نکات مورد توافق در اصلاح به طریق ایجاد موتاسیون :
عدم پیشرفت در متدولوژی موتاسون طی ۲۵ سال گذشته :
چرا بعضی از موتاسیونها بسیار کمیاب هستند ؟.
مقایسه نقش موتاسیون بریدینگ در تکامل و بهنژادی..
چطور می توان از هر موتاسیونی نتیجه مثبت بدست آورد.
تئوری غالب یا مغلوب…
آیا همه ژنها می توانند جهش داشته باشند.
اکثر موتاسیونها کرمت پذیرند.
تاچه حد اهداف اصلاحی واقع بینانه هستند ؟.
تنوع ژنتیکی مستتر.
موتاسیونهائیکه واکنش های بین ژنها را تحت تاثیر قرار می دهند.
بهره وری از ایجاد موتاسیون با استفاده از بیوتکنولوژی..
قدم های اساسی در اصلاح محصولات باغبانی از طریق موتاسیون.
اصطلاحات :
منابع مورد استفاده :
