فورمت فایل:word(قابل ویرایش) تعداد13صحفه
طی سالهای اخیر، توسعه و بسط روشهای پایش وضعیت (CM) در »نگهداری پیش بینانه« (PM) در صنایع نظامی و راه آهن، منجر به راههایی برای تشخیص عیوب ماشین آلات قبل از وقوع توقف و تخریب دستگاهها شده است که از جمله این روشها می توان به آنالیز ارتعاشات در ماشین های دوار و آنالیز روغن در تجهیزات صنعتی از صنایع اتومبیل تا صنایع هسته ای اشاره کرد. هر یک از این صنایع برای آنالیز روغنهای مورد نیاز خود از شیوه هایمتلفی استفاده می کنند.
آنالیز روغن عبارت است از ارزیابی روغن و محتویاتی از آن که می تواند آلوده کننده محسوب شود. بطور مثال چنانچه میزان آب در روغن از1 درصد تجاوز کند، آلودگی به حساب خواهد آمد.
همچنین با استفاده از روش تحلیل طیف شیمیایی (Spectrochemical Analysis) روغن، می توان ذرات فلزی سایشی و فرسایشی تجهیزات را شناسایی کرد که این تست، کیفیت و درجه سلامتی دستگاه را آشکار می سازد.
کنترل آلودگی روغن
آلودگی روغن اولین و خطرناکترین دشمن سیستم های هیدرولیک به شمار می آید که کنترل آن جلوگیری از حدود50 درصد از خرابی های تجهیزات را بدنبال خواهد داشت.
سرووها که استفاده از آنها در صنایع بصورت روز افزون در حال گسترش است از حساسترین تجهیزات هیدرولیک هستند که نسبت به آلودگی روغن بسیار آسیب پذیرند. آلودگی موجود در سیستم هیدرولیک می تواند به شکل ذرات فلزی، مایعات، گازی شکل و یا ترکیبی از هر سه باشد. ذرات جامد نامحلول مانند گرد و غبار، ذرات فلزی، زنگ زدگی ها و غیره باعث بیشترین تخریبها می شود.
با وجود متعدد بودن منابع آلودگی روغن، آلودگی ها به3 دسته تقسیم می شوند:
1- ذرات باقی مانده و گرد و غبار از زمان ساخت تجهیزات.
2- آلودگی ها و ذراتی که در اثر کارکرد سیستم بوجود می آیند.
3- آلودگی هایی که از محیط آلوده وارد سیستم می شوند.
آلودگی ناشی از کارکرد ماشین، بزرگترین عامل تخریب سیستم است که باعث بیشترین توقفات سیستم می شود. این نوع آلودگی می تواند از طریق خال جوشها، پوسته شدن فلزات، گرد و خاک محیط و رسوبات فلزی داخلی وارد سیستم شود. چنانچه این آلودگی کنترل و متوقف نشود، باعث تولید ذرات آلاینده جدید و در نتیجه افزایش تصاعدی آلاینده ها خواهد شد. محیط کار پرگرد و خاک، فیلتر نامناسب و لوله های کثیف بعنوان منابع خارجی آلوده کننده، مورد توجه قرار دارند. در آمیختن دو ماده محلول ممکن است به تولید لجن چسبناک و یا اسیدی منجر شود که باعث خوردگی و پوسیدگی تجهیزات هیدرولیکی می شود. بهترین راه جلوگیری از آلودگی این است که ابتدا سیستم را کاملاً تمیز کرده و بعد، با روشهای کنترلی و فواصل معین سرویس و با رعایت دستورالعمل های توصیه شده، ورود آلودگی ها را کنترل کرد.
سایز و دانسیته ذرات آلوده کننده بخصوص در سیستم هایی که با سرووها سروکار دارند اهمیت زیاد دارد. در واقع ذرات ریزتر دارای تأثیرات سایشی بیشتر و قابلیت جداسازی کمتری هستند، به همین دلیل حذف آنها سخت تر است، بنابراین می توان گفت این ذرات، در کل مخرب تر هستند.
یکی از مهمترین وسایل جلوگیری از آلودگی روغن، فیلتر روغن است که انتخاب آن بستگی به پارامترهای متعددی دارد و بایستی بطور خاص در مورد آن تحقیق و محاسبه بعمل آید. عمده این پارامترها به قرار زیر هستند:
- مقاومت فیلتر در برابر جریان سیال که باعث ایجاد افت فشار سیستم خواهد شد.
- مقاومت فیلتر در برابر متلاشی شدن که در اثر فشار سیال در داخل فیلتر بوجود می آید و با تست2941 ISO . تعیین می شود.
- تست تعیین نقطه حباب برای تشخیص معیوب نبودن سوراخهای فیلتر براساس2942 ISO . در این تست، فیلتر را در داخل روغن غوطه ور ساخته و بتدریج فشار داخلی فیلتر را افزایش می دهند تا اولین حبابها ظاهر شود.
- تست راندمان/ ظرفیت فیلتر براساس استاندارد16889 ISO که یک تست آزمایشگاهی و مشکل است. با این تست می توان نسبت تمیز کنندگی فیلتر را بدست آورد.
زمان کارکرد روغن هیدرولیک چقدر است؟
بیشتر افراد بر این باورند که روغن های صنعتی مانند روغن هیدرولیک نیز باید همچون روغن های موتور زمان کار کرد (کیلومترکارکرد روغن موتور) مشخصی داشته باشند ، در حالیکه بیشتر افراد بر این باورند که روغن های صنعتی مانند روغن هیدرولیک نیز باید همچون روغن های موتور زمان کار کرد (کیلومترکارکرد روغن موتور) مشخصی داشته باشند ، در حلیکه این موضوع در روغن های صنعتی به واسطه گستره وسیع تنوع تجهیزات و شرایط گوناگون کارکرد و نوع کاری که روغن در سیستم انجام می دهد بستگی دارد. از این رو نمی توان برای تمام انواع روغن های هیدرولیک در تمام سیستم ها زمان کار کرد یکسانی را تعریف نمود و آن را بنای کار سیستم قرار داد. از اینرو برای تعیین عمر روغن هیدرولیک از یکی از روش زیر استفاده می شود:
شناخت روانکاری ، نگاهی به روغن های صنعتی و گریس
در گردهمایی سالانه عاملان فروش نفت پارس که چندی پیش با حضور140 نفر از نمایندگان فروش شرکت نفت پارس برگزار شد، کارشناسان شرکت دو مقاله علمی ارایه دادند.شناخت روانکارهای خودرو و ماشین آلات سنگین و نگاهی به روغن های صنعتی و گریس، عنوان دو مقاله ای بود که در این گردهمایی مطرح شد. در زیر بخشی از مطالبی که تحت عنوان دو مقاله یاد شده ارایه شد، به اختصار آمده است که از نظر می گذرانید.
وظایف اصلی روغن موتور و نقش مواد افزودنی
1- روانکاری و کاهش اصطکاک (مواد افزودنی بالا برنده شاخص گرانروی و ضد سایش)
2- پاک کنندگی و معلق سازی (ادتیوهای پاک کننده و معلق کننده)
3- انتقال حرارت (ادتیوهای ضد اکسیداسیون)
4- باز دارندگی در برابر خوردگی و زنگ زدگی (ادتیوهای ضد اکسیداسیون و ضد زنگ)
5- از بین بردن کف(افزودنی ضد کف)
ملاکهای اصلی در انتخاب روغن
روغن موتورهای گازسوز
- روغن هایی با ASH متغیر
- دارای ادتیوهای ضداکسیداسیون، ضدسایش، پاک کننده و ضدخوردگی
- گرید روغن SAE 30، 40 - SAE 15 W 40
- TBN کمتر
روغن چند منظوره تراکتور
قابل استفاده در:
- سیستم هیدرولیک و فرمان
- موتورهای بنزینی و دیزلی
- گیربکس و دنده های تحت بار متوسط تا زیاد (برای تمامی تجهیزات ماشین آلات کشاورزی)
ماشین آلات راهسازی و معادن (کاترپیلار، کوماتسو، ولوو، هپکو)
نوع تجهیزات: لودر- بلدوزر- گریدر- غلطک- بیل مکانیکی
روغن موتور پیشنهاد شده(با توجه به توصیه سازندهSAE &API):
- در مدل های قدیمی(منو گرید)، هامون و پاسارگاد
- مدل های جدید(مالتی گرید)، پارس لنج، دیزل و هیرمند
تخمین عمر مفید روغن موتور
کیلومترکارکرد واقعی روغن به عوامل زیر بستگی دارد:
- کیفیت سوخت مصرفی(میزان گوگرد)
- درجا کارکردن موتور(ترافیک)
- آثار منفی ساکن ماندن روغن درون کارتر:
- میعان بخارات آب درون سیستم
- تشکیل ترکیبات مضر(کمپلکس)
فشار روغن و عوامل مؤثر برآن
عوامل مؤثر برفشار روغن عبارت است از:
- انتخاب نادرست گرید(SAE)
- اکسیداسیون و از بین رفتن ادتیوها
- آلودگی با ذرات و اختلاط با سوخت
عوامل مکانیکی سیستم مانند:
- عیوب تجهیزات(شیر تنظیم فشار، اویل پمپ و…)
- لقی بیش از اندازه یاتاقان ها و نشتی داخلی
کاهش میزان روغن موتور و دلایل آن
عوامل معمول کاهش حجم روغن عبارت است از:
- سوختن روغن درون محفظه احتراق و خارج شدن از اگزوز
- تبخیر روغن درون کارتر(تهویه هوای کارتر)
عوامل غیر معمول کاهش روغن موتور عبارت است از:
- انتخاب نامناسب گرید روغن
- پرکردن روغن بیش از حد مجاز
- نشتی از طریق کاسه نمدها و آب بندها
- ساییدگی رینگهای پیستون
روغن های دنده خودرو
علل استفاده از روغن دنده خودرو عبارت است از: راحت تعویض کردن دنده بخصوص در دمای پایین، جلوگیری از خطر افتادن اجزای تحت فشار، کم کردن اصطکاک و سایش.
طبقه بندی روغن های دنده خودرو:
1- براساس کیفی(انستیتو نفت آمریکا)
روغن دنده پارس مدوس GL-3 GL-2 API GL-1
روغن دنده پارس مدوس ای پی GL-4
روغن دنده پارس مدوس ای پی اس GL-5
2- براساس گرانروی(انجمن مهندسان اتومبیل)
(برای فصل تابستان)90 140 2 50 (برای فصل زمستان) SAE 75W 80W 85W
( مناسب برای تمام فصول سال)75W90 80W90 85W90 85W140
پارس مدوس ای پی75W و 75W-90 برای خودروهای شرکت سایپا مانند ریو و پراید
پارس مدوس ای پی اس 75W-80 برای خودروهای شرکت ایران خودرو مانند انواع پژو
تأثیر انتخاب گرانروی صحیح:
کاهش اصطکاک داخلی، جریان مناسب روغن، جلوگیری از سایش، ممانعت از داغ شدن سطح دنده، روانکاری صحیح
روغن دنده های اتوماتیک
مشخصات خاص روغن دنده اتوماتیک شامل قابلیت در انتقال قدرت قابلیت عالی در انتقال حرارت، مقاومت در برابر کف کردن، ممانعت از سایش و روانکاری عالی است.
موارد کاربرد روغن های دنده اتوماتیک:
جعبه دنده اتوماتیک خودروهای سواری، سیستم های انتقال قدرت و جعبه فرمان هیدرولیکی، خودروهای سنگین مانند اتوبوس های تولیدی شرکت های شهاب خودرو، ایران خودرو دیزل
مشخصات ویژگی های ضدیخ، ضد جوش، ضد زنگ
پارس سهند و پارس سهند ویژه:
- پایین آورنده دمای انجماد و بالابرنده دمای جوش
- محافظ قطعات سیستم خنک کننده در مقابل زنگ زدگی و خوردگی
- قابل استفاده در چهار فصل
انواع بسته بندی روغن ها
روغن بالک (فله ای):
- مزایا : قیمت ارزانتر، کاهش هزینه های انبارداری و حمل و نقل
- معایب: امکان آلودگی و دخل و تصرف بیشتر
روغن مظروف
مزایا: احتمال آلودگی کمتر(مخازن حمل و نقل و نگهداری)، افزایش کیلومتر کارکرد و زمان تعویض روغن، افزایش عمر موتور و کاهش هزینه تعمیرات موتور
شرایط ویژه انبار داری صحیح روانکارها عبارت است از:
- نگهداری بشکه های گریس بصورت عمودی (ایستاده)
- هوای انبار خشک بوده و هنگام باز کردن در ظروف عاری از گرد و غبار باشد.
- با توجه به نوع فرآورده، زمان مناسب انبارداری رعایت شود.
اصل مهم: اولین محصول ورودی، اولین خروجی نیز باشد (FIFO)
شیوه صحیح انبارداری:
- بشکه ها در فضای روباز حتماً زیر پوشش ضدآب نگهداری شوند.
- نگهداری بشکه های روغن بصورت افقی(خوابیده) انجام شود.
روغن های صنعتی هیدرولیک
پارامترهای مهم در انتخاب روغن صنعتی- هیدرولیک به شرح زیر است:
- درجه حرارت عملکرد سیستم
- دامنه تغییرات دمایی
- گرانروی توصیه شده
- سازگاری با مواد تشکیل دهنده(واشر- قطعات- پلاستیکی و…)
- مقاومت لایه روغن
- فشار و سرعت سیستم
3 دسته اصلی روغنهای صنعتی- هیدرولیک عبارت است از:
-R &O که دارای خواص ضد زنگ و ضد اکسیداسیون است
- AW که دارای خواص ضد سایش است.
- HVI & AW که دارای شاخص گرانروی بالا و خواص ضد سایش است.
روغن های هیدرولیک نفت پارس عبارتند از:
پارس بابک، پارس بابک ویژه، پارس هیدرولیک اتوماتیک
مواد کاربرد و گرید روغن دنده صنعتی نیسان عبارت است از:
- مصارف صنعتی که نیاز به روغن دنده EP دارند
- سیستم انتقال دهنده های فولادی
- یاتاقانها
روغن دنده صنعتی
پارامترهای مهم در انتخاب روغن دنده صنعتی به شرح زیر است:
- گرانروی توصیه شده
- نوع چرخ دنده و ابعاد
- سرعت و دور خروجی چرخ دنده
- شرایط محیطی
- فشار و بار وارد شده به چرخ دنده
روغن های حل شونده
موارد کاربرد روغن های حل شونده عبارتند از: استفاده در تمامی عملیات ماشین کاری که نیاز به روغن امولسیون بدون EP دارند، مناسب برای سنگ زنی، مته کاری و اره کاری.
گریس:
وظایف اصلی گریس عبارتند از: روانکاری، آب بندی، حفاظت از سطوح، ضربه گیری
مزایای بکارگیری گریس نسبت به روغن:
- کاهش تعداد دفعات روانکاری
- از بین رفتن مسئله نشتی
- ماندن روانکار در وضعیت اولیه
- جلوگیری از لرزش و صدای سیستم
- بازدهی بهتر در شرایط دما و فشار بالاتر
محدودیتهای بکارگیری گریس نسبت به روغن به شرح زیر است:
- عدم قابلیت خنک کاری در سیستم
- عدم خاصیت پاک کنندگی
گریسهای نفت پارس عبارتند از:
- گریس های پایه کلسیمی(پارس شاسی)
- گریس های پایه سدیمی(پارس فایبر- تکتاز)
- گریس های پایه لیتیمی(پارس ماهان و ماهان ای پی)
- گریس های پایه غیر صابونی(پارس بنتون)
محدوده عملیاتی گریس ها از نظر دما به شرح زیر است:
- گریس پایه کلسیمی، حداکثر تا60 درجه سانتی گراد
- گریس پایه سدیمی، حداکثر تا120 درجه سانتی گراد
- گریس پایه لیتیمی، حداکثر تا130 درجه سانتی گراد
- گریس پایه غیرصابونی(بنتون)، حداکثر تا130 درجه سانتی گراد
موارد کاربرد گریس لیتیمی (Multipurpose) عبارتند از:
- مناسب برای گریسکاری یاتاقانهای چرخ اتومبیل
- کاربری مناسب در جلوبندی و اتصالات توپی وسایل نقلیه
- کاربردی مناسب در ماشین آلات ساختمانی
- کاربردی مناسب در صنایع نورد فولاد که نیاز به مقاومت حرارتی بالایی دارند
- کاربردی مناسب در یاتاقانهای تخت و غلطکی
- کاربردی مناسب در تمامی سطوح متحرک در شرایط خشک و مرطوب
کاربرد
این روغن‌ها در سیستمهای هیدرولیکی کاربرد دارد
مزایا
- تغییرات گرانروی کم نسبت به تغییرات دما ( شاخص گرانروی بالا )
- پایداری بالا در برابر تنش¬های برشی
- خاصیت ضدسایش مطلوب
- قابلیت بسیار خوب فیلتر شدن
- پایداری دراز مدت در برابر اکسید شدن
تحقیق در مورد اصول و مفاهیم آنالیز روغن در سیستم های هیدرولیک
