بررسی نقش ارزیابی عملکرد در افزایش کار آیی کارکنان پارت سازان

اختصاصی از حامی فایل بررسی نقش ارزیابی عملکرد در افزایش کار آیی کارکنان پارت سازان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 77

پیشگفتار

ارزشیابی کارکنان در نظام اداری موضوع نسبتا جدیدی است که از اجرای فراگیر آ‌ن دردستگاههای دولتی وخصوصی برای مقاصد مشخصی چون ارتقاء انتصاب- تشویق و تنبیه بیش از یک دهه نمی گذارد. در همین سالهای انداک ارزشیابی راه پر فراز ونشیبی را پیمود و در سطوح گوناگون مدیریت اداری موافقان و مخالفان بسیار داشتهن است. اکثر مدیران فلسفه ارزشیابی را پذیرفته اند ولی ابزار سنجش و اندازه گیری موجود (فرمهای ازرشیبای) را ناکافی و شرایط پیرامونی اعم از مسائل درون سازمانی یا برون سازمانی را برای اجرای موثر این امر نامساعد می دانند در یک سازمان هر فرد برای پیشرفت ونیل به اهداف تعیین شده شغلی نیاز به آگاهی از موقعیت خود دارد این آگاهی موجب می شود که او از نقاط قوت و ضعف عملکرد و رفتار خود مطلع گردد سازمانها نیز به شناخت کار آیی کارکنان خود دارند تا بر اساس تولید وارائه خدمات خود بیفزایند و در روند حرکتهای خود تحولات مثبت ایجاد کنند.

ارزشیابی ابزاری است که سازمانها وکارکنان رادر تامین این نیازها کمک می کند. اگر این ابزار بخوبی طراحی گردد و به نحو صحیح مورد استفاده قرار گیرد. وسیله مناسبی برای تشویق- آموزش بهسازی وبعضا تنبیه کارکنان خواهد بود.

از این رو کوشش کارشناسان امور اداری بر آن بوده تا اینکه بتدریج ابزار سنجش و اندازه گیری معتبری را برای ارزشیابی کارکنان طراحی تا از روایی لازم برخوردار و با ایجاد تغییراتی در شرایط پیرامونی امکان اجرای موثر و مطلوب ارزشیابی را فراهم نمایند.

لیکن نگرش اجمالی بر نحوه چگونگی ارزشیابی کارکنان مبین این مسئله است که متاسفانه ارزشیابی جایگاه اصلی خود را نیافته و بسیاری اموری که می تواند در اسرع وقت و درزمانی کوتاه مدیر را به اهداف خویش نائل آورده.

فصل اول

عنوان تحقیق:

بررسی نقش ارزیابی عملکرد در افزایش کار آیی کارکنان پارت سازان انجام گرفته است.

طرح مسئله

ارزشیبابی کارکنان یکی از موثرترین ابزارهای ارتقاء کار آمدی- توانمندی و بهسازی نیروی انسانی است به کمک اطلاعاتی که از طریق ارزشیابی دقیق عملکرد نیروی انسانی بدست می آید. برنامه ریزی شغلی- تصمیمات اداری- تشویقات و تنبیهات از مبانی موثق و قابل دفاع برخوردار می شوند و در نتیجه ضابطه شایستگی در وضعیت خدمتی و سرنوشت اداری کارکنان بکار گرفته شده مناسبات منطقی وعادلانه در سازمانها حاکم خواهد شد. حاکمیت ضابطه شایستگی وایجاد فضای فوق العاده کارکنان در اجرای اثر بخشی وظایف شغلی و نیل به اهداف سازمانی می گردد مجموعه این فعالیتها کار آیی و بهره وری سازمانهنا را افزایش داده موفقیت و پیشرفت آنها را تسهیل می کند آیا نظام ارزیابی عملکرد در شرکت مورد تحقیق توانسته به اهداف خود که همان کارآیی کارکنان و تحقیق اهداف سازمانی است به طور کامل دستیابی پیدا کند لذا سعی کردیم تا نظام ارزیابی عملکرد کارکنان را که تاثیر مهمی در تحقیق اهداف این شرکت دارد را به صورت اجمالی بررسی تا نسبت به دلایل کار آیی این نظام ارزیابی شناخت پیدا کنیم و برای رسیدن به این شناخت پاسخ به سوالات ذیل اهمیت فراوانی دارد.

الف: آیا وجود جایگاه خاص برای انجام ارزشیابی کارکنان باعث کار آیی نظام عملکرد گردیده است.

ب:آیا وجود سیستم کنترلی ونظارتی صحیح بر ارزیابی هایی انجام گرفته باعث کار آیی نظام ارزیابی عملکرد گردیده است.

ج: آیا کلیه مراحل ارزشیابی دقیق باعث کار آیی نظام ارزیابی عملکرد گردیده است.

اهمیت و ارزش تحقیق

یکی از تکنیکهای مورد استفاده مدیران برای تاثیر گذاری بر رفتار کارکنان ارزشیابی است. انگیزه کارکنان برای فعالیت افزایش تواناییهای شخصی و اصلاح عملکرد آتی تحت تاثیر باز خوری است که از عملکرد گذشته خویش می گیرند یک ارزشیابی صحیح از عملکرد کارکنان می تواند عامل برانگیختن و هدایت کارکنان به سوی پرورش مهارتها و قابلیتهای فردی آنان باشد ارزشیابی عملکرد همچنین می تواند مبنای استواری برای تصمیم گیری در مورد مسائل پرسنلی نظیر پرداخت پاداش- توضیح- انتقال- تنزیل درجه- اخراج- افزایش حقوق و .... باشد.

ارزیابی ظرفیت جهد و توانایی های انجام کار کارکنان و شایستگی آنها کار بسیار دشوار و می توان گفت بطور کامل ومطلق انجام آن غیر ممکن است زیرا بشر هنوز به چنین ابزار یا وسیله ای دست نیافته که بتواند توانایی های بالقوه و بالفعل انسان را دقیق اندازه گیری نماید بویژه آنها در اغلب موارد ارزیابی کند هم انسانها هستند که تحت تاثیر ذهنیات- تعلیمات- تعصبات- عواطف واحساسات ممکن است عدالت لازم در قضاوت را آگاه یا نه آگاه رعایت ننماید.

عدل یعنی اینکه هیچگونه تفاوتی میان افراد قائل نشویم در این صورت همه از یک میزان استحقاق برخوردار خواهند شد و به این ترتیب هیچگونه تفاوتی برای افرادی که حتی به اعتقاد اخلاق گراها از نوع اولویت برخوردارند قائل نشده ایم بی شک این چنین مساواتی عدالت نخواهد بود و جوامعی با چنین هنجارهای کاری تعالی و بقاء نخواهند داشت برای تعیین میزان استحقاق واجرای عدالت واقعی لازم است از یک سو عملکرد اشخاص و از سوی دیگر پتانسیل با توانایی های بالقوه آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. در ارزیابی نحوه انجام کار در واقع آن قسمت از بینش دانش و توان کارکنان ارزیابی می شود که در رابطه با انجام وظایف محوله به ظهور در می آیند و طبعا قابل اندازه گیری هستند. در تعیین ظرفیت وتوانای های بالقوه کارکنان تنها به ارزیابی وظایف محوله اکتفا نمی شود بلکه استدادهای نهفته و ظاهر نشده که البته تشخیص و ارزیابی آن بسیار دشوار توانایی های بالقوه معمولا به ارزیابی توانایی های بالفعل یعنی شایستگی در انجام وظایف بسنده می‌کنند با اینهمه به منظور دشورایها به ارزیابی این سرمایه های نهفته پرداخت مطرح کردن یا مدیر و سرپرست باید در محیط کار توسط رده های بالاتر مورد ارزیابی قرار گیرد بلکه در صورت امکان ممکن است هرفردی شخصا کار و شایستگی خود را مورد سوال و ارزیابی قرار داد و به قول معروف خود کاهش را در مورد توانایی ها وکار وکوشش قاضی کند در سالهای اخیر با پیدایش نظریه مدیریت بر مبنای هدف یا مدیریت بر مبنای نتیجه در قلمرو نظریات جدید مطرح شده موضوع خود ارزیابی از موقعیت خاصی

تحقیق در مورد نقش تدبر ودور اندیشی درزندگی

اختصاصی از حامی فایل تحقیق در مورد نقش تدبر ودور اندیشی درزندگی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 2

نقش تدبر ودور اندیشی درزندگی

شجاعت، جسارت و اقدام، نعمت دوران جوانی و سجیه جوانمردان است. جوان که سراسر انرژی و حرکت است و خالی از دلبستگی‌ها و ملاحظات، اهل درنگ و مسامحه نیست و برای هراقدامی دلیری می‌کند و بی‌مهابا و گاه بی‌ملاحظه گام در راه می‌گذارد و گاه شجاعت او موجب از دست رفتن دور اندیشی می‌شود. چنانکه امام علی(ع) فرمود:«آفة الشجاع اضاعة الحزم»

قاطعانه تصمیم گرفتن و با عزمی استوار برسر تصمیم ماندن ارزشمند است؛ به شرط آنکه با دوراندیشی ، تدبیر و تأمل در عواقب امور همراه باشد. سرعت عمل و انعطاف پذیری‌جوانان، هرچند در اصل نعمتی بزرگ است، اگر با دوراندیشی و عاقبت نگری همراه نشود مخاطره آمیز است. بسیارند جوانانی که با آرزوهای بلند و امیدهای سرشار، تصمیماتی عافیت سوز و بدفرجام می‌گیرند، یا با پرداختن به مسائل نقد و روزمرّه و خوشی‌ها و مطلوب‌های زودگذر، سرمایه فردای خود را امروز خرج می‌کنند.آنانکه سرد و گرم ایام را چشیده‌اند، به زندگی دوراندیشانه‌تر می‌نگرند و به یمن تجارب گذشته، قدمهای استوارتری به سوی آینده برمی‌دارند. کسانی که تجربه‌شان بیشتر باشد دوراندیش‌تر خواهند بود.

امام علی(ع) فرمود: من یجرّب یزدد حزماً.

مــرد هنـرمنـد خـــرد پیـشه ر عمر دو بایست در این روزگار

تـا به یکـی تجـربه آرد به دست بـا دگــری تجـربه گیـرد به کـار

امّا اینکه نمی‌توان دوبار زیست چه باید کرد؟ جوانی که خود کوله بارش از تجربه تهی است، چگونه می‌تواند دوراندیش باشد؟ بررسی عواقب هرکار و مشورت با اهل خرد، راه وصول به مقصود است. همه تمدن و پیشرفت نوع انسانی، محصول استفاده آیندگان از تجارب گذشتگان است. دریغ است که از تجارب گذشتگان بهره نگیریم و با کوله بار تهی پای در راه زندگی نهیم. باید با مشورت، خود را در عقول دیگران سهیم سازیم و ازخزانه‌گرانقدر آراء و اندیشه دیگران، وام بگیریم، تا به نوبه خود آنرا به نسل‌های آینده بازپرداخت کنیم.صاحبان اندیشه ودانشمندان‌اند و افراد با تجربه و دوراندیش بهترین کسانی هستند که می‌توان با آنها مشورت کرد، چه زیباست برای جوانان که قوّت و جسارت جوانی را با دوراندیشی و حکمت بیامیزند؛ تا با گامهای استوار به سوی مقصدی روشن حرکت کنند.

تحقیق در مورد نقش امام خمینی و رهبری در پیروزی انقلاب اسلامی

اختصاصی از حامی فایل تحقیق در مورد نقش امام خمینی و رهبری در پیروزی انقلاب اسلامی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 7

نقش امام خمینی و رهبری در پیروزی انقلاب اسلامی

رهبری در همه فرآیندها، سازماندهی‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و جریانات اجتماعی در کنار عواملی چون زمینه‌ها، شرایط اجتماعی و باورهای مردم، نقش اصلی را در به بار نشستن اهداف و آرمان‌های جامعه دارد. از این رو یکی از عوامل مهم و اساسی در شکل‌گیری جریانات و تحقق خواسته‌های اجتماعی برخورداری از مدیر و رهبر به عنوان هدایت دهنده مسیر و جریان حرکت است که در همه اندیشه‌های مختلف در فرهنگ علوم سیاسی و اجتماعی مطرح می‌باشد. از این منظر، نقش حساس رهبری در شکل‌گیری نهضت اسلامی‌ در دوران طاغوت و پیروزی انقلاب اسلامی ‌و سرنگونی رژیم کهنه و فرسوده شاهنشاهی در کشور و جایگزین شدن آن با نظام اجتماعی جدید برپایه مردم سالاری دینی و احیای دوباره اسلام در سطح جهان، موضوعی است که بر هیچکس پوشیده نبوده و به نظر همه کارشناسان اجتماعی و سیاسی، با توجه به دیگر اضلاع شکل‌گیری خیزش‌ها و انقلاب‌های اجتماعی از جایگاه و اهمیت ویژه و قابل توجه‌ای برخوردار است.

در واقع انقلاب اسلامی‌ ایران که با رهبری بی‌نظیر امام خمینی به وقوع پیوست یک انقلاب واقعی و تمام عیار به شمار می‌رود، چون همه عناصر لازم و ضروری در تعریف و ماهیت انقلاب‌ها، در انقلاب اسلامی ‌ایران وجود دارند و آنچه در این بحث بیش از پیش حائز اهمیت است، نقش رهبری حضرت امام در شکل‌گیری نهضت و پیروزی انقلاب اسلامی‌است. چرا که خیزش‌ها و جنبش‌های دیگری در تاریخ معاصر ایران نیز شکل گرفته که

” امام خمینی(ره) به عنوان‌ نظریه‌پرداز نهضت‌ اسلامی‌ و بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی ‌توانست نقش رهبری را به بهترین شکل ممکن در تاریخ ایران و حتی جهان روشن سازد “

به دلیل عدم برخورداری از رهبری کارآمد توانمند و. . . به نتیجه نمی‌رسد. بر همین اساس در واکاوی شخصیتی حضرت امام(ره) به عنوان رهبری انقلاب اسلامی‌ در هدایت خیزش مردمی ‌و رسیدن به پیروزی، به این مسئله می‌توان اشاره کرد که ایشان رهبری مدبر، شجاع، متفکر، آگاه به زمان و مسائل جهانی بود که با بهره مندی از شیوه‌های نوین و بدیع، بزرگ‌ترین انقلاب معاصر را هدایت کرد. ایشان در کوران انقلاب، به عنوان چهره‌ای تاریخ ساز و پدیده‌ای استثنایی و کاریزماتیک جلوه کرد و به قول «یودو اشتاین باخ» مدیر مؤسسه شرق شناسی آلمان: «امام خمینی سیاسی ترین رهبر معنوی جهان، با شخصیتی جذاب و کاریزماتیک، تمام آرمان‌های جمهوری اسلامی‌که برمبنای آنها ساخته شده است، از افکار ایشان ریشه می‌گیرد.»

شهید مطهری نیز در کتاب انقلاب اسلامی ‌درباره این شخصیت مذهبی سیاسی می‌گوید: «من در وجود امام خمینی سه آمَنَ دیدم که بر ایمان من افزوده شد: «آمَنَ بِهَدَفِهِ» ؛ یعنی اگر همه دنیا هم جمع شوند، نمی‌توانند وی را از هدفش منصرف سازند. «آمَنَ بِقَوْمِهِ»؛ یعنی ایمان داشتن به روحیه مردم و از همه مهم‌تر «آمَنَ بِرَبِّهِ»؛ ایمان و توکل بر خدا.

برهمین اساس امام خمینی(ره) به عنوان‌ نظریه‌پرداز نهضت‌ اسلامی‌ و بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی ‌توانست نقش رهبری را به بهترین شکل ممکن در تاریخ ایران و حتی جهان روشن سازد که پیروزی انقلاب اسلامی ‌نتیجه نقش مؤثر رهبری در هدایت خیزش مردمی ‌و عبور از حوادث سخت و گوناگون در طول دوران شکل‌گیری، پیروزی و استمرار انقلاب اسلامی‌بوده است. اصولاً نقش رهبری از همان نخستین جرقه‌های پیدایش انقلاب اسلامی ‌ایران در میان مردم به عنوان نقطه میثاقی برای وحدت و انسجام ملی شناخته

” نقش رهبری در مدیریت بحران‌های شکل گرفته از ابتدای انقلاب و گذر از فتنه‌های مختلف از جمله بحران ۷۸ و فتنه ۸۸ از مهم‌ترین مقولاتی است که نقش رهبری را در پیروزی، تکوین و تثبیت انقلاب اسلامی ‌مشخص کرده و ناکامی‌ و شکست دشمن را در اجرای پازل راهبردی خویش، یعنی براندازی نظام اسلامی‌ به دنبال داشته است “

شد و مردم در سایه پیروی از ولایت فقیه به پیروزی‌های درخشانی دست یافتند. از این رو اینچنین می‌توان گفت: «رهبری، مهم‌ترین علت حفظ انسجام در دوران انقلاب و عصر کنونی به شمار می‌رود.»

با توجه به بررسی و واکاوی نقش رهبری حضرت امام (ره) در شکل‌گیری نهضت انقلاب و پیروزی آن یکی از نکات دیگری که بیش از پیش حائز اهمیت بوده و نیازمند تبیین و قلم فرسایی است نقش رهبری در تثبیت و تداوم حرکت انقلاب اسلامی‌ است.

برهمین اساس در برهه کنونی استکبار با شناخت از این پتانسیل عظیم، به عنوان رمز بقای انقلاب اسلامی، تمام توان خود را بکار گرفته تا به اصل ولایت فقیه و رهبری هجمه وارد نماید، چرا که ضربات وارده بر پیکر زیاده خواهان داخلی و خارجی از سوی این جایگاه بوده و ناکامی ‌دشمن در طرح هر توطئه‌ای علیه نظام اسلام از سوی رهبری انقلاب، با مدیریت بحران و شناخت عرصه‌ و درک لحظه به وجود آمده است. در واقع در برهه شکل‌گیری نهضت، نقش رهبری باعث رسیدن به اهداف و آرمان‌های نهضت، یعنی پیروزی انقلاب اسلامی ‌می‌گردد و در برهه‌ای دیگر، متناسب با مقتضیات و شرایط زمانی و مکانی دستاوردها و پیروزی‌های

دانلود پاورپوینت نقش تربیتبدنی و انواع بازیهای بومی و محلی در مقطع ابتدایی.

اختصاصی از حامی فایل دانلود پاورپوینت نقش تربیتبدنی و انواع بازیهای بومی و محلی در مقطع ابتدایی. دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود پاورپوینت نقش تربیت‌بدنی و انواع بازی‌های بومی و محلی در مقطع ابتدایی

فرمت فایل: پاورپوینت

تعداد اسلاید: 19

}اهمیت و ارزش فعالیت‌های جسمانی:

}شرکت در فعالیت های جسمانی در خلال دوران کودکی، ارتقای سلامت و تندرستی همه جانبه را به ارمغان می آورد در حقیقت، دوران کودکی، یک مقطع حساس بحرانی برای قوت بخشیدن به ظهور و توسعه یک سبک زندگی سالم به حساب می آید . برخی از جنبه های آشنایی بنیادین کودک در خصوص زندگی به صورت تمام و کمال در زمان شروع مدرسه پایه ریزی می شود.با این وجود می تواند در آینده نیز سبک زندگی خویش را تغییر دهد . به عنوان مثال داشتن یک سبک زندگی فعال می تواند در نتیجه ی تشویق و ترغیب افراد مهمی از جمله معلمانی که با کودک سروکار دارند به وجود آید. بی شک معلمان نقشی حیاتی در کمک به رشد نگرش ها و رفتارهای مربوط به فعالیت جسمانی، رژیم غذایی و سلامتی کودک دارند.

تحقیق درباره موقعیت مکه و نقش آن در رشد اسلام

اختصاصی از حامی فایل تحقیق درباره موقعیت مکه و نقش آن در رشد اسلام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 5

موقعیت مکه و نقش آن در رشد اسلام

کتاب: تاریخ سیاسى اسلام سیره رسول خدا(ص)، ص 318

نویسنده: رسول جعفریان

رسالت پیامبر(ص)در شهر مکه آغاز شد،شهر مکه،براى ابلاغ و گسترش اسلام از زمینه‏اى برخوردار بود که مناطق دیگر جهان از آن بى‏بهره یا کم‏بهره بودند.ویژگیهاى این منطقه از جهات مختلفى مى‏توانست در تکامل و رشد اسلام در میان مردم مؤثر باشد.

نخستین مسأله،تقدس کعبه نزد اعراب بود.کعبه‏اى که حضرت ابراهیم(ع)بنا کرد،از قرنها قبل از بعثت،به عنوان خانه و معبدى محترم مورد توجه همگان قرار داشته و تقدس خاصى به مکه مى‏بخشید،این تقدس تا جایى بود که در پناه و پرتو کعبه،مکه شهر امن و امان تلقى مى‏شد .از کتب تاریخى به دست مى‏آید که کعبه نزد اکثر ملل جهان از قدیم الایام مورد احترام بوده است،ایرانیان صائبى مذهب و آشوریان،کعبه را یکى از خانه‏هاى هفتگانه و معظم جهان مى‏پنداشتند و چون کعبه بسیار قدیمى بود برخى آن را خانه«زحل»مى‏دانستند.

ایرانیان معتقد بودند روح«هرمز»در کعبه حلول کرده و گاه برخى به زیارت آن مى‏آمدند.یهودیان براى کعبه احترام قائل بودند و خداى را در آنجا بر اساس دین ابراهیم عبادت مى‏کردند .در کعبه تصویر ابراهیم و اسماعیل(ع)وجود داشت در حالى که در دست آنها تیرهایى(ازلام)دیده مى‏شد،همچنین تصویر مریم و حضرت مسیح(ع)در آنجا بوده‏و این نشان دهنده آن است که مسیحیان نیز همچون یهودیان به کعبه احترام مى‏گذاشتند.زمخشرى حکایتى در باب نامگذارى زمزم نقل کرده که ضمن آن از آمدن بابک بن ساسان به مکه یاد شده است.حکایت مزبور را با اندکى تفاوت مسعودى و حموى نیز نقل کرده‏اند. (1) اعراب نیز که کعبه را خانه خدا و ساخته دست حضرت ابراهیم(ع)مى‏دانستند،براى آن احترام خاصى قائل بودند و از هر سو براى حج به مکه مى‏آمدند.این سنت از دین ابراهیم(ع)در میان آنان باقى مانده بود.احترام هندیان نسبت به کعبه،بویژه«حجر الاسود»نیز نقل شده است. (2)

دومین مسأله آن که مکه یک مرکز تجارى بود و افزون بر آن که مکیان اهل تجارت بودند، (3) و هر سال دو مرتبه راهى مناطق شامات و یمن و حبشه براى تجارت مى‏شدند،خود مکه نیز محل رفت و آمد کاروانهایى بود که از شما به جنوب یا از غرب به شرق مى‏رفتند،از این رو مکه محل رفت و آمد بسیارى از تجار آن روزگار بود.

سومین مسأله آن که مکه حرم تلقى مى‏شد.وقتى ابراهیم(ع)به این منطقه لم یزرع (4) آمد،اقدام به بناى خانه‏اى نمود (5) که«بیت الله الحرام»نام گرفت.ابراهیم(ع)پس از ساختن کعبه دعا کرد تا خدا مکه را شهرى امن قرار دهد (6) ،خداوندى دعاى او را مستجاب فرمود و آنجا را«حرم امن»قرار داد (7) چنان که خود نیز به این شهر قسم یاد مى‏کند. (8) علاوه بر حرمت مکه،ماههاى حرام عاملى بود تا قبایل در ماههاى مزبور به راحتى و با اطمینان از عدم حمله قبایل دیگر،بتوانند به مکه و بازارهاى اطراف آن بروند. (9)

چهارمین مسأله موقعیت جغرافیائى مکه نسبت به جهان آن روز بود.این شهر در میان ایران و روم در شرق و غرب،وضعیت میانه‏اى داشت و بویژه بعدها در گسترش دعوت اسلامى در هر دو سوى جهان نقش مهمى داشت. (10)

ویژگیهاى گفته شده براى شهر مکه،سبب شد تا هم از لحاظ«خبرى»و هم از جهت«عملى»این شهر نقش مهمى را در گسترش نهضت ایفا کند.روشن است که تکلیف‏پیامبر(ص)ابلاغ اسلام به مردم بود (11) ،و گسترش خبرى اسلام از این نقطه به سراسر جهان و مناطق دور افتاده جزیرة العرب،خود عمل به این وظیفه مهم بود.امن بودن شهر مکهـکه عرب به پیروى از ابراهیم(ع)آن را پذیرفته و مراعات مى‏کردـسهمى قابل توجه در کار نشر دعوت اسلامى داشت.در این جا به نمونه‏هایى از این تأثیر اشاره مى‏کنیم:

از آنجا که اعراب در ایام حج،از سراسر جزیرة العرب به مکه مى‏آمدند،رسول خدا(ص)از این فرصت استفاده مى‏کرد،با رؤساى قبایل مختلف تماس مى‏گرفت و آنان را به اسلام دعوت مى‏فرمود،او در میان قبایل رفته و اسلام را به آنان عرضه مى‏داشت،ابو لهب نیز بدنبال او حرکت مى‏کرد و مى‏کوشید تلاش پیامبر(ص)را خنثى سازد.پیامبر(ص)در همین رابطه قبایل«بنى صعصعه»،«بنى حنیفه»،«کنده»و«کلب»را ملاقات و آنان را به اسلام فراخواند. (12) در یکى از همین ملاقاتها بود که رسول خدا(ص)گروهى از یمنى‏ها را نیز به اسلام دعوت کرد . (13) زمینه گروش مردم یثرب به اسلام نیز در همین تماسهاى موسم حج فراهم شد،گروهى از یثربیان در مراسم حج با پیامبر(ص)آشنا شدند و دعوت او را شنیدید،آنها ابتدا شش نفر بودند،در پیمان«عقبه اولى»12 نفر شدند،و سال بعد هفتاد و اندى مسلمان مدنى در موسم حج با پیامبر ملاقات کردند. (14)

تأثیر این تماسها در نشر اسلام از وحشت قریش در موسم حج به دست مى‏آید.آنان قبل از شروع مراسم جلساتى ترتیب داده و براى جلوگیرى از دعوت اسلام به مشورت و تبادل نظر مى‏پرداختند،یکى مى‏گفت بهتر است بگوییم محمد(ص)دیوانه است!دیگرى مى‏گفت بگوییم شاعر است!دیگرى مى‏گفت مى‏گوییم ساحر است و...! (15)

از«کعب بن مالک»نقل شده که پیامبر پس از سه سال دعوت مخفى،تبلیغ خود را علنى کرد،و در ایام حج به دنبال حجاج به خانه‏هایشان مى‏رفت و آنان را به اسلام دعوت مى‏فرمود،بعد از مدتى از قبایل آنان پرسش مى‏کرد و قبیله قبیله به سراغ آنان مى‏رفت. (16)

زمانى در ایام حج،بازارهاى معروف«عکاظ»و«مجنه»و«ذى المجاز»بر پا مى‏شد،پیامبر(ص)به این بازارها مى‏آمد و مردم را به اسلام فرا مى‏خواند (17) گیب با ارائه تصویرى ازشهر مکه تأثیر آن را در موفقیت رسول خدا(ص)بیان مى‏کند:«مکه در زمان او ده‏کوره‏اى خواب آلود و دور از هیاهوى جهان نبود.شهرى تجارى پر ازدحام ثروتمندى بود.تقریبا مرکزیت بازرگانى میان اقیانوس هند و مدیترانه را به خود اختصاص داده بود ...شهروندان مکه در حالى که نوعى سادگى بومى عربى را در آداب و رسوم و نهادهاى خود حفظ کرده بودند،اطلاعات وسیع از مردم و شهرهاى مختلف در روابط بازرگانى و سیاسى خود با قبایل عرب و مقامات رومى به دست آورده بودند.این تجارب قواى فکرى و عقلى رهبرانشان و همچنین سجایاى اخلاقى ایشان یعنى دوراندیشى و خویشتندارى را که در مردم عربستان به ندرت وجود داشت تقویت و تحریک کرده بود.توفق اخلاقى‏اى که از این راه مکیان نسبت به افراد قبایل حاصل کرده بودند باز بوسیله عاملى دیگر تقویت شده بود و آن عبارت بود از داشتن تعدادى از معابد و اماکن مقدس در شهر مکه و اطراف آن.تأثیر این زمینه استثنایى را در سراسر زندگى محمد(ص)مى‏توان باز یافت.اگر بخواهیم درباره این موضوع از جنبه صرف بشرى بحث کنیم باید بگوییم که رمز توفیق یافتن محمد(ص)در مکى بودن آن حضرت بود.اما مکه در برابر فروغ سعادت از ظلمت نکبت نیز بهره داشت.این تاریکى،عبارت بود از مفاسد خاص یک جامعه ثروتمند بازرگانى،وجود نهایت فقر از یک سو و غایت توانگرى از سوى دیگر. (18)

این سخن اخیر نشانى از وجود موانع عمده بر سر راه رسالت رسول خدا(ص)بود.

پى‏نوشتها:

1ـ ربیع الابرار،ج 1،ص 224،مروج الذهب،ج 1،ص 265،معجم البلدان،ج 4،ص 400

2ـ تفسیر المنار،ج 10،ص 420،المیزان،ج 3،ص 398

3ـ مجمع البیان،ج 10،ص .545

4ـ ابراهیم، 37

5ـ بقره، 127

6ـ ابراهیم،35،بقره، 126

7ـ عنکبوت، 67

8ـ التین، 4

9ـ نک:سنن النسائى،ج 2،ص 333،مسند احمد،ج 1،ص 228،361 و نک:الصحیح من السیرة النبى(ص)،ج 3،ص 308

10ـ فقه السیرة،ص 30،به نقل از:الصحیح من سیرة النبى(ص)،ج 1،ص .166

11ـ آل عمران،20،مائده،92 و 99،نحل،35 و 82،نور،54،عنکبوت،18،یس،17،تغابن، 12

12ـ انساب الاشراف،ج 1،ص 239ـ 238

13ـ انساب الاشراف،ج 1،ص 67،المصنف،ابن ابى شیبه،ج 7،ص 336

14ـ انساب الاشراف،ج 1،ص 239،وفاء الوفاء،ج 1،ص 222