مقدمه
نو پا بودن صنعت فناوری اطلاعات در ایران و وجود پتانسیل بسیار بالا از متخصصان و همچنین سازمانها و موسسات بزرگ اقتصادی در کشور زمینه مناسبی را برای توجه جدی به توسعه تخصص ها و زیرساختهای فناوری اطلاعات فراهم کرده است. با توجه به این موضوع که امروزه سلامت و رشد اقتصادی ملت ها ارتباط مستقیمی با سطح مهارتهای آنها در فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد، لذا به جاست که با گسترش بستر های علمی و تحقیقاتی زمینه های فکری و فرهنگی توسعه فناوری اطلاعات را فراهم کنیم. توسعه زیر ساختهای فناوری اطلاعات امری است که به مرور به وقوع خواهد پیوست و در این میان مسائلی چون توسعه آموزشی وتوسعه فرهنگی که هر دو از لوازم جوامع دانش مدار هستند جای توجه و تعمق بسیار دارند. فناوری اطلاعات به عنوان دانش و به عنوان صنعت از درجه کار آفرینی بالایی برخوردار است و در نتیجه بهره گیری مناسب و توسعه مدیریت شده آن در ایران می تواند اثرات سودمندی در پیکره اقتصادی کشور ما داشته باشد. در این مقاله سعی خواهیم کرد چالش های مدیریتی را در عرصه فناوری اطلاعات مورد بررسی قرار دهیم
فناورى اطلاعات (Information Technology) به عنوان یکى از سه فناورى نوین متحول کننده در سالیان اخیر است. این فناورى کاربردها و قابلیت هایى دارد که تا حد زیادى از دید ما مغفول مانده و یا حداقل شرایط لازم را فراهم نیاورده ایم تا از این قابلیت ها بهره گیریم. در گفت و گو با دکتر فریدون قاسم زاده، استاد دانشگاه صنعتى شریف به سطح و میزان استفاده جامعه ما از این دستاورد بشرى توجه شده است. گفت و گو با او درپى مى آید. فناورى اطلاعات به همراه سایر فناورى هاى نوین درتحول و پیشرفت جهان، نقش مهمى ایفا کرده است. در این زمینه، فناورى اطلاعات از ابتدا تاکنون چه روندى را تجربه کرده که هم اینک گفته مى شود، انقلاب اطلاعاتى به وقوع پیوسته است؟ به طور کلى عملکرد سازمان ها اعم از بنگاههاى اقتصادى و دولت ها که وظایف ملى را به عهده دارند، با دو عنصر اثر بخشى (Effectiveness) و کارایى (Efficiency) ارزیابى مى شود. اثربخشى به این معنا است که یک سازمان به اهداف ازپیش تعیین شده دست یابد. براى مثال ممکن است هدف یک شرکت خودروسازى تولید ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو در سال باشد. اگر این شرکت به این سطح از تولید برسد، اثربخشى آن صددرصد است. تحقق آن هدف، شرط لازم است ولى شرط کافى نیست. شرط کافى این است که این شرکت بتواند محصولاتش را با قیمت مناسب به بازار عرضه کند. اگر دراین زمینه هم شرکت مذکور موفق عمل کند از کارایى لازم برخوردار است. جالب است بدانید تئورى هاى نوین مدیریت صرفاً به این دو عنصر اکتفا نمى کنند. بنابراین بعد سومى هم مطرح مى شود که با استفاده از متدولوژى علمى جدیدى طراحى شده و به آن کارت امتیازى متوازن یا (B.S.C) Balanced Score Card مى گویند. اگر ما براى تحقیق و توسعه بودجه اختصاص ندهیم، آموزش و رفاه افراد سازمان را نادیده بگیریم، به دلیل کاهش هزینه در کوتاه مدت، کارایى خود را افزایش داده ایم ولى در درازمدت رقبایى که به آن موارد توجه کرده اند، محصولات جدیدى عرضه کرده و محصول ما را منسوخ مى کنند. از این رو، امروزه مدیران با استفاده از کارت امتیازى متوازن که در دانشگاه هاروارد توسعه داده شده، سعى مى کنند بین اهداف فردى، گروهى و سازمانى و اهداف کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت سازگارى ایجاد کنند. در اینجا باید پرسید، فناورى اطلاعات چه نقشى دراین میان دارد. اولین بار در اواسط قرن بیستم فناورى اطلاعات توسط شرکت هاى بزرگى مثل «آى.بى.ام» مطرح شد و تولید نرم افزارهایى که کارایى سازمان را بالا ببرد در دستور کار قرار داشت. به همین دلیل نرم افزارهایى مانند سیستم انباردارى و سیستم پرداخت حقوق و دستمزد و یا سیستم حسابدارى عرضه شد. با استفاده از این نرم افزارها هزینه سازمان کاهش یافته و درنتیجه کارایى آن افزایش مى یافت. در مرحله دوم حیات فناورى اطلاعات موضوع اثربخشى موردتوجه قرارگرفته و استفاده از این فناورى براى افزایش احتمال دسترسى به اهداف مطرح مى شود و سیستم هاى اطلاعاتى جدیدى مثل سیستم هاى پشتیبانى تصمیم (DSS) و سیستم هاى خبره (ES) براى کمک به مدیران و تحلیلگران ارائه مى شود. یک پزشک با استفاده از یک سیستم خبره مطمئن مى شود که درجریان مداواى بیمار موردمهمى از قلم نمى افتد. در سالهاى آخر قرن بیستم فناورى اطلاعات وارد مرحله سوم عمر خود شده و با ورود سیستم هاى اطلاعاتى استراتژیک، تحولى عظیم به وقوع پیوست. در این مقطع، وضعیت به گونه اى شده که سازمان ها بدون استفاده از این نوع سیستم ها قادر به رقابت نیستند و درنتیجه بى توجهى به آن، بعضاً دچار اضمحلال مى شوند.
فرمت ورد تعداد صفحات 56