زهکشی از جمله دانشهایی است که علوم مختلف را بطور توام به خدمت گرفته و همین ویژگی چند بعدی سبب پیچیدگی آن شده است.
زهکشی مفاهیم و مبحث علوم هیدرولیک ، هیدرولوژی و ...... را مورد استفاده قرار می دهد . کاربرد مهندسی زهکشی در رشته های مهندسی کشاورزی ( ابیاری ) با هدف زهکشی زمینهای زراعی یا باغی و در رشته عمران با زهکشی بستر راه ها و یا زهکشی با هدف خروج آب برای ایجاد پی ساختمان و یا ... می باشد .
زهکشی با هدف کاربرد در پروژه ها ارتقای دانش فنی مهندسین است .
شدت وماهیت مسایل زهکشی:
اولین قدم در حل مساله زهکشی کسب اطلاعات در مورد سطح آب زیرزمینی خاک پستی وبلندی ودیگر عواملی است که در طرح یک سیستم خوب موثر ند.
سطح ایستاپی
سطح ایستاپی بالاترین حد سطح آب در خاکهای زه دار است.این سطح را می توان ازطریق حفر یک گودال در خاک و مشاهده ارتفاعی که آب در آن می‌ایستد تعیین کرد.
در مزرعه معمولاً ارتفاع سطح سفره آب به وسیله ی چاهک های مشاهده ای اندازه گیری می‌گردد. این چاهک ها گودال های روبازی هستند که نسبتاً با گراول پر شده ولوله مشبکی در آن جای گذاری شده است.اطراف لوله نیز به وسیله‌ی گراول پر شده است تا آب بتواند به آسانی وارد ویا از آن خارج گردد. به وسیله ی چاه های مشاهده ای به دقت می توان ارتفاع سطح آب را اندازه گیری کرد به شرط آنکه هیچ گونه فشار عمودی ازطریق جریان آب از سفره های محصوری که در اعماق پائین تر واقع است وارد نیاید.
در هنگام حفر چاهک ها در خاک های مطبق مشاهده میشود که لایه ی متراکم ورسی بالایی خشک است وبا برخورد مته به لایه نفوذپذیرتر خاک شنی آب به شدت وارد گودال شده وچنین به نظر می رسد که به یک لایه آرتزین معمولا"اشتباه است وسرعت زیاد حرکت آب به داخل گودال ناشی از این است که نفوذپذیری خاک شنی به مراتب بیشتر از نفوذپذیری لایه رسی بالایی است. خاک های رسی ممکن است اشباع باشد هر چند ظاهرا" غیر اشباع به نظر می رسد.
در مطالعه ی مسائل زهکشی موضعی لازم است کلیه ی آمار مربوط به سطح آب زیر زمینی جمع آوری و مورد تجزیه تحلیل قرارمی گیرد.اطلاعات مربوط به سطح آب زیرزمینی را می توان به طرق گوناگون ترسیم کرد .خطوط تراز واقعی سطح آب را می توان بر روی نقشه های تراز را رسم کرد. یک روش دیگر برای نمایش سطح آب زیرزمینی ترسیم عمق سطح آب نسبت به سطح زمین است سپس نقاطی که عمق یکسان دارند به یکدیگر متصل شده تا نقشه هایی مشابه نقشه های توپوگرافی بدست می آید.این نقشه ها به روشنی مناطقی راکه سطح آب در آنها بالا بوده ومسایلد ما در زهکشی دارند مشخص می سازد. همچنین ترسیم اطلاعات سطح آب بر روی نقشه میتواند اطلاعاتی در مورد منبع آب زهکشی نیز بدست می دهد. مثلا"آیا آب در نتیجه نفوذ از رودخانه است یا آبیاری زیاد ویا نفوذ از اراضی بالادست .
شرایط آرتزینی
آب آرتزینی به آبی اطلاق می شود که در داخل سفره به صورت تحت فشاری وجود داشته باشد. اگرچنانچه لوله ای وارد این گونه سفره آب در آن بالا آمده ودر ارتفاعی بالاتر از سطح زمین می ایستد. زهکشی آب آرتزین مشکل است زیرا در این مناطق باید زهکش ها بسیار نزدیک یکدیگر نصب شوند. از این جهت لازم است قبل از اجرای طرح زهکشی موضوع وجود حالت آرتزین مورد بررسی قرارگیرد . فشار آرتزین را می توان از طریق بررسی چاه های موجود حفر چاه ویا هر طریقی دیگر که در محل وجود دارد تعیین نمود. اگرامکان وجود فشار آرتزین برود وهیچ گونه اطلاعاتی در این زمینه وجود نداشته باشد باید یک سری پیزومتر در زمین نصب کرد. پیزومتر لوله ای است که دو دهنه ی آن باز بوده ویک طرف آن داخل خاک قرار می گیرد. هدف از کار گذاشتن این لوله اندازه گیری فشار آب خاک در نقطه انتهای لوله است.فشار آب به وسیله ی اندازه گیری ارتفاع آب در داخل لوله تعیین می گردد. بار فشار عبارت است از فاصله ی بین انتهای لوله وسطح آب در داخل لوله.پیزومتر ها بطور سری کار گذاشته میشوند یعنی چندین پیزومتر پهلوی یکدیگر که هر کدام در عمق معینی می باشد قرار میگیرد.هدف از کار گذاشتن پیزومتر اندازه گیری گرادیان عمودی فشار آب در خاک و مشاهده این است که آیا فشار آرتزین وجود دارد یا خیر.
فشار آرتزین هنگامی است که سطح آب در پیزومترهای عمیق تر بالاتر از پیزومترکم عمق بایستد. برای پیزومتر می توان از لوله های باریک که قطرشان بین 1تا 1.5 سانتیمتر است استفاده کرد.
با استفاده ازوسایل مناسب می توان پیزومترها را در هر عمق حتی متجاوز از صد متر زیر سطح خاک جای گذاری کرد.برای این منظور غالبا"از جهت هایی که با فشاری معادل 300تا400پوند بر اینج مربع و حجم آبی معادل 10 تا20 گالن در دقیقه کار میکنند باید استفاده کرد.اگرچنانچه لایه گراولی در مسیر قرار گرفته ولازم است که پیزومتراز آن بگذرد در این حال برای آببندی لایه گراولی وجلوگیری از تلفات ناشی از تراوش آب می توان از گل حفاری یا رس بنتونیت استفاده کرد.
اطلاعات مربوط به خاک
در هر طرح زهکشی کسب اطلاعات جامع در مورد خاکی است که قرار است زهکشی شود یکی از ضروریات اساسی است.درهنگام طراحی سیستم برای پروژه های بزر گ لازم است که تمام منطقه به طور کامل ازنظر خاک مورد شناسایی قرارگیرد.در مطالعات مقدماتی احتمالا" داشتن یک نقشه (_1:5000)الزامی باشد وجود عکسهای هوایی برای مطالعات خاک شناسی بسیار مفید است.
در مطالعات خاک شناسی پروفیل هابه عمق یک تا دو متر حفر میشود. این عمق در مناطق مرطوب کافی است .این عمق ممکن است بسته به بزرگی پروژه هااز نظر اهمیت به 30 متر نیز برسد.
روی نقشه های خاک شناسی باید اطلاعات زیر مشخص گردد:
1-بافت خاک:
باید مشاهدات صحرایی در آزمایشگاه کنترل گردد زیرا غالبا"در مناطقی که خاک محتوی نمک ویا مواد لاتریتی آهن داراست در تعیین بافت خاک ممکن است اشتباهاتی صورت گیرد.
2-عمق لایه غیر قابل نفوذ:
تعیین عمق لایه غیر قابل نفوذ از نظر مشخص نمودن محل زهکشها حائز اهمیت است.دربیشتر فرمولهای زهکشی که به منظور تعیین عمق وفواصل بین زهکشها به کار می رود داشتن اطلاعاتی در زمینه عمق لایه غیر قابل نفوذ الزامی است.
لایه غیر قابل نفوذ ممکن است از خاکهای فشرده شده ای تشکیل یافته باشد که در طی دوران یخبندان در اثر وزن یخچال ها فشرده شده باشد. چنین خاک هایی در شمال ایالات مرکزی امریکا زیاد به چشم می خورد. در نواحی جنوبی امریکا خاک فشرذده زیرین به علت بافت رسی آن است این خاک ها در گروه پلانو سولها طبقه بندی شده وسطح وسیعی از جنوب آیوا در شمال میسوری بخشی از ایلینویز واوهایو ودیگر ایالات (امریکا)را پوشانده است.
خاک های رسوبی جدید تر در اراضی فاریاب غرب ایالات متحده نیز دارای لایه های غیر قابل نفوذ می باشند که به دلیل رسوب گذاری رودخانه به وجود آمده است.
واژه ی غیر قابل نفوذ یک واژه نسبی است. کلیه خاک ها کم وبیش قابل نفوذ هستند.حتی در خاک های عمقی نیز که قابلیت نفوذ آنها خیلی کم است مقداری نفوذ عمقی وجود دارد. ولی اگر چنانچه نفوذپذیری خاک عمقی حدودا" یک دهم نفوذپذیری خاک سطحی باشد می توان آن را از نظر زهکشی نفوذ ناپذیر دانست واگر شدت بارندگی یا میزان آبی که به خاک داده می شود بیش از نفوذپذیری این لایه باشد آب در بالای آن جمع میشود. روند حرکت آب به طرف زهکش ها به شدت تحت تاثیر وجود این لایه قرارمی گیرد.واگر بخواهیم همان نتایج خاک های نفوذپذیر عمیق را داشته باشیم لازم است که زهکش ها نزدیک به هم قرار گیرند.
حالت های زه دار بودن اراضی
وجود یا عدم وجود سطح سفره آب زیر زمینی وعمق سطح آب در هنگام مطالعه باید مشخص گردند. گاهی اوقات رنگ خاک شاخص زهدار بودن آن است. لکه های نارنجی یا سیاه به علت وجود یونهای آهن ومنگنز بوده ونماینگر شرایط متناوب اکسیداسیون واحیاء می باشد. عمق و محدوده این لکه ها نیز باید مورد توجه قرار گیرد زیرا ممکن است از نظر تعیین محل زهکش مفید واقع گردند وجود لکه ها در خاک ممکن است شاهد زه دار بودن زمین در گذشته باشد.
پیدایش رس آبی رنگ یا خاک آبی رنگ دال بر شرایط احیایی محیط به دلیل غرقاب بودن ماوم آن است. در تحت چنین شرایطی آهن خاک به صورت یون فریک وارد محلول شده و تولید رنگ آبی می کند.
آب خروجی از سیستم های زهکشی
چنانچه امکان پذیر باشد باید آمارمربوط به آب خروجی از سیستم های زهکشی موجود نیز تهیه گردد. این آمار برای تعیین دبی واحد سطح در منطقه مورد نظر است. همچنین لازم است مشاهده شود که آیا سیستم زهکشی موجود در محلی که آماربرداری شده است برای منطقه کافی هست یا خیر. اگر این زهکش ها کافی نباشد با حفر زهکش های نزدیک به هم می توان دبی خروج را افزایش داد در مناطقی که امکان پذیر باشد لازم است آماری که از جریان خروجی سیستم های زهکشی بدست آمده است نه تنها با تیپ خاک بلکه بادیگر خصوصیات آن از قبیل بافت ونفوذ پذیری ارتباط داده می شوند. باجمع آوری اطلاعاتی از این قبیل می توان آمار بدست آمده از یک ناحیه را برای ناحیه دیگر نیز مورد استفاده قرار داد.
آمار مربوط به افت سطح آب ظرفیت وشعاع تاثیر چاه های آب اطراف نیز در صورت وجود باید جمع آوری گردد. مساله استفاده از چاه ها را به منظور زهکشی از نظر دور داشت.
5- توپوگرافی
برای مطالعه مسایل زهکشی داشتن یک نقشه خوب توپوگرافی الزامی است. زیرا به وسیله ی آن می توان خصوصیات اساسی سیستم را از قبیل محل و نوع خروجی آب (ثقل یا به وسیله ی پمپ) شیب سطح زمین ومیزان نیاز به آماده سازی سطح زمین را مشخص کرد. دقت در فاصله بین خطوط تراز الزامی است. در مطالعات مقدماتی اگر فاصله بین خطوط تراز 0.5 تا 1.5 متر باشد کافی است ولی در مطالعات تفصیلی وجود نقشه های توپوگرافی باخطوط تراز 30 سانتیمتری وحتی در اراضی مسطح کمتر از آن نیز الزامی است. در نقشه برداری توپوگرافی باید محل ومسیرو شیب مسیل های موجود وجویهاوآبراهه ها ودیگر خصوصیات طبیعی و مصنوعی زمین که در سیستم زهکشی موثر خواهند بود مشخص گردد. همچنین محل های احتمالی خروجی آب و چنان چه ممکن باشد ظرفیت وابعاد آبراهه های زهکش وانهار آبرسانی نیز تعیین شود. علاوه بر این هر گونه آماری در مورد رواناب سطحی واطلاعاتی درباره پایداری شیب جانبی آبراهه ها باید جمع آوری شود. محل چاه های بهره برداری از آبهای زیر زمینی آب دهی افت وشعاع تاثیر هر یک نیز مشخص شوند. استفاده از عکس های هوایی همراه با نقشه برداری زمینی از نظر مشخص کردن مناطق زه دار وتعیین وضعیت منطقه مفید خواهد بود.
زهکش های زیرزمینی
زهکشی زیرزمینی نوعی زهکش است که در زیر سطح خاک قرار می گیرد.امتیازمهم این زهکش ها در این است که به علت واقع شدن آنها در زیرزمین مانعی برای اجرای عملیات به حساب نمی آیند. روی زهکش ها می توان حتی زراعت انجام گیرد واز تلفات زمین جلوگیری شود بطور کلی مخارج نگهداری زهکش های زیر زمینی از زهکش های سطحی بیشتر است. ولی این اشتباه است که تصور کنیم این زهکش ها به هیچ گونه نگهداری نیازمند نیستند.
یکی از معایب زهکش های زیر زمینی در این است که به اشکال می توان پی برد که آیا سیستم به خوبی کار می کند یا خیر.مواد مختلفی برای زهکشی زیر زمینی به کار برده می شود. از این مواد می توان لوله های سفالی کوچک ولوله های سیمانی به طول های مختلف قراردادن لایه ای از شن درشت دانه در خاک قرار دادن بقایای چوبی گیاهان در خاک (از قبیل دفن کردن شاخه های درخت بید) لوله های پلاستیکی وسایر موادی را نام برد که می توان در خاک قرار داد وزمان نسبتا" زیادی در آنجا باقی بمانند. زهکش های لانه موشی نیزجزء زهکش های زیر زمینی هستند.زهکش های لانه موشی با کشیدن شیئی فلزی استوانه ای در داخل خاک درست می شود. هدف اصلی این زهکش ها جمع آوری وهدایت آبهای داخل خاک به یک آبراه خروجی است.تمام زهکش های زیرزمینی علی رغم اختلاف در نوع ماده مصرفی برای یک منظور واحد مورد استفاده قرار می گیرند.
خروجی زهکشی های زیر زمینی
به طور کلی دو نوع خروجی برای سیستم های زهکشی مورد استفاده قرار می کیرد. خروجی ثقلی و خروجی با استفاده از پمپ. خروجی ثقلی به طریقی است که آب توسط نیروی ثقلی به خودی خود اززهکش ها خارج وبه نهر های طبیعی زه کش روباز دریاچه چاه جمع آوری آب یا دیگرامکاناتی که آب را خارج می نماید می ریزد. پستی وبلندی ونفوذپذیری خاک تعیین کننده نوع خروجی می باشند. برای استفاده از خروجی ثقلی محلآن باید برای جمع آوری آبی که در زهکش ها جریان دارد کافی باشد.
چاه های تخلیه زه آب
چاه های تخلیه زه آب یا چاه های زهکشی چندان کاربردی ندارند. مصرف آنها محدود به اراضی است که لایه زیرین آنها نفوذپذیر باشند از قبیل مواد آتش فشانی ویا سنگ های آهکی متخلخل . قبل از احداث چاه زهکشی بهتر است که در مورد قانونی بودن چنین اقدامی مطالعه کرد. زیرا امکان آلودگی آب زیرزمینی وجود دارد.
تخلیه به یک زهکش روباز
معمولا" خروجی زهکش های زیرین مستقیما" وارد کانال های جمع کننده روباز می شوند لوله باید تا روی آب در دراخل نهر امتداد داشته باشد وبه این ترتیب آب لوله مستقیما"به داخل آب نهر بریزد تا از فرسایش جلوگیری کند. لوله هاباید حدود 0.5 متر بالاتر از سطح آب داخل کانال باشد تا به هیچ وجه زیرآب داخل کانال قرار نگیرد. شاید لازم استکه کناره نهر در جایی که لوله زهکش ظاهر می شود با نوعی پوشش محافظت گردد. یک جعبه چوبی یا بتونی این محافظت را می تواند تامین نماید.
زهکش رو باز یا کانال جمع آوری آب ممکن است به نوبه ی خود آبرا به آبراهه های طبیعی که به دریا یا دریاچه میریزند هدایت کنند. در زمین های با ارزش برای زهکشی اصلی لوله های محکمی به کار برده می شود.
در اینگونه زمین ها طراحی زهکش ها وکانال های جمع آوری آب بسیار مهم است زیرا اینها باید طوری طراحی گردند که تمامی آب زهکش ها را خارج نمایند.
استخرهای تبخیر
در بعضی مناطق ممکن است رودخانه یا زهکشی طبیعی برای خارح کردن آب زهکشی وجود نداشته باشد ویا آنکه شوری آب زهکشی مانع از آن شود که بتوان این آب را در کانال های موجود تخلیه کرد. زیرا ممکن است آب این نهرها برای آبیاری مورد استفاده قرار گیرد. در این موارد از استخرهای تبخیر استفاده می شود. از این استخرها در استرالیا به تعداد زیادی در امتداد رودخانه مورای استفاده می شود . در طراحی این استخر ها باید به میزان تبخیر در منطقه توجه کافی مبذول گردد. اگر قرار باشد که استخرها منطقهی وسیعی را بپوشانند باید یک نکته را در نظر داشت که مقدار تبخیر در واحد سطح در یک پهنه بزرگ کمتر از پهنه کوچکتر است.
یکی از نمونه های بارزاستخرهای تبخیر دریای سالتون در کالیفرنیا است. کلیه زه آبهای دشت امپریال به داخل این دریاچه می ریزد. این دریاچه هیچ گونه راه آبی با اقیانوس نداردو ابعادآن 10*30مایل است میزان تبخیر از سطح دریای سالتون تقریبا" برابر است با مقدار زه آبی که وارد آن می شود به اضافه ی مقدار باران که روی آن می بارد.
خروجی با پمپ
در مناطقی که زهکش اصلی به اندازه ی کافی عمیق نیست ویا اگر لازم باشد که زه آب از زمین هایی که سطح آنهاپائین تر از سطح دریاست به داخل دریا پمپ شود می توان از پمپ استفاده کرد. اندازه ی این تاسیسات از پمپ کوچکی با قدرت نیم اسب بخار که فقط چند لیتر آب را در دقیقه تخلیه میکند تا تاسیسات بزرگی که زه آب مربوط به هزار هکتار را با دبی چندین متر مکعب در ثانیه خارج می کند متغیر است .
برای جمع آوری آب روشهای زیادی وجود دارد. ساده ترین روش احداث چاهک عمودی است . زهکش ها آب را به داخل چاهک هدایت نموده ویک پمپ تخلیه که توسط جسم شناور کنترل می شود به تناوب آب را خارج می کند. معمولا" سطح آب داخل چاهک از انتهای لوله های زهکش پائین تر است ولی ممکن است سطح آب در داخل چاهک از لوله زهکش نیز بالاتر آید. در این صورت گنجایش چاهک به اندازه ظرفیت لوله های زهکش افزایش پیدا میکند. زهکشهای روبازی که شیب آنها صفر است نیزبه عنوان چاهک عمل میکنند.
طرح هیدرولیکی زهکش های زیر زمینی
خصوصیات هیدرولیکی مواردی که برای زهکش مورد استفاده قرار می گیرد باید به خوبی شناخته شود زیرا از این مواد برای انتقال زه آب ها وهدایت آن به خارج از منطقه استفاده می شود. اندازه زهکش ها باید با توجه به شیب مورد نظر برای خارج کردن آب کافی باشد.
ضریب زهکشی
در مورد ظرفیت انتقال زهکش ها یارنل-وودوارد در سال 1920 تحقیقات وسیعی انجام دادند و گراف بسیار جالبی تهیه کردند که در طراحی زهکشی زیرزمینی مورد استفاده قرار می گیرد. دبی داخل لوله ها بر اساس فرمول مانینگ وبا در نظر گرفتن ضریب زبری 0.0108 محاسبه شده است. البته این ضریب برای لوله های سفالی وبتونی عدد مناسبی است ولی احتمالا" برای لوله های پلاستیکی صادق نمی باشد. برای استفاده از این گراف ابتدا باید ضریب زهکشی رادر دست داشته باشیم. ضریب زهکشی مقدار آبی است که باید در مدت 24 ساعت از زمین خارج گردد. در مناطق مرطوب ضریب زهکشی معمولا" بین 8/1 تا 1 اینچ در روز متغیر است ومقدار آن بستگی به میزان بارندگی و مقدار آب دریافتی زهکش های سطحی دارد.
علاوه بر این وسعت حوضه ی آبریز نیز بر ضریب زهکشی موثر است. با اندازه گیری مقدار آبی که توسط زهکش های موجود در اراضی تحت آبیاری خارج می شود معیارهای بدست آمده که می توان از آنها در طرح ها استفاده کرد.
مساحت ظرفیت زهکش ها
0تا20هکتار 11 لیتر در ثانیه
21تا40هکتار 19 لیتر در ثانیه
41تا450 هکتار 6 لیتر در ثانیه برای هر قطعه 20 هکتاری اضافی
500تا 1500 هکتار 3 لیتر در ثانیه برای هر قطعه 20 هکتاری اضافی
شیب خطوط زهکش
زهکش های زیرزمینی را می توان با شیب های مختلف کار گذاشت. در برخی شرایط ممکن است شیب آنها به صفر نیز برسد ولی برای جلوگیری از رسوب گذاری در داخل لوله ها بهتر است زهکش دارای طول کافی باشد تا آب سرعت لازم را برای حمل رسوب پیدا کند در نوشته های اروپایی سرعت لازم برای حمل رسوبات 20 تا 25 سانتی متر در ثانیه ذکر شده است حال آنکه در تحقیقاتی که در امریکا صورت گرفته است سرعتی معادل 30تا45 ذکر گردیده است. در این سرعت ها فرض شده است که لوله های زهکش پر از آب باشد. این سرعت ها رامی توان از گراف های یارنل –وودوارد نیز بدست آورد.
فری ورت و همکارانش در مورد حداقل شیب مورد نیاز برای زهکش ها آزمایش هایی انجام داده وتوصیه کردهاند که شیب لازم از مقدار 0.15 درصد برای لوله های 4 اینچی تا 0.05 درصد برای لوله های 12 اینچی وبزرگتر متغیر است.
ایجاد شیب 0.1 درصد به وسیله ی ماشین آلات مشکل است بررسی زهکش های موجود شیب های معکوس را هم در خطوط لوله ها نشان می دهد. مقدار کمی شیب معکوس اشکالی ایجاد نمی کند ولی اگر این شیب بیش از 10 درصد قطر داخلی زهکش باشد مقدار آبی که از لوله هامی گذرد کاهش می یابد وممکن است خطر رسوب گذاری در داخل لوله رانیز بدست آورد.
مشخصاتی که دفتر عمران وضع کرده است به شرح زیر است:
حداکثر شیب مجاز نباید از 10 درصد قطر داخلی لوله زهکش بیشتر باشد ودر هر حال نباید از 0.1 فوت بیشتر شود. در صورتی که شیب از مقدار معمول منحرف شده باشد برگشت به حالت اولیه نباید طوری باشد که از 2 درصد قطر لوله در هر قطعه بیشتر باشد به عبارت دیگر برگشت شیب باید به تدریج صورت گیرد.
زهکشی راه در راه ها به منظور دور نمودن آب های سطحی وآب های زیر زمینی از کل جسم راه (شامل زیر سازی و روسازی) انجام می گیرد. این آب ها چنانچه به بدنه راه ویا روسازی راه نفوذ کنند باعث بالا رفتن رطوبت خاک بستر راه ودر نتیجه پائین آمدن مقاومت آن می گردند وزمانی که ترافیک سنگین از راه عبور می نمایدبستر راه تغییر شکل داده وبه عبارت دیگر نشست می نماید واین نشست (ویا تغییرشکل) به لایه های رو سازی نیز منتقل شده و در اثر ایجاد تنش های بیش از حد گسیختگی در لایه ها نخستین آثار اضمحلال و گسیختگی در لایه های فوقانی روسازی به وجود خواهد آمد.بعدا"در اثر نفوذ آب های سطحی به ترک های ایجاد شده در سطح راه به مرور زمان این ترک هادر اثر یخبندان های متناوب و همچنین عبور چرخ های ترافیک گسترش یافته وزمانی می رسد که روسازی راه از حیز انتفاع ساقط می گردد. بنابراین با دور نگه داشتن آب های سطحی وآب های زیرزمینی از کل جسم راه باید رطوبت خاک بستر در حد قابل قبول نگاه داشته شود.
سطح نهایی راه وهمچنین سطوح لایه های روسازی و ساب گرید با شیب عرضی دوطرفه ایجاد می گردد. چنانچه می دانیم این شیب عرضی بسته به نوع لایه آخر روسازی بین 1.5تا3درصد تغییر می کند.(3درصد مربوط به جاده های شنی است)
در طرفین راه آبرو های طولی (ویا قنوها) ایجاد گردد ودر صورت لزوم شوت ها ویا ناودان های مختلف ساخته می شود. همچنین بسته به مورد ممکن است گودال هایی جهت جذب ویا تبخیر آب های سطحی هدایت شده احداث شود.
قنوهای حایل جهت جلوگیری از هجوم آب هایی که در بالادست ترانشه ها ویا خاکریز ها جریان دارند ساخته می شوند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 25 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله پروژه راهسازی – زهکشی
