پروژه ساختار اقتصادی واجتماعی حاشیه شهرمشهد وانحرافات اجتماعی. doc

اختصاصی از حامی فایل پروژه ساختار اقتصادی واجتماعی حاشیه شهرمشهد وانحرافات اجتماعی. doc دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نوع فایل: word

قابل ویرایش 40 صفحه

چکیده:

درکشورما جریان سریع شهرنشینی در20سال گذشته حاشیه نشینی واسکان غیررسمی رابه دنبال داشته واین پدیده درحال رشدمشکلات اجتماعی,اقتصادی,فرهنگی,امنیتی وزیست محیطی فراوانی رادراغلب کلان شهرهای ایران به وجودآورده است. مشهد پس ازتهران بزگترین کلان شهرکشوربوده و رشدسریع شهرنشینی رادرچندسال گذشته تجربه کرده است. بخش عمده این رشدبه حاشیه شهرمشهداختصاص داردکه جمعیتی معادل650هزارنفرووسعتی بیش از200کیلومترمربع راشامل می شود. شهرنشینی شتابان وادامه روندکنونی برنامه ریزی ها,جمعیت شهری بیشتریرادرآینده به سوی این منطقه شهری سوق داده ومشکلات شهری بیشتری به وجودخواهدآورد. مناطق حاشیه نشین این شهرکانون هزینه ها,کمبودها,نارضایتی ها,ناهنجاری های اجتماعی,روانی وفرهنگی ومسائل ضدامنیتی شده است وبدیهی است درآیندهای نه چندان دورودرصورت بی توجهی به آن سبب ناامن شدن شهرمشهدخواهدشد.

مادراین پژوهش قصدداریم درمطالعه مقایسه ای ساختار اقتصادی واجتماعی مناطق حاشیه ومرکزشهر

مشهددرگرایش جوانان به انحرافات اجتماعی رادرسال 1384موردبررسی قراردهیم.

متن سازمان اجتماعی,ارتباطات میان اعضاءراتعیین می کند. ساترلندبه جای اصطلاح ناهمامنگی میان ساخت اجتماعی,نسبیٌت ساخت اجتماعی راترجیح می دهد. کلووارد واوهلین معتقدندکه هنجارهای اجتماعی دوجنبه دارند. هنجارهامرزبین عمل درست ونادرست رامعلوم می کنند. فرصت های نابرابر

اساس فرضیه کلووارد واوهلین است وارتباط بین بزهکاران باسابقه ومبتدی های جوان رامهم می دانند.

نظریه آنومی مرتون موقعیت فردرااساسا از لحاظ فرصت های مجاز می نگرد. کلووارد واوهلین ازنظریه مرتون تفاوت فرصت دسترسی به راههای مجازوازنظریه شاو ومک گی انتقال فرهنگی وازنظریه ارتباطات مختلف ساترلندتفاوت دسترسی به راههای غیرمجازرامی گیرند.به نظرآنهانوع بزهکاری ومیزان دسترسی ساکنان به راههای غیرمجازراساخت اجتماعی تعیین می کند وارزشهای مناطق جرم خیزضدارزشهای جامعه به هنجاراست, شاو ومک گی نظام اجتماعی این مناطق را بی سازمان می نامند.

واژه های کلیدی: شهرنشینی,حاشیه نشینی,مرکزنشینی

مقدمه:

شهر نشینی بیش از پنج هزار سال قدمت دارد. تا سال 1900 از هر هشت نفر ، فقط یکی در مناطق شهری زندگی می کرد. اما در پایان قرن کنونی نیمی از جمعیت جهان شهر نشین بوده که دو سوم از این جمعیت 3 میلیاردی در کشورهای جهان سوم زندگی می کنند(گِِیلبرت وگاگلر ، 1375: 7 ).

بررسی تحولات شهر نشین کشورها نشان می دهدکه کلان شهرهای محدودی بخش عمده ای از جمعیت مناطق شهری و امکانات توسعه اقتصادی کشور را به خود جلب و جذب نمودند و چون زیر ساخت های آماده ای وجود نداشت لذا تبعات اقتصادی - اجتماعی نا خواسته فراوانی را بر نظام اجتماعی این کشورها تحمیل کرده است. زیرا در محیط شهر سازمان اجتماعی ، نوع احساسات ، ذهنیات و نظام معیشت با جوامع پیشین تفاوت اساسی پیدا می کند( گی روشه ، 1375: 85-59).

کلان شهر مشهد ( دومین کلان شهر پس از تهران و بزرگترین کلان شهر مذهبی ) دو ویژگی و خصلت منحصر به فرد دارد که در سایر کلان شهرها چنین موقعیتی وجود ندارد. اولین ویژگی ممتاز آن وجود زیارتگاه هشتمین امام شیعیان حضرت امام رضا ( ع ) می باشد ویژگی عمده دیگر شهر مشهد همجواری و نزدیک بودن مرزهای آن با کشور افغانستان می باشد و از آنجا که عمدتاُ افاغنه در حاشیه شهر مشهد ساکن شده اند در وهله اول بیشترین تأثیر را بر ساکنین این مناطق به جا می گذارند که جای تأمل و تعمق بیشتری دارد. ما در این تحقیق در صدد پاسخگویی به سؤالات زیر می باشیم

اندازه جامعه ای که فرد در آن زندگی می کند چگونه و تا چه حدی بر شیوه زندگی ، روابط اجنماعی و شخصیت او تاثیر می گذارد ؟

2 - روابط وساختاراجتماعی مناطق حاشیه نشین چگونه است ؟

عوامل فردی واجتماعی موثردرگرایش به انحرافات اجتماعی جوانان درمناطق حاشیه ومرکزکدامند؟

آیا بین ساخت اجتماعی – اقتصادی مناطق حاشیه نشین با گرایش به انحرافات اجتماعی و رفتاری جوانان ارتباطی وجود دارد ؟

5 - آیا منشأ و ریشه بروز انحرافات اجتماعی از مناطق حاشیه نشین سر چشمه می گیرد ؟

راهکارهای سازگاری هر چه بیشتر میان جمعیت حاشیه نشین و مرکز چه می باشد ؟

راهکارهای کاهش انحرافات اجتماعی و رفتاری جوانان در حاشیه شهر مشهد با توجه به ساخت اقتصادی – اجتماعی آن مناطق در مقایسه با متن چیست ؟

باطرح سوال های فوق,ابتدالازم است به طوراجمالی به نظریه هاو نتایج تجربی حاصل ازتحقیقات پیشین درزمینه گرایش جوانان به انحرافات اجتماعی باتوجه به ساخت اقتصادی واجتماعی دردوجامعه مرکزوحاشیه پرداخته شود.

فهرست مطالب:

چکیده

مقدمه

مبانی وچارچوب نظری پژوهش

در این پژوهش ، چارچوب عملیاتی دارای 2 مرحله است

فرضیه های تحقیق

فرضیه کلی

فرضیه های جزئی

روش تولیداطلاعات

جامعه آماری

شاخص بی سازمانی اجتماعی

بررسی رابطه بین محل سکونت و متغیرهای ساختاراقتصادی واجتماعی

آزمون فرضیه ها

خلاصه نتایج تحقیق

سوال کلی در این پژوهش عبارت بود از اینکه

فرضیه کلی

راهکارهای راهبردی واجرایی پیشنهادی

پژوهشی

اجرایی

فهرست منابع فارسی

فهرست جداول:

جدولمقایسه میانگین سرمایه اجتماعی در مناطق مرکزی و حاشیه شهر مشهد

جدول مقایسه میانگین بی سازمانی اجتماعی در مناطق مرکزی و حاشیه شهر مشهد

جدولتوزیع فراوانی مطلق و درصدی کجروی اجتماعی در مناطق مرکزی و حاشیه شهر مشهد

جدول مقایسه میانگین کجروی اجتماعی در مناطق مرکزی و حاشیه شهر مشهد

منابع ومأخذ:

بیرو ، آلن (1366). فرهنگ علوم اجتماعی ، ترجمه باقر سارو خانی. تهران: انتشارات میهان.

توسلی ، غلامعباس(1374). جامعه شناسی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

توسلی ، غلامعباس(1383). نظریه های جامعه شناسی. تهران: انتشارت سمت. چاپ دوازدهم

زیتلین ، ایرونیگ ام و دیگران(1373). آینده بنیانگذاران جامعه شناسی ، ترجمه غلامعباس توسلی. تهران: نشر قومس.

سارو خانی ، باقر(1370). دائره المعارف علوم اجتماعی. تهران: انتشارات کیهان.

سخاوت ، جعفر (1374). جامعه شناسی انحرافات اجتماعی.تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

سیف اللهی. سیف الله (1373).مبانی جامعه شناسی (اصول و مسائل اجتماعی).تهران: نشر ایران

سیف اللهی, سیف اللٌه (1381). جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران(مجموعه مقالات ونظرها) تهران: موسسه انتشارات جامعه پژوهان سینا.

شکویی ، حسین.(1355). حاشیه نشینان شهری. تبریز: موسسه تحقیقات و علوم انسانی دانشگاه تبریز.

کوئن ، بروس(1383). مبانی جامعه شناسی. ترجمه واقتباس غلامعباس توسلی ورضافاضل تهران: انتشارات سمت. چاپ چهاردهم.

کوزر ، لوئیس(1377). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی ، ترجمه محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی. چاپ هفتم.

کلمن ، جیمز(1377). بنیادهای نظریه اجتماعی ، ترجمه منوچهر صبوری. تهران: نشر نی. چاپ اول.

گیلبرت. آ. وگاگلر. ژ. (1375). شهرنشینی در جهان سوم ، ترجمه ناصر کریمی. تهران: شهرداری تهران.

وبر ، ماکس(1369). شهر در گذر زمان ، ترجمه شیوار (منصوره) کاویانی. تهران: شرکت سهامی انتشار.

هاروی ، دیوید. (1376). عدالت اجتماعی و شهر ، ترجمه فرخ حسامیان و دیگران. تهران: شرکت پردازش.

پیران ، پرویز. (1374). آلونک نشینی در ایران. اطلاعات سیاسی ، اقتصادی شماره های 88 – 78 ،92 – 91 و 96 – 95. تهران.

زیمل ، جورج (1372). « کلان شهر و حیات و ذهنی » ، ترجمه یوسف اباذری ، نامه علوم اجتماعی. دوره جدید ، جلد دوم. شماره 3.

موسوی ، سید یعقوب (1378). « تبیین نظری و جامعه شناختی جرایم شهری ». تهران: مجله اطلاعات سیاسی – اقتصادی ، سال سیزدهم. شماره یازدهم و دوازدهم.

مدیریت طرح ساماندهی حاشیه شهر مشهد. (1380) حاشیه شهر مشهد در یک نگاه. مشهد: شهرداری

منابع انگلیسی

Gillbert and Gugler.(1991). Cities , Poverty and development ; second Edition ; Oxford Univesity.

Hardoy , J.E. and Serrerthwaite David. (1995). Squatter citizen Eearthscanpub L.t.d. London.

Mellor J.R.(1977). Urbon sociology in Urbanized society ; London.

4-Hall, p.gu.pfeiffer (2000).Urban Future 21.London:Eg Fn spon.

1. 124_130

Waimsley,D.(1987).Urban Living:The Indivitual in the City.u.s:Longman,John Wily.

6– Sutherland , E.,H.'Theory of Differential Associantion', in Rose Gillombardo (ed). Juvenile Delinquency: A Book of Readings. NEW YORK: Wiley, 1982.

Ley,D.(1983).A social Geography of the City.New York Harper& Row

غلامعباس توسلی,عضوهیئت علمی دانشگاه تهران است.ازایشان کتاب های متعددی نظیر,نظریه های جامعه شناسی ,بینش هاوگرایش های عمده درجامعه شناسی معاصر,روشنفکری واندیشه های دینی,جستارهایی درجامعه شناسی معاصر,جامعه شناسی کاروشغل,جامعه شناسی دینی ومقالات متعددی درمجلات داخلی وخارجی به چاپ رسیده است.علایق پژوهشی ایشان درزمینه جامعه شناسی

سیاسی,کاروشغل,دین وبینش ها ونظریه هامی باشد.

احمدفولادیان , دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه آزاداسلامی علوم وتحقیقات تهران است.

دانلود پروژه حاشیه نشینی و افزایش مهاجرت به شهرها 12 ص

اختصاصی از حامی فایل دانلود پروژه حاشیه نشینی و افزایش مهاجرت به شهرها 12 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 12

طرح مسئله

حاشیه نشینی به عنوان یکی از مهمترین مشائل و معضلاتی است که کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه یافته درگیر آن شدهاند. افزایش مهاجرت به شهر ها رشد سریع و گسترده ی جمعیت و عوامل اقتصادی و ... موجب بروز عوارض متعدد شهری شده است که از آن میان میتوان به پدیده حاشیه نشینی و یا همان اسکان های غیر رسمی اشاره کرد.

از آن جایی که کارخانجات و موائد زاید جامد شهری و فرودگاه ها ،آلودگی صوتی زیادی که دارند همه در اطراف شهر ها سکنی گرفته اند لذا ارزش زمین در این نواحی کمتر از دیگر قسمت های شهر شده و در نتیجه سر ریز جمعیتی که بدان اشاره شد به صورت حومه نشین و آلونک نشین در این نواحی شکل میگیرد.

سکونتگاه های بی ضابطه و حاشیه ای عمدتا به دلیل ارتباط مستقیم با یکی از نیاز های پایه ای انسان ( مسکن) اهمیت مییایند و با مواقع حاشیه نشینی معضلی است که بر اثر نابرابری های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی بوجود آمده است.

با توجهبه این مطلب حاشیه نشینی و اسکان غیر رسمی یک پدیده نامطلوب ،اقتصادی ، اجتماعی و کالبدی است. و عارضه ای ناخوانا در مدیریت شهری محسوب میشود.

حال این سوال مطرح است که:

عمده ترین عوامل(علل)پیدایش حاشیه نشینی کدامند؟

پیامدهای حاشیه نشینی و اثرات آن در ابعاد مختلف اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی چیست؟

عمدتا چه قشری در مناطق حومه شهر ( حاشیه ای) ساکن میشوند؟

مناسب ترین راهبرد ها ، سیاست ها و اقدامات اجرایی برای ساماندهی به اسکان غیر رسمی کدامند؟

اهداف تحقیق

مطالعه و تحقیق پیرامون مسائل مختلف شهری و روستایی از اساسی ترین کارهایی است که در هر کشور باید صورت گیرد تا برنامه ریزی های توسعه و عمران آن کشور بطور دقیق و صحیح انجام شود در کشورهای توسعه یافته به این امر توجه بسیار شده است و قسمت زیادی از بودجه کشور را به این بخش اختصاص داده و این مسئله را امری مهم تلقی میکنند.

با توجه به اهمیت مسئله توسعه شهر ها و گسترش بیش از حد شهر های بزرگ و پیدایش حاشیه نشینی مطالعه حاشیه نشینی و زاغه نشینی بسیار مهم و ضروری است چرا که جهت برنامه ریزی های توسعه و عمران شهری یک برنامه ریز خصوصیات اکولوژی ، اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی، فرهنگی و جمعیتی کلیه مناطق شهری آشنا باشد.

هدف عمده در این تحقیق شناخت علت اصلی گسترش شهر ها و خصوصا شهر مشهد و جلوگیری از مهاجرت بیرویه شهر های بزرگ و بالطبع آن محو شدن مناطق حاشیه نشین در سطح شهر مشهد و ایجاد نوعی تعادل بین مناطق حاشیه ای و مرکز شهر میباشد. از دیگر اهداف تحقیق ارائه راهبرد هایی در جهت رفع معضل حاشیه نشینی در کلانشهر مشهد و دست یافتن به توسعه پایدار است.

اهمیت و ضرورت تحقیق

افزایش جمعیت شهری و گسترش شهر ها و پیدایش حاشیه نشینی و عوارض مختلف دیگر آن در حال یکی از دشواریها مشکلاتی است که در سطح ملی و منطقه ای اذهان عمومی و مسئولین کشور را به خود مشغول داشته است.

برنامه های توسعه اجتماعی و اقتصادی – سیاسی و امنیتیدر کشور ایران مسئله حاشیه نشینی ، پیرامون شهر های بزرگ را در بعضی مناطق تشدید نموده بطوری که مهاجر پذیری شهر ها رابطه مستقیم با گسترش شهر ها و این دو نیز رابطه مستقیم با پدیده حاشیه نشینی و همچنین رابطه مستقیم با سیاست های دولت دارد.

انتخاب یک شهر به عنوان قطب توسعه اجتماعی و سیاسی – اقتصادی و صنعتی مسئله توسعه شهر ها را تسریع نموده و از طرف دیگر موجب خالی شدن منطقه ای از کشر میشود. بنابراین قبل از اعمال سیاست گزاری در رابطه با مناطق مختلف مطالعه تاثیرات این سیاست بر روی جابجایی مکانی جمعیت و تاثیرات مثبت و منفی آن بر مناطق مبدا و مقصد ضروری به نظر میرسد.

فرضیات تحقیق

فرضیات تحقیق معمولا حدس یا گمان قریب به اتفاقی هستند که از طریق آزمون و بررسی های مبتنی بر چهارچوب نظری امکان دستیابی به اهداف تحقیق را میرساند.

بطور کلی گسترش شهر ها و توسعه فضایی آنها متاثر از افزایش بیرویه مهاجرت از نقاط روستایی و یا شهر های کوچکتر به شهر های بزرگ است که با توجه به اشتغال مهاجرین و نداشتن درآمد کافی و همچنین نداشتن حرفه و شغل مناسب نمیتوانند در مراکز اصلی شهر جذب شوند و به سوی مناطق پیرامونو حاشیه شهر ها روی میآورند. مهاجرت ها بطور کلی تاثیرات زیادی بر مناطق شهری و روستایی دارند اکنون با توجه به مطالب ذکر شده فرضیات مرتبط به آن را دراین قسمت مطرح میکنیم:

رشد فزاینده جمعیت در محله وکیل آباد ، ناشی از ورود مهاجران شهری و روستایی به این مکان است.

کاهش قدرت اشتغال زایی نسبی در بخش کشاورزی سبب مهاجرت روستاییان به شهر ها و در نتیجه روی آوردن آنان به اشتغال در مشاغل غیر رسمی کم درآمد در شهرها و اسکان در مناطق حاشیه نشینمیشود.

افزایش قیمت زمین و بوجود آمدن بازارهای بورس بازی زمینهای شهری و روستایی و خرید و فروش زمین و خانه های مسکونی و قولنامه ای و خارج از قاعده شهری عامل تشدید حاشیه نشینی در این محله است.

ارائه خدمات در شهر بالا بودن سطح درآمد در شهر ها ، وجود کار، بالا بودن سطح بهداشت و وسایل پزشکی و آموزش سبب جذب جمعیت شده است و مهاجرین خارجی و داخلی آن را تبلیغ نموده و سبب تشدید هجوم هموطنان آنان از مقصد حرکت شده و به جمع هموطنان و هم ولایتی های خود میپیوندند.

پایین بودن قیمت زمین در نواحی حاشیه ای شهر ها

اکثر ساکنین سکونتگاههای خودرو از نظر اقتصادی دارای مشاغل غیر رسمی و مهارت کم هستند و در گروههای درآمدی پایین قرار دارند.

ساکنین سکونتگاه های خودرو از نظر اجتماعی و فرهنگی دارای خانوارهای جوان با سطح سواد پایین میباشند.

ویژگی های اجتماعی – اقتصادی ساکنین این سکونتگاه ها در شکل گیری کالبدی آنها تاثیر گذار است.

ادبیات تحقیق

زاغه نشینی و اسکان غیر رسمی به مفهوم امروزی پیامدانقلاب صنعتی است که به دنبال تحولات ساختاری و بروز مشکلات اقتصادی ، اجتماعی فراوانی – همچون رشد شهرنشینی و مهاجرت های روستایی لجام گسیخته در کشورهای مختلف جهان بخصوص شهر های جهان سوم نمایان شده است.( هادیزاده،81:22).

در شهر نشینی شتابان شهر های بزرگ ایران ، پدیده ای در حال گسترش به نام حاشیه نشینی است که به نامهای بافت خودرو ، توسعه بیرویه ، اسکان غیر رسمی ، زاغه نشینی، آلونک نشینی و ... وجود دارد که همواره از تهدیدات و خطرات آن بدون آگاهی کافی و شناخت لازم از علل بوجود آمدن آن سخن گفته میشود . اینگونه سکونتگاه ها ، درون یا مجاور شهر ها و عمدتا دارای بافت کالبدی نابسامان و خودرو با واحد های مسکونی غیر استاندارد و غیر فنی ( بدلیل شتاب ساخت و ساز)و فاقد مجوز رسمی و احتمالا به صورت تصرف عدوانی میباشد و ساکنین آنها عمدتا از اقشار کم درآمد ، مهاجر نشین ها یا رانده شدگان از درون و یا آسیب های اجتماعی و اشتغال غیر رسمی و فصلی میباشند.( میر فندرسکی،1382:52)

چارلز آبرامز کارشناس معتقد است در ساختمان و یا بخشی از شهر که در آن ویرانی ، نارسایی، عرضه خدمات درمانی ، تراکم زیاد جمعیت در واحد های مسکونی ، فقر فرهنگی و آموزش و فقدان آسایش لازم و خطرات ناشی از عوامل طبیعی نظیر سیل دیده میشوندمیتواند بعنوان زاغه و یا منطقه زاغه نشین معرفی گردد.( مشهدی زاده دهاقانی،119:1373)

پدیده بدمسکنی به آن دسته از مسکنهای شهری گفته میشود که تراکم بیش از حد دارند و نداشتن تاسیسات کافی ،بیدوامی مصالح و عدم آسایش ساکنین از خصایص و ویژگی های آنهاست . بدمسکنی در تمام شهر های جهان وجود دارد و در کشورهای صنعتی توسعه یافته بیشتر در محلات قدیمی شهر بروز کرده است در این محلات مهاجران خارجی و رنگین پوستان سکونت دارند . بدمسکنی در این کشورها در بافت و بناهای موجود شهر ها شکل میگیرد. در کشورهای در حال توسعه بدمسکنی از لحاظ شکل و محتوا بسیار متنوع و از لحاظ ابعاد بسیار گسترده تر از کشورهای صنعتی پیشرفته است و به اشکال حلب آباد ، زاغه نشینی و آلونک نشینی ، اتاق نشینی در داخل و خارج شهر ها پدیده آمده است.( سعید نیا،112:1379).

مسکن نابهنجار در غرب تنها به جنبه های فیزیکی و معماری ختم نمیشوند بلکه انحطاط سازمان اجتماعی نیز متعاقب انحطاط فیزیکی رخ میدهد.فاواوجیت محله های فقیر نشین را ناحیه ای مشتمل بر خانه های رو به ویرانی ، آکنده از تهی دستان با راه و رسمی خاص خود که با آنهای دیگر متفاوت اند تلقی میکند.( پیران،1382)

در شهر ها بویژه شهر های بزرگ کشورهای در حال توسعه به سبب کمبود با فقدان زمین های کافی به منظور خانه سازی برای طبقات فقیر و کم درآمد شهری بیشتر آنها به دامنه های پر شیب دره ها و دشت های سیلابی یا به زمین های مجاور صنایع آلوده ساز و خطر آفرین پناه میبرند تا با مداد و مصالح ساختمانی کم دوام خانه ها محقر خود را بنا کنند از این رو شهر های جهان سوم همواره به دوگانگی کشیده میشوند: یکی شهر قانونی که زمین و واحد های مسکونی آن بر مبنای قوانین و مقررات جاری تهیه شده است و دیگری شهر غیر قانونی که زمین و واحد های مسکونی آن به صورت تصرف عدوانی و غیر قانونی اشغال گردیده است. بیشتر منطقه حاشیه نشین و آلونک نشین شهر ها را شامل میشود.( شکویی،1373)

مقدمه:

یکی از بزرگترین دستاوردهای بشر ساختن شهر است. شکل شهر همواره شاخص بیرحم درجه تمدن بشری بوده و خواهد بود. در واقع این مجموع تصمیمات مردم ساکن شهر است که شکل شهر را تعیین میکند.( بیکن،13:1376)

پیدایش انقلاب صنعتی در نیمه دوم قرن نوزدهم و عوامل نشات گرفته از آن همچون تمرکز صنعت و تجارت، نابرابری در تقسیم کار و توزیع ناعادلانه درآمد از سویی و مهاجرت روستاییان به شهر ها به علت کمبود خدمات و امکانات رفاهی ، بیکاری و از این قبیل از سوی دیگر منجر به افزایش جمعیت شهر ها و بویژه شهر های بزرگ و ایجاد کلان شهر ها یا پدیده ماکروسفالی شده است.

در چنین شرایطی ساکنان محدوده اقتصادی شهر که دچا رفقر ، بیکاری و بیسوادی میباشند، جذب نظام اجتماعی – اقتصادی شهر نشده و در حاشیه شهر به صورت غیر رسمی اسکان مییابند و منجر به بروز پدیده حاشیه نشینی میشوند. البته حاشیه نشینان الزاما د رحاشیه شهر زندگی نمیکنند گاه این اسکان غیر رسمی در درون بافت شهری ایجاد میشود.

این مراکز سکونتی مرکز بروز انواع مشکلات اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی و امنیتی همچون فقر ، بیکاری ، سطح پایین آموزشی ، فقدان آسایش و امنیت ، نارسایی خدمات ، تراکم بالای جمعیت در واحد مسکونی و نامشخص بودن مالکیت زمین است.

در حال حاضر حدود 30% از افراد ساکن کلان شهر ها و پایتخت کشورهای جهان سوم حاشیه نشین میباشند.(زاهد زاهدانی،1:1369)

سابقه این پدیده را هر چند در ایران از سالهای 1320 ، حتی پیش از آن دانسته اند اما از دهه 1340 به بعد شدت یافته و آهنگ رشد نسبتا قابل توجه و نگران کننده ای یافته است.

مسئله ای به نام اسکان غیر رسمی

طی دهه های اخیر سکونتگاه هایی خودرو درون یا مجاور شهر ها به ویژه در مجموعه های شهری بزرگ کشور – با سیمایی ناخوشایند و خارج از برنامه ریزی رسمی شهر سازی و بدون مجوز ساختمان به سرعت رشد کرده اند.

که به رغم پیوستگی عملکردی با شهر اصلی در گسستی کالبدی از آن قرار دارند. ( سازمان عمران و بهسازی شهری ،1383 :27 )

حاشیه نشین کیست؟

حاشیه نشین به مفهوم کلی به کسی گفته میشود که در شهر سکونت دارد ولی به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام اقتصادی و اجتماعی شهر شود و از خدمات شهری استفاده کند.(برآبادی،1381:48).

برخی از کارشناسان امور شهری قرار گرفتن محل سکونت فرد را در حاشیه شهر معیار تعریف حاشیه نشینی در نظر میگیرند.گرچه بیشتر حاشیه نشینان در حاشیه شهر زندگی میکنند، اما بسیارند افرادی که در داخل محدوده شهری زندگی میکنند، ولی جزو حاشیه نشینان به حساب میآیند. برعکس ، کسانی هم هستند که در حاشیه شهر زندگی میکنند ولی جزو حاشیه نشینان نیستند.

تعریف حاشیه پیرامون شهر ها

این سکونت گاهها ازآن حیث بعنوان حاشیه نشین شناخته شدند که اغلب در پیرامون نقاط شهری و در اراضی نامناسب که در معرض انواع تهدیدهای طبیعی میتوانست قرار گیرد یا از حیث مالکیت وضعیت مبهمی داشتند و یا در اراضی که سوداگران شهری توجه چندانی به آن نداشتند ، شروع به توسعه کردند. از نظر اقتصادی حاشیه تلقی میشوند زیرا فاقد توانمندی های لازم برای جذب و فعالیت در بخش رسمی و به اصطلاح مدرن شهری شناخته میشوند.

تعریف حاشیه های درون شهری

حاشیه های درون شهری که عمولا در بخشهای قدیمی تر شهر دیده میشوند به مناطق مسکونی گفته میشود که وضعیت نابسامانی دارد. حاشیه درون شهری در واقع آن قسمت از شهر است که در گذشته وضعیت مطلوب و سامان یافته ای داشته ولی به تدریج شرایط آن نامناسب شده و ساکنان آن به نقاط بهتر و جدیدی از شهر رفته و درآن جا سکنی گزیده اند0 هادیزاده، 1382:15).

تعریف اسکان غیر قانونی (عدوانی )

سکونتگاه غیر قانونی ( عدوانی ) را می توان به عنوان یک منطقه مسکونی تعریف کرد که بدون مطالبه قانونی برای دریافت زمین و یا اجاره از سوی مقامات مربوطه برای ساختن خانه توسعه یافته است.

زاغه های غیرقانونی معمولا در حاشیه شهرها ظاهر می شوند و اغلب به طور غیرقانونی زمین ها را به اشغال خود در می آورند . نتیجه این حالت غیرقانونی ساخت و ساز ؛ سرویس ها ، خدمات و زیرساخت های نامناسب شهری می باشد .

طبقه بندی زاغه ها

زاغه های انتقالی

زاغه های ترمیم یافته

زاغه های انفرادی ( تک زاغه )

زاغه نشینان متحرک یا خانه بدوشان

آلونک

محلات از نوع سوم

انواع زاغه ها

زاغه انتقالی : منظور نقل مکان زاغه نشینان از محل اولیه شان به محل نوسازی شده دیگر است که توسط مسئولین امور شهری و یا سازمان های خیریه انجام می گیرد. برای نمونه می توان حاشیه نشینان چهارصد دستگاه واقع در پایین خیابان اشاره کرد.

زاغه های ترمیم یافته : گاهی اقدامات انجام شده توسط نهادهای مسئول امور شهری و یا خود ساکنین باعث ترمیم و نوسازی زاغه ها در همان محل گردیده است . نمونه زاغه نشینان جاده سرخس.

زاغه های انفرادی ( تک زاغه ) : در گوشه و کنار شهر ممکن است زاغه هایی به صورت تکی مشاهده گردند. این زاغه ها به صورت انفرادی ظاهر می شوند و یا اینکه بقایای زاغه های قدیمی اند که بر اثر توسعه و گسترش شهر محو گردیده اند. نمونه خیابان میل کاریز.

زاغه نشینان متحرک یا خانه بدوشان : عده ای از خانواده هایی که به سبب کمبود مسکن در حاشیه خیابان های عقب مانده شهر اقامت می کنند و در صورت مساعد بودن هوا و اجازه سازمان های دولتی می توانند مدت محدودی در کنار و حاشیه خیابان اقامت کنند.

آلونک : به نوعی شبیه زاغه بوده با این تفاوت که فضای اشغالی و مصالح به کار برده شده در آن مناسب تر از زاغه است و لیکن از لحاظ امکانات بسیار محدودتر از نیازهای ابتدایی اعضای خانوار ساکن در آن می باشد. این نوع سکونتگاه به صورت نوار ممتدی در مشهد ( شمال شرق و جنوب شرق مشهد ) گسترده شده است.

محلات از نوع سوم : اینگونه محلات در واقع همان محلات قدیمی شهر هستند که با توسعه شهر و تغییر عملکرد و عمدتا به علت قدمت به مناطق فقیر نشین تبدیل گردیده و در برخی موارد به زاغه ها شبیه اند . در شهر مشهد محلاتی چون نوغان ، طبرسی ، تپل محله ، عیدگاه ، سرشور و غیره در این مقوله قرار می گیرند ( حاتمی نژاد – زمردیان ، 1372 : 9 ) .

دیدگاه های عمده در مورد حاشیه نشینی در جهان

در زمینه تشکیل مناطق حاشیه ای به عنوان مشکلی بغرنج در شهرهای جهان سوم ، دو دیدگاه لیبرال حاشیه نشینی به مثابه معلول عوامل داخلی در کشورهای جهان سوم تلقی می گردد و در جهت گذار از جامعه سنتی به جامعه صنعتی ، خود به عنوان نوعی ضرورت در فرایند این تحول قلمداد می شود. اما از نظر دیدگاه رادیکال تشکیل مناطق حاشیه نشین در شهرهای جهان سوم معلول مناسبات و روابط بین المللی و قدرت های مسلط جهانی از یک سو ، و ویژگی های ملی از سوی دیگر است ( احمدی پور ، 1374: 34).

دلایل ظهور پدیده حاشیه نشینی

شکل گیری و توسعه سکونتگاه های غیر قانونی تابعی از عوامل داخلی و خارجی است. از عوامل داخلی می توان به مواردی مانند فقدان ممر عایدی تضمین شده و دیگر مسائل مالی ، شغل های روزمزد با دستمزد کم که در بسیاری موارد موقت و نیمه دائم است. ، اشاره نمود .

دلایل خارجی مواردی مانند قیمت بالای زمین و مسکن ، بی توجهی دولت نسبت به رسیدگی به وضعیت این مناطق ، استاندارد های بالای مسکن قابل قبول ، آیین نامه ها ، ضوابط و مقررات ، طرح های پیچیده ، موانع و مشکلات نهادی و سازمانی را شامل می شوند.

شاخص های داخلی و خارجی که کیفیت و اندازه یک سکونتگاه را تعیین ذمی کنند در جدول زیر دسته بندی گردیده اند :

جدول شماره 1 : شاخص های خارجی و داخلی موثر در کیفیت و اندازه سکونتگاه

تحقیق درموردمتن انگلیسی حاشیه نشینی و تنظیم خانواده

اختصاصی از حامی فایل تحقیق درموردمتن انگلیسی حاشیه نشینی و تنظیم خانواده دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 18

حاشیه نشینی و تنظیم خانواده

چکیده

            جمعیت ایران طی چند دهه گذشته، رشد شتابانی داشته است، به طوری که در طول کمتر از دو دهه به طور باور نکردنی جمعیت ایران بیش از دو برابر شد. انفجار جمعیت در ایران همراه با مسائلی همچون افزایش سریع شهرها، افزایش فقر، مشکل مسکن و مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرها بوده است.

            یکی از پیامدهای اصلی رشد جمعیت، مهاجرت روستاییان به شهرها و سکونت در حاشیه شهرها در نهایت حاشیه نشینی و زاغه نشینی است و راه اصلی مقابله با رشد بی رویه جمعیت اجرای برنامه های تنظیم خانواده می باشد.

            هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه بین حاشیه نشین و تنظیم خانواده است و از آنجا که بعد از سرشماری سال 1365 و مشاهده رشد 9/3 درصد جمعیت توسط مسئولین، برنامه های تنظیم خانواده به اجرا درآمد ولی این مساله در روستاها و مناطق حاشیه نشین کــه تفکر سنتی در مورد باروری داشتند (هنوز هــم در بعضــی مـناطق مشاهده می شود) به سختی قابل پذیرش بود. بنابراین هنوز شاهد باروری بالا در میان حاشیه نشینان هستیم که دلایل اصلی این پدیده را می توان در موارد زیر حستجو کرد:

 ترجیح جنسی: معمولاً فرزند پسر برای خانواده بیشتر قابل قبول است که این مساله می تواند بر تعداد فرزندان خانواده ها بیفزاید.

            احترام اجتماعی: معمولاً در مناطق حاشیه نشین مردان از احترام بیشتری برخوردارند ولی زمانی که زنی حامله باشد به خاطر فرزندی که می خواهد به دنیا بیاورد به او احترام می گذارند، بنابراین زنان از این مساله به خاطر احترامی که برایشان در پی دارد استقبالمی کنند.

            تأمین اجتماعی در دوران سالخوردگی نیز یکی دیگر از عوامل اصلی افزایش رشد جمعیت و عدم اجرای برنامه های تنظیم خانواده در بین خانواده های حاشیه نشین به خاطر مسائل اقتصادی می باشد.

            مرگ و میر فرزندان و پایین بودن سطح بهداشت باروری نیز از دیگر دلایل عدم استفاده از روش های تنظیم خانواده در بین حاشیه نشینان می باشد.

            از دیگر دلایل می توان به رابطه بین تحصیلات و باروری اشاره کرد که معمولاً با بالا رفتن تحصیلات، تعداد فرزندان کاهش می یابد، میزان تحصیلات زنان حاشیه نشین معمولاً در سطح پایین می باشد، همچنین عدم دسترسی به مراکز بهداشتی نیز می تواند از دیگر دلایل استفاده اندک از روش های جلوگیری از بارداری در میان حاشیه نشینان باشد.

            در مجموع، عوامل فوق الذکر باعث می شود اجرای برنامه های تنظیم خانواده در حاشیه نشینان با استقبال کمی روبرو شود و در نتیجه باروری در سطح بالا قرار گیرد.

 واژگان کلیدی 

     انفجار جمعیت، افزایش شهرها، مشکل مسکن، مهاجرت روستائیان، مرگ و میر فرزندان

مقدمه

جمعیت ایران در طی هشت دهه اخیر افزایش یافته، که در نتیجه آن مسائل و مشکلاتی از قبیل رشد سریع جمعیت شهری، افزایش فقر در شهرها، دسترسی ناکافی به مسکن و خدمات اصلی شهری، شکاف عظیم میان طبقات اجتماعی، بیگانگی شهروندان از هم توأم با انبوه مهاجرت از مناطق روستایی به مناطق شهری و سکونت در حاشیه شهرها باعث گسترش و تشدید بی رویه شهرنشینی و نهایتا ایجاد زاغه و مسکن غیرقانونی و نارسایی امکانات اصلی شهری در شهرها شده است.

طبق مندرجات نشریه جنبه های جمعیتی توسعه اجتماعی سازمان ملل متحد » Population aspects of social development«ایران طی سه دهه 60، 50، 40 میلادی بدلیل نرخ رشد 3 درصدی سالانه نیازمند حدود 6 در هزار جمعیت، ساخت و ساز مسکن بوده است در حالیکه طی مدت مذکور در حدود نصف این تعداد (3/3 در هزار تا 6/3 در هزار) ساخته شده است بدین ترتیب تفاوت بارز بین عرضه و تقاضای واحدهای مسکونی موجب بروز مجموعه های نامتناسب در حاشیه شهرها گردید که حلبی آبادهاو حصیرآبادها نتیجه این عدم توازن در تولید واحدهای مسکونی بوده است.

مهاجرت از مناطق روستایی به مناطق شهری در ایران تقریبا به صورت مهاجرت درجه ای (مهاجرت از روستا به شهرهای کوچک یا متوسط و حومه شهرهای بزرگ و سپس به مراکز شهری بزرگتر) بوده است.

بدین طریق که مهاجرین روستایی در اثر عوامل دافعه مناطق روستائی و جاذبه مناطق شهری به شهرها و سپس شهرهای بزرگتر و قطب های صنعتی و اقتصادی مهاجرت می نمایند. در نتیجه شهرنشینی به سرعت گسترش می یابد.

نتایج سرشماری های انجام یافته در ایران نشان می دهد که در سال 1335 جمعیت شهری 4/31 درصد، در سال 1345 به میزان 7/38 درصد، در سال 1355 به میزان 47 درصد، در سال 1365 به میزان 3/54 درصد و در سال 1375 به میزان 65/61 درصد بوده است. نتایج سرشماری های فوق نشانگر آن است که در طی 40 سال اخیر نسبت جمعیت شهری ایران در مقایسه با سال 1335 به طور کلی وارونه شده است.

با توجه به هم ارز نبودن حدود تاثیر عوامل گوناگون در افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی  مشاهدات علمی حاکی است که در مناطق شهری به ویژه در شهرهای بزرگ حاشیه نشینان نقش بسزایی در افزایش جمعیت و مسائل و مشکلات شهری دارند. به عنوان مثال خانم هما آقا در تحقیقی تحت عنوان بررسی باروری در ایران،[2] و رابطه آن با شاخص های جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی نتیجه گرفت که مهاجرت روستاییان به شهرها باعث شده که مناطق شهری

ساختار اقتصادی واجتماعی حاشیه شهرمشهد وانحرافات اجتماعی 30 ص

اختصاصی از حامی فایل ساختار اقتصادی واجتماعی حاشیه شهرمشهد وانحرافات اجتماعی 30 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 31

ساختار اقتصادی واجتماعی حاشیه شهرمشهد وانحرافات اجتماعی

غلامعباس توسلی واحمدفولادیان

چکیده

درکشورما جریان سریع شهرنشینی در20سال گذشته حاشیه نشینی واسکان غیررسمی رابه دنبال داشته واین پدیده درحال رشدمشکلات اجتماعی,اقتصادی,فرهنگی,امنیتی وزیست محیطی فراوانی رادراغلب کلان شهرهای ایران به وجودآورده است . مشهد پس ازتهران بزگترین کلان شهرکشوربوده و رشدسریع شهرنشینی رادرچندسال گذشته تجربه کرده است . بخش عمده این رشدبه حاشیه شهرمشهداختصاص داردکه جمعیتی معادل650هزارنفرووسعتی بیش از200کیلومترمربع راشامل می شود . شهرنشینی شتابان وادامه روندکنونی برنامه ریزی ها,جمعیت شهری بیشتریرادرآینده به سوی این منطقه شهری سوق داده ومشکلات شهری بیشتری به وجودخواهدآورد . مناطق حاشیه نشین این شهرکانون هزینه ها,کمبودها,نارضایتی ها,ناهنجاری های اجتماعی,روانی وفرهنگی ومسائل ضدامنیتی شده است وبدیهی است درآیندهای نه چندان دورودرصورت بی توجهی به آن سبب ناامن شدن شهرمشهدخواهدشد .

مادراین پژوهش قصدداریم درمطالعه مقایسه ای ساختار اقتصادی واجتماعی مناطق حاشیه ومرکزشهر

مشهددرگرایش جوانان به انحرافات اجتماعی رادرسال 1384موردبررسی قراردهیم .

متن سازمان اجتماعی,ارتباطات میان اعضاءراتعیین می کند. ساترلندبه جای اصطلاح ناهمامنگی میان ساخت اجتماعی,نسبیٌت ساخت اجتماعی راترجیح می دهد . کلووارد واوهلین معتقدندکه هنجارهای اجتماعی دوجنبه دارند . هنجارهامرزبین عمل درست ونادرست رامعلوم می کنند. فرصت های نابرابر

اساس فرضیه کلووارد واوهلین است وارتباط بین بزهکاران باسابقه ومبتدی های جوان رامهم می دانند.

نظریه آنومی مرتون موقعیت فردرااساسا از لحاظ فرصت های مجاز می نگرد . کلووارد واوهلین ازنظریه مرتون تفاوت فرصت دسترسی به راههای مجازوازنظریه شاو ومک گی انتقال فرهنگی وازنظریه ارتباطات مختلف ساترلندتفاوت دسترسی به راههای غیرمجازرامی گیرند .به نظرآنهانوع بزهکاری ومیزان دسترسی ساکنان به راههای غیرمجازراساخت اجتماعی تعیین می کند وارزشهای مناطق جرم خیزضدارزشهای جامعه به هنجاراست, شاو ومک گی نظام اجتماعی این مناطق را بی سازمان می نامند .

واژه های کلیدی: شهرنشینی,حاشیه نشینی,مرکزنشینی,کلان شهر,بی سازمانی اجتماعی,پیوندافتراقی,ساخت اقتصادی واجتماعی, انحرافات اجتماعی ,سرمایه اجتماعی .

- مقدمه

شهر نشینی بیش از پنج هزار سال قدمت دارد . تا سال 1900 از هر هشت نفر ، فقط یکی در مناطق شهری زندگی می کرد . اما در پایان قرن کنونی نیمی از جمعیت جهان شهر نشین بوده که دو سوم از این جمعیت 3 میلیاردی در کشورهای جهان سوم زندگی می کنند (گِِیلبرت وگاگلر ، 1375 : 7 ).

بررسی تحولات شهر نشین کشورها نشان می دهدکه کلان شهرهای محدودی بخش عمده ای از جمعیت مناطق شهری و امکانات توسعه اقتصادی کشور را به خود جلب و جذب نمودند و چون زیر ساخت های آماده ای وجود نداشت لذا تبعات اقتصادی - اجتماعی نا خواسته فراوانی را بر نظام اجتماعی این کشورها تحمیل کرده است . زیرا در محیط شهر سازمان اجتماعی ، نوع احساسات ، ذهنیات و نظام معیشت با جوامع پیشین تفاوت اساسی پیدا می کند( گی روشه ، 1375 : 85 - 59).

کلان شهر مشهد ( دومین کلان شهر پس از تهران و بزرگترین کلان شهر مذهبی ) دو ویژگی و خصلت منحصر به فرد دارد که در سایر کلان شهرها چنین موقعیتی وجود ندارد . اولین ویژگی ممتاز آن وجود زیارتگاه هشتمین امام شیعیان حضرت امام رضا ( ع ) می باشد ویژگی عمده دیگر شهر مشهد همجواری و نزدیک بودن مرزهای آن با کشور افغانستان می باشد و از آنجا که عمدتاُ افاغنه در حاشیه شهر مشهد ساکن شده اند در وهله اول بیشترین تأثیر را بر ساکنین این مناطق به جا می گذارند که جای تأمل و تعمق بیشتری دارد. ما در این تحقیق در صدد پاسخگویی به سؤالات زیر می باشیم

1- اندازه جامعه ای که فرد در آن زندگی می کند چگونه و تا چه حدی بر شیوه زندگی ، روابط اجنماعی و شخصیت او تاثیر می گذارد ؟

2 - روابط وساختاراجتماعی مناطق حاشیه نشین چگونه است ؟

3- عوامل فردی واجتماعی موثردرگرایش به انحرافات اجتماعی جوانان درمناطق حاشیه ومرکزکدامند؟

4- آیا بین ساخت اجتماعی – اقتصادی مناطق حاشیه نشین با گرایش به انحرافات اجتماعی و رفتاری جوانان ارتباطی وجود دارد ؟

5 - آیا منشأ و ریشه بروز انحرافات اجتماعی از مناطق حاشیه نشین سر چشمه می گیرد ؟

6- راهکارهای سازگاری هر چه بیشتر میان جمعیت حاشیه نشین و مرکز چه می باشد ؟

7- راهکارهای کاهش انحرافات اجتماعی و رفتاری جوانان در حاشیه شهر مشهد با توجه به ساخت اقتصادی – اجتماعی آن مناطق در مقایسه با متن چیست ؟

باطرح سوال های فوق,ابتدالازم است به طوراجمالی به نظریه هاو نتایج تجربی حاصل ازتحقیقات پیشین درزمینه گرایش جوانان به انحرافات اجتماعی باتوجه به ساخت اقتصادی واجتماعی دردوجامعه مرکزوحاشیه پرداخته شود .

مبانی وچارچوب نظری پژوهش

اصحاب مکتب جامعه شناسی شهری شیکاگو یعنی پارک ، برجس و مکنزی نخستین کسانی بودند که مواد اولیه جامعه شناسی جرایم شهری را وارد حوزه مطالعات اجتماعی کرده و اصول و روش هایی برای شناسایی , کشف و سرانجام کنترل آن پیشنهاد نموده اند . افزون بر این ها ، بررسی جرایم شهری در جامعه شناسی معاصر بیشتر کار آن دسته از جامعه شناسانی بوده که می خواسته اند از بعد ساختاری, بنیادی یا جهانی به موضوع بپردازند . در این زمینه پژوهش های جامعه شناسی گرانسنگی در سالهای اخیر انجام شده که در آنها مسأله آسیب شناسی رفتاری شهرنشینان بعنوان تابعی از تحولات اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است .

نظریه بی سازمانی اجتماعی بر تراکم جرایم در محیط هایی شهری تکیه دارد که هنجارها و قواعد زندگی عمومی در آنها از استواری و نهادینگی مورد انتظار بی بهره است. معمولاً مشخصات چنین محیط های شهری به ویژه در مناطق جرم خیز پیرامون شهرهای بزرگ یا شهرهای در حال رشد مورد استفاده قرار می گیرد که در آنها انبوه جمعیت بی شکل و ناهمگن و بی بهره از الگوهای مشروع و معتبر نظارتی آمادگی آن را می یابد که در سایه محرومیتهای موجود و نیز وسوسه های فرهنگ پرزرق و برق شهری احیاناً به شیوه های نامشروع و خلاف در جهت دستیابی به هدف های عالی تر زندگی متوسل شود.(هارالامبوس و هولبورن ، 1990 :347)

کلوآرد (1959) مفهوم ساختارفرصت رابا افزودن یک متغیر دیگر تحت عنوان «دستیابی به وسایل نامشروع» به متغیری که مرتون تحت عنوان «دستیابی به وسایل مشروع» مطرح کرده بود،توسعه می دهد و خاطرنشان می سازد که دستیابی

دانلود تحقیق کامل درباره بررسی ساختار اجتماعی مناطق حاشیه نشین شهر ایلام 15 ص

اختصاصی از حامی فایل دانلود تحقیق کامل درباره بررسی ساختار اجتماعی مناطق حاشیه نشین شهر ایلام 15 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 15

بررسی ساختار اجتماعی مناطق حاشیه نشین شهر ایلام

چکیده: این بررسی به مطالعه و ارزیابی تطبیقی شاخصهای توسعه انسانی شهر- روستا در مناطق حاشیه نشین شهر ایلام(بان بور، بان  چرمگ و کمربندی) در مقایسه با میانگین این شاخصها در سطح استان و کشور در سال 1385 می پردازد. آمارهای پایه ای داده ها مربوط به سال 1383 می باشد.

جهت امکان مقایسه بهتر، آزمون بررسی ساختار اجتماعی- اقتصادی مناطق حاشیه نشین ایلام طراحی و بین خانوارهای نمونه اجراء گردید. اعتبار آزمون با کمک فرمول آلفای کرونباخ 62/0: α بدست آمد. نتایج جمع آوری اسنادی آمارها و مقایسه با نتایج آزمون حاشیه نشینی نشانگر توسعه نیافتگی و توزیع نابرابر هزینه- درآمد و دیگر شاخصهای توسعه انسانی بویژه مولفه های بهداشت و درمان و آموزش است. این نتایج همسویی بالایی با چارچوب نظری پژوهش(گیدنز، زیمل و مرتون) داشت. مهاجرت در این مناطق بیشتر در ساخت خویشاوندی و بر اثر دافعه اجتماعی- فرهنگی روستایی بوده است نه دافعه اقتصادی روستا یا جاذبه اقتصادی شهرها. آزمون فرضیات پژوهش و ترسیم شیب بتای اثرگذاری متغیر مستقل بر متغیرهای وابسته نمونه، نشانگر تاثیر بالای سواد سرپرست خانوار بیشتر بر سواد دختران و زنان این مناطق بصورت مثبت و همسو می باشد. در مجموع این بررسی یافته های نوینی در خصوص وضعیت ساختاری مناطق حاشیه نشین ایلام ارائه داده که در پایان نیز نمودارها و پیشنهاداتی آمده است.واژگان کلیدی: جامعه شناسی شهری، آسیب شناسی اجتماع شهری، مناطق حاشیه نشین ایلام، آمارها و شاخصهای توسعه

مقدمه:حاشیه‌نشینی از پیامدهای توسعه ناهمسو و بدریخت در نظام شهرنشینی است. بیش از 50 درصد از جمعیت جهان در شهرها سکونت دارند، فضا‌هایی منطقه‌ای که بستری گسترده از ساختارهای خرد و کلان ارتباطی، تعارضات اجتماعی و خشونت‌های سازمان یافته را ترسیم می‌نماید. بسیاری از مسائل اجتماعی-اقتصادی و سیاسی در کشورهای در حال توسعه ناشی از رشد و گسترش بدریخت نظامها و فضاهای شهرنشینی بوده است.(Homer-Dixon, 1995) در روند توسعه شهرنشینی به ویژه بعد از انقلاب صنعتی و قرن نوزدهم با دگرگونی ساختار اجتماعی-اقتصادی سنتی، توزیع نابرابر منابع و تسهیلات در فضای منطقه‌ای توسعه یافته است که و با وضع مناسبات نوین اجتماعی، زمینه‌ساز شکل‌گیری ساختار از ریخت افتاده ای از توسعه بوده‌ایم. در این ساخت به نقل از چارلز آبرامز« محدوده‌های فاقد یا تقلیل یافته ای از تسهیلات و خدمات شهری به وجود آمد‌ند که حاشیه‌نشینان بوده و در چرخه شهرنشینی  دروازه‌بانان اجتماعی (social gate Keepers)  نامیده‌ شدند. (زاهدی،1382: 25) زمانی که ساختار کلان در توزیع سرمایه با ایجاد نابرابری برخی از فضاهای منطقه‌ای مثل روستاها و شهرهای کوچک را محروم می‌نماید، به خلق پاره‌ای از نظامهای وابسته ، حاشیه‌ای ، عقب‌مانده ، سکونتگاه‌های غیرقانونی و مهاجر Marginal-Illegal دامن می‌زند. (حاشیه‌نشینی 2، شیخاوندی، 1382: 122-121) ساکنینی که با پذیرش یا رد اهداف ساختار کلان شهری از راه مناسبات غیرتعریف شده و وسایل غیرقانونی درصدد کسب امتیازات محروم شده‌اند.(ر.ک: نظریه مرتون، مناسبات اهداف- وسیله) این توزیع مناسبات و تسهیلات اثرات اقتصادی، اجتماعی و جنایی خواهد داشت. در این پژوهش به ترسیم و بیان  تحلیلی این ساختارها و اثرات آن در مناطق حاشیه‌ای و پیرامونی شهر ایلام پرداخته می‌شود .طرح مسأله و بیان موضوع :طبق آمار ارائه شده در برنامه اسکان بشری سازمان ملل (2003) از هر سه نفر در جهان یک نفر در خلال 30 سال آینده، زندگی خود را در مناطق حاشیه شهرها و سکونتگاه‌های غیرقانونی طی می‌کند.(گاردین، 2003) در این گزارش آمده 940 میلیون نفر در جهان (6/1جمعیت دنیا) در مناطق غیربهداشتی، بدون سرپناه  و بدور از خدمات عمومی- امنیتی، شهری زندگی می‌کنند؛ آفریقا با 20 درصد ، آمریکای لاتین با 14% و 550 میلیون نفر از جمعیت آسیا در مکانهایی زندگی می‌نمایند که در بیانیه سازمان مللUN,HSP مناطق حاشیه‌ای و غیر قابل پذیرش نامیده شده‌اند.

کنیا- نایروبی

منطقه‌‌ای حاشیه با 600 هزار نفر بزرگترین مرکز حاشیه‌نشینی جهان با نام Kibera

کامبوج، پنوم‌پن

جمعیت 230 هزار نفر حاشیه‌نشینی مهاجر

برزیل، ریودوژانیرو

منطقه حاشیه‌ایFavelas پایه‌ریزی شده در 1950 با 700 نفر با رشد بسیار سریع

سریلانکا،کلمبو

مرکز قدیمی شهر با صدها هزار نفر

مصر، قاهره

مناطق حاشیه‌ای در نواحی بیابانی اطراف شهر که از سوی دولت به مراکز نظامی و تخلیه زباله‌ها انتقال یافت.

هند،‌ بمبئی

ده‌ها هزار حاشیه‌نشین کارگر در ایام فصل موسمی در مناطق dharavi   و orangi

جمعیت شهری کشورهای در حال توسعه در 20 سال آینده (2025) با رشد بسیار انبوه با 70 میلیون نفر در سال به 4/4 میلیارد نفر خواهد رسید. در گزارش Habitate UN. آمده در 30 سال آینده دو میلیارد نفر در سکونتگاه‌های غیرقانونی، ناسالم و شلوغ اطراف شهرها خواهند بود. افریقا با بالاترین نرخ رشد 9/71 % ، اقیانوسیه 1/24%،‌آسیای مرکزی و جنوبی 58% ، شرق آسیا 31% غرب آسیا، 1/33%، آمریکای لاتین و حوزه کارائیب 9/31% ، ‌آسیای جنوب شرقی 28% دارای جمعیت ساکن غیررسمی و ناسالم از نظر بهداشت و خدمات شهری هستند. گام یازدهم در هدف هفتم برنامه جهانی توسعه هزاره سازمان ملل(MDP,UN) به اسکان 100 میلیون نفر در سکونتگاه‌های دارای امکانات بهداشتی و خدمات شهری اذعان دارد.(2005 اکتبر، UN. Habitat). مهمترین سؤال بعد از ارائه و دریافت این آمارهای  شهرنشینی نزد پژوهشگران علم اجتماع این است که منبع اصلی این افزایش درصد عظیم جمعیت فضاهای شهری و اطراف‌آن چیست؟ پیتر گیزوسکی و توماس هومر دیکسون در پژوهش شهرنشینی و خشونت بستر مهمی از این افزایش جمعیت را عامل مهاجرت روستائیان و مناطق فاقد امکانات رفاهی به شهرهای بزرگ دارای توزیع بهینه تسهیلات و خدمات شهری می‌دانند(Cizewsky.Thomass,1996).

جدول شماره 1: نرخ شهرنشینی برحسب مناطق جهان در حال توسعه

منطقه

80-1965

90-1980

2005-1990

آفریقای جنوب صحرا

8/4

9/5

8/5

شرق آسیا

3/4

3/3

2/3

چین

3/2

5/13

1/12

آسیای جنوبی

9/3

4/3

0/4

خاورمیانه و شمال‌آفریقا

6/4

4/4

7/4

آمریکای لاتین

9/3

0/3

1/3

 Source: Gizewsky –Thomas, "urban growth and violence, 1996.on ILO 1995

درصد بسیاری از نرخ رشد شهرنشینی در جهان را مهاجرت مناطق روستایی به شهرها و کلان‌شهرها می‌دانند، پدیده‌ای که در کشورهای درحال توسعه بسیار شدید می‌باشد؛ چیزی که آمارها نشان می‌دهد:

جدول 2: سهم مهاجرت در رشد شهرنشینی جهان در 95-1970

مناطق جهان

حجم مهاجرت به شهرها (هزارنفر)

جمعیت‌شهرنشینی (هزار نفر)

درصد سهم مهاجرت در رشد شهرها

1995

1975

آفریقا- تانزانیا

417

8971

1602

96/84

آمریکای لاتین، برزیل

1934

115674

66793

35/59

آسیا، ایران

505

31066

15240

84/47

 Source: Gizewsky –Thomas, 1995 دلایل اصیل مهاجرت در نقاط مختلف جهان در پیوستار مهاجرتی شهر- روستا متفاوت است، (جاذبه شهری یا دافعه روستاها) مثلاً برعکس مناطق آسیای غربی و آمریکای لاتین در نواحی آسیای جنوبی و آفریقا دافعه روستاها بزرگترین عامل مهاجرت بوده است. با وجود این تمایزها در آینده‌(2015) سهم شهرنشینی و مهاجرت و سکونتگاه‌های غیررسمی همچنان روندی رو به رشد خواهد داشت. (Ibid,1995)

جدول3: جمعیت شهرنشینان تا سال 2015

 مناطق‌جهان

 1950 -%

 1995 -%

 2015

% - متوسط رشد1950

% - متوسط رشد 1995

% - متوسط رشد 2015

آفریقا

5/14

7/34

9/53

9/4

7/4

4/4

تانزانیا

8/3

4/24

3/36

1/6

1/7

9/5

آسیا

4/16

5/34

1/50

1/4

7/3

1/3

ایران

0/27

4/60

7/69

1/5

0/5

0/4

آمریکای‌مرکزی

7/39

3/68

3/82

8/4

2/3

7/0

پاناما

7/35

9/54

8/62

2/4

7/2

4/2

اروپا

2/56

0/75

2/82

7/1

7/5

7/0

بریتانیا

2/84

5/89

4/91

7/0

3/0

3/0

آمریکای شمالی

9/63

4/76

0/85

8/2

7/1

5/1

ایالات متحده

2/64

2/76

4/80

7/2

2/1

1/1

اقیانوسیه

4/64

9/70

8/78

9/2

6/1

6/1

زلاندنو

5/72

3/84

8/86

7/2

0/1

0/1

آمریکای‌جنوبی

2/43

0/78

0/90

6/4

8/2

8/1

آرژانتین

3/65

5/87

6/90

8/2

6/1

3/1

 Source: ibid, 1996

در کشور ایران نیز همراه با سایر کشورهای جهان در حال توسعه شاهد رشد و گسترش شهرنشینی و متعاقب آن اسکان غیررسمی بوده‌ایم. نقش مهاجرت به ویژه جاذبه رو به رشد شهرهای کشور و تجمع تبعیض آمیز سرمایه در این فضاهای منطقه ای عامل مهمی در گسترش شهرنشینی در ایران بوده است.

جدول 4: رشد شهرنشینی ایران، استان ایلام، شهر ایلام طی روند 25 ساله %

منطقه

65-1355

75-1365

85-1375

ایران استان ایلامشهر ایلام 

1/52/374/2

0/523/142/1

0/404/108/1

  در این میان نقش مهاجران روستایی در مهاجرت به شهرهای بزرگ بیشتر بوده و در اکثر شهرها، مهاجرتها ساختی 70% با خاستگاه روستایی بدست آمده است.(زنجانی،1382: 233 به نقل از آقابخشی،1382ج2) بطوری که در این سالها سهم مهاجرت نیز همسو با دیگر کشور های در حال توسعه در ایران و ایلام از سهم رشد طبیعی جمعیت شهری بالاتر رفته است. این پدیده انعکاسی گسترده داشته و در شهر ایلام و مناطق اطراف مشاهده میگردد.