لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 12
نقش و جایگاه کارآفرینی در توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه
دکتر مصطفی ازکیا[1] - دکتر سیفاله سیفاللهی[2] - احمد توصیفیان[3]
چکیده:
بیتردید کارآفرینی نقش بسیار کلیدی در توسعه‌ی اقتصادی و پایدار همه جوامع دارد. به قول شومپیتر، کارآفرینی موتور توسعه اقتصادی است که بدون آن هیچ کشوری نمیتواند به توسعه‌ی اقتصادی دست یابد. در این مقاله به نقش و جایگاه کارآفرینی در توسعه کشوراشاره شده و کارآفرین به عنوان نیروی محرکه اصلی توسعه جوامع مورد توجه قرار می‌گیرد. در نظام اقتصادی توسعه یافته نوآوران، صاحبان فکر و ایده سرمایه‌های اصلی یک بنگاه اقتصادی و از عوامل اصلی توسعه پایدار محسوب می‌شوند، لذا این مقاله برآنست تا پس از بیان مساله، ضرورت، اهمیت و مفهوم کارآفرینی به نظریات مختلف کارآفرینی و اهمیت و ضرورت توسعه کارآفرینی و نقش و جایگاه آن در توسعه اقتصادی و اجتماعی و سند چشمانداز بیست ساله کشور اشاره نموده و راهکارها پیشنهاداتی در این راستا ارائه نماید.
کلید واژه:
کارآفرینیEntrepreneurship )، کارآفرین(Entrepreneur )، توسعه کارآفرینی(Entrepreneurship Development ).
مقدمه
امروزه ساختار اقتصادی دنیا با گذشته به طور اساسی تفاوت دارد. توسعه اقتصادی دنیای امروز برپایه نوآوری وخلاقیت و استفاده از دانش استوار است. این اقتصاد را اقتصاد مبتنی بر دانش یا اقتصاد دانش محور گویند.
با توجه به روند درحال تسلط در الگوی توسعه کشورها، که توسعه را بر مبنای دانش و قابلیتهای انسانی عملی
میداند و جهتگیری چشمانداز بیست ساله کشورمان که متکی بر اقتصاد دانایی محور است و استراتژی مناسب دستیابی به آن توسعه کارآفرینی است، ضرورت تدوین و اجرای برنامه ملی توسعه کارآفرینی در جهت دستیابی به هدفهای چشمانداز بیست ساله کشور امری بدیهی به نظر میرسد.
کشور ایران دارای منابع و امکانات بسیار زیادی است که بدون استفاده مانده، یا به طور ناکارآمد از آنها استفاده میشود. اولین منبع که در همه کشورهای توسعه یافته محور اصلی ایجاد مزیت رقابتی است، سرمایه انسانی میباشد. در ایران منابع انسانی در خدمت توسعه کشور نیست. علاوه بر بیکاری آشکار و پنهان بخشی از جمعیت، قابلیتهای بخش توانمند جمعیت کشور، فرصت شکوفایی نمییابد و شاید همین عامل اولین دلیل فرار مغزها از کشور نیز باشد.
یکی دیگر از نکات بارز در توجیه پرداختن به برنامه توسعه ملی کارآفرینی در جامعه وجود فارغالتحصیلان دانشگاهی (زن و مرد) میباشد که متاسفانه در حال حاضر جزء جمعیت بالای بیکاران جامعه قرار دارند و در اثر نبود مکانیزمهای حمایتی و سیاستهای شفاف، جامعه فاقد قدرت استفاده از تخصص و دانش آنهاست بر این اساس توسعه کارآفرینی کشور به منظور دستیابی به هدفهای چشمانداز بیست ساله امری حیاتی است و برای نیل به این اهداف، سیاستمداران به کمک مدیران، اقتصاد دانان و کارگزاران بدنبال الگوهایی هستند که نقش کارآفرینی را در توسعه همه جانبه به ویژه اقتصاد کشور تقویت نمایند.
ضرورت و اهمیت موضوع کارآفرینی
همانطور که در سطور پیشین گفته شد، دستیابی به آرمانهای چشمانداز بیست ساله که جایگاه شایستهای را برای کشور فراهم میکند و همچنین حل مشکلات فعلی جامعه نیز تنها از طریق اجرای استراتژی توسعه کارآفرینی و به تعبیری جایگزینی اقتصاد کارآفرینی بجای اقتصادی نفتی امکانپذیر است. بدون توجه به نقش کارآفرینی در توسعه کشور، تحقق هدفها امکانپذیر نیست و تلاشهای در حال انجام را ناکام میگذارد و با ادامه وضع موجود، همچنان منابع را به هدر میدهد و حجم و پیچیدگی مشکلات را اضافه میکند. بنابراین توجه جدی به موضوع کارآفرینی و تدوین و اجرای برنامه ملی توسعه کارآفرینی برای کشور بسیار حیاتی است. لذا کارآفرینی بعنوان یکی از مهمترین محورهای اصلی رشد و توسعه اقتصادی و پایدار به دلایل زیر دارای اهمیت است:
1- عامل افزایش سرمایهگذاری و به تبع آن افزایش سود و سرمایه سرمایه‌گذاران میشود.
2- سبب ایجاد فرصتهای تازه در بازار کار و راهکار موثری در ایجاد اشتغال مولد و پایدار در کشور است.
3- موجب دگرگونی ارزشها و تحول ماهیت آنها میشود و ارزشهای تازهای بوجود می‌آورد.
4- موجب آسان شدن روند رشد و توسعه کشور میشود
5- محیط و شرایط لازم را برای تولید کالاها، محصولات و بازاریابی آنها فراهم می‌سازد.
6- کارآفرینی سبب پیدایش محصولات، خدمات، روشها، سیاستها، افکار و راهکارهای نو برای حل مشکلات جامعه میشود.
7- عامل تقویت و تکامل صنایع داخلی است و زمینه رقابت صنایع داخلی با صنایع خارجی رافراهم می‌آورد و منجر به افزایش صادرات و دریافت ارز برای کشور میشود.
8- باعث رقابت، تقویت و تکامل صنایع مشابه داخلی با یکدیگر و سرانجام موجب بهبود و افزایش سطح کیفیت کالاها میشود.
10- عامل توسعه اقتصادی، رفاه و تأمین اجتماعی جامعه است.
مفاهیم کارآفرینی و کارآفرین
تعریف مفهوم کارآفرینی از جنبه‌های مختلف و با توجه به زمینههای تخصصی گوناگون مورد توجه قرار گرفته است. اقتصاددانان بیشتر نقش‌های کارکردی کارآفرین را مورد توجه قرار داده‌اند.
جامعه شناسان و روانشناسان ابعاد فرهنگی و اجتماعی تاثیرات محیط بر فرد و ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینان را مورد بررسی قرار داده‌اند. لذا تعاریف متفاوتی از دیدگاه‌های گوناگون برای آن ارائه شده است (احمدپور، 1378).
اصطلاح کارآفرین به کسی اطلاق میشود که متعهد میشود، مخاطره‌های یک فعالیت اقتصادی را سازمان دهی، اداره و تقبل کند.
کارآفرینی واژه‌ای است نو و از معنای کلماتش نمی‌توانیم به مفهوم واقعی آن دست پیدا نماییم. و در فارسی معادل دقیقی برای انتقال مفهوم آن نداریم، تاکنون برای کارآفرینی به مفهوم فوق در منابع و ماخذ خارجی تعاریف گوناگونی شده است. برای مثال در یک تعریف شومپیتر[4] کارآفرینی را مفهومی ایده‌آل میداند که بعنوان موتور تئوری پویای توسعه اقتصادی ایفای نقش می‌نماید و کارآفرین را یک نوآور دانست که فناوریهای امتحان نشده تازهای را خلق میکند. در تعریفی دیگر آمده است کارآفرینی یعنی ارائه ایده نو و جدید و معرفی محصول یا خدمات جدید به جامعه از طریق فرآیند تاسیس و ایجاد کسب و کار (شرکت) که معمولاً با خطرات متعددی همراه است (احمدپور، 1381) و کارآفرینی یعنی فرایند تشخیص فرصتها، جمع‌آوری منابع مورد نیاز، طراحی و اجرای نقشه علمی برای بهره‌برداری از فرصتها و جمع‌آوری نتایج بدست آمده با روش منعطف (صمد آقایی، 1378).
Schumpeter (1934) کارآفرین را یک نوآور دانست که فناوریهای امتحان نشده تازهای را خلق میکند.
McClelland (1961) کارآفرین را یک ریسکپذیر میانهرو و موفقیت طلب معرفی کرد.
Drucker ( 1964) کارآفرین را کسی دانست که از فرصتها حداکثر استفاده را میبرد.
یک کارآفرین منبع اصلی توسعة اقتصادی است و شاخصة اصلی او نوآوری یا ایجاد ترکیبهای تازه (دگرگونی خلاق)[5] است[6].
Histrich (2002) کارآفرینی را فرایند خلق چیزی جدیدو با ارزش میداند که با صرف زمان و کوشش و ریسکهای توأم مالی, روانی و اجتماعی و کسب پاداشهای مادی, رضایت شخصی و استقلال عجین است.
به جرات می‌توان گفت که کلیدی‌ترین واژه در بیان مفهوم کارآفرینی و کارآفرین، خلاقیت است. خلاقیت به عنوان جوهره کارآفرینی و عامل کلیدی موفقیت و بلکه بنای سازمان‌ها و همچنین رمز تکامل و سعادت دنیوی و اخروی بشر، هنوز جایگاه واقعی خود را نه تنها در جامعه بلکه در محافل علمی و تحقیقاتی کشور پیدا نکرده است.
نوآوری یک وسیله و یک ابزار است و به کارگیری ترکیبات جدید, نظیر: معرفی یک کالای جدید, معرفی یک روش تولید جدید, گشایش یک بازار جدید, گشایش یک منبع عرضة جدید, و یا سازماندهی مجدد هرگونه صنعتی را شامل میگردد Schumpeter) 11,1934,)[7] .
عوامل و شرایط مناسب برای توسعه کارآفرینی
واقعیت این است که برخورداری از سطوح بالای کارآفرینی در جامعه مستلزم ایجاد و توسعه زمینههای آن است و در این میان وجود شرایط مناسب برای توسعه کارآفرینی بسیار حائز اهمیت است.
اصولاً عوامل و شرایط مناسب برای کارآفرینان از سه بُعد زیر قابل بررسی است:
1ـ آنچه که مشخص میکند کارآفرینان چه میتوانند انجام دهند (منابع در دسترس)[8]
2ـ آنچه که کارآفرینان میخواهند و تمایل دارند انجام دهند (استراتژیها و اهدافشان)[9]
3ـ و نهایتاً آنچه که کارآفرینان باید انجام دهند (تهدیدات و فرصتهای محیطی)[10]
محیط
اهداف و استراتژیها
منابع
Might do
Wants to do
Can do
سه حوزه اصلی در کارآفرینی
به میزانی که هماهنگی و تطابق این سه حوزه بیشتر شود، کارآفرینی نیز هر چه بیشتر تحقق مییابد. همانطور که در شکل پایین مشاهده میگردد این منطقه از هماهنگی میان این سه حوزه هاشور خورده است.
Strategic Fit
تطابق سه حوزه اصلی
همانگونه که در اشکال بالا ملاحظه میشود کارآفرینان برای شناسایی فرصتهای محیطی و تحقق کارآفرینی نیازمند دسترسی به منابع محیطی و استراتژی مناسب میباشند تا از آن طریق بتوانند به اهداف خود نائل شوند. به میزانی که حمایتهای محیطی، استراتژیها، اهداف و فرصتهای محیطی برای فرد کارآفرین در یک حوزه مشترک قرار بگیرند، احتمال به ثمر رسیدن فکر و ایده کارآفرین بیشتر خواهد شد. نکته دیگری که باید بدان توجه کرد این است که این سه حوزه برای افراد مختلف (کارآفرینان مختلف) که قصد ارائه و عملی کردن یک ایده نو را دارند متفاوت خواهند بود.
مدلهای کارآفرینی
به طور کلی مدلهای مختلفی از فرآیند کارآفرینی توسط محققان مطرح شده است که در زیر دو مدل به اختصار معرفی میشود.
§ مدل فلیپ[11]
فلیپ (1995) یک مدل کلی از علل موفقیت کارافرینان در خلق ثروت و برنامه‌ریزی برای کسب و کار بدست آورد. او فرآیند کارآفرینی را شامل 3 مرحله اصلی میداند که عبارتند از شناخت فرصتها، مدیریت منابع و رهبری سازمان که در شکل زیر تشریح شده است.
فرصت
شناخت
کارآفرین
منابع
سازمان
رهبری
دانلود مقاله کامل درباره نقش و جایگاه کارآفرینی در توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه
