مقایسه دو کتاب تاریخ جهانگشای جوینی و ظفرنامه حمدالله مستوفی

اختصاصی از حامی فایل مقایسه دو کتاب تاریخ جهانگشای جوینی و ظفرنامه حمدالله مستوفی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقایسه دو کتاب تاریخ جهانگشای جوینی و ظفرنامه حمدالله مستوفی
 ( قسم‌السلطانی) از آغاز دوران چنگیز تا دوران هولاکو

(صفحات 924 تا 171 :از چاپ عکسی از روی نسخه خطی کتابخانه بریتانیا)

تاریخ جهانگشای جوینی، کتابی ست با ارزش مربوط به تاریخ دوران مغول (انجام تألیف در سال 658 هجری )1 و محتوی وقایع تاریخی منطبق با ظفرنامه حمدالله‌مستوفی (مؤلف به سال 735 هجری)2 می‌باشد. کار مقایسه این دو کتاب از این جهت حائز اهمیت است که در شناخت مآخذ احتمالی شاعر در تنظیم این تاریخ و همچنین در امر تصحیح کتاب به محققین و مصححین کمک می‌رساند .

معرفی مختصری از کتاب ظفرنامه و ناظم آن : «دوره حکومت ایلخانان بویژه دوران اخیر آن را در سرزمین ما دست کم به لحاظ مضمون و محتوی و البته حجم بایستی »عصر طلایی علم و فن تاریخ نگاری » خواند دورانی پر بار با محصولاتی معظم و حجیم .درمیان مولفان یاد شده این دوران تاریخ جهانگشای جوینی ( به لحاظ بخش تاریخ مغول آن در ایران ) و  جامع‌التواریخ رشیدی که متنی‌ست جامع از تاریخ عمومی جهان (البته به قدر میسور و با گونه تلقی آن زمان از این مضامین) با حجمی در حدود پنج برابر جهانگشای جوینی ، تاریخ وصاف ( از باب حضور مصنف آن درجمع خواص دستگاه خواجه رشید الدین فضل‌الله و پسرش غیاث الدین محمد وزیران ایرانی ایلخانان مغول ) از اهم مصنفات در فن تاریخنگاری آن عصر به شمار می‌آیند ، حمدالله مستوفی و آثارش نیز به دلیل برخورداری از مزایای ویژه هر یک از آثار یاد شده بالا به انضمام برخی ویژگی‌های دیگر جایگاهی قابل اعتناء و در خور بررسی دارد . »3

حمدالله‌ مستوفی « از اعضای خاندان مشهور مستوفیان قزوین است که نسبشان به تصریح خود  حمدالله در مواضع متعدد به حربن یزید ریاحی سردار مشهور و آزاده عرب می‌رسد »4وی « در دستگاه خواجه بزرگ رشیدالدین فضل‌الله ... وارد شده در سال 711 هجری به دنبال قتل سعد‌الدین ساوجی صاحب دیوان و استقلال خواجه رشید الدین در امور از جانب وی حکومت و استیفای ابهر و زنجان و طارمین را به عهده گرفت »5 و « بعد از قتل خواجه اخیرالذکر  - از سال 736 هجری به بعد از احوال حمدالله مستوفی اطلاع درستی در دست نیست . »6

آثار حمدالله مستوفی : تاریخ گزیده ، نزهت‌القلوب، ظفرنامه ،

ظفرنامه : « آغاز تألیف آن (720 هجری ) نخستین اثر حمد الله مستوفی و به لحاظ پایان گرفتن آن (735 هجری) دومین کتاب او»2 محسوب می‌شود او « سرودن ظفرنامه را در 40 سالگی آغاز و پانزده سال از عمر خود را مصروف آن »2 کرد .

« حمدالله مستوفی در مقدمه ظفرنامه انگیزه خود را از نظم این کتاب علاقه و پیرویش ازحماسه ملی / تاریخی شاهنامه ( که بیش از 6 سال از عمر خود را صرف تدوین نسخه‌ای منقح و جامع از آن کرده بوده است )دانسته و به سابقه اعتقادش به کار عظیم فردوسی و بر اثر ممارست  در آن به نوعی تقارن اندیشگی با او رسیده و طریق خطیر و پرفراز و نشیب وی را تعقیب کرده است »7

42 صفحه وورد

مقاله در مورد بزرگان تاریخ ساسانی

اختصاصی از حامی فایل مقاله در مورد بزرگان تاریخ ساسانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"

فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحات: 5

بزرگمهر

بزرگمهر یا بوزرجمهراز وزیران لایق ساسانیان بود.او ابتدا معلم هرمز (پسر انوشیروان )بود و وقتی شاه دانایی وی رادید او را به وزارت برگزید.در زمان او هدیه ای از سوی شاه هند به ایران فرستاده شد .آن هدیه شطرنج بود و نامه آنها بدین مضمون:همانگونه که دولت ایران همیشه بر ما حاکمیت داشته باید دانشمندان آن دیار هم استحقاق این برتری را داشته باشند،و اگر چنین باشد دریافتن چگونگی بازی شطرنج (شترنگ)برای ایشان دشوار نخواهد بود در غیر این صورت دولت شما باید باجگزار ما گردد.در عرض سه روز بزرگمهر این بازی را حل کرد و خود بازی (نرد) را اختراع کرد که چون هندی ها موفق به انجام آن نشدند مجبور به دادن باج به ایرانیان شدند.او کتاب مهمی به نام پند نامه بزرگمهر را نوشت و در زمینه نجوم نیز تحقیق کرد.در پایان بین سالهای 590 تا 603 خسرو پرویز از وی کینه گرفت و فرمان داد بینی و لبهای او را ببرند. هنگامى که این فرمان را به بزرگمهر گفتند،پاسخ داد:آرى لبهاى من بیش از این سزاوار است.خسرو گفت: از چه رو؟گفت از آن رو که نزد خاص و عام تو را به صفاتى ستودم که داراى آن نبودى و دلهاى رمیده را رو به تو نمودم،و خوبى‏هائى از تو پخش کردم که تو سزاوار آن نبودى.اى بدکارترین خسروان،با آنکه یقین بر پاکى و نیکى من داشتى،مرا به گمان بد مى‏خواهى بکشى؟پس که را به دادگرى تو امیدى تواند بود و به گفته تو دل تواند بست؟ خسرو پرویز،از این سخن برآشفت و فرمان داد بزرگمهر را گردن زدند.

کودتا چیست

اختصاصی از حامی فایل کودتا چیست دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 12

کودتا چیست ؟ + معروف‌ترین کودتاهای تاریخ

کودتا اقدام توطئه‌آمیز، غافلگیرکننده و غالبا قهرآمیز گروهی با هدف سرنگونی دولت و چنگ‌اندازی بر نهادهای اصلی حکومت است.

نوجه: انتشار این مطلب تنها به جهت اطلاعات عمومی و بیان وقایع تاریخی می باشد و هدف خاصی را دنبال نمی کند.

کودتا بر خلاف انقلاب،‌ معمولا هدف درهم‌شکستن ساختارهای سیاسی و اجتماعی را دنبال نمی‌کند، بلکه صرفا در پی آن است که در راس هرم قدرت سیاسی، جابه‌جایی ایجاد کند و در صورت لزوم، خط مشی دولت را تغییر دهد. کودتا غالبا در کشورهای غیردمکراتیک یا نیمه‌دمکراتیک صورت می‌گیرد و روشی فراقانونی برای جایگزین کردن رهبری سیاسی است.

کودتاگران غالبا محافلی از نیروهای سیاسی حاکم و بدون پایگاه گسترده‌ی مردمی هستند که با یاری افسران بلندپایه‌ی ارتش یا رهبران سازمان‌های شبه‌نظامی، اقدام خود را عملی می‌سازند. این مورد زمانی پیش می‌آید که دولت یا قوه‌ی مجریه، عملا پارلمان یا قوه‌ی قانونگذاری را از کار می‌اندازد. در پی آن معمولا دولتی نظامی یا شبه‌نظامی و رژیمی اقتدارگرا بر سر کار می‌آید.

کودتا واژه‌ای فرانسوی است. در برخی از زبان‌های اروپایی مانند فرانسوی و آلمانی، دو مفهوم برای توصیف اقدامات کودتایی مختلف وجود دارد. یکی بیانگر کودتاهایی است که با کمک نیروهایی از درون حکومت صورت می‌گیرند ( coup d´État = Staatsstreich). و دیگری مفهومی برای کودتاهایی که صرفا بر نیروهای بیرون از حکومت مانند ارتش استوار هستند (le putsch = Der Putsch). این تفکیک مفهومی در زبان فارسی وجود ندارد.

واژه‌ی کودتا معمولا زمانی به کار برده می‌شود که اقدام کودتایی با موفقیت همراه باشد. در غیر این صورت از «تلاش برای کودتا» سخن گفته می‌شود.

نقش ارتش در کودتا

ارتش‌ها در جهان از سنت دیرینه‌تری نسبت به دولت‌های ملی برخوردارند. وظیفه‌ی ارتش مدرن، دفاع از حق حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورها تعریف شده است. ترکیب طبقاتی ارتش می‌تواند در گرایش آن به سوی دخالت در امور سیاسی نقش بازی کند.

ارتش مدرن از آن جهت که نهادی سازمان‌یافته، ‌منضبط و دارای ساز و برگ نظامی است، معمولا در کودتاها نقشی درجه اول بازی می‌کند. بدون شرکت یا پشتیبانی نیروهای نظامی و شبه‌نظامی، شانس موفقیت کودتاگران برای به چنگ آوردن قدرت سیاسی بسیار کاهش می‌یابد.

بزرگی و قدرتمندی ارتش‌ها، سنت آن‌ها در اقدامات کودتایی، شکست در جنگ‌ها و ناکامی دولت‌های غیرنظامی برای چیرگی بر بحران‌های ملی، عواملی هستند که می‌توانند ارتش‌ها را به سوی اقدامات کودتایی سوق دهند.

در شماری از کشورها، ارتش پس از کودتا، قدرت را به نیروهای غیرنظامی واگذار و خود از شرکت مستقیم در فعالیت‌های سیاسی کناره‌گیری کرده است. ولی نمونه‌هایی هم در نیمه‌ی دوم سده‌ی بیستم وجود دارد که در آن ارتش‌ها پس از کودتا، تا مدت‌ها اختیارات خود را برای تاثیرگذاری بر تصمیمات سیاسی حفظ کرده‌اند، مانند کودتاهای ترکیه و برزیل و شیلی.

پس از جنگ جهانی دوم و ایجاد جهان دوقطبی، در دوره‌ی جنگ سرد، کودتاهایی به کمک افسران جوان ملی‌گرا یا چپ صورت گرفت که بعدها نام انقلاب بر اقدامات خود گذاشتند،‌ مانند نمونه‌های مصر، لیبی و افغانستان. این کودتاها از سوی کشورهای بلوک شرق پشتیبانی می‌شدند.

بر خلاف آن، کودتاهایی نیز برای سرنگون ساختن حکومت‌های ملی یا چپگرا به وقوع پیوست که با پشتیبانی کشورهای غربی همراه بود.

معروف‌ترین کودتاهای تاریخ

اقدامات توطئه‌آمیز برای براندازی حکومت‌ها، در همه‌ی دوره‌های تاریخی وجود داشته است. ولی «کودتا» به عنوان مفهومی مدرن، با مفهوم دولت ملی پیوند خورده است.

در زیر نگاهی داریم به شماری از مهم‌ترین کودتاهای تاریخ عصر جدید، که نخستین نمونه آنها به رویدادهای پس از انقلاب کبیر فرانسه باز می‌گردد. این کودتاها صرفا از منظر دامنه‌ی تاثیر و برد آن‌ها بر سرنوشت یک کشور گزینش شده‌اند و برای معرفی آن‌ها سنجه‌ی دیگری در نظر گرفته نشده است.

در شماری از کشورها مانند همسایه‌ی ما ترکیه، تا کنون سه کودتای نظامی انجام گرفته که در این نوشته به دو کودتا اشاره شده است. همچنین هستند کشورهایی در آمریکای لاتین، مانند بولیوی یا آرژانتین، که دارای سنت کودتایی بسیار نیرومندی هستند. معروف است که زمانی درباره‌ی کودتاهای کشورهای آمریکای لاتین به طنز می‌گفتند: هر ژنرالی صبح زودتر از خواب برخیزد، قدرت را با کودتا قبضه می‌کند. ولی این نوشته نمی‌توانست به همه‌ی این کودتاها بپردازد.

کودتای ناپلئون بناپارت

نخستین کودتای دوران جدید، به سال ۱۷۹۹ در فرانسه بازمی‌گردد و به کودتای «هجدهم برومر» معروف است. انقلاب فرانسه که جدایی دین از دولت را به کرسی نشاند، تقویم مسیحی گرگوری را ملغی کرد و تقویم انقلاب فرانسه یا تقویم جمهوری را جایگزین آن ساخت. «برومر» یکی از ماه‌های تقویم تازه بود و هجدهم برومر برابر است با نهم نوامبر تقویم گرگوری.

این کودتا را نقطه‌ی پایانی بر انقلاب فرانسه و آغاز حکومت فردی ناپلئون بناپارت می‌دانند. در سال ۱۷۹۹ دولت انقلاب با مشکلات پرشمار اقتصادی و نظامی روبرو بود. خطر کودتای هواداران سلطنت و ژاکوبن‌های نو افزایش یافته بود. امانوئل ژوزف سیس، یکی از اعضای هیئت رییسه‌ی دولت انقلاب، اعلام کرد که فرانسه به «شمشیر برنده‌ای» نیازمند است. او خواهان مرد قدرتمندی بود که ولو با قهر، نظام جمهوری را در فرانسه تثبیت کند.

/  ناپلئون بناپارت

بازگشت ژنرال ناپلئون از مصر،‌ چنین امکانی را فراهم ساخت. در هجدهم برومر سال ۱۷۹۹ مجلس ملی به بهانه‌ی کودتای ژاکوبن‌های نو، به قصر سن‌کلود در حومه‌ی پاریس نقل مکان کرد. مخالفان ناپلئون از هیئت رییسه کنار گذاشته شدند و امنیت پاریس به ناپلئون و سپاه او محول شد.

در تاریخ نوزدهم برومر، دولت انقلاب عملا بدون رهبری بود. اعضای هیئت رییسه یا بازداشت یا برکنار شده بودند. سربازان ناپلئون قصر سن‌کلود را محاصره کردند. نمایندگان مجلس ملی با تغییر قانون اساسی و تفویض قدرت به ناپلئون مخالف بودند. سخنرانی ناپلئون در برابر نمایندگان شورای پانصدنفره با شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» ناموفق ماند.

لویی بناپارت، برادر ناپلئون که عضو شورای رهبری هیئت پانصد نفره بود، به یاری او آمد و به سربازان اطلاع داد که ناپلئون به مرگ تهدید شده است. سربازان وارد قصر شدند و نمایندگان را بیرون راندند. سرانجام زیر فشار نظامیان، ‌شماری از نمایندگان با تغییر قانون اساسی موافقت کردند. دولتی موقت به رهبری سه کنسول تشکیل شد که ناپلئون نیز جزو آنان بود. بعدها با تغییرات تازه‌ای که در قانون اساسی ایجاد شد، ناپلئون بناپارت به کنسول اول تبدیل شد و سرانجام توانست حکومت فردی خود را تحمیل کند.

کودتای هیتلر

در سال ۱۹۲۳ در ایالت بایرن (باواریا) آلمان تلاشی برای کودتا علیه جمهوری وایمار صورت گرفت که سرانجام ناکام ماند. این

زنان بزرگوار تاریخ اسلام

اختصاصی از حامی فایل زنان بزرگوار تاریخ اسلام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 2

زنان بزرگوار تاریخ اسلام

فاطمه (س) و جامعه اسلامی

 نقش و رهبری حضرت فاطمه (س)

از تلاشهای عصر تنزیل و نمونه هایی نقل شد که به اجمال از آن گذشتیم. اکنون عصر تأویل و نقش حضرت فاطمه (س) و زنان پیرو مکتب ایشان را مورد بررسی قرار می دهیم.

 نقش دختر گرانقدر پیامبر در 3 زمینه خلاصه می شود :

 1-   افشاگری

 2-   اعتصاب و به زیر سؤال بردن سیاست حاکم

 3-   هدایت جامعه اسلامی برای خروج از بن بست.

 ایشان در نخستین سخنرانی افشاگرانه خود که در مسجد ایراد فرمودند، اوضاع سیاسی آینده جامعه را هشدار دادند. حضرت فرمودند: چکش هایی بر پیکر جامعه می خورد که باعث انحراف در جامعه می شود. هرکس صدای این چکش را نشنود کر است. کر باد گوش و لال باد زبانی که شکاف و انحراف را در جامعه می بیند ولی سکوت می کند. هشیار باشید که دوباره خط جاهلیت را دنبال نکنید اما با نام اسلام.

 اینجاست که اگر همه سکوت کنند او نباید سکوت کند چون دختر پیامبر است و به طور کلی تمام مراحلی را که یک انسان مبارز مؤمن باید طی کند گذرانده و به مرحله ای رسیده که باید افشاء کند.

 پس ازرهنمود و حرکت دخت گرامی پیامبر بود که جامعه اسلامی به تکاپو افتاد و تلاش ها برای حفظ و تداوم سنت نبوی درگرفت و مردان و زنان متعهد بپا خاستند و گام در میدان نهادند.

 ثمرة آن سخنان پس از 25 سال در عصر امیرالمؤمنین ببار آمد و اکنون شما شیردلان عرصة سخن را در صفین و بعد از صفین می بینید که چگونه از سنت ارزشمند نبوی و مکتب ارجمند علوی حمایت می کنند و در برابر انحراف ها می خروشند.

در اینجا پاره ای از سخنان بانوان پاسدار ولایت و قهرمان پهنه حیات سرافراز مکتب نقل می شود .

 1- اروی :

 در مراسم حج اروی دختر حارث بن عبدالمطلب که از زنان بلندآوازه و فاضله بودند بر معاویه درآمد و گفت: همانا نعمت را کفران کردی و پسرعمت علی را آزردی و درباره اش بدی و ناجوانمردی روا داشتی و خود را به نامی بجز آنچه حق داشتی خواندی و بی آنکه خود و پدرت در راه اسلام بلائی دیده و رنجی کشیده باشید به ناحق و ناروا خویش را برحق شمردی و به آنچه محمد (ص) آورد کافر شدی. پس خداوند بخت را از شما برگرداند و آبروی شما را بریزد و رسوا سازد و حق به اهلش برگردد.

 2- سودة همدانی

 سوده دختر عماره بن اشتر از قبیله همدان پس از شهادت حضرت علی بر معاویه درآمد و گفت: درود خدا نثار جان پاکی باد که قبری او را دربر گرفته است که همه عدل و داد در آن خفته است. آن جان پاک با حق پیمان بسته، که آن را با چیزی عوض نگیرد و سرانجام با حق و ایمان همدم و همساز شد . معاویه گفت: این که می گویی که بوده است؟ سوده پاسخ داد: علی بن ابیطالب.

 3- دارمیة حجونی

 معاویه در سفری به حج از حال او جویا شد و به جستجوی او فرستاد. دارمیه را به نزد وی بردند. معاویه گفت: می خواهم بدانم چرا علی را دوست داری و مرا دشمن؟ دارمیه گفت : من علی را دوست دارم چون در میان رعیت عدالت را اجرا می کرد و بهره هر کس را به طور مساوی می داد. و تو را دشمن می دارم به این سبب که با کسی که به امر خلافت از تو سزاوارتر بود نبرد کردی و چیزی را جستی که از آن تو نیست و از علی پیروی نمودم برای اینکه رسول خدا در غدیر خم و با حضور تو رشته ولایت او را منعقد کرد. 

4- زرقاء همدانی

 معاویه به او گفت : این تو نبودی که در صفین به شتر سرخ موی سوار بودی و به جنگ علیه ما تشویق می کردی. تو در تمام خونهایی که علی ریخته دست داشتی و شریکی.

 زرقاء گفت : با این شهادت و بشارت که دادی شادم کردی.

5- عکسرشه دختر اطرش :

 وی در ملاقاتی که با معاویه داشت، معاویه به او گفت: حالا دیگر امیرالمؤمنین شده ام. عکسرشه گفت: آری، ولی امام علی زنده نیست. معاویه گفت: تو همان نیستی که شمشیر حمایل و در صفین میان دو صف ایستاده و مردم را تشویق به جنگ می کردی.

تاریخ اسلام از ابتدا تا خلافت بنی امیه

اختصاصی از حامی فایل تاریخ اسلام از ابتدا تا خلافت بنی امیه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 9

به نام خدا

پس از آنکه سپاه ایران در نهاوند از لشکریان عرب شکست یافت و یزدگرد سوم آخرین شاهنشاه ساسانی به مشرق شتافت و سرانجام در مرو کُشته شد، ایران در شمار کشورهای اسلامی درآمد و مردم این سرزمین کم‌کم دین اسلام را پذیرفتند.از این پس تا چند قرن تاریخ ایران با تاریخ اسلام پیوستگی دارد. به این سبب باید نخست از وضع سرزمین عربستان و تاریخ آن پیش از ظهور اسلام آگاه شویم و سپس از سرگذشت حضرت محمدبن عبدالله که پیغمبر ماست خبری بیابیم و حوادثی را که پس از رحلت او در عالم اسلام روی داد بشناسیم. آنگاه به تاریخ ایران باز گردیم تا ببینیم که این کشور کهنسال چگونه باز استقلال خود را بدست آورد و تا امروز برجای ماند.

عربستان

شبه جزیره بزرگی که میان خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند و بحر احمر قرار دارد و از شمال به سوریه و عراق محدود می شود از روزگار باستان به نام عربستان خوانده شده است.

این سرزمین، ریگزار خشک و بیحاصلی است که آب و آبادی درآن نیست مگر درگوشه جنوب غربی آن که یمن خوانده می شود و کناره های بحر احمر که از زمان قدیم بندرها و شهرهای کوچکی درآن بوده است.

جمعیت عربستان همیشه کم بوده است. قبیله های عرب جدا جدا و پراکنده هریک در نقطه ای به گله داری و پرورش اسب و شتر سر می کردند و زندگی ایشان به صحراگردی و چادرنشینی می گذشت. چون این سرزمین در سر راه هند به کشورهای متمدن دیگر مانند بین التهرین (عراق امروز) و شام و مصر و یونان قرار داشت از دیر زمانی بازرگانان کالاهای هند را که بیشتر بخور یعنی گیاههای خوشبوی سوختنی و عاج و ادویه خوراکی بود از این راه می بردند. پس در بعضی از شهرها داد و ستد رواجی داشت. اما عرب های بیابانگرد بیشتر به راهزنی و غارتگری می پرداختند.

عربستان و ایران

پیش از اسلام در عربستان تمدن درخشان و دولت های بزرگ و نیرومند نبود. داریوش بزرگ در کتیبه های خود عربستان را از جمله کشورهایی می شمارد که زیر فرمان و باجگزار اوست. کمبوجیه هنگامی که به مصر لشکرکشی می کرد یکی از قبیله های عرب را که میان فلسطین و مصر مسکن داشتند، واداشت که آب نوشیدنی سپاه فراوان او را در بیابان فراهم کنند. خشایارشا نیز در لشکرکشی به یونان فوجی از عرب های شتر سوار درخدمت خود داشت.

در دوره ساسانیان دو قسمت از عربستان که یکی ولایت یمن و دیگری قسمت شمالی عربستان و جنوب غربی بین النهرین بود زیر نفوذ شاهنشاهان ایران درآمد.

قریب پنجاه سال پیش از هجرت یکی از بزرگان یمن که «سیف بن ذی یزن» نام داشت و خود را از فرزندان پادشاهان قدیم آن سرزمین می دانست به ایران پناه برد و انوشیروان یکی از سرداران خود را که نامش "وهرز" بود با لشکری به فتح یمن فرستاد. سپاه ایران آن ناحیه را از چنگ حبشیان بیرون آوردند. از آن پس یمن به شاهنشاهی ایران پیوست و فرمانداران ایرانی تا ظهور اسلام برآن سرزمین حکومت می کردند. در سراسر بیابان سوریه و قسمت شمالی عربستان از سه قرن پیش از اسلام یکی از طایفه های عرب که "بنولخم" خوانده می شدند حکومت یافتند. مرکز ایشان شهر "حیره" در نزدیکی کوفه امروزی بود و پادشاهان حیره دست نشانده شاهان ساسانی بودند. نزدیک بیست سال پیش از اسلام آخرین پادشاه این خاندان به فرمان خسرو پرویز معزول و کشته شد و پس از آن دولت حیره برافتاد و فرمانداران ایرانی برآن سرزمین گماشته شدند.

در حدود رود اردن و اطراف دمشق هم قبیله دیگری که "غسانیان" خوانده می شدند و بیابانگرد و چادرنشین بودند حکومت داشتند و دست نشانده رومیان بودند. این دولت را نیز خسرو پرویز برانداخت.

شهر مکه

مکه شهری است که در طرف مغرب شبه جزیره عربستان واقع است. این شهر از زمان های بسیار قدیم مرکز مهم بازرگانی بوده است و کالای هندوستان از کناره جنوبی عربستان که آباد بود به یمن و از آنجا به مکه می رفت و از مکه به شام و کناره های دریای روم می رسید که جایگاه پخش کالا بود. به این سبب شهر مکه اهمیتی یافته بود و قبیله های عرب از همه سو به آن شهر روی می آوردند.

قبیله قریش

از جمله قبیله های عرب که از شمال به مکه رفته و درآن شهر مانده بودند، یکی قبیله قریش بود. مردم این قبیله خود را از فرزندان اسماعیل پسر حضرت ابراهیم می شمردند.

دین عرب

پیش از ظهور اسلام قبیله های عرب دین های گوناگون داشتند. عرب های حیره بعضی مسیحی و بعضی زردشتی بودند و دین های ایرانی دیگر مانند مانوی و مزدکی هم میان ایشان رواج داشت. عرب های شام که زیر فرمان رومیان سرمی کردند بیشتر عیسوی بودند. در یمن آیین یهود بیشتر رواج داشت. اما قبیله های بیابانگرد بت پرست بودند و هرقبیله بتی مخصوص خود داشت. این بت ها را در مکه که شهر بازرگانی و مرکز اجتماع ایشان بود گذاشته بودند و هرسال برای زیارت بت های خود به مکه می آمدند و در ضمن با یکدیگر داد و ستد می کردند. سخنوران و داستان سرایان هم در این اجتماعات شعر و خطبه و داستان برای مردم می سرودند و پاداش می یافتند.

ظهور اسلام

نیاکان پیغمبر

در مکه سلطنت و حکومت وجود نداشت و مردم آن شهر به رسم قبیله ای زندگی می کردند. اما کلیدداری و پرده داری کعبه یعنی پرستشگاه اعراب پیش از اسلام، مقام و شغل مهمی بود و این مقام به قبیله قریش اختصاص داشت. در قرن اول پیش از هجرت هاشم که جد بزرگ پیغمبر اسلام بود به این مقام رسید و پس از وی فرزندانش این شغل را داشتند هنگامی که حضرت محمد (ص) بدنیا آمد پدر بزرگش عبدالمطلب پرده دار و کلیددار کعبه بود.

کودکی و جوانی پیغمبر

پدر حضرت محمد عبدالله نام داشت که کارش بازرگانی بود و در سفری که به شام برای تجارت رفت درگذشت. حضرت محمد پس از مرگ پدر بدنیا آمد و نگهداری او را پدر بزرگش عبدالمطلب برعهده گرفت. شش ساله بود که مادرش آمنه نیز درگذشت و عبدالمطلب هم پس از دو سال فوت کرد. پس از آن عموی او که ابوطالب نام داشت محمد (ص) را سرپرستی و نگهداری کرد و چون با کاروانی به شام می رفت او را که دوازده ساله بود با خود برد.

محمد جوانی را به شبانی گذرانید و سپس به بازرگانی پرداخت و چون راستی و درستکاری او در مکه شهرت یافت او را "امین" لقب دادند.

بعثت

حضرت محمد (ص) چهل ساله بود که به پیغمبری مبعوث شد. در این هنگام شاهنشاه ایران خسرو پرویز بود. حضرت رسول تا سه سال در