لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 22
بررسی میزان فلزات سنگین در خاک کشاورزی وگیاهان آبیاری شده با فاضلاب شهری زابل
محمد رضا رضایی کهخا*1 ، مسعود کیخوایی2 ، همایون رضایی3
1-کارشناس ارشد شیمی تجزیه . دانشکده بهداشت . دانشگاه علوم پزشکی زابل ،ایران
2- دانشیار شیمی تجزیه. گروه شیمی دانشکده علوم دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان، ایران
3-کارشناس آب. اداره امور آب سیستان.، ایران
چکیده
مقدمه: از فاضلاب شهری زابل در هنگام قطع آب ورودی به رودخانه هیرمند جهت آبیاری مزارع کشاورزی برخی روستاهای مسیر استفاده می شود. فلزات سنگین از عوامل مهم آلاینده محیط زیست به شمار می روندکه از طریق آبیاری با فاضلاب در خاک و گیاه تجمع می یابند و مصرف این گیاهان آلوده توسط انسان و دام در نهایت به سلامت جوامع صدمه می زند.هدف از این تحقیق بررسی میزان مس ، روی ،کادمیوم و سرب در خاک و گیاهان کشت شده با فاضلاب شهری زابل می باشد.
روش:در این تحقیق 52 نمونه از سه گیاه گندم ، ذرت علوفه ای و اسفناج وحشی و همچنین خاک کشاورزی بصورت تصادفی از سه ایستگاه 1[روستای صادق]٬ ایستگاه 2 [روستای سه قلعه]و ایستگاه 3 [روستای فتح ا...] انتخاب گردید. غلظت عناصر سنگین با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه به منظور مقایسه مقدار میانگین فلزات سنگین در سه ایستگاه یاد شده استفاده شد.
یافته ها:نتایج بدست آمده نشان می دهد میزان سرب در سه ایستگاه ودر تمام گونه ها از حد مجاز آن بالاتر است. میزان مس در گونه های گیاهی از مقدار مجاز آن کمتر و در خاک کشاورزی از حد مجاز آن بالاتر است.مقدار کادمیوم و روی در تمام گونه های گیاهی و همچنین خاک کشاورزی در محدوده مجاز قرار دارد.
نتیجه گیری: این تحقیق نشان می دهد آبیاری زمینهای کشاورزی با فاضلاب زابل علاوه برافزایش بار آلودگی میکروبی باعث تجمع فلزات سنگین در خاک و گیاه می شود.
واژه های کلیدی: فلزات سنگین ،گندم،اسفناج وحشی، زابل
1-نویسنده مسئول: مدیریت جهاد دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی. پست الکترونیک:m.r.rezaei.k@gmail.comتلفن:05422253529
مقدمه و هدف
ضایعات و عناصر خطرناک که حاصل فعالیت بشر در بخش های مختلف صنعت، کشاورزی و تجارت می باشد در طول سالیان متمادی بدون توجه به اصول مهندسی و زیست محیطی در زمین یا آب های پذیرنده تخلیه شده که باعث آلودگی آب، خاک، مزارع کشاورزی و سلامت انسان و دیگر موجودات گردیده است. فلزات سنگین در یک مقیاس وسیع، از منابع طبیعی و انسان-ساخت وارد محیط زیست می شوند. میزان ورود این فلزات سنگین به داخل محیط زیست، بسیار فراتر از میزانی است که به وسیله فرایندهای طبیعی برداشت می شوند. بنابراین تجمع فلزات سنگین در محیط زیست قابل ملاحظه است.[1] اولین عامل اثرات آلودگی فلزات در یک اکوسیستم، وجود فلزات سنگین در بیومس یک منطقه آلوده است که سلامت انسان را به مخاطره می اندازد. تجمع فلزات سنگین در آب، هوا و خاک، یک مشکل زیست محیطی بسیار مهم می باشد. یکی از اساس ترین مسئله در ارتباط با فلزات سنگین عدم متابولیزه شدن آنها در بدن می باشد. در واقع فلزات سنگین پس از ورود به بدن دیگر از بدن دفع نشده بلکه در بافتهائی مثل چربی، عضلات، استخوانها و مفاصل رسوب کرده و انباشته می گردندکه همین امر موجب بروز بیماریها و عوارض متعددی در بدن می شود. به طور کلی اختلالات عصبی [پارکینسون، آلزایمر، افسردگی، اسکیزوفرنی] - انواع سرطان ها - فقر مواد مغذی - بر هم خوردن تعادل هورمونها –و...از نتایج اثرات ورود فلزات سنگین به بدن انسان می باشد.[2]
از فاضلاب شهری زابل هنگام خشکسالی در برخی روستاها جهت آبیاری مزارع کشاورزی استفاده می شود. در این تحقیق به منظور بررسی میزان فلزات سنگین سرب ٬ مس ٬ کادمیوم و روی در خاک کشاورزی و گیاهان کشت شده با فاضلاب شامل گندم و ذرت علوفه ای و همچنین گونه ای اسفناج وحشی سه ایستگاه که آبیاری زمینهای کشاورزی با فاضلاب در آن متداول است انتخاب شد. این ایستگاهها عبارت بود از : ایستگاه 1[روستای صادق]٬ ایستگاه 2 [روستای سه قلعه] و ایستگاه 3 [روستای فتح ا...]. پس از نمونه برداری از گندم و از انجا که اکثر گندم کشت شده در اواخر زمستان یا اوایل بهار بصورت نارس جهت تعلیف دام استفاده می شود ریشه گیاه جدا گردید و کلیه روشهای اماده سازی نمونه جهت آنالیز این گیاه بدون در نظر گرفتن سایر اجزای آن انجام شد. در مورد ذرت علوفه ای نیز این نگرش رعایت شد. اسفناج وحشی [آنزیپلکس] در مزارع گندم بصورت خودرو می روید و چون استفاده از آن جهت پخت چندین نوع غذای محلی در پاییز و زمستان بشدت در منطقه سیستان رایج است نمونه برداری از آن در ایستگاههای یاد شده به منظور بررسی تجمع فلزات سنگین انجام شد.
مواد و روشها
این تحقیق به منظور بررسی میزان فلزات سنگین سرب ، روی ، مس و کادمیوم در سه گونه گیاه گندم ، ذرت و اسفناج و همچنین برروی خاک کشاورزی زمینهای ایستگاههای منتخب انجام شد. از هر گونه 13 نمونه انتخاب گردید و در کل از 3 ایستگاه 52 نمونه برداشت شد.نمونه گیری در تیر ماه و اسفند 1388 انجام گرفت. نمونه های خاک از عمق 0 تا 20 سانتیمتری زمین برداشت شد. ظروف نمونه برداری از جنس پلی اتیلن بوده که در ابتدا با استفاده از پودر شوینده شسته شده، و به مدت معینی در ظرف حاوی اسید نیتریک ٥% نگهداری شد [ اسید شویی]. سپس، به وسیله آب یون زده آابکشی و درب آن بسته گردید.[3،4] نمونه های گیاه در کیسه های پلی اتیلن جمع آوری و سپس، به آزمایشگاه منتقل و با آب سه بار تقطیر کاملاً شستشو داده شدند تا آلاینده های احتمالی موجود در آب و خاک که در تماس با
تحقیق درباره بررسی میزان فلزات سنگین در خاک کشاورزی وگیاهان آبیاری شده با فاضلاب شهری زابل