حسابداری یکی از فعالیتهای خدماتی است که نقش آن شناسایی، اندازه گیری ، ثبت ، طبقه بندی و ارائه ی اطلاعات کمی با کیفیت و ماهیت مالی مؤسسات است به منظور آنکه امکانات لازم برا ی قضاوت آگاهانه و تصمیم گیری های اقتصادی توسط استفاده کنندگان از اطلاعات مالی ، فراهم شود
واحدهای اقتصادی
به دو دسته تقسیم می شوند که 1) انتفاعی ، 2) غیر انتفاعی
1) انتف
معامله: داد وستدی که بین دو طرف انجام می گیرد را معامله می نامند که بین دو نفر شخص حقیقی است.
سند حسابداری :
نوشته یا ورقه ای است که برای ثبت یک یا چند رویداد مالی در دفاتر طبق ضوابط خاصی صادر می شود و نشان دهنده بدهکار یا بستانکار حساب می باشد ، و سند حسابداری یا سند روزنامه نامیده می شود وسیله ای برای ثبت عملیات مالی دردفاترقانونی با توجه به نیاز مؤسسه به طرق مختلفی ستون بندی می شود. نمونه ای ازفرم آن درزیرارائه می شود:
مؤسسه شماره سند:
سند حسابداری تاریخ
|
ردیف
|
عطف
|
شرح
|
مبلغ جزء
|
بدهکار
|
بستانکار
|
دفترکل
|
دفترمعین
|
ریال
|
ریال
|
ریال
|
|
|
|
|
|
|
|
|
جمع مبلغ به حروف
|
|
تنظیم کننده: کنترل کننده: تأییدکننده:
امضاء امضاء امضاء
|
|
مبلغ ………. ریال طی چک شماره ……. به اینجانب ……… نماینده ……….رسید. امضاء
|
|
در صفحه ……. دفتر روزنامه ثبت گردید دردفتر معین ثبت گردید دردفترکل ثبت گردید
امضاء امضاء امضاء
|
|
|
|
|
|
|
|
|
دارایی ها: کلیه ی منابع اقتصادی یک واحد تجاری یا مؤسسه را دارایی می نامند و برسه نوع است:
1- دارایی جاری، 2- دارایی ثابت، 3- دارایی نامشهود
-
دارایی جاری:
به گونه ای ازدارایی ها گفته می شود که ظرف مدت 1سال ازتاریخ ترازنامه به پول نقد تبدیل می گردند که شامل: صندوق/ بانک، بدهکاران، اسناد دریافتنی، موجودی کالا، سرمایه گذاری کوتاه مدت در اوراق بهادار، پیش پرداخت هزینه ها، موجودی ملزومات، تنخواه گردان
-
دارایی های ثابت:
به آن گونه از دارایی ها گفته می شود که قابل رؤیت است و عمرآنها بیش از 1 سال است و اغلب آنها به غیراز زمین براثر مرور زمان کاهش قیمت پیدا می کنند، یعنی استهلاک پذیرند. که شامل: زمین، ساختمان، ماشین آلات، تأسیسات، وسائط نقلیه و ابزارکار
-
دارایی های نامشهود:
به آن گونه از دارایی ها گفته می شود که قابل رویت نیستند و دارای ارزش برای واحد تجاری باشند اطلاق می گردد که شامل: سرقفلی، حق الاختراع، حق الامتیازها (برق وگاز وتلفن وآب)، هزینه ی تأسیس قبل از بهره برداری شرکت و علائم تجاری
بدهی ها : تعهدات یک واحد تجاری به اشخاص حقیقی و حقوقی را بدهی نامند و بردو نوع است: 1- بدهی جاری یا کوتاه مدت، 2- بدهی بلند مدت یا ثابت
-
بدهی جاری یا کوتاه مدت:
به آن گونه از بدهی ها اطلاق می شود که ظرف مدت 1 سال از تاریخ ترازنامه و از محل دارایی های جاری پرداخت می گردند که شامل: بستانکاران، اسناد پرداختنی به سررسید 1 سال، پیش دریافت های فروش کالا یادرآمد، تسهیلات کوتاه مدت بانکی، قسمت جاری اقساط، تسهیلات بلند مدت بانکی، سود سهام پرداختنی، کلیات پرداختنی و هزینه های معوق یا هزینه های پرداخت نشده.
-
بدهی های بلند مدت یا ثابت:
به آن گونه ازبدهی ها که سررسید آنها بیش از 1سال باشد را بدهی بلند مدت یا ثابت گویند که شامل: تسهیلات بلند مدت بانکی، اسناد پرداختنی به سررسید بیش از 1 سال، اوراق قرضه بلند مدت.
سرمایه: ادعای صاحب مؤسسه به اموال مؤسسه را سرمایه نامند.
هزینه: صرف یا خرج قسمتی از دارایی ها به منظورکسب درآمد را هزینه نامند.
درآمد: بهای کالای فروش رفته و یا بهای خدمات ارائه شده به مشتریان را درآمد نامند.
معادله حسابداری (فرمول ترازنامه) :
بدهی= حقوق طلبکاران
حقوق سرمایه گذاران اموال = دارایی
سرمایه = حقوق سهامداران
سرمایه + بدهی = حقوق سرمایه گذاران = اموال = دارایی
( (تغییرات در سرمایه) C∆ + (تغییرات در بدهی ها)L ∆ = A∆ (تغییرات دردارایی ها)
ترازنامه : ترازنامه یا بیلان صورت حسابی است که وضع مالی یک واحد تجاری را دریک لحظه ی معین نشان می دهد. بعبارت دیگر: ترازنامه صورتی است که اطلاعات مربوط به منابع اقتصادی ، تعهدات اقتصادی و علائق صاحبان واحد تجاری نسبت به منابع آن واحد را، دریک تاریخ مشخص از طریق گزارش دارایی ها، بدهی ها و حقوق مالکان تجاری فراهم می ـ کند.
شکل و محتوای ترازنامه:
هدف از تنظیم ترازنامه، ارائه صورتی است که گویای کافی در مورد دارایی ها، بدهی ها وانواع حقوق صاحبان مؤسسه را داشته وکلیه ی واقعیت های با اهمیت و مربوط درباره ی واحد تجاری را بطورکامل افشاء کند وشکل ومحتوای ترازنامه و نحوه ی طبقه بندی اقلام مندرج درآن بایستی به گونه ای باشد که تمام اطلاعات با اهمیت و مربوط در مورد واحد تجاری را طبق اصول متداول حسابداری به نحوه ی گویا وقابل درک ارائه کند تا قابل استفاده برای گروههای مختلفی باشد که هر کدام آن را از نقطه نظر خاص خود مورد بررسی قرار می دهند.
تراز نامه به اشکال گوناگونی تهیه و ارائه می شود که سه شکل مرسوم ومتداول آن :
1) شکل حسابT ، 2) شکل وضعیت مالی ، 3) وشکل گزارشی است.
حقوق صاحبان سهام = سرمایه = C
سهام عادی (ممتاز) ×××
اندوخته ها( قانونی،احتیاطی، توسعه وتشکیل) ××××
صرف سهام ××××
انده ی سود وزیان انباشته ××××
جمع حقوق صاحبان سهام ××××
وظیفه ی اصلی حسابداری:
ارائه ی اطلاعات مالی بر گروههای ذینفعی است.
1) درون سازمانی مدیریت برای برنامه ریزی کوتاه مدت نیاز به اطلاعات مالی دارد.
کارکنان
2) برون سازمانی: 1) بانک ها ، 2) طلبکاران ، 3)سهامداران ، 4) دولت ، 5) رقبا
حساب: جدول یا صورتی است که فعالیت های مالی یک مؤسسه یایک واحد تجاری درآن ثبت می گردد.
حساب به فرم T انگلیسی از 3 قسمت تشکیل شده است :
1) نام حساب حساب صندوق
2) سمت راست حساب (بدهکار) بدهکار بستانکار
3)سمت چپ حساب (بستانکار)
مانده ی یک حساب :
ما به التفاوت جمع ستون بدهکاران ازجمع ستون بستانکاران حساب مانده ی حساب گویند. * حساب بستانکاران حساب صندوق
140 250 450 360
110 بس بد 90
چهار صورت حسابهای مؤسسه:
-
دارایی ها: که مانده ی آنها همیشه بدهکار است. 2) بدهی ها وسرمایه که مانده ی آنها همیشه بستانکاراست. 3) حساب درآمد: همیشه مانده ی آنها بستانکاراست. 4) هزینه ها: که همیشه مانده ی آنها بدهکاراست.
1) حساب های دائم:
به حسابهایی اطلاق می شود که از یک دوره ی مالی به دوره مالی بعد انتقال می یابد مانند: دارایی ها، بدهی ها، سرمایه و ذخایر، استهلاک، مزایای پایان خدمت کارکنان.
2)حساب های موقت:
به حسابهایی اطلاق می گردد که در یک دوره ی مالی ایجاد و درهمان دوره ی مالی بایستی به حساب سود و زیان انتقال یابد. مانند: حسابهای درآمدی (فروش کالا)، حسابهای هزینه ای، هزینه ی حقوق، هزینه ی اجاره تلفن و آب و گاز و برق، هزینه تشکیلاتی، هزینه ی مالی و…..
3) حساب های مخلوط(مختلط) :
به حسابهایی اطلاق می گردد که یک سر آنها درترازنامه و سردیگرشان در سود و زیان می باشد مانند: حساب پیش پرداخت هزینه ها، پیش دریافت ها، فروش کالا، و موجودی ملزومات.
تراز آزمایشی: فهرستی از مانده ی بدهکارو بستانکار حساب های T (دفترکل) را ترازآزمایشی نامند. و بردونوع است: 1-دوستونی، 2- چهارستونی
مراحل مختلف حسابداری:
1) جمع آوری اطلاعات مالی ، 2) تجزیه و تفکیک اطلاعات مالی ازروی مدارک اولیه ، 3) ثبت معاملات در دفتر روزنامه عمومی ، 4) انتقال ثبت های بند3 به دفترکل ، 5) تهیه ترازآزمایشی ،6) تنظیم کاربرگ ، 7) ثبت اقلام اصلاحی دردفتر روزنامه عمومی ونقل آنها به دفترکل ، 8) تهیه صورت های مالی(ترازنامه، صورت سود وزیان، صورت حساب سرمایه) ، 9) بستن حسابهای موقتی ، 10) تهیه ترازنامه آزمایشی اختصاصی.
اصول و مفاهیم حسابداری:
1) تفکیک شخصیت ، 2) دوره ی حسابداری، 3) پولی، 4) تداوم فعالیت ، 5) تطابق هزینه ها با درآمد ،6) بهای تمام شده.
اصول حسابداری:
1) اصل ثبات رویه ، 2) اصل افشاء ، 3) اصل احتیاط و محافظ کاری ، 4) اصل اهمیّت.
تعریف مفهوم تفکیک شخصیت:
اطلاعاتی که در حسابداری نگهداری می شود همیشه مربوط به شخصیت مؤسسه بوده و ازحساب شخصی افرادی که مالک یا اداره کنندگان آن هستند تمیزداده میشود. عموماًثبت اطلاعات حسابداری برموجودیت مؤسسه اثرداردونه برموجودیت صاحبان یا اداره کنندگان آن.
تداوم فعالیت:
طبق این مفهوم فرض می شود که مؤسسه ی تجاری برای مدت زمان نامحدود دایربوده و به فعالیت خود ادامه می دهد و به عبارت دیگرآن مؤسسه تجاری دارای فعالیت است ثبت دارایی ها به بهای تمام شده و شناسایی پیش پرداخت هزینه ها ازاین مفهوم تبعیت می نماید.
مفهوم بهای تمام شده:
طبق این مفهوم کالا و خدماتی که تحصیل می شود بایستی قیمت تمام شده ی آنها دردفاترثبت گردند و این قیمت مبنای عملیات مالی آینده قرارخواهد گرفت. ثبت های حسابداری براساس مفهوم بهای تمام شده می باشند و این مفهوم با مفهوم تداوم فعالیت ارتباط دارد.
مفهوم پولی:
معاملات تجاری برحسب واحد پول ثبت می گردند وپول وسیله ی تبدیل ازکالاو خدمات می باشد.ازپول برای سنجش اندازه گیری کالاو یاخدمات غیرهمگن استفاده می شود.
مفهوم دوره حسابداری: برای تعیین وضعیت مالی وعملکرد مؤسسه حسابداران عمرفعالیت مؤسسه رابه دوره هایی تقسیم ودرپایان آن دوره ها وضعیت مالی ونتایج فعالیت آن رابه استفاده کنندگان صورت ها وگزارشات مالی ارائه می نمایند. باید توجه داشت که دوره ی مالی می تواند یک ماه ،دو، شش ماه و یا بیشتر باشد متداول ترین دوره ی مالی 1سال است که سال مالی می نامند که از اول فروردین شروع و تاپایان اسفند خاتمه می یابد و سال مالی عموماً دریکی ازبندهای اساس نامه شرکت آورده می شود که ممکن است از اول فروردین تاپایان آن سال نبوده و از مهریک سال به مهرسال بعد باشد.
تطابق هزینه با درآمد:
هدف هرمؤسسه ای کسب سود بوده و هزینه هایی که بادرآمدشان تطابق دارند، سود به وسیله ی تطابق هزینه در مقابل درآمد اندازه گیری می شوند به موجب این مفهوم هنگامی که یک رویداد مالی موجب درآمد دریک دوره ی مالی می شود تأثیرآن رویداد برهزینه ی همان دوره خواهد بود.
اصول حسابداری :
اصل افشاء :
افشاء کلیه ی اطلاعات با اهمیت یکی ازمهمترین اصل حسابداری است طبق این اصل کلیه ی حقایق بااهمیت ومرتبط با وضعیت مالی درگزارشات مالی به طورکامل افشاء واین امرموجب تفسیردرست استفاده کنندگان ازاطلاعات مالی می گردد. این اصل علاوه براطلاعات کمی شامل اطلاعات کیفی می گردد.
اصل ثبات رویه :
طبق این اصل رویه ها ی حسابداری بکارگرفته شده دریک دوره ی مالی بایستی برای دوره های مالی مختلف قابل اعمال باشند چنانچه روش های حسابداری بطورمداوم تغییریابد تجزیه و تحلیل و مقایسه اقلام دوره های مختلف مالی بی اندازه مشکل خواهدگشت.
اصل محافظه کاری:
اصل احتیاط این است که باید کوشش لازم به عمل آید تا درآمد مؤسسات پیش ازآنکه واقعیت دارد درحساب ها منظورنشود این اصل حسابدار بایستی دارایی ها ودرآمدها را به کنترل ارزش و بدهی ها و هزینه ها را به بیشترین ارزش گزارش نماید. طرفداران اصل احتیاط معتقدند که برای حفظ قدرت مالی مؤسسات اجرای این ضروری است خاصه ی این اغلب گردانندگان چرخه های اقتصادی مدیران مؤسسات به هنگام قضاوت درباره ی مسائل مالی اغلب خوشبین هستند و این خوش بینی اگرازحد معمول تجاوزکند برای ادامه ی مؤسسات زیان بخش است.
دانلود با لینک مستقیم
.doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
