دانلود مقاله بکارگیری محاسبه مولکولی با استاندارد رمزگذاری داده‌ها

اختصاصی از حامی فایل دانلود مقاله بکارگیری محاسبه مولکولی با استاندارد رمزگذاری داده‌ها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 بکارگیری محاسبه مولکولی با استاندارد رمزگذاری داده‌ها
لئونارد ام. المان، یاول دبلیو، کی، روتمود، سام روئیس، اریک وینفری
آزمایشگاه برای علم مولکولی
دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و
بخش علم کامپیوتری
دانشگاه کالیفرنیای جنوبی
محاسبه و انتخاب سیستمهای عصبی
موسسه تکنولوژی کالیفرنیا
اخیراً، بونه، دال ووس ولیپتون، استفاده اصلی از محاسبه مولکولی را در جمله به استاندارد رمزگذاری (داده‌ها) در اتحاد متحده توضیح دادند (DES). در اینجا، ما یک توضیح از چنین حمله‌ای را با استفاده از مدل استیگر برای محاسبه مولکولی ایجاد نموده ایم. تجربه‌ ما پیشنهاد می‌کند که چنین حمله‌ای ممکن است با دستگاه table-top ایجاد شود که بصورت تقریبی از یک گرم PNA استفاده می‌کند و ممکن است که حتی در حضور تعداد زیادی از اشتباهها موفق شود:
مقدمه :
با کار آنها در زمینه DES بته، رانودرس ولیبتون [Bor]، اولین نمونه از یک مشکل علمی را ایجاد نمودند که ممکن بود برای محاسبه مولکولی آسیب‌پذیر باشد. DES یکی از سیستمهای Cryptographic می باشد که به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد آن یک متن رمزی 64 بیتی را از یک متن ساده 46 بیتی و تحت کنترل یک کلید 56 بیتی ایجاد می‌نماید.
در حالیکه این بحث وجود دارد که هدف خاص سخت‌افزار الکترونیکی [Wi] یا سویر کامیپوترهای همسان بصورت گسترده، این امری می‌باشد که DES را به یک میزان زمانی منطقی بشکند، اما به نظر می‌رسد که دستگاههای متوالی قدرتمند امروزی قادر به انجام چنین کاری نیستند. ما کار را با بوته ان ال دنبال کردیم که مشکل شکست DES را موردتوجه قرار داده بود و اخیراً مدل قویتری را برای محاسبه مولکولی پیشنهاد داده بود [Ro]. در حالیکه نتایج ما امید بخش بود، اما باید بر این امر تأکیدی نمودیم که آسانی این امر نیز باید سرانجام در آزمایشگاه تصمیم گرفته شود.
در این مقاله، به اصطلاح ما محله متن ساده- متن رمزدار مورد توجه قرار می‌گیرد و امید این است که کلیدی که برای عملکرد encryption (رمزدار کردن) مورد استفاده قرار می‌گیرد، مشخص شود. ساده‌ترین نظریه برای این امر، تلاش بر روی تمام کلیدهای 256 می‌باشد که رمزسازی را برای یک متن ساده تحت هر یک از این کلیدها انجام دهیم تا متن رمزدار را پیدا نمائیم. به طور مشخص، حملات کار امر مشخص نمی باشد و در نتیجه یک نیروی کامل برای انجام آن در اینجا لازم است.
ما، کار خود را با توضیح الگوریتم آغاز کردیم تا حمله متن رمزدار- متن ساده را به منظور شکستن DES در یک سطح منطقی بکار بریم. این به ما اجازه می‌دهد تا عملکردهای اصلی را که برای اجرا در یک دستگاه استیکر (Sticker) نیاز داریم و بعنوان یک نقشه مسیر برای آنچه که باید دنبال کنیم عمل می‌کنند تشخیص دهیم.
(2) الگوریتم مولکولی : بصورت تقریبی، بار رشته‌های حافظه‌ای DNA همان یکسان 256 [Ro] شروع کنید که هر یک دارای طول نئوکلیتد 11580 می‌باشد. ما فکر می‌کنیم که هر رشته حافظه دارای 5792 قطر پشت سر هم باشد (به مناطق [Ro] برگردید) B0,B1,B2,…B578 هر یک طول به میزان 20 نئوکلتید دارد. در یک مدل استیکر که اینجا وجود ادر 579 استیکر وجود ارد S0, S1, …S578 که هر یک برای تکمیل هر قطعه می‌باشد (ما به رشته‌های حافظه با استیکرهای S بعنوان پیچیدگیهای حافظه‌ای می‌باشد برمی‌گردیم) زیرا، ما به این امر توجه می‌کنیم که هر رشته نماینده یک حافظه 579 بیتی باشد، در بعضی از مواقع از Bi استفاده می‌کنیم که به بیتی که نماینده Bi می‌باشد، برمی‌گردد. قطعه B0 هرگز تنظیم می‌شود و بعداً در اجرای الگوریتم استفاده می‌شود (بخش فرعی 1-3) قطعه‌های B1 تا B56 رشته‌های حافظه‌ای می باشد که برای ذخیره یک کلید مورد استفاده قرار می‌گیرد، 64 قطعه بعدی، B57….B120 سرانجام بر اساس متن رمزگذاری کدگذاری می‌شود و بقیه قطعه‌ها برای نتایج واسطه ودر مدت محاسبه مورد استفاده قرار می‌گیرد. دستگاه استیکر که رشته‌های حافظه را پردازش می‌کند، متون رمزدار را محاسبه می‌کند که تحت کنترل یک ریز پردازنده انجام می گیرد. به این علت که در تمام نمونه‌ها، متن ساده یکسان است؛ ریز پردازنده کوچک ممکن است که آن را ذخیره سازد، ما نیاز نداریم که متن ساده را در رشته‌های حافظه نشان دهیم. هماکنون یک جفت متن رمزدار- متن ساده را در نظر بگیرید، الگوریتم اجرا شده در سه مرحله می باشد.
(1) مرحله ورودی: رشته‌های حافظه را به اجرا درآورید تا پیچیدگی‌های حافظه ای را ایجاد نماید که نماینده تمام 256 کلید می‌باشد .
(2) مرحله رمزی کردن : در هر پیچیدگی حافظه، متن رمزدار محاسبه کنید که با رمز کردن متن ساده و تحت کلید پیچیدگی همسان است.
(3) مرحله بازدهی: پیچیدگی حافظه ای که متن رمزدار آن با متن رمزدار مورد نظر تطبیق دارد، انتخاب نمایند و کلید تطبیقی با آن را بخوانید.
قسمت عمده کار در مدت مرحله دوم صورت می‌گیرد که رمزگذاری داده‌های DES صورت می‌گیرد، بنابراین ما این مراحل را در زیر مختصر کرده‌ایم. هدف ما بر روی این امر است که شرح دهیم چگونه DES در یک کامپیوتر مولکولی اجرا می‌شود و برای این امر، نشان دادن دقیق همه جزئیات در DES لازم نیست (برای جزئیات [Na] را ببینید)
ما به جای این جزئیات بر روی عملکردهای ضروری که برای DES نیاز است، توجه داریم که آن چگونگی عملکردها رانشان می دهد که با یکدیگر مرتبط می شوند تا یک الگوریتم کامل را ایجاد نمایند.
DES، یک رمزنویسی با 16 دروه است در هر دوره، یک نتیجه واسطه 32 بیتی جدید ایجاد می‌شود آن به این صورت طرح‌ریزی شده است R1….R16. ما R16, R15 را در جایگاههای B57 تا B160 ذخیره می‌کنیم (مجاور با کلید)
در حالیکه R10….R12 در جایگاههای B121 تا B568 ذخیره می‌شوند لزوماً R15, R16 با هم در نظر گرفته می شوند تا متن رمزدار مورد نظر را ایجاد نمایند ما متن رمزدار را مجاور با کلید رمزگذاری می‌کنیم به این امر بدلایل اجرایی می باشد که در بخش فرعی 4-3 آمده است.
32 بیت چپ و 32 بیت راست متن ساده به عنوان R0, R-1 در نظر گرفته می‌شوند و برای کنترل کردن میکور پروسورهای ریز پردازنده‌ها می باشد. بیتهای B569 تا B578 بعنوان یک فضای کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و در مدت محاسبه نوشته و پاک می‌شود. بنابراین بجز بیتهای دیگر که بصورت یکبار نوشتن می‌باشد این بیتها می‌توانند پاک و دوباره نوشته شود برای دلایل اجرایی، همیشه ما کل فضای کاری را یکبار پاک می‌کنیم.
صورت خاص ، Ri از Ri-2, Ri-1 و بوسیله محاسبه زیر بدست می‌آید.
R1= Ri-2 S(ELKi-1) Ki)
در اینجا ، دلالت بر موارد خاجر از این میزان یا (x-or) می‌کند، Ki به یک انتخاب وابسته دایره وار 48 بیتی از کلید می‌کند، E به عملکرد گسترده‌ای که دارای 32 بیت از Ri-1 می‌باشد دلالت می‌کند و آنها را محدوده 48 بیتی تکرار می‌شوند، S نیز به عملکرد S دلالت می‌ کند که یک ورودی 48بیتی می‌باشد و در یک بازده 32 بیتی طرح‌ریزی شده است. عملکرد S,E و انتخاب Ki دارای کدگذاری سختی می‌باشد، و آن مانند متن ساده‌ای که به ریز پردازنده وارد شود، می‌باشد.
در واقع، عملکرد S می‌تواند درهشت عملکرد مستقل 6 بیتی تجزیه شود که آن معروف به باکسهای (S-boxes)s می‌باشد. زیرا هر Ri ممکن سا که در هشت عمکرد مستقل محاسبه شود، هر یک از آنها یک جانک 4 بیتی ایجاد می‌نماید. یک جانک در نظر گرفته شده عملکرد 16 بیت ورودی می‌باشد که 6 بیت Ri-1 ، 6 بیت Ki و 4 بیت Ri-1 می‌باشد ما محاسبه جانک را در زیر توضیح می‌دهیم.
(1) 6 بیت Ri-1 و 6 بیت Ki ، x-ored می‌باشند که یک نتیجه 6بیتی را ایجاد می‌نماید که سپس در جایگاههای فضای کاری B569,…. B574 ذخیره می‌شوند.
(2) یکی از عملکردهای باکس – S در بیتهای B569,…. B574 بکار گرفته می‌شود و نتیجه 4- بیت در جایگاههای فضای کاری B575,…. B578 ذخیره می‌شود.
(3) بیتهای B575,…. B578 ، x-roed با 4 بیت Ri-2 می‌باشند که جانک مورد نظر Ri را ایجاد می‌کنند و سپس در چهار قطعه مناسب بیتهای واسطه B56,…. B568 ذخیره می‌شوند.
(4) اگر چانک محاسبه شده ، آخرین چانک R16 نباشد، کل فضای کاری، بیتهای B569,…. B578 به منظور استفاده آمیزه پاک می شوند.
جایگاهها در هر مجموعه، حافظه دارای 16 بیت ورودی نیاز دارند تا چانک مورد نظر را محاسبه کنند که آن به تعداد چانک (8و....و1) و تعداد دوره (16و.... و1) وابسته است، اگر چه مقدار 1/0 از این بیتها از یک مجموعه حافظه تا مجموعه دیگر متفاوت است. ریزپردازنده‌های کنترل می‌دانند که کدام جایگاهها دارای این بیتها (‌آنها کدگذاری سخت می‌باشند) می‌باشد و همچنین x-or یا s-bos را که برای بکارگیری مورد نیاز است، می‌شناسند. سپس ما می‌بینیم که کدگذاری یک متن ساده با DES به فرآیند (1) انتخاب 2 بیتی، تولید x-pr آنها، و نوشتن نتایج در یک بیت جدید یا (2) انتخاب 6 بیتی، بکارگیری یک S-box و نوشتن نتایج در 4 بیتی وارد می‌شود.
(3) اجرا:
هماکنون، ما به اجرای الگوریتم در یک دستگاه استیکر برمی‌گردیم. چنین دستگاهی، همانطور که در [Ro] توضیح داده شد، ممکن است بعنوان یک فضای کاری رباتیک همسان توضیح داده شود. آن شامل یک فضا برای لوله‌ها ( )لوله‌های داده‌ها، لوله‌های استیکر و لوله‌های اجرا کننده تعدادی رباتیک (دسته‌ها، پمپها، گرم کننده، سرد کننده، اتصال کننده و غیره) و یک ریزپردازنده می‌باشد. این ریزپردازنده و رباتیکها را کنترل می‌کند. دوویس ات ال پذیرفت که ترکیبات رباتیکها و داده‌ها و لوله‌های عملکردی ممکن است به صورتی ترتیب یابند که هر یک از چهار عملکرد را اجرا کنند: جداسازی، ترکیب، تنظیم و پاک کردن.
ما می‌پذیریم که رباتیکها قادر هستند که یک سری گسترده از عملکردها را انجام دهند:
(1) جداسازی همسان: رباتیکها می‌توانند، DNA را از هر یک از 32 لوله داده به دو لوله داده بیشتر تجزیه کنند و در یک لحظه از 32 لوله عملکرد مجزا استفاده کنند.
(2) ترکیب همسان: رباتیکها می‌توانند DNA را از 64 لوله اطلاعاتی متفاوت به یک لوله داده و در یک لحظه ترکیب کنند. ما می‌پذیریم که لوله عملکردی خالی که برای ترکیب در [Ro] استفاده می‌شود، فقط یک اتصال گسترده می‌باشد که قسمتی از رباتیک‌ها می‌باشد.
(3) تنظیم همسان: رباتیکها می‌توانند از یک لوله استیکر با استیکرهای SK استفاده کنند و بیت Bk را در مجموعه‌هایی که دارای 64 لوله داده متفاوت می‌باشد، در یک لحظه، تنظیم کنند. ما می‌پذیریم که لوله عملکردی استیکر برای تنظیم در [Ro] مورد استفاده قرار می‌گیرد و فقط نوعی فیلتر می‌باشد که می‌تواند در رباتیکها ایجاد شود.
(4) پاک کردن: رباتیکها می‌توانند تمام بیتهای فضای کاری را در تمام مجموعه‌ها در یک لوله اطلاعاتی پاک کنند. ما می‌پذیریم که استیکرها در فضای کاری، به طور همزمان، پاک می‌شوند. از این رو قطعه‌های فضای کاری ممکن است با استفاده از به اصطلاح مناطق ضعیف اجرا شوند. [Ro] دو باره، ما می‌پذیریم که لوله عملیاتی استیکر برای پاک کردن در [Ro] مورد استفاده قرار می‌گیرد، و فقط نوعی فیلتر است که می‌تواند در رباتیکها ساخته شود.
ما چهار عملکرد بالا را انجام می‌دهیم و از لوله‌های اطلاعاتی که ممکن است مجموعه‌های حافظه DNA را نگهدارد، استفاده می‌کنیم. لوله‌های استیکر (به منظور محاسبه) منبع خاصی از استیکر Sk می‌باشند که لوله‌های عملکرد مجزا برای قطعه خاص Bk نگهداشته می‌شوند.
در بخشهای فرعی ما توضیح می‌دهیم، از الگوریتم مولکولی اجرایی و کاربردی استفاده می‌شود که از این عملکردها استفاده می‌کند و برای اهداف تخمین زمان و مکان مورد نیاز برای دستگاه استیکر مورد استفاده قرار می‌گیرد ما سه منبع کیفیتی زیر را دنبال می کنیم.
(1) مراحل کامل: ما تاداد مراحل را بعنوان تعداد تجزیه‌های همسان، ترکیبهای همسان، تنظیمها و پاک کردن‌های همسان تعریف می‌کنیم که بعد از شروع عملکرد دارای تجربه‌های پیچیده‌ای است. ما عملکرد رباتیکها را در یک مقدار بزرگ از لوله‌ها محاسبه‌ می‌کنیم که دارای یک مرحله واحد می‌باشد و فرایندهای حرکت اطلاعات و لوله‌های عملکردی را نادیده می‌گیریم.
(2) لوله‌های دارای مکان کامل: ما تعداد جایگاه لوله‌ها را مشخص می کنیم که برای تعداد لوله‌های اطلاعاتی لوله‌های استیکر و لوله‌های عملکرد مجزا و در مدت محاسبه مورد استفاده قرار می‌گیرد. تمام لوله‌ها قابل استفاده دوباره می‌باشند، بنابراین ما تنها نیاز داریم که کپی‌های یک لوله را داشته باشیم که در صورتیکه نیاز به استفاده از نوع خاصی از لوله‌ها صورت گرفت، دوباره از آن استفاده کنیم. ما باید توجه کنیم که هرگز نیاز نداریم که لوله‌های استیکر را اضافه کنیم، رباتیکهای ما قادر می‌باشند که از یک لوله استیکر بیش از یکبار استفاده نمایند. اگر چه ما نیاز خواهیم داشت که لوله‌های عملکردی مجزا را اضافه کنیم و بسیاری از لوله‌های اطلاعاتی را نیز اضافه کنیم، زیرا ما قصد داریم که مجموعه‌ها را در چندین لوله اطلاعاتی متفاوت و با همان بیت Bi در یک زمان تجزیه کنیم.
(3) حداکثر تعداد لوله‌های فعال برای هر عملکرد وجود دارد. ما تعداد لوله‌های فعال را برای هر زمان و در مدت محاسبه مشخص می‌کنیم و تعداد لوله‌هایی که رباتیکها از جایگاه و به منظور پردازش استفاده می‌کنیم، مشخص می‌کنیم توجه کنید که حداکثر تعداد لوله‌های فعال، چنان پارالیسم (Paralelism) را که بوسیله الگوریتم ما مورد استفاده قرار می‌گیرد، مشخص می‌کند بنابراین این آن باید ساختار یا رالیسم را با رباتیکهای ما مرتبط سازد.
1-3 به اجرا درآوردن رشته‌های حافظه
در ابتدا ما باید کلیدهای کدگذاری لوله اولیه را ایجاد نمائید. هدف ما این است که هر رشته حافظه 256 را در یک کلید متفاوت ذخیره کنیم برای مثال، این به صورت زیر صورت می‌گیرد:
(1) رشته‌های حافظه را در دو لوله A,B تقسیم کنید.
(2) اضافی S1 تا S56 را به لوله A اضافه کنید و به آنها اجازه دهید تا 56 قطعه اول را در هر رشته اشباع کند.
(3) از تکمیل کننده B برای جداسازی مجموعه‌های حافظه در لوله A و از استیکرهای اضافی استفاده کنید.
(4) لوله B را به لوله A اضافه کنید.
(5) لوله A را گرما و سرما دهید که استیکرها را ریانسیل (reaneal) سازد.
مجموعه حافظه ایجاد شده بوسیله این فرآیند به نظر می‌رسد که بصورت منطقی با یک پراکندگی Poiso مدلسازی شده است. این انتظار وجود دارد که بصورت تقریبی %63 از کلیدها ارائه خواهد شد که بصورت میانگین یکی در هر کلید است.
اگر می‌خواهید که در مدت محاسبه هیچ اشتباهی صورت نگیرد، ما شانس منطقی داریم که از کلیدها برای کدسازی متنی استفاده کنیم.
در واقع، شانس این امر با استفاده از رشته‌های حافظه‌ای بیشتر افزایش می‌یابد.
برای اطمینان از این امر که 9510 از کلیدها نمایش داده شده‌اند و به طور میانگین سه کیسی از یک کلید صورت گرفته است، بطور ساده، ما از سه برابر DNA استفاده می‌کنیم این موضوعات با جزئیات بیشتر در بخش 4 آمده است.
2-3 اجرای عملکردهای پایه‌ای
همانطور که در بخش 2 مبحث صورت گرفت الگوریتم رمزی کردن DES ترکیبی از دو عملکرد ساده است.
x-or ها که ورودی 2 بیتی را به خروجی 1 بیتی صورت می‌دهند. باکسهای- S که ورودی 6 بیتی را به خروجی 4 بیتی طرح‌ریزی می‌کند.
محاسبه عملکرد x-or 1 بیتی به 2 بیتی در شکل (19 توضیح داده شده است هماکنون، ما محاسبه عمکرد x-or را توضیح می‌دهیم که بصورت جزئی‌تر Bj Bk= Bi می‌باشد که آن را بصورت عملکرد n-bit به m-bit عمومیت می‌دهیم.
A) تجزیه همسان نمونه دارای لوله اطلاعاتی می‌باشد که برای هر یک میزان ممکن BiBj وجود دارد.
در ابتدا، آن بااستفاده از یک لوله عملکردی مجزا صورت می‌گیرد که مخصوص Bi می باشد، سپس به صورت خاکستری در نظر گرفته شده‌اند. روئیس ات ال، یک تجزیه واحد را مدلسازی کرد که عملکرد دارای سه لوله فعال در یک لحظه بود. یک لوله اطلاعاتی منبع، لوله عملکردی مجزا و یکی از دو لوله اطلاعاتی تجزیه زا. که آنها برداشته شده و بصورت پشت هم با رباتیکها پر شوند. به این علت که در یک لحظه (بصورت همزمان) سه لوله فعال است ، سه لوله اطلاعاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مدت دومین جداسازی همسان بالا، شش لوله اطلاعاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که شش لوله فعال است.
برای عملکرد n-bit به m-bit این امر به صورت زیر عمومیت می یابد.
تجزیه همسان، نمونه n، از لوله‌های اطلاعاتی n2 استفاده می‌کند که هر یک برای میزان ورودی n-bit می‌‌باشد. آن به لوله‌های عملکردی تجزیه 1- i 2 برای تجزیه همسان نه میزان (i تا) نیاز دارد (بصورت کامل 1- n2) به این علت که تجزیه همسان n تا به لوله‌های اطلاعاتی 1-n 2×3 نیاز دارد لوله‌های 1-n 2×3 فعال می‌شود
B) تنظیم همسان Bkبه (1) با یک استیکر Sk برای تمام لوله‌هایی که مورد استفاده می باشد.
برای یک x-or آن تنها زمانی کاربردی است که 10 یا 01= Bi Bj باشد، اما برای یک عملکرد کلی 1-2، این ممکن است نیاز باشد که یک استیکر اضافی به هر سری فرعی از همیار لوله اطلاعاتی همسان اضافه شود. برای هر عملکرد n-bit به m-bit بصورت کلی، این امر صورت می‌گیرد:
تنظیم همسان یک سری فرعی (با امکان تفاوت) از لوله‌هایاطلاعاتی n2 و m دفعه، از یک سری کامل از لوله‌های استیکر m استفاده می‌کند آن نیاز به لوله‌های فعال 1+ n 2 دارد. توجه کنید که سری فرعی لوله‌های اطلاعاتی که در تنظیم همسان استفاده می‌شود، تنها با استفاده از الگوریتم ذخیره شده در ریز پردازنده‌ها تعیین می‌شود.
C) ترکیب همسان محتوی تمام سیار لوله اطلاعاتی در یک لوله اطلاعاتی می باشد آن به 5 لوله اطلاعاتی نیاز دارد و بنابراین 5 لوله فعال است.
برای یک عملکرد n-bit و m-bit به اسفیورت کلی سازی صورت می گیرد:
ترکیب همسان، محتوی تمام لوله‌های اطلاعاتی n2 به یک لوله اطلاعاتی تبدیل می‌شود آن به1+ n2 لوله اطلاعاتی و 1+ n 2 لوله فعال نیاز دارد.
در انتهای عملکرد x-or ها تمام DNA یی ما به یک لوله واحد برگشت:
بصورت کلی می‌توان گفت که عملکرد n-bit به m-bit نیازمند به مراحر 1+n+m می‌باشد، لوله‌های عملکردی تجزیه 1- n2 (مخصوص برای لوله‌های متفاوت) لوله‌های استیکر m، حداکثر لوله‌های اطلاعاتی 1-n 2×3 و حداکثر لوله‌های فعال 1-n 2×3 می باشد.
در این امر، ما می‌توانیم ببینیم که یکی از کمیتهای منبعی مورد علاقه، حداکثر تعداد لوله‌های فعال می باشد که هماکنون مشخص شده است. یک بیت-6 به بیت-4 در جعبه (S-box)s ، بزرگترین عملکرد استفاده نمی‌کنیم. (عملکرد دیگری که در الگوریتم مورد استفاده قرار گرفت، Clear و پاک کردن) می‌باشد که تنها از یک لوله فعال استفاده می‌کند.
تعداد لوله‌ها و جایگاه آنها، مجموعه اطلاعاتی است، لوله‌های تجزیه و استیکر مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما و به آسانی ما نمی توانیم تعداد آنها را برای یک باکس- s محاسبه کنیم و باید آنها مورد محاسبه قرار گیرند. لوله‌های داده‌ها، قابل مبادله با یکدیگر می‌باشند. بنابراین ما می‌دانیم که حداکثر تعداد استفاده شده در یک 96- S-box ، تعداد لوله‌های شرکت کنده در کل محاسبات باشد. در حالیکه لوله‌های استیکر مجزا مشخص می باشند، آنها با یک قسمت خاص از مجموعه‌های حافظه مرتبط می‌باشند برای محاسبه لوله‌های جایگاهی، ما نیاز به توجه بیشتر به الگوریتم مولکولی داریم:
بنابراین در بخش فرعی دیگرما توجه می‌کنیم که چگونه x-or و S-box برای DES ترکیب شده محاسبه می‌شوند و تعداد کامل مراحل را محاسبه می‌کنیم و در رابطه با روشهایی که برای لوله‌های عملکردی مجزا و لوله‌های استیکر مورد استفاده قرار می‌گیرند تا تعداد کامل لوله‌های جایگاهی را به حداقل برسانند، بحث می‌کنیم.
3-3- محاسبه متون رمزدار :
ما واحد پایه‌ای محاسبه را در الگوریتم مولکولی خود مرور کردیم که یک چانک‌ 4 بیتی می باشد که با استفاده از ترکیب x-or ها وS-box ها که دارای 16 بیت ورودی می‌باشد، محاسبه می‌شود. برای هر چانک در نظر گرفته شده ترکیبات آنها 16 بیت ورودی می‌باشد که برای هر مجموعه حافظه یکسان می‌باشد. جایگاههای بیتهای ورودی کدگذاری سخت در ریز پردازنده ها می باشد و مقادیر دقیق آن در دنباله کار نادیده گرفته می شود. از توجه به عمکردهای n-bit به m-bit ما می‌دانیم که چهار مرحله برای محاسبه یک x-or و 11 مرحله برای محاسبه یک S-box نیاز است.
در ادامه، یک چانک را محاسبه می‌‌کنیم که دارای 51 مرحله به اینصورت می‌باشد 51=4×4+11+4×6 بعد از آنکه یک چانک محاسبه شد، اگر فضای کاری دوباره استفاده شود آن باید پاک شود. برای تکمیل حاسبه چانکها به این صورت نیاز است 128=8×16، و پاک کردن فضای کاری 127 دفعه صورت می‌گیرد. بنابراین عدد کامل مورد نیاز مراحل 6655 می باشد. در مدت محاسبه یک x-or یک لوله عملکردی مجزا نیاز است تا اولین بیت را جدا کند و دو لوله عملکردی مجزا نیاز است تا دومین بیت (بصورت همسان) را جدا کند. برای اقتصادی کردن لوله‌های عملکردی مجزا در زمانیکه x-or در حال انجام است، ما از مجموعه حافظه و تعداد لوله‌های کم استفاده می‌کنیم. برای هر x-or شامل یک بیت Ri-2 می‌باشد که 448 امکان از R1,….R14 وجوددارد. و یک بیت از فضای کاری B578,…. B578 (که تنها 4بیت است)، ما در ابتدا، Ri-2 را تجزیه می‌کنیم و سپس بیت فضای کاری را جدا می‌کنیم. برای هر x-or که شامل یک بیت در Ri-1 می‌باشد (که دارای 480 امکان از R1,….R15 وجود دارد) و Ki (که 56 امکان را دارد) ما در ابتدا Ri-1 و سپس بیت کلیدی را جدا می‌کنیم در ادامه برای هر یک از بیتها از R1…R15 یک لوله عملکردی جدا بای بیت مورد نیاز است و برای هر بیت K و هر بیت B575,…. B578 دو لوله عملکردی مجزا برای آن بیت مورد نیاز است بنابراین و بطور کلی این بیت‌ها نیازمند به لوله‌های عملکردی مجزا می باشند که به این صورت محاسبه می شود: 600=4×2+56×2+480 عملکرد جعبه‌های (S-boxes) s روش دیگری را توضیح می‌دهد که ما یکسری لوله‌های عملکردی تجزیه‌ای را دارا می باشیم. محاسبات فرعی استفاده شده و پشت هم نیاز ندارد که ما یک بیت جدید را در هر دفعه که آنها اجرا می‌شوند، استفاده کنیم (و در نتیجه از لوله‌ عملکردی مجزای دیگری استفاده کنیم)
بجای آن، ورودی و خروجی در یک منطقه، از مجموعه حافظه ذخیره می‌شوند که در اجرای بعدی مورد استفاده قرار می گیرند. جایگاه ورودی برای جعبه‌های S در شش فضای کاری اول ذخیره می‌شود و خروجی درچهار فضای کاری آخر ذخیره می‌شود. بنابراین، اگر چه هشت جعبه S متفاوت (برای هر چانک یک عدد) وجود دارد، اما همه آنها از همان لوله‌های عملکردی و استیکر مجزا استفاده می ‌کنند (تحت کنترل ریزپردازنده می‌باشند و برای هر جعبه (S-box) s استیکرها به صورت متفاوت بکار می‌روند. جعبه (S-boxes) s نیاز به لوله‌های عملکردی مجزا با 63 تای اضافی دارد که DNA را در تمام دسته‌های 6 بیتی B569,…. B574 جدا کند.
بنابراین برای تکمیل مرحله تولیدمتن رمزگذاری شده الگوریتم، ما به 663 عملکردی مجزا نیازمند هستیم، بصورت کلی، 522= 10+512 لوله استیکر نیاز است تا استیکرهایی که برای نوشتن نتایج واسطه وبیتهای فضای کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، نگهداری کند. بزرگترین عدد لوله‌های اطلاعاتی استفاده شده در مدت محاسبه 96 می‌باشد که در مدت مرحله جداسزی بدست آمده است. بطور کلی لوله‌های جایگاهی که برای محاسبه متون رمزدار مورد نیاز می باشد به این صورت محاسبه می شود : 1271= 96+512+663
4-3 انتخاب متن رمزدار در نظر گرفته شده و خواندن کلید درست
زمانیکه متون رمزی محاسبه می‌شود کلید مورد نظر بوسیله بررسی و مناسب با متن کدگذاری شده انتخاب می‌شود و برای ملبیدا کردن کلید بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. آن به یک مرحله مجزای 64 تایی نیاز دارد در زمان تجزیه مجموعه مورد نظر، این لازم است که کلید آن خوانده شود. خواندن آن با استفاده از کدگذاری درختی دو تایی و بررسی مولکولی واحد صورت می‌گیرد که در [Ro] توضیح داده شد. اگرچه این امر مشخص نیست که چنین نظریه‌ای در آزمایشگاه بصورت کامل موثر باشد در زیر ما دو نظریه اضافی را توضیح می‌دهیم که هر یک از آنها شامل اصلاح روشهایی می‌باشد که در بخشهای قبل توضیح داده شد.
در اولین نظریه رشته‌های حافظه 5 بیوتینیلید (biotinylate) شده‌اند در زمانیکه متون رمزدار محاسبه می‌شود که در بخشهای قبل توضیح داده شد، مجموعه های حافظه en mass را به شکل رشته‌ای واحد انتقال می‌دهند. یک روش برای انجام آن به اینصورت است:
(1) برای هر استیکر S0, S120 یک استیکر جدید صفر ایجاد می‌شود، Si `3 و `5 در mers-8 را با si تقسیم می‌کند، در mer-4 میانی از آن تمایز می‌یابد.
(2) یک میزان اضافی s`i به راه حل نهایی اضافه می‌شود و تحت شرایطی که برای آن مطلوب است صورت می‌گیرد.
(3) ligase را اضافه کنید هماکنون هر مجموعه حافظه دارای یک منطقه مجزا و یک متن رمزدار کلیدی می‌باشد که هیچ یک از رشته‌های حافظه دارای توالی استیکرها و استیکر صفر نمی‌باشند. توجه کنید که تصمیم گیری اصلی ما، ایجاد متن رمزداری می‌باشد که دارای کلید و رشته حافظه بسیار پیچیده‌ای نباشد. جائیزیتی‌ما، تعداد Ligase را کاهش می‌دهد که برای موفقیت کدگذاری در متن رمزدار و تشکیل کلیدمهم می‌باشد.
(4) رشته‌های حافظه بیوتینیلید شده را جدا کنیدو از رشته‌ةای جدید برای عملکرد استفاده کنید.
بصورت لازم، این فرایند مجموعه حافظه استیکر راتبدیل به رشته های حافظه به روش لیپتون [Li] می‌سازد و هر قسمت دارای یک بار و توالی واحد می‌باشد که یکی برای صفر و دیگری برای (1)است.
یک متن رمزدار ممکن است انتخاب شود (بوسیله بکارگیری 64 مرحله جداسازی معمول) ، DCR توقیت شود (استفاده از S`0 و تکمیل کننده بیت متن رمزدار نهایی) و خوانده شود (با توانایی DNA رشته‌ای). توجه کنید که مجموعه راه‌حلها بوسیله PRC می‌تواند اضافه شود و کپی‌های چندتایی صورت بگیرد. هر کپی، غالباً یک کتاب کد می‌باشد که شامل (کلید، متن رمزدار) می‌باشد این کتاب که بصورت تقریبی، دارای بیت اطلاعاتی می باشد که به این صورت محاسبه می‌شود.
(بیت متن رمزدار 64+ بیت کلیدی 56) × 256= 263 (که آن معادل با یک میلیون بابت CDS می‌باشد) آنطور که بوته ولیپتون اذعان کردند [B 01] چنین کتاب کدی می‌تواند بهصورت گسترده پخش شده و برای سرعت بخشی در حملات مداوم در DES مورد استفاده قرار گیرد.
برای دومین نظریه برای خواندن، بجای تبدیل به رشته‌های حافظه و روش لیپتون که بعد از محاسبه متون رمزدار صورت می‌گیرد یک مدل لیپتون – استیکر برای کدگذاری مجموعه‌های حافظه اولیه استفاده می‌شود .
1) DNA های رشته‌ای واحد را ایجاد کنید که نماینده تمام کلیدهای 256 می‌باشد و از کدگذاری لیپتون استفاده کنید. علاوه بر این آن ضامن هر رشته کلیدی می‌باشد که به همان کوتاهی PCR می‌باشد.
2) لیگیت، برای هر یک از رشته‌های کلیدی لیپتون،ر شته‌های حافظه‌ای استیکر 255 بیتی یکسان وجوددارد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 27   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

تحقیق درباره بررسی و ارزیابی بکارگیری آسفالت ‌های پلیمری

اختصاصی از حامی فایل تحقیق درباره بررسی و ارزیابی بکارگیری آسفالت ‌های پلیمری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 61 صفحه

مقدمه :

وجود صدها کیلومتر بزرگراه، آزادراه، جاده و اتوبان در کشور نشان از اهمیت توسعه ارتباطات زمینی و در عین حال لزوم توجه دولت و سازمان‌های ذی‌ربط از جمله وزارت راه و شهرداری‌ها دارد چرا که به دلیل عدم ‌توسعه همسان با تقاضای ناوگان حمل ‌و ‌نقل ریلی و هوایی مسافرت‌های درون‌شهری و برون‌شهری بسیاری از طریق راه‌های زمینی انجام می‌شود.

با توجه به اینکه استحکام و حفظ امنیت جای مسافران در احداث بزرگراه‌ها امری است که پیش از هر نکته دیگری حتی قبل از توسعه راه‌ها باید مورد توجه مسوولان ذیربط باشد، از این رو بکارگیری  موادی که علاوه ‌بر استحکام موجب ماندگاری و صرفه‌جویی هزینه در زمان طولانی می‌شود، اهمیت می‌یابد چرا که در صورت ساخت راه‌ها بدون توجه به فن‌آوری‌های به روز موجب هدر رفتن انرژی، هزینه و زمان زیادی می‌شود.

بنابراین گزارش، طبق آمارهای موجود در سال 83 در تهران حدود 311کیلومتر بزرگراه و 6567کیلومتر راه ساخته شده که به دلیل عدم‌ به‌کارگیری فن‌آوری روز نزدیک به 300میلیارد ریال هزینه صرف بازسازی این راه‌ها شده است. به طوری که در هر کیلومتر روکش آسفالت 100 تا 150میلیون تومان هزینه صرف شده است.
در کشورهای پیشرفته دنیا به منظور صرفه‌جویی هزینه در مدت زمان طولانی استحکام آسفالت، افزایش میزان امنیت از قیر اصلاح‌شده با افزودن ماده‌ای به نام SBS استفاده می‌کنند.
این گزارش حاکی است، استفاده از قیر اصلاح شده توسط SBS از حدود 15سال قبل در کشورهای پیشرفته به کار گرفته شده و موجب ارتقای کیفیت آسفالت و مقاومت آن در برابر سرما و گرما شده و در نهایت منجر به صرفه‌جویی قابل‌توجهی شده است.

به تازگی در ایران نیز وزارت راه و ترابری و شهرداری استفاده از قیر اصلاح‌شده توسط SBS را مورد توجه قرار داده‌اند.

قیر ماده نرمی است که تا حد زیادی نسبت به تغییر آسیب‌‌پذیر است و فشار به‌وجود آمده توسط حجم ترافیک و شرایط جوی باعث فرسودگی زودرس و بروز شکاف‌هایی در سطح آسفالت می‌شود.
مشاور تکنولوژی شرکت ناور لاستیک می گوید: مقاومت کم‌ قیر در برابر شکاف‌ها و سخت شدن آن به علت چسبندگی کم و دمای بالا تغییرشکل دائمی در سطح جاده به وجود آمده و این امر هزینه نگهداری آسفالت را افزایش می‌دهد.

وی با بیان اینکه آسفالت اصلاح‌شده توسط پلیمر منجر به رفع اشکالات مذکور می‌شود خاطرنشان کرد: این امر همچنین منجر به حفظ امنیت وسایل در حال حرکت می‌شود.
وی با بیان اینکه SBS دارای خواص الاستومری بالا بوده افزود: این خواص در نتیجه اتصال شبکه‌ای موجود در ساختمان مولکولی حاصل گردیده است و این امر در نهایت باعث بهره‌گیری از قیر اصلاح شده توسط پلیمر در سخت‌ترین شرایط جوی و بهبود خواص قیر می‌گردد.
به گفته وی، افزایش خواص مکانیکی مخلوط قیر با پلیمر به‌خصوص در حالت چسبندگی آن به بتون، گیرایی و چسبندگی بالا در سطح، قدرت حفظ خصوصیات و اثرات قابل‌ملاحظه در عمر قیر به کار گرفته شده، استقامت در مقابل از دست دادن شکل اولیه و دوام بیشتر آسفالت (Ageng) از دیگر خواص SBS هستند.
وی در تشریح روش تهیه قیر اصلاح شده با پلیمر گفت: ابتدا قیر را در 180درجه سانتیگراد حرارت داده و نوع پلیمر انتخاب‌شده را وزن نموده و به دستگاه میکسر قیر اضافه می‌نماییم، همچنین برای مصارف جاده‌ای نوع پلیمر EUROPRENE SOL T در محدوده بین 4 تا 6درصد وزن قیر محاسبه و اضافه می‌گردد.به گفته وی، افزایش زمان در میکسر جهت مخلوط باعث بهتر شدن پلیمر و یکنواخت بودن مخلوط و لیکن کاهش در میزان بعضی از خواص قیر اصلاح شده خواهد بود.
بنابراین گزارش، برای نخستین‌بار در کشور تکنولوژی جدید صنعت آسفالت از سوی شهرداری تهران در منطقه 5 تهران به کار گرفته شد.

این گزارش حاکی است، به کارگیری این تکنولوژی کیفیت و دوام بیشتر، افزایش ایمنی و سرعت عملیات روکش آسفالت معابر شهری را به دنبال خواهد داشت. به گفته سیدمسعود نصر آزادانی مدیرعامل سازمان مهندسی عمران شهر تهران طی سخنانی خبر استفاده از آسفالت‌های نازک 5/2سانتی‌متری پلیمری را در معابر و خیابان‌های پایتخت اعلام کرد.

مدیرعامل سازمان مهندسی و عمران شهرداری تهران گفت: استفاده از این نوع آسفالت در کشورهای توسعه‌یافته سابقه 15ساله دارد و از تمام استانداردهای روز دنیا برخوردار است. وی کیفیت مطلوب، هزینه کمتر و سرعت در اجرا را از مزایای این نوع آسفالت دانست و ادامه داد: در یک نوبت کاری امکان آسفالت 15هزار متر مربع‌ باند بزرگراهی فراهم است، ضمن اینکه ایمنی و تردد روان بدون ترک‌خوردگی معابر و چاله و فراز و نشیب برای شهروندان در معابر شهری فراهم خواهد شد.

تعاریف اساسی روسازی و راهسازی

 آبرو هر سازه‌ای، غیر از پل، که برای تخلیه آب از زیر راه ساخته می‌شود.

آسفالت حفاظتی

پخش قیر در راههای خاکی شنی، آسفالتی و بتنی و بلافاصله پخش سنگدانه بر روی آن، یا قیرپاشی بدون سنگدانه، و یا پخش آسفالت اسلاری سیل، و یا آسفالت متخلخل، آسفالت حفاظتی نامیده می‌شود.

آسفالت سرد

آسفالت سرد از اختلاط مصالح سنگی یا قیرهای محلول، یا قیرآبه‌ها و یا قطران در دمای محیط تهیه و در همین دما پخش و متراکم می‌شود.

آسفالت متخلخل

آسفالت متخلخل از اختلاط قیر با سنگدانه‌های شکسته دارای دانه‌بندی باز، در کارخانه آسفالت تهیه می‌شود.

اساس
قشری از مصالح سنگی با مشخصات فنی و به ضخامت معین که بر روی بستر آماده شده راه و یا لایه زیراساس، به منظور تحمل بارهای وارده از لایه‌های بالاتر روسازی قرار گیرد، قشر اساس نامیده می‌شود.

 اساس شنی

عبارت است از مصالح شکسته شنی با مشخصات فنی معین که به ابعاد هندسی مورد نظر بر روی قشر زیراساس و یا بستر روسازی قرارگیرد.

اساس قیری

 مخلوطی از مصالح سنگی و قیر با مشخصات فنی و به ضخامت معین که بر روی بستر آماده شده راه و یا لایه زیراساس، به منظور تحمل بارهای وارده از لایه‌های بالاتر روسازی قرار گیرد، قشر اساس قیری نامیده می‌شود.

اساس ماکادامی

 مخلوطی از سنگ کوهی و یا سنگهای رودخانه‌ای شکسته به اندازه‌های مشخص و پخش آن بر روی قشر آماده شده سطح راه برابر ابعاد، اندازه‌ها و ضخامتهای مشخص شده در نقشه‌ها.

اندود سطحی (تک‌کت)

پخش یک لایه بسیار نازک قیر محلول یا قیرآبه روی سطح آسفالتی یا بتنی به منظور آغشته نمودن سطوح مزبور و ایجاد چسبندگی با قشر آسفالتی که متعاقباً روی آن پخش می‌شود، اندود سطحی یا تک‌کت نامیده می‌شود.

 اندود نفوذی (پریم‌کت)

پخش یک لایه قیر محلول با کندروانی (ویسکوزیته) کم یا متوسط در سطح شنی راه (بستر روسازی راه یا زیراساس و یا اساس)، اندود نفوذی یا پریم‌کت نامیده می‌شود

ادامه...

بهسازی عملکرد دستگاه پوست کن غلتک لاستیکی شلتوک با بکارگیری سامانه تنظیم خودکار

اختصاصی از حامی فایل بهسازی عملکرد دستگاه پوست کن غلتک لاستیکی شلتوک با بکارگیری سامانه تنظیم خودکار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود مقاله نهمین کنگره مهندسی بیوسیستم و مکانیزاسیون اردیبهشت 94 تهران، کرج

اختصاصی از حامی فایل مروری بر الگوریتم های شخصی سازی موتور جستجو با بکارگیری علایق کاربران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مروری بر الگوریتم های شخصی سازی موتور جستجو با بکارگیری علایق کاربران

تعداد صفحات: 6صفحه
نویسند‌گان:

[ شکوفه بستان ] - کارشناسی ارشد گروه کامپیوتر، دانشگاه علوم و تحقیقات یزد، یزد

[ محمد قاسم زاده ] - استادیار، گروه کامپیوتر، دانشگاه یزد، یزد

 خلاصه مقاله:

موتورهای جستجو از روشهای مختلفی به منظور بازیابی اطلاعات استفاده می کنند که اغلب مبتنی بر محتوا و یا پیوند هستند. اما به منظور بهبودنتایج جستجو در سالیان اخیر، توجه بیشتری به کاربر و استفاده از رفتار و علایق او در برخورد با نتایج جستجو صورت گرفته است. در این مقاله درابتدا به بیان مفهوم بازیابی اطلاعات و روشهای موجود در آن پرداخته میشود. سپس مطالعات جدید در زمینه بهبود الگوریتمهای موجود در موتورهای جستجو با به کارگیری علایق کاربر و نحوه شخصی سازی این الگوریتم ها مورد بررسی قرار می گیرد. این پژوهش بیانگر نحوه استفاده از علایق کاربران در امر جستجو و بهبود نتایج جستجوست. در واقع هدف از این کار بدست آوردن نتایج مرتبط تر با پرس وجوی کاربر و حداکثر رضایت مندی کاربران است که بنابر مطالعات بدست آمده از اهمیت فراوانی برخوردار است.

 

کلمات کلیدی:

بازیابی اطلاعات، پرس وجو، رفتار کاربر، موتور جستجو.

دانلودمقاله بررسی میزان بکارگیری روش های تربیت دینی نوجوانان

اختصاصی از حامی فایل دانلودمقاله بررسی میزان بکارگیری روش های تربیت دینی نوجوانان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بررسی میزان بکارگیری روش های تربیت دینی نوجوانان از منظر نهج البلاغه در کتب دینی مقطع راهنمایی
چکیده تحقیق :
خداوند متعال در طول تاریخ پیامبران زیادی را برای ارائه دین و تقویت دین داری انسان ها به منظور جلوگیری از انحراف بشر ارسال نموده است از طرف دیگر پیامبران آسمانی نیز دعوت مردم به سوی خدا را در راس اهداف و برنامه های خود قرار داده اند مهمترین گام برای رسیدن به این اهداف تربیت افراد بشر به سمت اخلاق و دین است . حتی در قرن بیست ویکم به بعد نیز علی رغم پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی میل به پرسش در وجود انسان ها شعله می کشد و قیام ها و جنگهای زیادی بر سر مساله دین و مذهب به وقوع پیوسته و یا در حال وقوع است . برای قرارگرفتن گرایش فطری انسانها به سمت خدا و دین « شیوه آموزش و تربیت دینی توسط والدین و نظام آموزشی مهمترین و موثرترین راه برای نیل به این مقصود است . »
در نظام آموزشی برای تربیت دینی عوامل بسیاری دخیل هستند مانند رفتار و منش معلم ، شیوه تدریس ، محتوای تدریس .... و ما در بین این عوامل کتب دینی مقطع راهنمایی را انتخاب نمودیم تا ببینیم چه میزان از شیوه های تربیتی امام علی(ع) برای تربیت دینی نوجوان در آن استفاده شده است .
در این راستا فصل اول شامل بیان مسئله ، اهمیت و ضرورت موضوع ، بیان اهداف ، سوالات پژوهش و تعریف واژه ها می باشد و فصل دوم به دو بخش تقسیم می شود که بخش اول شامل موضوع تربیت ، هدفهای تربیت در اسلام ، ارزش و اهمیت تربیت ، اصول و مبانی و روشهای تربیت ، دین ، فلسفه و ضرورت دین ، اهمیت تربیت دینی ، زمان تربیت دینی ، طریق آموزش دینی ، اصولی درتربیت دینی ، آسیب شناسی دینی و بخش دوم به معرفی نهج البلاغه و ضرورت تربیت از دید نهج البلاغه ، عوامل موثر در تربیت ، اصول و مبانی روشهای تربیتی از دید نهج البلاغه می باشد و سپس یک نمونه عملی یعنی قسمتـی از نـامـه 31 نهج البلاغه و در انتهای این بخش به پیشینه نظری تحقیق اشاراتی داشته است .
در فصل سوم به روش اجرای پژوهش نگاهی داشته که از روش مطالعاتی و توصیفی استفاده گردیده است.
و در فصل چهارم نیز به بیان اهداف ، محتوا و روشهای تربیتی کتب دینی پرداخته شده و میزان بکارگیری روشهای تربیتی نوجوانان درکتب دینی را بررسی و در انتهای فصل نمودارهای توصیفی از مطالب جمع آوری شده را ارائه و به سوال های پژوهش پاسخ داده شد است .
و در فصل پنجم بعد از ذکر بیان مسئله ، روش یافته ها به صورت خلاصه بیان شده است که حاصل آن این است که از بین 9 روش تربیتی استخراج شده از نهج البلاغـه 6 روش درکتب دینی می باشد (روش الگویی، محبت ، تذکر ، موعظه ، عبرت ، تشویق و تنبیه ) و 3 روش که روش عملی تر می باشد یافت نشد ( روش توبه ، ابتلا و امتحان، مراقبت و محاسبه ) و در پایان این فصل به پیشنهادها و محدودیتهای تحقیق اشاره شده است .

مقـدمه :
تـوجـه بـه دیـن ودیـنداری همواره به عنوان یکی ازمسائل مهم مطرح بوده و می باشد و به عبارت بهتر می توان گفت که همراه با هبوط حضرت آدم ابولبشر (ع) ، به کره خاکی دین و دینداری نیز آغاز شد و همواره در طول حیات بشر در زندگی انسان ها حضور داشته است و آنچنان این موضوع از اهمیت برخوردار بوده که خداوند متعال پیامبران زیادی را برای ارائه دین و تقویت دینداری انسان ها همچنین جلوگیری از انحراف بشر به طرف دین باطل ارسال نموده است و این خود بیانگر اهمیت این موضوع مهم می باشد .
از طرف دیگر باید توجه داشت که هرچیزی که در طول حیات بشر استمرار داشته باشد نشان دهنده نیاز فطری آدمی به آن است در اهمیت دین و دینداری باید افزود که در طول تاریخ قیامها و جنگ های زیادی بر سر مسئله دین و دینداری به وقوع پیوسته و بسیاری از انسان ها جان خود را نیز در راه دین و بـرای بـاورهای مـذهـبی خود فدا نموده اند که قیام عاشورا و شهادت حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام و 72 نفر از یاران فداکارش به عنوان مهمترین نمونه ی این قیام ها می باشد .
امام حسین علیه السلام مهمترین هدف خود را از این قیام حفظ دین جد خود حضرت محمد (ص) اعلام داشته و این قیام آن چنان اهمیت دارد که به عنوان الگو و سرمشق برای سایر قیام ها می باشد .
در عصر کنونی نیز مهمترین علت افزایش نابهنجاری های اجتماعی فاصله گرفتن بشر از دین می باشد و صاحب نظران و اندیشمندان تنها راه خروج از بن بسـت هـای فـرهنـگی و اخلاقی را احیا و بازگشت مجدد بشر به سوی د ین می دانند .
از طرف دیگر آموزش دینی کودکان، نوجوانان و جوانان نیز همواره به عنوان یکی از دغدغه ها و مسائل مهم بعضی از خانواده ها ، نظام آموزشی و جامعه اسلامی بوده و می باشد .
موضوع و مسئله تربیت دینی و راههای بهبود نگرش نسل جوان نسبت به معانی و مفاهیم دستورات دینی آن چنان دارای اهمیت است که به عنوان یکی از مهمترین اهداف نظام تعلیم و تربیت اسلامی می باشد . اما متاسفانه تاکنون یک عزم و اراده ی جدی برای دستیابی به میزان تحقق این هدف مهم وجود نداشته و همچنین آسیب شناسی دقیقی از روشهای به کارگرفته شده توسط والدین و نظام آموزشی انجام نپذیرفته است .
حال با توجه به ضعفهای موجود در تربیت دینی نوجوانان در مدارس بر آن شدیم تا با تکیه بر نهج البلاغه و استفاده از روشهای تربیتی و الگوهای رفتاری آن یگانه ، بشریت باب علم نبی ، پدر بزرگوار امامان معصوم علیه السلام به بررسی کتب دینی مقطع راهنمایی پرداخته و ببینیم تا چه میزان از شیوه های تربیت دینی امام علی (ع) در کتب دینی استفاده شده است .

بیان مسئله
با توجه به مشکلات و انحرافات اخلاقی و دینی نوجوانان در دهه اخیر بکارگیری روش و الگوهای دینی درست و کامل برای رفع مشکلات وبرطرف نمودن موانع و هدایت صحیح آنان امری ضروری می باشد از جمله این شیو ه ها و الگوی صحیح راه یافت در مسیر شناخت شیو ه های تربیتی امام علی (ع) به عنوا ن یک انسان کامل و یک الگوی تمام نمای انسانیت می باشد و معرفی این بزرگوار و بیان و گفتار و شیو های تربیتی ایشان در مسیر تربیتی دینی نوجوانان که می تواند راه گشایی بزرگ و هدایت گر در امر تعلیم و تربیت صحیح و کامل دانست .
دراین تحقیق سعی محقق بر آن است که موارد ذیل را مورد بررسی قرار دهد :
1- اهمیت و ضرورت تربیت دینی و مذهبی نوجوانان در عصر حاضر
2- دیدگاه امام علی (ع) در تربیت نوجوانان
3- دیدگاه امام علی (ع) در بحث تربیت ( مبانی ، اصول ، روشها )
4- میزان بکارگیری این روش در کتب دینی مقطع راهنمایی
سوال 4 در حقیقت مسئله اصلی تحقیق و پژوهش ما می باشد که درکتب دینی مقطع راهنمایی چه میزان از روشهای امام علی (ع) استفاده گردیده است .

اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش
چنانچه اهداف مشترک همه انبیاء الهی ، مورد بررسی و دقت نظر قرار گیرد مشخص می شود که موضوع تربیت دینی و اخلاقی از عالی ترین اهداف و وجه مشترک تعالیم همه فرستادگان الهی بوده است و این مهم همواره در کتب آسمانی مورد تاکید قرار گرفت و تکرار کلمه تقوا در قرآن کریم به عنوان کامل ترین کتاب آسمانی ادعای فوق را تایید می کند .
از سوی دیگر تربیت دینی و اخلاقی و همچنین تربیت اجتماعی کودکان و نوجوانان و جوانان از مهمترین اهداف و آرمان های خانواده ها و همچنین از مهمترین اولویت های نظام تعلیم و تربیت است . اما باید توجه داشت که تربیت اجتماعی خود تحت الشعاع تربیت دینی و اخلاقی نسل جوان می باشد زیرا فردی که دارای تربیت دینی و اخلاقی باشد مسلما ٌ نسبت به ارزشها و هنجارهای اجتماعی نیز پایبند ی لازم را خواهد داشت و در آن هنگام می توان به کاهش نابسامانی ها و ناهنجاری های اجتماعی نیز امید بست از این رو هرگونه تحقیق و تلاش در جهت تربیت دینی و اخلاقی نسل نو به طورمستقیم بر تربیت اجتماعی آنان نیز تاثیر گذار خواهد بود .
از زاویه دیگر باید گفت یکی از مسائل مهم فرهنگی در سالهای اخیرمسئله هجوم فرهنگی بیگانگان در جهت تضعیف باورها و ارزشهای دینی و مذهبی نسل جوان می باشد و در هجوم فرهنگی باید نگاه کرد که نوک پیکان مهاجم به طرف کیست ؟
بطور مسلم باورها و ارزشهای دینی نسل جوان یکی از مهمترین اهداف مهاجمین می باشد و موثرترین راهکارها تقویت باورها و ارزشهای دینی نسل جوان می باشد باید یاد آور شد که اهمیت و نقش نسل جوان در فردای این مرز و بوم بر کسی پوشیده نیست و به عبارت بهتر اداره فردای کشور به دست نسل جوان امروز سپرده خواهد شد .
تاسف بار اینکه هم والدین و هم نظام آموزشی و سایر نهادهای اجتماعی موثر از یک سو فرصت طلایی در سنین تاثیر گذاری بر تربیت دینی و اخلاقی نسل نو را از دست داده و از سوی دیگر از بکارگیری از پتانسیل و استعداد کودکان ، نوجوانان و جوانان در جهت جستجوگری و دریافت مفاهیم و ارزشهای دینی ناتوانند .
شکل گیری هویت دینی و تقویت باورهای مذهبی نسل جوان موجب می شودکه در هجوم فرهنگی زود فرهیخته فرهنگ بیگانه نشوند و در برابر آن مقاومت وایستادگی کنند . از این رو موثرترین راه تضمینی برای جلوگیری از سلطه سیاسی بیگانگان در آینده این مرزو بوم نیز تقویت باورهای دینی و مذهبی نسل جوان می باشد البته همانطور که قبلاٌ اشاره شده که چه مسوولیت تربیت دینی و اخلاقی نسل جوان تنها بر عهده نظام آموزشی نیست و نهاد خانواده و جامعه نیز بزرگترین مسوولیت را نسبت به این مهم دارند اما نظام تعلیم و تربیت به لحاظ این که به طور رسمی مسوولیت تربیت و هدایت نسل نو را بر عهده دارد چنانچه از این فرصت های استثنایی و تا زمانی که کودکان و نوجوانان در اختیار و در دایره نظام تعلیم و تربیت قرار دارند نتواند بهره لازم را ببرد به طور قطع در ایفای رسالت مهم خود کوتاهی نموه است زیرا با افزایش سن و سال کودکان و نوجوانان و هم مقاومت شان در برابر تعلیم و تربیت پذیری افزایش خواهد یافت وهم با خروج افراد از دایره نظام تعلیم و تربیت فرصت طلائی برای هدایت و تربیت دینی و مذهبی نسل جوان را از دست خواهد داد.

اهداف پژوهش
اهداف کلی :
1- « بررسی میزان بکارگیری روشهای تربیت دینی نوجوانان از منظر نهج البلاغه در کتب دینی مقطع راهنمایی »
2- ارائه پیشنهاد ها بر اساس یافته های پژوهش به برنامه ریزان و دست اندرکاران نظام تعلیم و تربیت به منظور عمق بخشیدن به شناخت دینی دانش آموزان و افزایش روحیه دینداری و تعهد و التزام عملی آنان نسبت به اسلام و انقلاب به عنوان هدف غائی این تحقیق . چرا که رعایت و الزام آن ما را در رسیدن به جامعه ای ایده آل و امت نمونه اسلامی کمکی شایان می نماید و هدف دیگر از انجام این تحقیق مشخص کردن امکانات و امتیازات بی شمار سیـره تربیتی امام علی (ع) در نهج البلاغه است و بررسی این مساله که چگونه می تواند در تحقق نظام مطلوب و مورد نیاز جامعه اسلامی موثر واقع گردد .
اهداف جزئی :
1- بررسی دیدگاه امام علی (ع) در تربیت دینی نوجوانان
2- بررسی دیدگاه امام علی (ع) نسبت به ابعاد تربیت دینی نوجوانان
3- بررسی دیدگاههای امام علی (ع) در مورد روشهای ترتیب دینی نوجوانان
4- بررسی دیدگاههای امام علی(ع) در مورد عوامل موثر در تربیت دینی نوجوانان
5- بررسی میزان بکارگیری روشهای ترتیبی امام علی (ع)درکتب دینی مقطع راهنمایی .

سوالات پژوهش
1 - تربیت دینی درسن نوجوانی از دیدگاه نهج البلاغه چه جایگاهی دارد ؟
2- ابعاد تربیت دینی از دید نهج البلاغه چگونه است ؟
3- روشهای تربیت دینی در نهج البلاغه چگونه است ؟
4- عوامل موثر در تربیت نوجوان از دیدگاه نهج البلاغه چیست ؟
5- میزان استفاده روشهای تربیت دینی نهج البلاغه در کتب دینی چگونه است ؟

تعاریف نظری
دین :
مجموعه ی تعالیم و دستورات نشات گرفته از خداست که از طریق وحی به پیامبران ابلاغ شده تا بگوش مردم برساند و آنها را به رعایت و عمل تشویق کند .
مذهب : مذهب شامل مجموعه ای از باورهاست و این باورها خود توسط کلمات بیان می شود ، یعنی به صورت اندیشه ای در می آیند که کم و بیش شکل دستگاه فکری به خود گرفته و فقط با اعمال که مظاهر باورها و شیوه های تجدید نظر هستند زنده می ماند و مشخص می گردد .
تربیت :
تربیت در لغت به معنی نشو و نما دادن ، زیاد کردن و برکشیدن و مرغوب یا قیمتی ساختن است . در معنی اخیر تربیت از حدافراط و تفریط بیرون آوردن و به حد اعتدال سوق دادن می باشد .
تربیت پرورش دادن استعدادهاست. استعدادهایی که بالقوه در یک جاندار وجود دارد و به وسیله تربیت باید آن ها را به فعلیت در آورده و رشد داد و از همین جا معلوم می شود که تربیت باید تابع فطرت مـوجـود بـاشـد و نمـی شـود مـوجـود را بـرخلاف فطرت آن رشد داد . این نوع تربیت را در خصوص انسان از طریق علم اخلاق انجام می دهد در واقع تربیت انسانی یعنی رشد اخلاقی انسان بر مبنای نظارت او .

تربیت :
تربیت دینی مجموعه دگرگونی هایی است که در عقیده فرد به منظور ایجاد نوعی خاص از عمل و رفتارکه متکی به ضوابط مذهب باشدانجام می شود. به عبارت دیگر در سایه ی دگرگونی هایی که در فکر و عقیده افراد ایجاد می گردد ، اخلاق ، عادات آداب و رفتار ، روابط فردی و اجتماعی شخص به صورت مذهبی وشرعی شکل می گیرند و مذهب به عنوان عامل مسلط بر زندگی و جنبه های آن خود نمایی می کند .
درتعریف دیگراز تربیت دینی از دکتر خسرو باقری می خوانیم .
تربیت دینی در مفهوم اصیل آن به این معناست که تدین ، در ارتباطی از نوع تربیت در خرد شکل بگیرد به عبارت دیگر اعتقادات دینی ، تجربه درونی ، در ارتباط با خدا ، التزام درونی نسبت به سخن خدا و عمل به مقتضای آن ، باید بستر تبیین عرضه معیارها ، تحرک درونی و نقادی جریان یابد . تربیت دینی باید با همین ویژگیهای اصیل خود در قرن بیست و یکم و چالشهای آن جلوگر شود ، پیراستن تربیت دینی از تلاشهای شبه تربیتی یا بد فهمی های ما از دین امکان توفیق تربیت دینی را در برابر چالشهای این قرن فراهم می کند .
کتب دینی :
منظور کتابهای فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی سه مقطع راهنمایی می باشد . در حقیقت عبارت است از محتوای تحت عنوان کتاب فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی دوره راهنمایی تحصیلی که از سوی دفتر برنامه ریزی تالیف کتب درسی تهیه و توسط شرکت چاپ ایران در اختیاردانش آموزان دوره راهنمایی به تفکیک پایه قرار می گیرد .

نوجوان و جوان :
مراحل سنی مختلف در حیات انسانها میزان رشد و فعالیتهای جسمی و فکری در هر مرحله مورد توافق و قبول همه محققین چون روانشناسان ، جامعه شناسان و... نیست و دارای تفاوتهایی می باشد . برای این تحقیق تقسیمات سنی را به صورت زیر در نظر گرفته ایم .

کودکی از آغاز تا پایان 12 سالگی

ازپایان12سالگی تا 16 سالگی نوجوانی پسران
نوجوانی
از پایان 10 سالگی تا 14 سالگی نوجوان دختران

سن 16 تا 18 دوران بلوغ پسران
بلوغ
سن 14 تا 16 دوران بلوغ دختران

جوانی سن 18 تا 25 دوران جوانی پسران و دختران
میان سالگی سن 25 تا 40 دوران میان سالی برای زن و مرد
بزرگسالی سن 40 تا 60 سالگی
پیری سن 60 به بعد دوران پیری و کهولت
دوران نوجوانی و جوانی هرکدام نسبت به دوران قبل خود مرحله ی مستقلی از حیات محسوب می شوند دوره ای که به علت وجود تمایلات مختلف و متضاد عده ای از محققین هنوز آن را دوران مبهم زندگی می شمارند .
دوران نوجوانی و بخصوص مرحله بلوغ را ولادتی تازه ذکر می کنند از آن بابت ویژگیهای آن بگونه ای است که گوئی رابطه ی بین این فرد با دنیای سابقش وجود ندارد . در تعبیر پیامبر گرامی مان " شبه من الجنون" آمده و امام امیرالمومنین (ع) آن را "سکر الشباب" یا مستی جوانی تعبیر کرده است

تعاریف عملیاتی
دین : دین مجموعه عقاید ، اخلاق و قوانین و مقرراتی است که برای اداره فرد و جامعه انسانی و پرورش انسانها از طریق وحی و عقل در ا ختیار آنان قرار دارد .
تربیت : در این تحقیق منظور از تربیت فعالیتهای آموزش و پرورش به منظور آماده سازی و رشد و بالندگی انسان برای ارتقاء سطح آگاهی های و بینش مناسب نسبت به خود جامعه ، هستی و مبدأ آفرینش می باشد .
تربیت دینی : منظور از تربیت دینی دین فرد در چهارچوبی پرورش یافته باشد و رشد یافته باشد که خود را مقید به رعایت عقاید، اخلاقیات و احکام و مقررات مربوط به دین بداند .
کتب دینی : منظور کتب دینی سه مقطع راهنمایی می باشد .
نوجوان : منظور گروه سنی راهنمایی و ابتدای دبیرستان می باشد .

روش تحقیق
این تحقیق از نوع تحقیق نظری می باشد و روش بکارگرفته شده در این تحقیق نظری به صورت توصیفی – تحلیلی می باشد که برپایه مطالعات کتابخانه ای و روش فیش برداری استوار است .
سعی و تلاش محقق براین است که با استفاده از نهج البلاغه و کتب تفاسیری مربوط به آن و کتب تالیف شده پیرامون تربیت از دیدگاه امام علی (ع) ، روشهای تربیتی از منظر امام علی (ع) را یافته استخراج نموده و به بررسی آنها در کتب دینی پرداخته شود .

مقدمه :
بحث تربیت انسان تاریخی به درازای خلقت بشر دارد . هم زمان با آفرینش حضرت آدم (ع) تربیت او توسط خداوند متعال آغاز گردید وحکمت را پروردگارجهانیان به وی آموزش داد و طریق هدایت و سعادت را خداوند به آدم (ع) نشان داد . بعد از او نیز پیام آوران الهی آمده اند تا انسانها را تربیت کنند .
در هیچ زمانی انسان بدون مربی نبوده زیرا انسان موجودی است که همه جهاتی که در عالم است در او نیز وجود دارد منتها به طور قوه است و در حد استعداد می باشدولی برای اینکه این استعدادها فعالیت پیدا کنند باید مربی باشد تا زمینه های چنین تحولی را فراهم کند و انسان را از مرتبه اسفل به اعلا بکشاند واز ظلمات حیوانیت به نور انسانیت برساند .
تربیت در سنت پیام آوران الهی خروج از ظلمات به سوی نور است و کتاب انبیاء ، کتاب تربیت انسان است . بنابراین تربیت انسان همزاد با پیدایش انسان است و اگرانسان تربیت صحیح شود منشاء همه چیز است و اگر آدم نشود منشاء همه ظلمات خواهد شد .
مسئله تربیت در همه اعصار و مکانها مطرح بوده و اعمال می شده است . تمامی جوامع تربیت رسمی و یا غیر رسمی داشته اند و افراد را با توجه به نیازها و اهداف اجتماعی پرورش می داده اند در دنیای امروزی جایگاه تربیت نسبت به گذشته بیشتر مورد توجه قرار گرفته و امکانات ، منابع ، نیرو وفرصتهای بسیاری به این امر اختصاص می دهند .
بشر به علت بلوغ فکری به اهمیت وضرورت دوچندان تربیت پی برده و هر ملتی که آگاهانه در این مسیر قدم برداشته از ثمرات بی شمار آن منتفع گردیده و در زمینه های مختلف بر سایر ملل پیشی گرفته است . اما همان طوری که تربیت انسان از بهترین وخطیر ترین امور بشری می باشد احتمال آسیب زایی و انحراف آن از مسیر صحیح نیز زیاد است .
با توجه به حساسیت موضوع تربیت انسان ضروری است که این موضوع از جایگاه و مقام انسانهای بزرگ نیز دیده شود و مورد بررسی قرار گیرد و با روشها و سنتهای آن بزرگان نیز آشنا و برای تربیت نسل جدید آنها را بکار بست .
به این منظور این بخش تحقیق اشاراتی دارد به شیوه و روشهای تربیتی امام علی (ع) .

موضوع تربیت :
موضوع و محور تربیت انسان است و با توجه به زمینه های رشد و استعدادهای درونی بشر، تعلیم و تربیت جایگاه خود را پیدا می کند. به عبارت دیگر چگونگی تربیت یافتن انسان و شکوفایی استعدادهای درونی او وظیفه تعلیم وتربیت است .
در این راستا شناخت ماهیت و چیستی انسان و ارائه تعریف دقیق از ساختار وجودی و استعدادهای درونی وی می تواند نقش تعیین کننده ای در رابطه با تعلیم و تربیت و تحقق اصول و اهداف آن باشد .
ارزش و اهمیت تربیت :
«والله اخرجکم من بطون امهاتکم لاتعلمون شیئاوجعل لکم السمع والابصاروالافئده لعلکم تشکرون .
در اهمیت و ارزش تربیت همین بس که قرآن کریم محور دعوت پیامبران را عموما و پیامبر عظیم الشان اسلام را خصوصا تربیت فضائل اخلاقی قرار داده است و این از موضوعاتی است که جامعه بشری از همـان روزگـار نخستین حیـات بـه آن نیـاز داشته و روز به روز با توسعه زندگی اجتماعی و علمی و سیاسی این نیاز بیشتر شده است . چنانکه هم اکنون در بیشتر جوامع بشری مشاهده می کنیم به همان نسبت که علوم طبیعی و مادی رونق پیدا کرده و زندگی بجانب ماشینی و صنعتی و توسعه یافته است . خود انسان از اصول و مبانی تربیت و از فضائل انسانی دور مانده است علت امر آن است که علم را از ایمان و تقوا جدا نمودند و تعلیم را از تربیت و تزکیه بی نیاز دانستند .
انسان به کمک تعلیم و تربیت می تواند استعدادهای درونی خود را بشناسد و گوهر وجودی خویش را بپروراند و آن را تا سر منزل مقصود برساند در واقع تا وقتی انسان نداند که چیست و گنجایش و ظرفیت او چقدر است و چه استعدادهایی دارد به دنبال شکوفا ساختن این استعدادها نخواهد رفت . خلاصه اینکه تنها تربیت صحیح قادر است گوهر گرانبهای وجود آدمی را شکوفا کند و آن را در مسیر سعادت و کمال رهنمون شود . دین مبین اسلام بخصوص مکتب اهل بیت (ع) تعلیم وتربیت را تنها در راه حیات انسان ورسیدن به کمال شمرده وبا ندای (هل یستوی الذین یعلمون والذین لایعلمون) (آیا آنان که می دانند با آنان که نمی دانند مساوی اند . )
قرآن شناخت را محور تربیتی انسان قرار داده وتعلیم و تربیت را زیر بنای بعثت انبیا دانسته است .
آیات و روایات فراوانی در زمینه اهمیت تعلیم و تربیت آمده است که دراینجا به همین اندازه بسنده میکنیم، در یک کلام می توان گفت که تربیت استفاده ازتمام استعدادهای انسانی است .
جایگاه تعلیم و تربیت :
علوم مختلفی اخلاق انسان را موضوع بررسی خود قرار داده اند که برخی از آن ها زیر مجموعه علوم اسلامی هستند . هر کدام از این دانش ها از جهتی خاص به مسائل تربیتی می پردازد مانند علم اخلاق ، اخلاق توصیفی، فلسفه اخلاق و تعلیم وتربیت. در علم اخلاق ، شیوه آراسته شدن به صفات نیکو و پسندیده و زدودن صفات زشت و ناپسند مورد بحث قرار می گیرد و در دانش تعلیم و تربیت از اصول و روش های تربیتی وچگونگی تربیت صحیح براساس ویژگیهای روحی انسان گفته می شود .

هدفهای تربیت در اسلام :
از تامل در معانی لغوی واژه های نظیر هدف و غایت بر می آید که جملگی در بردارنده مفهوم ( نهایت و سرانجام کار ) است با این تفاوت که گاهی نهایت امری است عینی و خارجی و گاهی ذهنی یا وجدانی در اسلام هدف نهایی و غایی رسیدن انسان به قرب الهی می باشد . در اصطلاح قرآن انسانی کامل است که قرب الهی یابدپس هدف زندگی از دید قرآن، عبودیت و در نهایت قرب الی الله است .
اهداف در اسلام به دو دسته تقسیم می شود : 1- هدف غایی 2- هدف کلی
الف ) هدف غایی تربیت در اسلام :
هدف غایی تربیت در هر مکتبی ، کمال مطلوب آدمی است و باید تمام فعالیت های او متاثر از آن باشد ، ویژگی های هدف غایی از نظر اسلام که در کل به آن ماهیت خاصی بخشیده است عبارتند از :
1- هم سازی با فطرت: هدف های غایی درمنظر دینی با ساختار وجودی و ماهیت انسان تناسب دارد .
2- جامعیت : در برگیرنده تمام ارزشهای انسانی
3- برانگیزندگی : ایجاد شوق و رغبت
4- عدم محدودیت : که می تواند عامل مهمی برای کسب درجات عالی تر باشد .
5- وحدت هدف غایی : در حقیقت جامع همه ارزشها و کمالات انسانی و در برگیرنده رشد و تعالی تمام مراحل حیات او است .
6- دست یابی به قرب الهی :هدف غایی که حقیقتی بی نهای و جامع تمام ارزشهاست از دید اسلام ، همانا خداوند تعالی است . اوست که بی نهایت و کامل است و می تواند محور تمام افعال انسان قرارگیرد.این هدف حقیقتی است که تمام کمالات به او برمی گردد.
نزدیکی به خدا، علم به خدا، ایمان به خدا و غیره همه ناظر بر یک حقیقت است و آن خداست . از این رو شایسته است که خود خدا که حقیقت ازلی است محور قرار گیرند.
ب ) اهداف کلی تربیت در اسلام :
منظور از اهداف کلی یا واسطه ای یک سوی غایتهای کلی است که برای تبدیل شدن به رفتارهای جزئی باید مشخص تر شوند. این اهداف نسبت به هدف نهایی وسعت و محدوده کمتری دارد. وحد واسط بین هدف نهایی واهداف رفتاری و جزیی اند، هدف های واسطه ای مسیرحرکت انسان را تا حدی مشخص تر،روشن تر می کنند و مجموعه ای راتشکیل می دهند که از به هم پیوستن آنها پیکره هدف نهایی ساخته می شود . از این رو می توان این اهداف را در سه مقوله مورد بررسی قرار داد .
1- اهداف تربیتی اسلام در خصوص ارتباط انسان با خدا (معرفت خدا، ایمان ،تقوا، عبادت ، شکرگزاری)
2- اهداف تربیتی اسلام در خصوص ارتباط انسان با خود( ابعاد مختص انسان و ابعاد مشترک بین انسان و حیوان )
3- اهداف تربیتی اسلام در خصوص ارتباط انسان با دیگران (ارتباط اجتماعی ، ارتباطات اقتصادی ، ارتباطات سیاسی ، ارتباطات فرهنگی )
4- اهداف تربیتی اسلام درارتباط انسان باطبیعت(شناخت طبیعت وبهره برداری صحیح ازطبیعت)

اصول ، مبانی و روشهای تربیت :
اصول تعلیم و تربیت :
واژه اصل در لغت به معنای بیخ ، بنیاد ، پایه و بن هر چیزی است .
در علوم تربیتی معانی گوناگونی برای اصول بیان شده است .
مفاهیم ، نظریه ها و قواعد نسبتا ٌ کمی که در بیشتر موارد صادق است و باید راهنمای مربیان در کلیه اعمال تربیتی باشد . و یا قاعده عامه ای که می توان آن را به منزله دستورالعملی کلی در نظر گرفت و از آن به عنوان راهنمای عمل استفاده کرد .
حاوی «باید » بر این اساس ، هنگامی که از اصول تعلیم و تربیت سخن می گوییم بایدخود را محدود به بیان قواعد می کنیم که به منزله راهنمای عمل ، تدابیر تعلیمی و تربیتی ما را هدایت می کنند .
دکتر مهدیان مقصود از اصول را این گونه بیان می دارند. اصول تربیت چهارچوب ها ،قضاوت ها وقواعدی هستند که تمام کوشش های معلم را در جریا تربیت روشن می سازند به طوریکه می توانند منشاء و مصدر رفتار معلم و دانش آموز باشند . در یک عبارت مشخص تر اصول تربیت ، معیارها وضوابطی هستند که بایدها و نبایدهای تربیت را بیان می کنند .
ایشان ویژگی های اصول تربیتی را اینگونه بیان می دارند:
1- اصول کشف کردنی و تعینی هستند نه وضع کردنی و تعیینی. یعنی نمی توان با تکیه بر ذهن خود و یا مشارکت با دیگران چیزی را اصل نهاد و آن را ملاک رفتار تربیتی شمارد. زیرا اصل مقوله ای عینی و غیر اعتباری و فرا ذهنی است که از این نظر کمیت اصول نامحدود بوده و بنا به مقتضیات زمانی و مکانی قابل افزایش است .
2- اصول تغییر پذیرند یعنی اینکه مطلق، حتمی و کافی نیستند و لذا همواره اصول تربیت در معرض ارزیابی قرار گرفته و صحت و درستی آنها را برای کاربرد موثر به بوته آزمایش
می گذارند.
3- علی الاصول انتظار می رود اصل قابل تعمیم باشد . اما در عالم واقع گاه کاربرد اصل قابل تعمیم نمی باشد. بنابراین گفته می شود مطلوب وقاعده آن است که اصل بر زمان و مکان باشد نه در مکان وزمان .
4- هر اصلی متناظر با هدفی است و از منبعی ( مبنایی نشات می گیرد و بر کیفیتی از انجام دادن کار (روش) تاثیر می گذارد . یعنی به وسیله اصول روش های درخور بر رسیدن به هدف ها انتخاب خواهد شد . با توجه به توضیحات گذشته مبانی تربیت برخاسته از نیازهای انسانی،مواریث فرهنگی ، بنیادهای دینی و مذهبی و نظرات مربیان بزرگ بودند که منبع کشف اصول تربیت معرفی گردیدند.
بنابراین اصول آموزش وپرورش را می توان از سه منبع اصلی یعنی انسان ، جامعه و دیدگاه فلاسفه و علما تربیتی استخراج نمود .
مبانی تعلیم و تربیت :
واژه مبانی ، جمع مبنا و در لغت به معنای بنیان اساسی وبنیاد است . درعلوم تربیتی ، معانی گوناگونی برای مبانی شده است . د رحقیقت مبانی در تعلیم و تربیت عبارت است از قضایای حاوی"است"که به موقعیت انسان وامکانات ومحدودیتهای او و ضرورتهایی که همواره حیات انسان تحت تاثیرآنهاس مربوط می شود . ویا مبانی تعلیم و تربیت مجموعه قانونمندی های شناخته شده در علوم نظری چون روانشناسی و جامعه شناسی است که تعلیم و تربیت بر آن تکیه می کند .
همچنین دکتر مهدیان در مورد مبانی اینگونه می نویسند :
مبانی تربیت عبارتست از اندیشه ها ، افکار ونگرش های مربوط به معرفت شناسی ، جهان شناسی،انسان شناسی وارزش شناسی و در کل موفقیت انسان ،امکانات و محدودیت های او. مبـانـی تربیـت مشتـمل بر پایه ها و عوامل اساسی است که کم و کیف تربیت را نشان می دهد کانالها ومنابعی که مبتنی بر تعالیم دینی ، تحقیقات علمی و معارف فلسفی و کلیه واقعیت هایی است که تمام عوامل وعناصر تربیت را تحت تاثیر قرار داده و به ساختار و محتوا و روش آن جهت کلی می دهند . همچون نظریات مربیان بزرگ تعلیم و تربیت . زیر ساخت هایی که به عنوان زیر بنای تمام جنبه های اصلی ساختار تربیت ( یاطبقات بالای آن ) مبتنی بر آنها هستند.
مبانی تعلیم و تربیت از موقع ( یاموقعیت ) آدمی و امکانات ومحدودیتهایش و نیز از ضرورت هایی که حیاتش را همواره تحت تاثیر قرار می دهد بحث می کند .
انواع مبانی تربیت
انسان به عنوان موجودی چند بعدی که دارای ویژگی ها وصفات متمایز از سایر موجودات است طبیعت منحصر به فردی دارد . وجود او مملو از قوا و استعدادهای متنوع و گاه متضاد است از عقل و اندیشه تا غضب و شهوت ، از عشق و دوست داشتن تا انزجار و تنفر، خودخواهی ودیگر خواهی و ... همه و همه خصوصیات و خصلت هایی است که از او موجودی زیستی ، اجتماعی ، روانی ؛ اخلاقـی ، فلسفـی و الهـی ساختـه اسـت . بنابـرایـن تعلیم و تربیت او به زمینه های گوناگون زیست شناختی ، جامعه شناختی ، روان شناختی و فلسفه مربوط می شود و مبانی تربیتش از جامعیتی برخوردار است که همه ابعاد وجودی او را در بر می گیرد با این توضیحات می توان انواع مبانی تربیت را چهارچوب مفهومی معینی که ارتباط معنی دار و متقابلی با یکدیگر دارند شامل مبانی زیر دانست . مبانی فلسفی و تعالیم دینی ، مبانی علمی و زیست شناختی ، مبانی روان شناختی و مبانی جامعه شناختی .
روشها در تعلیم و تربیت
روش در لغت به معنای طریقه و قاعده ، قانون و شیوه است .
روشهای تربیتی عبارتند از دستورالعملهایی که به ما می گویند برای رسیدن به مقصد و مقصود مورد نظر چه باید کرد . به عبارت دیگر روشها ، راهکارها و شیوه هایی عملی هستند که در فرایند تربیت بکار می روند تا متربی به هدف نهایی تربیت برسد .
روشهای تربیتی عبارتند از : دستورالعمل هایی که به ما می گویند برای رسیدن به مقصد ومقصود مورد نظر چه باید بکنیم ، به عبارت دیگر روش ها ، راهکارها و شیوه هایی عملی هستندکه در فرآیند تربیت به کار می روند تا متربی به هدف نهایی تربیت برسد . در حقیقت روش های تربیتی مظهر و نمود بارز کار تربیت هستند و بخش اعظم توفیق مربی و نظام تربیت ، در گرو شیوه هایی است که او برای رسیدن به اهداف تربیتی اتخاذ کرده و به کار می بندد، به همین جهت گزاف نیست اگر بگوییم خطیرترین و دشوارترین مرحله از فرآیند تربیت تعیین و تشخیص روش های تربیتی و استفاده و به کارگیری صحیح و موثر آن است . تربیت کننده ای به تشخیص صحیح شیوه های تربیتی توانا است که از ویژگی های عمومی و اختصاصی متربیان و نیز اهداف و اصول که باید مراعات کرد ، آگاهی کامل داشته باشد .

مفهوم دین :
معنای لغوی دین ، انقیاد ، خضوع ، پیروی اطلاعات و تسلیم است ومعنای اصطلاحی آن مجموعه عقاید ، اخلاق، قوانین و مقرراتی است که برای اداره فرد و جامعه انسانی و پرورش انسانها از طریق وحی وعقل در اختیار آنان قرار می گیرد .
دین روش مخصوص در زندگی ، که صلاح دنیا را به گونه ای که موافق کمال اخروی و حیات دائمی حقیقی باشد تامین می کند .
علامه جعفری نیز در تعریف دین می گوید « دین مجموعه قوانین و مقرراتی است که همه به اصول بینش بشر نظر دارد و هم درباره اصول گرایش وی سخن می گوید و هم اخلاق و شئون زندگی او را زیر پوشش دارد و از طریق وحی در اختیار آنها قرار می گیرد .
فلسفه و ضرورت دین :
اصولاٌ قوانین دو رشته و دو شاخه کاملاٌ از هم جدا دارند : یکی قوانین جزئی و محدود و قراردادی و زودگذر و دیگری قوانین کلی و یکسان پایدار .
بخش اول قوانینی است که بر حسب نیاز زمان یا مکان یا انگیزه های ویژه دیگری احساس شود ، مانند : قوانین مربوط به تقسیم آب رودخانه و بهره برداری از جنگلها و چراگاهها و بیابانها و دریاها و ترسیم نقشه راهها و ساختمانها و شهر سازیها و نشانه های راهنمایی و مقررات رانندگی و آیین نامه های داخلی شرکتها و کارخانجات و موسسات و برنامه های خصوصی اشخاص و خانواده ها و دستجات کوچک و مانند اینها . بخش دوم قوانینی است که برای نوع بشر در سراسرگیتی و در همه زمانها مقدر می گردد. خواه تمام افراد بشریت جمعیت کوچک و همگی ساکن یک شهر باشند یا چند میلیارد نفر و در چندین هزار شهر و منطقه پراکنده باشند مانندقوانین مربوط به جان و مال و ناموس و حقوق و کار و کوشش و خرید و فروش و حقوق در روابط زن و شوهر و خانواده و فرزندان و همسایگان و زیر دستان و زبردستان ... و مانند اینها اما بخش اول را باید گفت چندان ارزش علمی و اهمیت بسزایی ندارد و دانایان قوم و دانشمندان عادی بشر هم می توانند چنان مقرراتی را ساخته و پرداخته و عرضه نمایند و تغییر و تبدیل و دگرگون ساختن آنها هم هیچگونه زیانی نداشته باشد و چه بسا برای یک موضوع معین در یک زمان درنقاط مختلف جهان چندین مدل قانون بر خلاف یکدیگر موجود می باشد اما در بخش دوم ناگفته پیدا است که چه اندازه پرارزش و حیاتی و اساسی می باشد و می توان گفت که خوشبختی و بدبختی و زندگی و مرگ بشر و بشریت بستگی ناگسستنی با آنها دارد و از همین جاست که قانون گذار این گونه قوانین هرگز نمی تواند بشر عادی باشد ، هرچند دانشمند و نابغه هم باشد ، زیرا بشر عادی هرچند از هوا و هوسها وگرایشهای ناخودآگاه و آلودگیهایی بشری هم پاک باشد باز افق دید اندیشه اش محدود است و نمی تواند قانونی صدرصد بی عیب و نقص و بی زیان و بسود همگان عرضه نماید.
همان گونه که می بینیم تاکنون نتوانسته اند و ناچار باید این بخش از قوانین منحصراٌ از جانب آفریننده تواناو بی نیاز و دانای به آشکار و نهان بشر بوسیله رهبران جهانی آورده شود .
و من لم یحکم بما انزل الله فاولئک هم الکافرون و هرکس بر طبق قوانین فرستاده شده خداوند داوری نکند از کافران خواهد بود .
پس ضرورت وجود دین برای همگان واضح و روشن است که شامل مجموعه دستوراتی است که توسط راهنمایان بشر یعنی پیامبران آورده شد و به انسان ابلاغ گردید .
اهمیت تربیت دینی نوجوان
موضع اسلام در برابر این نسل موضعی است که آنها را از بزرگترین سرمایه ها تلقی کرده و از نیروی آنان در جهت خیر و سعادت شان استفاده کرده است . از شور و نشاط جوانان و از قدرت حسی شان استفاده بسیاری برده شده و بسیاری از مشکلات جامعه اسلامی زمان پیامبر از طریق آنان رفع گردید .
پیغمبر اسلام از همان آغاز توجهی فوق العاده به این نسل داشته و با استفاده از زمینه فطری آنان کوشید آنها را به اصول اخلاقی و مذهبی آشنا کندو به سوی خیرجهت دهد . در دوران قبل از هجرت همین جوانان با نمایش برنامه مذهبی و نماز ودعا مشرکین را به تعجب و ستوه آورده اند . سعدبن مالک 16 ساله از مبارزین سر سخت با شرک نمونه ای از این جوانان است .
رسول خدا باملاحظه شرط صلاحیت و ایمان و عقل و هوش آنان و علم و اخلاق و تدبیرشان به برخی از آنان پستهایی عطا نمود . « مصعب بن عمیر » نخستین مامور اعزامی پیامبر به مدینه برای تبلیغ اسلام است درحالیکه جوان کم سن وسالی بود .
« عتاب » جوانی 21 ساله و نخستین فرماندارمکه ازسوی پیامبر پس از فتح و پیروزی اسلام است . « اسامه » جوان 18 ساله فرمانده سپاه اسلام در جنگ با روم است . این جوانان و افرادی مشابه آن از آغاز خود را به تحمل هر آزار و شکنجه ای آماده کرده و برای دفاع از حریم اسلام صف بسته بودند و این هنر رسول گرامی ما بود که از این گونه قدرتها و توانها برای عزت و سعادت خود و جامعه شان استفاده کرد و از هدر رفتن نیروها جلوگیری نمودند .
در این راستا می توان مشاهده نمود پیامبر با قشر نوجوان و جوان جامع چه کرد ،آنها را درچه مسیری قرارداد و با حضور آنها جامعه را به چه سمتی سوق داده و هدایت نمودند . نکته قابل توجه در مباحث بالا توجه پیغمبر (ص) به اصول اخلاقی و مذهبی در جوانان بوده .
فرض در این بررسی توجه به این است که اگر جوانان و نوجوانان نیکو پرورش یافته باشند موانع و مشکلات تربیت و هدایت از سر راهشان برداشته شود می توانند همچون نیروی شگفت انگیز در خدمت سعادت خود و دفاع از جامعه و گردش چرخ حیات اجتماع باشند .
زمان تربیت دینی :
در نگاه به احادیث و متنون دینی تربیت کودک و نوجوان از سه دوره بزرگ تحت عنوان سعادت ، اطاعت و وزارت که هرکدام حدودا هفت سال طول می کشد عبور می کند . از سوی دیگر بر اساس یافته های پژوهشی در قلمرو روان شناسی تربیتی مشاهده می شود که تحول دین یابی درکودکان و نوجوانان از مراحل چهارگانه زیر عبور می کند که می توان به ترتیب زیر آن را بیان کرد .
1- مرحله تقلیدی - رفتاری :
در این مرحله کودک آنچه از اعمال و آداب دین یاد می گیرد صرفا جنبه تقلیدی ، آنهم از نوع رفتار مکانیکی دارد و هنوز شناخت مستقلی از پیامد و ارزش رفتارهای دینی ندارد . این دوره تا حدود 5 یا 6 سالگی به طول می انجامد .
2- مرحله عاطفی - احساسی :
در این مرحله کودک ضمن تقلید از آداب و مراسم دینی بزرگسالانی از نظر عاطفی و حس تعلق به آداب و مراسم واکنشهایی از خود نشان می دهد این دوره معمولا در سنین 6 تا 10 سالگی اتفاق می افتد و راهبرد اصلی تربیت دینی مبتنی بر تلقین والقا می باشد که انس و الفت به مناسک دینی را به همراه دارد .
3- مرحله استدلالی- برهانی :
در این مرحله نوجوان دین را از منظر عقلانیت همراه با استدلال شخصی مورد بررسی قرار می دهد این مرحله که مصاد ف با ظهور تفکر و اجتهاد عقلانی نوجوان است یکی از مهمترین و حساس ترین مراحل تربیت دینی محسوب می شود . در اینجا راهبرد اصلی در تربیت دینی معطوف به «تحقق » است یعنی نوجوان هرمطلبی که از دین می آموزد و باید از صافی ذهن و استدلال عقلانی خود عبور دهد تا مورد پذیرش قرارگیرد در غیر این صورت با مقاومت و انکار مواجه می شود .
4- مرحله عرفانی - شهودی :
در این مرحله نوجوان در کنار استدلال عقلانی به پذیرش قلبی و کشف شهود باطنی نیز نایل می شود یعنی نوجوان بر اثر دریافت وجودی دین وظهور علاقه ، معنویت و نشاط درونی به تعالی احساسات و والایش هیجانات خود از طریق عرفان و اشراق فردی دست می یابد و در اثر این احساس والا به آرامش و امنیت درونی که حاصل ایمان قلبی است می رسد . البته عده ای دیگر از روانشناسان تحولی نگر، مراحل تربیت دینی و یا فهم کودک و نوجوان از دین رابه شیوه های دیگر تقسیم بندی کرده اند . جدول زیر نمونه ای از این دیدگاه را در قالب تحول دین مطابق با مراحل رشد نشان می دهد در این الگوی تحولی ، فهم دین و تحول ایمان دینی از هفت مرحله متمایز و درعین حال مرتبط با هم عبور می کند . هریک از مراحل شکل متوالی بر روی مرحله قبلی بنا می شود و با مراحل تحول هوش و اخلاق در نظام پیاژه و کهلبرگ همسویی نسبی دارد.
نگرش فرضیه ای به مراحل رشد دینی
مرحله رشد دینی محتوای رشد دینی
ایمان شهودی و تقویتی (1 تا 7 سالگی ) درجه امنیت پایه ای روانی / چگونگی تقویت در کارهای خوب و بد و یادگیری های اولیه / تفکر شهودی ابتدایی و پیش عملیاتی / درهم آمیختگی خیال وواقعیت
/ شکل گیری وجوان اولیه
ایمان افسانه ای و جزمی
( 8 تا 11 سالگی) رشد تفکر عینی و تفکرکلی اجمالی/ تمیز فاصله واقعیت و خیال / تصور جزئی درباره واقعیت ها / افسانه سازی با کمک عینیات / جزمی نگری درباره اندیشه های دینی / باور به پاداش و مکافات عینی

ایمان ترکیبی و الگویی
(12 تا16 سالگی) تفکرانتزاعی درباره مفاهیم مذهبی / نظام دادن به عقاید دینی / اثبات شخصیت خویش با کمک باورهای مذهبی / پیروی از سرمشقهای دینی / درهم آمیختگی ایمان دینی با عواطف نوجوانی

ایمان فردی شده و استدلالی
(17 تا25 سالگی) استدلال عقلی باعنوان پشتوانه ایمان دینی / مقایسه طرزفکرهای دینی و انتخاب راه مخصوص به خود / شیفتگی به ارزشهای دینی و فرهنگی / الگو برداری از سر مشقهای دینی/ کمال طلبی و جستجوی معنای زندگی / فراگیری معانی و رفتارهای دینی از دوستان
ایمان ترکیبی و پویا
( نیمه دوم جوانی تا میانسالی ) فراتر رفتن از منطق و استدلال در فهم دین / تفکر ما بعد به صوری و ترکیب کردن استدلال باشهود و تجربه دینی شخصی / یافتن وحدت در درون تناقصها / آزاد کردن خود از تعصبات وقید و بندهای عامیانه .

ایمان ترکیبی و پویا
( نیمه دوم جوانی تا میانسالی ) فراتر رفتن از منطق و استدلال در فهم دین / تفکر ما بعد به صوری و ترکیب کردن استدلال باشهود و تجربه دینی شخصی / یافتن وحدت در درون تناقصها / آزاد کردن خود از تعصبات وقید و بندهای عامیانه .

ایمان هماهنگی با جهان طبیعت و انسانی
( میانسالی و پس از ان ) یافتن جایگاه خود درجهان / یگانه شدن با قوانین هستی / حرمت گذاشتن به تمام انسانها و اتحاد معنوی با دیگران / هماهنگ کردن زندگی با حیات دینی و معنوی / استدلال دیالکتیکی و رشد قدرت خلاق / هماهنگ کردن دریافتن علمی و فرهنگی و فلسفی و عرفانی

ایمان یگانه شدن با حق و وحدت وجود
( دوره پختگی و کمال رشد ) نظام اعتقادی اشراقی متعالی / مشاهده حقیقت و خیر و جمال در تمام وجود / تجربه کردن حقیقت هستی در همه چیز / روشنی بخشیدن به حیات معنوی در عالم انسانی / پیوستن به جاودانگی وجود .

طریق آموزش دین
اصولا ارزش هر عمل و علمی به میزان معرفت و شناخت کسب کرده شده بر می گردد و هرچقدر معرفت و شناخت بالاتر باشد فرد درعمل و علم استوارتر و محکم تر خواهد بود . در طریق آموزش و پرورش دینی نوجوانان نیز باید به معرفت دینی آنها عنایت ویژه داشت . مثلا ارزش عبادت به هنگامی که مبتنی بر معرفت و شناخت باشد دارای مقام و منزلت است و بدون آن عبادت و عابد را نه بهایی و نه ارزشی است امام علی (ع) می فرمایند :
« عبادتکاری که بدون معرفت و آگاهی اقدام کند همچون چهارپایی در آسیاب است که دور می زند و می چرخد ولی طی طریق نمی کند »
در زمینه معرفت برای نوجوانان نسبت به دین بحث وسیعی می طلبد اما با رعایت اختصار در این زمینه از دکتر قائمی اشاراتی خواهیم داشت :
1- معرفی خدای یگانه ، خلق و امرش ، صفات ذات وسبیه اش و افعالی و شان خدا و رابطه متقابل خداو انسان و حضور و شهادت و حسابرسی و کیفر و پاداش او .
2- عدالت خدا به معنای عام و وسیع اش ، عدم ظلم و تبعیض او مساله قدروقضا و امضاء ، آزادی و جبر و اختیار انسان ، سرنوشت آدمی توجیه بلا و ابتلاء و امتحان ...
3- مساله هدایت و رهبری بشر براساس اصل ارسال رسل وظایف رسالت ، امر خلافت و رهبری ، مباحث مربوط به صفات رهبران الهی ، علت و پاک