رابطه هماهنگی بین استراتژیهای سطح کسبوکار و استراتژیهای مالی با عملکرد سازمان
چکیده
این تحقیق الگوی ترکیبی را جهت هماهنگی بین استراتژی سطح کسبوکار و استراتژی مالی و زیر سیستمهای آن؛ شامل استراتژی سرمایه‌گذاری، استراتژی تأمین مالی، استراتژی تقسیم سود و استراتژی سرمایة در گردش ارائه می‌دهد. بررسی تئوری‌های مدیریت استراتژیک مشخص می‌کند که الگوهای هماهنگی استراتژیک را می‌توان در سه الگو دسته‌بندی کرد: 1) الگوی عقلایی 2) الگوی طبیعی و 3) الگوی ترکیبی. الگوی ترکیبی مبتنی بر نگرش فرایندی به مدیریت استراتژیک است که در آن اجرای استراتژیک تابعی از تدوین (کانون توجه داخلی/خارجی) و کنترل (کم/زیاد) است. در این تحقیق بر مبنای الگوی ترکیبی، استراتژیهای مالی و زیر سیستمهای آن گونه‌شناسی می‌شود. سپس هماهنگی بین گونههای مختلف استراتژیهای مذکور مورد بررسی قرار می‌گیرد.
روش این تحقیق بر مبنای نتیجه یا دستاورد از نوع توسعه‌ای و بر مبنای هدف از نوع توصیفی – تبیینی و بر مبنای نوع داده‌های مورد استفاده نیز از نوع کیفی و کمّی می‌باشد. برای اجرای تحقیق از دو نوع روش‌شناسی استفاده شده است که عبارتند از: 1) روش کیفی و 2) روش کمّی. در روش کیفی از استراتژی تحقیق موردی استفاده شد و شرکت داروسازی اکسیر به عنوان یک مورد در دسترس انتخاب شد و گونههای استراتژیهای مالی و زیر سیستمهای آن برای سالهای 1380 تا 1387 محاسبه شد. در روش کمّی از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق پیمایشی تعداد 273 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد که طی سال 1387 سهام آنها در بورس مورد معامله قرار گرفته بودند. از کل جامعة آماری، تعداد 67 مورد با طرح تحقیق همکاری نموده‌اند. ابزارهای گردآوری داده‌های تحقیق سه روش پرسشنامه، مصاحبه و تحلیل صورت‌های مالی می‌باشد. از پرسشنامه جهت شناسایی و استخراج استراتژیهای سطح کسبوکار و از مصاحبه به عنوان ابزار مکمل پرسشنامه استفاده شده است. از تحلیل صورت‌های مالی حسابرسی شدة شرکت‌های نمونه برای شناسایی گونههای استراتژی مالی و زیر سیستمهای آن و از گزارش هیأت مدیره به مجمع عمومی سالیانه جهت شناسایی اهداف سرمایه‌گذاری شرکت‌ها استفاده شده است. از روش‌های آمار توصیفی مانند معیارهای پراکندگی، مرکزی، نسبت‌ها، جداول و نمودارها، از روش‌های آمار تحلیلی پارامتریک مانند آزمون تحلیل واریانس و کوواریانس عاملی، آزمون‌های تعقیبی LSD و Dunnett، آزمون لِون، آزمون t و ضریب همبستگی پیرسون و آزمون آن و از روش‌های آمار تحلیلی ناپارامتریک مانند آزمون کولموگروف- اسمیرنوف، آزمون گردش یا رشته‌ها و آزمون یو-من-ویتنی جهت تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از عملیات میدانی و تحقیق موردی استفاده شده است.
یافته‌های نظری منجر به شناسایی نقاط مرجع استراتژیک؛ استراتژیهای مالی و زیر سیستمهای آن و همچنین گونه‌شناسی استراتژیهای مذکور شد و هماهنگی بر مبنای نقاط مرجع استراتژیک به عنوان یک الگوی نوین و یکپارچه برای هماهنگی بین استراتژی سطح کسب و کار و استراتژیهای مالی و زیر سیستمهای آن معرفی شده است.
نتایج استراتژی تحقیق موردی برای شرکت داروسازی اکسیر نشان می‌دهد که عملکرد شرکت (نسبت Q توبین و ROA) در زمانی‌که گونة استراتژی مالی شرکت، میانه‌رو متمایل به ریسک‌پذیری است بیشتر از زمانی است که گونة استراتژی مالی آن میانه‌رو متمایل به ریسک‌گریزی است. همچنین نتایج نشان می‌دهد که در سال‌هایی که هماهنگی بین عناصر استراتژیهای مالی بیشتر است عملکرد شرکت (نسبت Q توبین و ROA) نیز بهتر است.
تحلیل روش پیمایشی نیز نتایج الگوی نظری تحقیق را تأیید نموده است. براساس این نتایج، هماهنگی بیرونی (عمودی) میان استراتژی سیستم مالی و استراتژی کسب¬وکار، هماهنگی درونی (عمودی) میان استراتژی سیستم مالی و زیرسیستمها یا کارکردهای آن، هماهنگی درونی (افقی) میان زیرسیستمها یا کارکردهای سیستم مالی، هماهنگی بیرونی (عمودی) زیر سیستم‌ها میان زیر سیستمهای استراتژی مالی با استراتژی کسب¬وکار و اثر تعاملی آنها بر عملکرد (ROA، ROE) اثر می‌گذارند و شرکت‌هایی که هماهنگی بالایی دارند نسبت به شرکت‌هایی که هماهنگی متوسط و یا کمی دارند، عملکرد بیشتری دارند. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد، شرکت‌هایی که هماهنگی بین استراتژیهای سطح کسبوکار و استراتژی مالی و زیر سیستمهای آن در گونههای بالاتری قرار دارند، عملکرد (ROA، ROE) بیشتری دارند.
نتایج روش تلفیقی حاصل از تحقیق موردی، مدل تحقیق در یک دورة زمانی 8 ساله (طولی) و با استفاده از روش تحقیق پیمایشی مدل تحقیق برای 67 شرکت بورسی در سال 1387 (مقطعی) مورد تأیید قرار داد.
واژه‌های کلیدی: استراتژی کسبوکار (تجاری)، استراتژی مالی، استراتژی سرمایه‌گذاری، استراتژی تأمین مالی، استراتژی تقسیم سود، استراتژی سرمایة در گردش، هماهنگی.
Key words: Business strategy, financial strategy, investment strategy, financing strategy, dividend strategy, working capital strategy, alignment.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
تقدیر و تشکر 4
چکیده 5
فهرست مطالب 7
فهرست نمودارها 14
فهرست جداول 16
فصل اول؛ طرح و کلیات تحقیق 18
1-1- مقدمه 19
2-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 19
3-1- اهداف تحقیق 23
4-1- سؤالات تحقیق 23
5-1- چارچوب نظری تحقیق (مدل مفهومی تحقیق) 24
6-1- فرضیه تحقیق 25
7-1- متغیرهای تحقیق 25
8-1- روش‌شناسی تحقیق 25
1-8-1- نوع روش تحقیق 25
2-8-1- روش‌ها و ابزارهای گردآوری داده‌ها 26
3-8-1- روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات 26
4-8-1- جامعه آماری، نمونه آماری و روش نمونه گیری 27
9-1- قلمرو انجام تحقیق 27
1-9-1- قلمرو زمانی انجام تحقیق 27
2-9-1- قلمرو مکانی انجام تحقیق 27
3-9-1- قلمرو موضوعی تحقیق 27
10-1- تعریف مفهومی واژه‌ها 28
11-1- تعریف عملیاتی واژه‌ها 30
فصل دوم؛ مبانی نظری پژوهش و مروری بر تحقیقات پیشین 33
1-2- مقدمه 35
2-2- سابقة تحقیقات انجام شده پیرامون موضوع تحقیق 36
3-2- روش‌های دسته‌بندی نظریه‌های مدیریت 39
4-2- مدیریت استراتژیک 42
1-4-2 - مفهوم استراتژی 43
2-4-2- سطوح استراتژی 43
3-4-2- استراتژی مالی 46
5-2- محورهای مختصات در فضای دو بعدی 48
6-2- نقاط مرجع استراتژیک در نگرش فرایندی به مدیریت استراتژیک 49
7-2- مفهوم هماهنگی استراتژیک 52
8-2- چالش هماهنگی استراتژیک در استراتژی مالی 54
9-2- نگرش عقلایی تدوین استراتژی مالی (مبتنی بر استراتژی سازمان) 55
1-9-2- الگوی زینگ و لن 57
2-9-2- الگوی پاندی 58
3-9-2- الگوی پیرس و رابینسون 59
4-9-2- الگوی روترفورد 59
5-9-2- الگوی ویلن و هانگر 60
6-9-2- الگوی ون هورن 61
7-9-2- الگوی اسلاتر و همکارانش 62
8-9-2- الگوی مرکز بهره وری ژاپن 62
9-9-2- الگوی دیوید 63
10-9-2- الگوی پراسانا 63
10-2- نگرش طبیعی تدوین استراتژی مالی (مبتنی بر عوامل ویژۀ مدیریت مالی) 65
- الگوی بِندر و وارد 66
11-2- نگرش یکپارچه تدوین استراتژی مالی: کاربرد نظریه نقاط مرجع استراتژیک 67
12-2- نقاط مرجع استراتژیک در مبانی فلسفی تئوری‌های مدیریت 68
13-2- نقاط مرجع استراتژیک در مبانی منطقی تئوری‌های مدیریت 69
1-13-2 - نقاط مرجع استراتژیک در الگوی جامع اثربخشی براساس دیدگاه ریچارد اچ. هال 69
2-13-2- نقاط مرجع استراتژیک در دسته‌بندی نظریه‌های مدیریت براساس دیدگاه ریچارد اسکات 71
14-2- جمع‌بندی نقاط مرجع استراتژیک در تئوری‌های مدیریت 72
15-2- رویکردهای کاربردی دستیابی به هماهنگی استراتژیک در سلسله‌مراتب استراتژی 73
1-15-2- مدل چرخۀ حیات سازمان 74
2-15-2- استراتژیهای رقابتی پورتر 75
3-15-2- طبقه بندی استراتژیهای سازمان‌ها از نظر مایلز و اسنو 76
4-15-2- ترکیب استراتژی های رقابتی پورتر- مایلز و اسنو 76
5-15-2- ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک 77
16-2- نقاط مرجع استراتژیک استراتژیهای مالی و زیر سیستمهای آن 79
1-16-2- گونه‌شناسی استراتژیهای مالی براساس نقاط مرجع استراتژیک 84
2-16-2- گونه‌شناسی استراتژیهای سرمایه‌گذاری 84
3-16-2- گونه‌شناسی استراتژیهای تأمین مالی 86
4-16-2- گونه‌شناسی استراتژیهای تقسیم سود 93
5-16-2- گونه‌شناسی استراتژی های سرمایه درگردش 98
17-2- ارزیابی عملکرد 101
18-2- چارچوب نظری تحقیق 104
فصل سوم؛ روش اجرای تحقیق 106
1-3- مقدمه 107
2-3- نقش نظریه در تحقیق 108
1-2-3- روش ابتدا نظریه، بعد تحقیق 108
2-2-3- روش ابتدا تحقیق، بعد نظریه 109
3-2-3- روش ترکیبی 109
3-3- فرایند عملیاتی کردن تحقیق 110
4-3- متغیرهای تحقیق 111
5-3- مقیاس اندازه گیری متغیرها 113
6-3- نوع تحقیق 114
1-6-3- طبقه‌بندی انوع تحقیق برمبنای هدف 114
2-6-3- طبقه‌بندی انوع تحقیق برمبنای نتیجه 115
3-6-3- طبقه‌بندی انوع تحقیق برمبنای نوع داده‌ها 116
7-3- تحقیق موردی (روش کیفی) 117
1-7-3- انواع تحقیق موردی 119
2-7-3- کاربرد تحقیقات موردی 121
3-7-3- فرایند تحقیق موردی 121
4-7-3- طراحی تحقیق موردی 121
5-7-3- آماده سازی تحقیق موردی 123
6-7-3- اجرای تحقیق- جمع آوری مدارک و شواهد تحقیق موردی 124
7-7-3- تجزیه و تحلیل مدارک تحقیق موردی 124
8-7-3- تهیه و ارائۀ گزارش در تحقیق موردی 125
8-3- تحقیق پیمایشی (روش کمّی) 126
- انواع تحقیق پیمایشی 127
9-3- جامعه آماری 128
10-3- نمونه آماری و روش نمونه‌گیری 128
11-3- روش و ابزار جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات 129
1-11-3- پرسشنامه 131
2-11-3- نحوه تنظیم پرسش‌نامه‌ها 132
3-11-3- روایی پرسش‌نامه‌ها 132
4-11-3- پایایی (قابلیت اعتماد) پرسش‌نامه‌ها 133
5-11-3- مصاحبه 135
12-3- فرضیة تحقیق 135
1-12-3- متغیر مستقل- هماهنگی 135
2-12-3- متغیر وابسته - عملکرد 135
- اندازه گیری عملکرد 135
13-3- روش تحلیل اطلاعات 136
14-3- روش‌های آمار تحلیلی و توصیفی 136
1-14-3- آزمون نرمال بودن داده ها 136
2-14-3- آزمون تصادفی بودن داده ها ( آزمون فرض استقلال ) 136
فصل چهارم؛ تجزیه و تحلیل آماری یافته های تحقیق 137
1-4- مقدمه 138
2-4- تحقیق موردی: شرکت داروسازی اکسیر (سهامی عام) 138
1-2-4- آشنایی با شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین 138
1-1-2-4- فعالیت اصلی شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین 139
2-1-2-4- رسالت شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین 139
- اسامی شرکت‌های شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین و نوع فعالیت آنها 139
2-2-4- شرکت داروسازی اکسیر (سهامی عام) 140
1-2-2-4- تاریخچه شرکت 140
2-2-2-4- فعالیت اصلی شرکت 141
3-2-2-4- اعضاء هیئت مدیره شرکت داروسازی اکسیر (سهامی عام) 142
4-2-2-4- نمودار سازمانی شرکت داروسازی اکسیر 143
5-2-2-4- ترکیب سهامداران شرکت 144
3-2-4- استراتژی مالی شرکت داروسازی اکسیر (سهامی عام) 144
1-3-2-4- استراتژی سرمایه گذاری 146
2-3-2-4- استراتژی تأمین مالی 149
3-3-2-4- استراتژی تقسیم سود 151
4-3-2-4- استراتژی سرمایه در گردش 152
5-3-2-4- عملکرد شرکت 154
6-3-2-4- هماهنگی بین استراتژی مالی 156
7-3-2-4- تحلیل‌های آماری 157
1-7-3-2-4- آزمون نرمال بودن داده‌ها 157
2-7-3-2-4- آزمون تصادفی بودن داده‌ها (آزمون فرض استقلال) 158
3-7-3-2-4- آزمون فرضیات 159
3-4- تحقیق میدانی 164
1-3-4- شناسایی گونههای استراتژیهای مربوط به تحقیق پیمایشی 164
1-1-3- 4- متغیر مستقل- هماهنگی 164
1-1-1-3-4- روش شناسایی گونههای استراتژی سطح کسبوکار 164
2-1-1-3-4- روش شناسایی گونههای استراتژی مالی 167
3-1-1-3-4- روش شناسایی گونه های استراتژی سرمایه گذاری 169
4-1-1-3-4- روش شناسایی گونه های استراتژی تأمین مالی، 170
5-1-1-3-4- روش شناسایی گونه های استراتژی تقسیم سود، 170
6-1-1-3-4- روش شناسایی گونه های استراتژی سرمایه در گردش 171
7-1-1-3-4- تعیین نمره (شاخص) هماهنگی هر شرکت 171
2-1-3-4- متغیر وابسته - عملکرد 173
- اندازه گیری عملکرد 173
2-3-4- تحلیل استنباطی داده‌ها 174
1-2-3-4- آزمون نرمال بودن کل داده‌های عملکرد شرکت‌ها 175
1-1-2-3-4- آزمون نرمال بودن داده‌های عملکرد شرکت‌های دارای هماهنگی کم 175
2-1-2-3-4- آزمون نرمال بودن داده‌های عملکرد شرکت‌های دارای هماهنگی متوسط 176
3-1-2-3-4- آزمون نرمال بودن داده‌های عملکرد شرکت‌های دارای هماهنگی زیاد 177
2-2-3-4- آزمون فرضیه 178
1-2-2-3-4- تحلیل واریانس عاملی (ANOVA) 178
2-2-2-3-4- آزمون برابری واریانس‌ها 179
3-2-2-3-4- آزمون تعقیبی هماهنگی 179
4-2-2-3-4- آزمون همبستگی بین هماهنگی استراتژی‌ها و عملکرد 183
فصل پنجم؛ بحث و نتیجه گیری 185
1-5- مقدمه 186
2-5- یافته‌های نظری تحقیق 186
1-2-5- الگوی عقلایی هماهنگی استراتژی مالی (مبتنی بر استراتژی سازمان) 189
2-2-5- الگوی طبیعی هماهنگی استراتژی مالی (مبتنی بر عوامل ویژۀ مدیریت مالی) 191
3-2-5- الگوی هماهنگی استراتژی مالی مبتنی بر نقاط مرجع استراتژیک 192
4-2-5- اهم نتایج نظری تحقیق 196
3-5- نتایج اجرای تحقیق 203
1-3-5- نتایج تحقیق موردی 203
2-3-5- نتایج تحقیق پیمایشی 204
3-3-5- نتایج تحقیق تلفیقی 207
4-5- پیشنهادات تحقیق 208
1-4-5- پیشنهاداتی برای شرکت‌ها 208
1-1-4-5- پیشنهادات مبتنی بر تحقیق 208
2-1-4-5- پیشنهادات محقق 210
2-4-5- پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی 210
3-4-5- سایر پیشنهادات 212
5-5- نوآوری‌های تحقیق 213
6-5- محدودیت‌ها و مشکلات اجرای تحقیق 214
فهرست منابع و مآخذ 216
منابع فارسی 216
منابع لاتین 221
پیوست ؛ پرسشنامه تعیین استراتژی سطح کسب وکار 225
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 1-1- چارچوب نظری یا مدل مفهومی تحقیق 24
نمودار 2- چارچوب فصل دوم- پیشینه و مباحث نظری تحقیق 34
نمودار 1-2- رابطه بین سطوح استراتژی 44
نمودار 2-2- محورهای مختصات در فضای دو بُعدی 49
نمودار 3-2- روابط متقابل فرایند مدیریت استراتژیک 50
نمودار 4-2- نقاط مرجع در نگرش فرایندی به مدیریت استراتژیک 51
نمودار 5-2- روابط استراتژیک سیستم مالی با سایر سیستمهای سطوح استراتژی 54
نمودار 6-2- الگوی عقلایی تدوین استراتژی مالی(مبتنی بر استراتژی سازمان) 56
نمودار 7-2- چارچوب استراتژی مالی از نظر«زینگ و لن» 57
نمودار 8-2- ارتباط متقابل بین ارزش بازار، تصمیمات مالی و توازن بین ریسک-بازده از نظر «پاندی» 58
نمودار 9-2- استراتژی مالی از نظر پیرس و رابینسون 59
نمودار 10-2- استراتژی مالی از نظر روترفورد 60
نمودار 11-2- استراتژی مالی از نظر ویلن و هانگر 61
نمودار 12-2- تصمیمات مالی از نظر «ون هورن» 62
نمودار 13-2- الگوی مرکز بهره وری ژاپن در استراتژی مالی 63
نمودار 14-2- تصمیمات مالی، ریسک، بازده و ارزش بازار شرکت از نظر «پراسانا» 64
نمودار 15-2- رابطه تعاملی و دوطرفه در الگوهای طبیعی تدوین استراتژی مالی 65
نمودار 16-2- الگوی «بِندر و وارد» دراستراتژی مالی 66
نمودار 17-2- الگوی یکپارچه (همه جانبه) تدوین استراتژی مالی: کاربرد نظریه نقاط مرجع استراتژیک 68
نمودار 18-2- چهار پارادایم برای تحلیل نظریه های اجتماعی توسط بورل و مورگان 69
نمودار 19-2- الگوی اثربخشی و مجموعه‌ای از ارزش‌ها از دیدگاه ریچارد اچ. هال 71
نمودار 20-2- الگوهای نظریه‌پردازان در چهار دورة زمانی براساس دیدگاه اسکات 72
نمودار 21-2- نقطه مرجع استراتژیک اول در مبانی فلسفی و منطقی تئوری‌های مدیریت: انطباق سه طیف «دیدگاه طبیعی / عقلایی»؛ «نگرش ذهنی گرا / عینی‌گرا» ؛ و «توجه به خارج / داخل» 73
نمودار 22-2- نقطه مرجع استراتژیک دوم در مبانی فلسفی و منطقی تئوری‌های مدیریت: انطباق سه طیف «نوع سیستم باز / بسته»؛ «تغییرات بنیادی / تدریجی» ؛ و« میزان کنترل کم / شدید» 73
نمودار 23-2- تناظر نقاط مرجع در دیدگاه‌های اسکات؛ بورل و مورگان؛ و هال 73
نمودار 24-2- جانمایی مراحل چرخۀ حیات سازمان در ماتریس نقاط مرجع استراتژیک 74
نمودار 25-2- استراتژیهای رقابتی پورتر 75
نمودار 26-2- ترکیب استراتژیهای رقابتی پورتر- مایلز و اسنو براساس نقاط مرجع استراتژیک 77
نمودار 27-2- ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک برمبنای نقاط مرجع استراتژیک 78
نمودار 28-2- الگوهای استراتژی مالی بر مبنای نقاط مرجع استراتژیک 81
نمودار 29-2- گونه های استراتژی سرمایه گذاری بر مبنای نقاط مرجع استراتژیک 81
نمودار 30-2- الگوهای استراتژی تأمین مالی بر مبنای نقاط مرجع استراتژیک 82
نمودار 31-2- گونههای استراتژی تقسیم سود برمبنای نقاط مرجع استراتژیک 82
نمودار 32-2- گونههای های استراتژی سرمایه درگردش برمبنای نقاط مرجع استراتژیک 83
نمودار 33-2- مدل یک پارچه تصمیم گیری برای تدوین استراتژی مالی و زیر سیستم های آن 84
نمودار 34-2- فرایند تصمیم ساختار سرمایه 88
نمودار 35-2- جریانات وجوه شرکت 90
نمودار 36-2- سیستم شکل گیری سرمایه (ساختار سرمایه) 91
نمودار 37-2- منابع تأمین مالی 92
نمودار 38-2- چارچوب نظری و مفهومی تحقیق 105
نمودار 1-1-4- چارت سازمانی شرکت داروسازی اکسیر(سهامی عام) 143
نمودار 2-1-4- پراکنش گونههای استراتژی مالی شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 146
نمودار 3-1-4- روند تعادل ریسک و بازده کلی شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 146
نمودار 4-1-4- پراکنش مکان‌یابی گونههای استراتژی سرمایه‌گذاری شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 149
نمودار 5-1-4- پراکنش مکان‌یابی گونههای استراتژی تأمین مالی شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 151
نمودار 6-1-4- روند تعادل ریسک و هزینه تأمین مالی شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 151
نمودار 7-1-4- پراکنش مکان‌یابی گونههای استراتژی تقسیم سود شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 152
نمودار 8-1-4- پراکنش گونههای استراتژی سرمایه در گردش شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 با استفاده از ریسک و بازده 154
نمودار 9-1-4- روند عملکرد (نسبت Q توبین) شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 155
نمودار 10-1-4- روند عملکرد (ROA) شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 156
نمودار 1-2-4- الگوی جامع استراتژیهای هماهنگ بر اساس نقاط مرجع استراتژیک 172
نمودار 2-2-4- ارتباط بین میزان هماهنگی با عملکرد (ROA) 182
نمودار 3-2-4- ارتباط بین میزان هماهنگی با عملکرد (لگاریتم نسبت Q توبین) 182
نمودار 1-5- سطوح هماهنگی در مدیریت استراتژیک مالی 188
نمودار 2-5- الگوی هماهنگی عقلایی در استراتژی مالی 190
نمودار 3-5- الگوی هماهنگی طبیعی در استراتژی مالی 192
نمودار 4-5- الگوی هماهنگی یکپارچه مبتنی بر نقاط مرجع استراتژیک در مدیریت استراتژیک مالی 193
نمودار 5-5- تناظر نقاط مرجع در دیدگاه‌های اسکات؛ بورل و مورگان؛ و هال 195
نمودار 6-5- نقشه جامع هماهنگی یکپارچه مبتنی بر نقاط مرجع استراتژیک در استراتژی مالی 196
نمودار 7-5- الگوی جامع استراتژیهای هماهنگ بر اساس نقاط مرجع استراتژیک 200
نمودار 8-5- نقشه جامع هماهنگی بین استراتژی سطح کسب و کار، مالی و زیر سیستمهای آن 202
نمودار 9-5- عملکرد (ROA، ROE) در هنگام هماهنگی کم (حالت‌های هماهنگی 1 تا 6 از جدول 3-8) 205
نمودار 10-5- عملکرد (ROA، ROE) در هنگام هماهنگی متوسط (حالت‌های هماهنگی 7 تا 10 از جدول 3-8) 205
نمودار 11-5- عملکرد (ROA، ROE) در هنگام هماهنگی زیاد (حالت هماهنگی 11 تا 16 از جدول 3-8) 206
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-2- خلاصه ای از تحقیقات داخلی و خارجی انجام شده پیرامون موضوع 36
جدول 2-2- مقایسه نگرش‌های مختلف به مدیریت 41
جدول 3-2- عوامل مورد استفاده در محورهای ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک 79
جدول 1-3- لیست شرکت‌های جامعة آماری با نماد بورسی 130
جدول 2-3- لیست شرکت‌های نمونة آماری با نماد بورسی 131
جدول 1-1-4- اسامی شرکت‌های شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین و نوع فعالیت آنها 140
جدول 2-1-4- اعضاء هیئت مدیره شرکت داروسازی اکسیر در سال 87 142
جدول 3-1-4- ترکیب سهامداران در سال 1387 144
جدول 4-1-4- محاسبات مکان‌یابی گونههای استراتژی مالی شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 145
جدول 5-1-4- محاسبات مکان‌یابی گونههای استراتژی سرمایه گذاری شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 148
جدول 6-1-4- محاسبات مکان‌یابی گونههای استراتژی تأمین مالی شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 150
جدول 7-1-4- محاسبات مکان‌یابی گونههای استراتژی تقسیم سود شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 152
جدول 8-1-4- محاسبات مکان‌یابی گونههای استراتژی سرمایه در گردش شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 153
جدول 9-1-4- محاسبات عملکرد (نسبت Q توبین) شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 155
جدول 10-1-4- استراتژی مالی، زیر سیستمهای آن و تعداد گونه های هماهنگ محاسبه شده برای شرکت اکسیر همراه با عملکرد در سالهای 80 تا 87 156
جدول 11-1-4- آزمون نرمال بودن داده‌های مربوط به عملکرد 157
جدول 12-1-4- آزمون استقلال داده‌های مربوط به عملکرد 158
جدول 13- 1-4- آزمون T برای ارزیابی عملکرد استراتژی مالی شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 160
جدول 14-1-4- آزمون یو – من – ویتنی برای ارزیابی تفاوت بین عملکرد شرکت (نسبت Q توبین و ROA) 161
جدول 15-1-4- آزمون T برای ارزیابی هماهنگی عناصر استراتژی مالی شرکت اکسیر در سالهای 80 تا 87 163
جدول 1-2-4- سؤالات مربوط به استراتژیهای سطح کسبوکار در پرسشنامه اولیه تحقیق 165
جدول 2-2-4- قابلیت اطمینان سؤالات استراتژیهای سطح کسبوکار در پرسشنامه اولیه تحقیق 166
جدول 3-2-4- افزایش قابلیت اطمینان سؤالات استراتژیهای سطح کسبوکار در پرسشنامه اولیه تحقیق 166
جدول 4-2-4- قابلیت اطمینان سؤالات استراتژیهای سطح کسبوکار در پرسشنامه نهایی تحقیق 167
جدول 5-2-4- گونه‌شناسی استراتژیهای شرکت‌های نمونه همراه با عملکرد (ROA،Q توبین) 168
جدول 6-2-4- نحوه محاسبه نمره هماهنگی هر شرکت 173
جدول 7-2-4- تعداد موارد هماهنگ در گونههای چهار گانة استراتژی‌ها به همراه نمره هماهنگی هر شرکت 174
جدول 8-2-4- آزمون نرمال بودن کل داده‌های مربوط به عملکرد شرکت‌ها 175
جدول 9-2-4- آزمون نرمال بودن داده‌های عملکرد شرکت‌های دارای هماهنگی کم 176
جدول 10-2-4- آزمون نرمال بودن داده‌های عملکرد شرکت‌های دارای هماهنگی متوسط 176
جدول 11-2-4- آزمون نرمال بودن داده‌های عملکرد شرکت‌های دارای هماهنگی زیاد 177
جدول 12-2-4- آزمون نرمال بودن داده‌های مربوط به عملکرد شرکت‌ها 177
جدول 13-2-4- نتایج آزمون آنالیز واریانس گروه‌های دارای هماهنگی کم، متوسط و زیاد مربوط به عملکرد شرکت‌ها 178
جدول 14-2-4- نتایج آزمون لِون جهت ارزیابی برابری واریانس گروه‌های مختلف هماهنگی 179
جدول 15-2-4- نتایج آزمون تعقیبی LSD گروه‌های دارای هماهنگی کم، متوسط و زیاد مربوط به عملکرد شرکت‌ها 180
جدول 16-2-4- نتایج آماره‌های عملکرد (ROA) شرکت‌های با هماهنگی کم، متوسط و زیاد 182
جدول 17-2-4- ضرایب همبستگی پیرسون بین هماهنگی و عملکرد (نسبت Q توبین و ROA , ROE) 184
فصل اول؛
طرح و کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
در این فصل ابتدا اهمیت و ضرورت انجام تحقیق و گزاره‌‌های تحقیق شامل اهداف، سئوالات، فرضیات، متغیرها و چارچوب نظری به همراه روش تحقیق و قلمرو انجام تحقیق ارائه شده است.
2-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
امروزه تغییرات سریع همراه با تلاطم و آشفتگی، بخشی از محیط زندگی سازمان‌ها را تشکیل می¬دهد که به نظر بسیاری از تحلیلگران برای سالهای زیادی نیز ادامه خواهد داشت. همچنین مدیران در بسیاری از بخشهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تکنولوژیکی؛ بی¬قاعدگی، ناپیوستگی، نامنظمی و طبیعت شتابان تغییر را تجربه می¬کنند که ادارۀ سازمانشان را در آینده¬ای نامطمئن قرار می¬دهد بنابراین بنگاه¬ها در محیط پیچیده¬ای فعالیت می¬کنند و حرکت و انتقال از اقتصاد محلی به اقتصاد ملی، منطقه¬ای، بین¬المللی و در نهایت اقتصاد جهانی بر میزان پیچیدگی¬ها افزوده است (لورنژ و همکارانش، 1385؛20-13).
یکی از مهمترین ابزارهایی که مدیران را در این شرایط محیطی یاری می¬کند مدیریت استراتژیک است. مدیریت استراتژیک فرایندی است که از طریق آن سازمان‌ها محیط¬های داخلی و خارجی خود را تحلیل کرده و از آن شناخت کسب می¬کنند، علاوه بر آن مسیر استراتژیک خود را پایه¬گذاری کرده، استراتژی‌هایی را خلق می¬کنندکه آنها را برای رسیدن به اهداف تعیین شده کمک نماید و آن استراتژی‌ها را به اجرا در می¬آورند، تمامی این اقدامات تلاشی است برای تداوم حیات سازمان‌ها جهت ارضای اعضای کلیدی تشکیلات سازمانی که تحت عنوان ذی¬نفعان نامیده می¬شوند (هریسون و جان، 1382؛ 19). از این جهت، استراتژی به عنوان یک موضوع اصلی می¬تواند پیوند کارا و اثربخشی را بین شایستگی‌های بنگاه با فرصتها و تهدیدات ایجاد شده توسط تغییرات محیطی فراهم کند. استراتژی بین اهداف مناسب متعدد و اهداف مطلوب پیوند ایجاد می¬کند که توسط بنگاه پیگیری می¬شود تا به اجزای گوناگون آنها دسترسی پیدا کند و طرح‌ها و سیاست‌هایی را تعیین می¬کند تا راهنمایی برای عملیات بنگاه فراهم شود. بنابراین شناسایی اهداف مطلوب و مناسب همراه با قلمرو بازار-محصول، مزیت‌های رقابتی، شایستگی‌های بارز و هم افزایی، اجزای بسیار مهم استراتژی خوب طراحی شده هستند (پاندی، 1999، 1166).
همچنین بیشتر سازمان‌ها به جای اتخاذ یک استراتژی جامع و واحد، از مجموعه‌ای از استراتژیهای مرتبط استفاده می‌کنند، که هر یک برای سطح خاصی از سازمان طراحی می‌شوند که به آن زنجیرۀ استراتژی یا سلسله‌مراتب استراتژی می¬گویند. سلسله‌مراتب استراتژی عبارتست از گروه‌بندی انواع استراتژی با توجه به سطوح سازمانی. سلسله‌مراتب استراتژی از نظر «هانگر و ویلن» عبارتند از:
1. استراتژی در سطح سازمان (بنگاه)
• استراتژیهای هدایتی
• استراتژی پرتفولیو
• استراتژی سرپرستی
2. استراتژی در سطح کسب وکار
• استراتژی رقابتی
• استراتژی مشارکتی
3. استراتژی در سطح وظیفه¬ای (کارکردی)
• استراتژی مالی
o استراتژی سرمایه¬گذاری
o استراتژی تأمین¬مالی
o استراتژی تقسیم سود
o استراتژی سرمایه درگردش
• استراتژی بازاریابی
• استراتژی تولید و عملیات
• استراتژی منابع انسانی
• استراتژی تحقیق و توسعه
• استراتژی سیستمهای اطلاعاتی
این سلسله‌مراتب یا زنجیرۀ استراتژی مجموعه‌ای از استراتژیهای متداخل یکدیگر است که مانند پازل همدیگر را تکمیل و حمایت می‌کنند. بنابراین استراتژی وظیفه¬ای از استراتژی کسب¬وکار حمایت می¬کند که آن نیز از استراتژی سازمان حمایت می¬نماید. هر استراتژی وظیفه‌ای علاوه بر پاسخگویی به شرایط محیطی بایستی با استراتژیهای سطوح دیگر و نیز با نقاط قوت و شایستگی‌های رقابتی واحد تجاری مربوطه و با سطح سازمان به عنوان یک مجموعه واحد هماهنگ باشد (هانگر و ویلن، 1384، 25). بنابر این در متون مدیریت استراتژیک بر هماهنگی بین استراتژیهای سطوح استراتژی و هماهنگی آن سطوح با محیط در حال تغییر خارجی تأکید فراوانی شده است.
مطابق بحث سلسله‌مراتب استراتژی‌ها، کانون اصلی توجه در این تحقیق، استراتژی مالی و ارتباط آن با استراتژی سطح کسب و کار می¬باشد. به نظر بسیاری از صاحب‌نظران مالی، مهمترین وظایف مدیریت در حوزۀ مالی، تصمیم‌گیری در مورد چهار موضوع اصلی است؛ تصمیمات سرمایه¬گذاری (بودجه¬بندی سرمایه¬ای)، تصمیمات تأمین مالی، تصمیمات تقسیم سود سهام در شرکت‌های سهامی و تصمیمات مربوط به مدیریت سرمایه درگردش. این تصمیمات به هم وابسته بوده و باید در جهت حداکثر کردن ارزش شرکت برای صاحبان سهام اتخاذ شوند ( ون هورن، 1982؛ 9-28، دیوید، 1384؛ 313، پاندی، 1999، 16-5، پراسانا، 1986، 8).
از نظر اغلب سرمایه¬گذاران، وضع مالی به عنوان تنها عامل یا معیار تعیین کننده وضع رقابتی سازمان محسوب می‌شود و اغلب، عوامل مالی موجب می‌شوند که استراتژیهای کنونی و برنامه‌های اجرایی تغییر یابند. برای اجرای موفقیت آمیز استراتژیهای سازمان، باید در بارۀ بودجه‌بندی سرمایه‌ای تصمیمات لازم اتخاذ کرد. به هنگام تصمیم‌گیری برای تأمین مالی باید کوشید تا برای سازمان بهترین ساختار سرمایه به بوجود آورد و آن شامل روش‌های مختلفی می‌شود که سازمان می‌تواند بدان وسیله سرمایۀ مورد نیاز را تأمین کند و تصمیمات تقسیم سود باعث می‌شود که سازمان مجبور شود سرمایۀ مورد نیاز را از منابع خارجی تأمین نماید (دیوید، 1384؛ 4-313). آن چه که در تصمیمات بودجه‌بندی سرمایه‌ای، نقش کلیدی ایفا می‌کند، هزینۀ سرمایۀ شرکت است؛ زیرا از هزینۀ سرمایه، به عنوان نرخ تنزیل جریان‌های نقدی حاصل از پروژه‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. بنابر این رد یا قبول پروژه‌های سرمایه‌گذاری پیشنهادی در گرو انتخاب مناسب‌ترین نرخ تنزیل یا همان هزینۀ سرمایه است. این در حالی است که هزینۀ سرمایۀ شرکت، تابعی از ساختار سرمایه، ساختار مالی یا اهرم مالی آن است. بنابر این انتظار می¬رود که تغییر در ترکیب منابع تأمین مالی (ساختار سرمایه) بر هزینۀ سرمایه و متعاقباً بر ارزش شرکت ( بواسطۀ رد یا قبول پروژه‌های سرمایه‌گذاری دارای ارزش فعلی خالص مثبت یا منفی) تاثیر گذار باشد. از این جهت تصمیمات سرمایه-گذاری، تأمین مالی، تقسیم سود سهام و سرمایه درگردش با هم ارتباط بسیار نزدیکی دارند. بنابر این سئوالاتی که مطرح می‌شوند عباتنداز؛ چگونه می‌توان تصمیمات مالی را در تئوری و عمل برای طرح¬ریزی استراتژی¬های مالی شرکت مورد استفاده قرار داد؟، چگونه می‌توان بین استراتژی¬های مالی و استراتژی بنگاه ارتباط ایجاد کرد؟ چگونه می‌توان استراتژی¬ مالی و استراتژی بنگاه را به سوی ایجاد ارزش برای سهامداران رهنمون کرد؟ در نهایت سئوال مهمی که مطرح می‌شود این است که چگونه می‌توان استراتژی¬های مالی را با چارچوب کلی تصمیم¬گیری استراتژیک هماهنگ کرد؟
بررسی مطبوعات مالی نشان داده است که تحقیقات تجربی کمی در خصوص هماهنگی بین استراتژی مالی با استراتژی سطوح بالاتر صورت گرفته است. مهمترین تحقیقات یافت شده نشان می¬دهد که برخی از این تحقیقات مستقمیاً در مورد استراتژی مالی انجام نشده‌اند (در مورد اهرم مالی یا ساختار سرمایه انجام شده است) همچنین الگویی که آنها جهت برقراری هماهنگی استفاده نموده‌اند از نوع الگوهای عقلایی و طبیعی می‌باشند و تحقیقی براساس الگوی همه جانبه یافت نشده است. بررسی این تحقیق‌ها، ضرورت انجام تحقیقی جهت تبیین رابطۀ هماهنگی بین استراتژی مالی و استراتژی سطح کسبوکار براساس یک الگوی همه جانبه را نمایان ساخته است، به این معنی که استراتژی مالی انتخاب شده، هم بتواند با شرایط محیطی سازگار باشد و هم با سایر استراتژیهای سطح سازمان هماهنگ باشد. تحقیق حاضر براساس تئوری نقاط مرجع استراتژیک (SRP's) ، نقاطی را برای برقراری هماهنگی همه جانبه شناسایی می‌کند، سپس گونههای اصلی استراتژی مالی را براساس این نقاط مشخص می‌سازد. در این صورت سازمان‌ها می‌توانند با تعیین موقعیت خود نسبت به نقاط مرجع اقدام به انتخاب استراتژی «مناسب» نمایند.
به طور خلاصه سئوال اصلی این است که گونه شناسی مناسب استراتژی مالی جهت هماهنگی با گونه‌شناسی استراتژی کسبوکار چگونه می‌باشد؟ آیا بعد از ارائه یک گونه شناسی برای استراتژی مالی می‌توان هماهنگی خاصی بین استراتژی کسبوکار و استراتژی مالی شناسایی نمود؟ آیا هماهنگی بین این دو استراتژی بر ابعاد عملکردی سازمان اثر خاصی دارد؟ نقاط مرجع استراتژیک برای جمع¬بندی گونه¬شناسی هر یک از سطوح استراتژیک چیست؟ فلسفه انتخاب این نقاط چیست؟ سئوالات فوق و پاسخگویی به آنها اهمیت و ضرورت تحقیق را نمایان می‌سازد.
3-1- اهداف تحقیق
هدف اصلی طرح، شناسایی و تبیین رابطۀ هماهنگی بین استراتژی سطح کسبوکار و استراتژی مالی بر عملکرد سازمان است. اهداف جزیی 1 تا 10 مطرح شده در ذیل به عنوان اهداف علمی و اهداف 11 تا 13 به عنوان هدف‌های کاربردی و ضرورت‌های خاص انجام تحقیق می‌باشند.
1. تعیین نقاط مرجع استراتژیک برای گونه شناسی استراتژی مالی،
2. تعیین نقاط مرجع استراتژیک برای گونه شناسی استراتژی سرمایه‌گذاری،
3. تعیین نقاط مرجع استراتژیک برای گونه شناسی استراتژی تأمین مالی،
4. تعیین نقاط مرجع استراتژیک برای گونه شناسی استراتژی تقسیم سود،
5. تعیین نقاط مرجع استراتژیک برای گونه شناسی استراتژی سرمایه درگردش،
6. گونه شناسی استراتژیهای سیستم مالی،
7. گونه شناسی استراتژیهای زیر سیستم سرمایه گذاری،
8. گونه شناسی استراتژیهای زیر سیستم تأمین مالی،
9. گونه شناسی استراتژیهای زیر سیستم تقسیم سود،
10. گونه شناسی استراتژیهای زیر سیستم سرمایه‌درگردش،
11. تبیین هماهنگی بین استراتژیهای سطح کسب وکار با استراتژی مالی،
12. شناسایی و تبیین اثر هماهنگی بین استراتژیهای سطح کسبوکار و مالی بر عملکرد سازمان،
13. ارائۀ خطوط راهنما به سازمان‌ها در جهت انتخاب استراتژی مناسب مالی،
4-1- سؤالات تحقیق
سؤال اصلی تحقیق. هر یک از گونههای استراتژیهای مالی و زیر سیستمهای آن با کدامیک از انواع استراتژیهای سطح کسبوکار هماهنگ‌تر می‌باشند؟ و آیا سازمان‌هایی که این هماهنگی در آنها وجود دارد عملکرد بهتری نسبت به سایرین دارند؟
سؤالات فرعی تحقیق عبارتند از:
• نقاط مرجع استراتژیک گونههای استراتژیهای مالی کدامند؟
• نقاط مرجع استراتژیک گونههای استراتژیهای سرمایه¬گذاری کدامند؟
• نقاط مرجع استراتژیک گونههای استراتژیهای تأمین مالی کدامند؟
• نقاط مرجع استراتژیک گونههای استراتژیهای تقسیم سود کدامند؟
• نقاط مرجع استراتژیک گونههای استراتژیهای سرمایه درگردش کدامند؟
• گونههای استراتژیهای سیستم مالی کدامند؟
• گونههای استراتژیهای زیر سیستم سرمایه¬گذاری کدامند؟
• گونههای استراتژیهای زیر سیستم تأمین مالی کدامند؟
• گونههای استراتژیهای زیر سیستم تقسیم سود کدامند؟
• گونههای استراتژیهای زیر سیستم سرمایه درگردش کدامند؟
• هماهنگی بین استراتژیهای سطح کسبوکار با استراتژیهای مالی چگونه تبیین می‌شود؟
• اثر هماهنگی بین استراتژیهای سطح کسب وکار و مالی بر عملکرد سازمان چگونه تبیین می‌شود؟
• سازمان‌ها چگونه استراتژی مناسب مالی را انتخاب کنند؟
5-1- چارچوب نظری تحقیق (مدل مفهومی تحقیق)
چارچوب نظری یا مدل مفهومی، بنیانی است که پژوهش بر آن استوار می‌شود، این چارچوب شبکه‌ای است منطقی، توصیفی و پرورش یافته مشتمل بر روابط موجود میان متغیرهایی که تصور می‌شود در شناسایی و پاسخ یا حل مسألۀ تحقیق، نقش دارند. نمودار 1 چارچوب نظری این تحقیق را نشان می‌دهد. چارچوب نظری تحقیق براساس دستاوردهای فصل دوم تحقیق حاصل شده است.
نمودار 1- چارچوب نظری یا مدل مفهومی تحقیق
6-1- فرضیه تحقیق
این تحقیق با مروری بر الگوهای فوق و ارائه یک چارچوب نظری به آزمون فرضیه زیر می‌پردازد:
فرضیۀ اصلی - هماهنگی بین استراتژی سطح کسبوکار و استراتژی مالی و زیر سیستمهای آن موجب افزایش عملکرد سازمان می¬شود.
7-1- متغیرهای تحقیق
متغیرها را معمولاً از نظر نقش آنها در تحقیق می‌توان به پنج دسته تقسیم کرد: متغیر مستقل ، متغیر وابسته ، متغیر تعدیل‌کننده ، متغیر مداخله‌گر و متغیر کنترل (سرمد و همکاران، 1376؛ 43).
در این تحقیق «هماهنگی بین استراتژی مالی و زیرسیستم‌های آن و استراتژی سطح کسبوکار» به عنوان متغیر مستقل، «عملکرد سازمان» به عنوان متغیر وابسته، متغیرهای «هماهنگی استراتژی مالی با سایر واحدهای وظیفه¬ای» (مانند بازاریابی، تحقیق¬وتوسعه، تولیدوعملیات، منابع انسانی و سیستمهای اطلاعاتی) و هماهنگی استراتژی مالی با عناصر سازمان (یعنی«ساختار»، «تکنولوژی»، «فرهنگ» و«شیوۀ مدیریت») به عنوان متغیرهای کنترل در نظر گرفته شده است. در این تحقیق هیچ متغیری به عنوان متغیر مداخله‌گر یا متغیر تعدیل‌کننده در نظر گرفته نشده است.
8-1- روش‌شناسی تحقیق
1-8-1- نوع روش تحقیق
روش تحقیق یک فرایند نظام‌مند برای یافتن پاسخ یک پرسش یا راه حل یک مسأله است (خاکی، 1378، 201). به طور کلی سه نوع دسته‌بندی در مورد انواع روش‌های تحقیق وجود دارد:
الف) طبقه‌بندی انواع تحقیق برمبنای نتیجه: بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای.
ب) طبقه‌بندی انواع تحقیق برمبنای هدف: اکتشافی، تبیینی و توصیفی.
ج) طبقه‌بندی انواع تحقیق برمبنای نوع داده‌ها: کیفی وکمّی (اعرابی، 1383: 22). بر اساس دسته‌بندی‌های فوق نوع این تحقیق عبارتند از:
با توجه به اینکه تحقیق حاضر با استفاده از نظریه‌های مدیریت استراتژیک به تبیین الگوهای همه‌جانبه هماهنگی استراتژیک می‌پردازد و نهایتاً به ارائه یک الگوی یکپارچه منتهی می‌شود، یک تحقیق توسعه‌ای می‌باشد.
با توجه به اینکه این تحقیق به دنبال بررسی و تعیین «چگونگی» هماهنگی استراتژیهای کسب و کار و مالی می‌باشد از نوع توصیفی است و از آنجایی که می‌خواهد به یکی از دلایل و علل بهبود عملکرد سازمانی بپردازد از نوع تحقیق تبیینی می‌باشد. بنابر این می‌توان گفت این تحقیق یک تحقیق توصیفی – تبیینی می‌باشد.
با توجه به اینکه داده‌های این تحقیق برای تعیین نوع استراتژی سطح کسب و کار و نوع استراتژی مالی و زیر سیستمهای آن و هماهنگی بین استراتژی سطح کسب و کار و استراتژی مالی و زیر سیستمهای آن از نوع کیفی، و داده‌های ارزیابی عملکرد (نسبت Q توبین، ROE و ROA) از نوع کمّی می‌باشند می‌توان گفت این تحقیق هم کیفی و هم کمّی می‌باشد. متغیر مستقل این تحقیق از نوع کیفی و در مقیاس رتبه‌ای و متغیر وابستة آن از نوع کمّی و در مقیاس نسبی اندازه‌گیری شده است.
2-8-1- روش‌ها و ابزارهای گردآوری داده‌ها
در این تحقیق برای جمع‌آوری داده‌های اولیه از روش‌های موردی و میدانی استفاده شده است. برای تعیین و گونه‌شناسی استراتژیهای سطح کسب و کار از پرسشنامه و از مصاحبه با مدیران و کارشناسان به عنوان ابزار مکمل پرسشنامه استفاده شده است. برای شناسایی گونههای استراتژیهای مالی و زیرسیستم‌های آن (شامل استراتژیهای سرمایه‌گذاری، استراتژیهای تأمین مالی، استراتژیهای تقسیم سود و استراتژیهای سرمایه در گردش) و همچنین ارزیابی عملکرد (نسبت Q توبین، ROE و ROA) از روش مشاهده اسناد، مدارک و تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی حسابرسی شدة شرکت‌ها و جهت شناسایی اهداف سرمایه‌گذاری شرکت‌ها، از گزارش‌های هیأت مدیره به مجمع عمومی سالیانه شرکت‌ها استفاده شده است.
برای جمع‌آوری داده‌های ثانویه از مطالعات کتابخانه‌ای (شامل بررسی مقالات، پایان‌نامه‌ها و کتب فارسی و لاتین) و همچنین فضای مجازی اینترنت جهت بررسی آخرین مقالات، پایان‌نامه‌ها و کتاب‌های لاتین مرتبط با موضوع تحقیق در داخل و خارج از کشور استفاده شده است. از داده‌های ثانویه جهت استخراج مدل یکپارچه و مدل مفهومی تحقیق استفاده شده است.
3-8-1- روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات
در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده‌های جمع آوری شده از عملیات میدانی و تحقیق موردی از روش‌های آماری توصیفی مانند معیارهای پراکندگی، مرکزی، نسبت‌ها، جداول و نمودارها استفاده شده است و روش‌های آمار تحلیلی ناپارامتریک مانند آزمون کولموگروف- اسمیرنوف جهت آزمون نرمال بودن توزیع داده‌ها، آزمون گردش یا رشته‌ها جهت آزمون استقلال (تصادفی بودن) مشاهدات و متغیرهای تحقیق و
دانلود مقاله رابطه هماهنگی بین استراتژیهای سطح کسبوکار و استراتژی