عنوان صفحه
فصل اول: مقدمه 1- مقدمه
1ـ1ـ تاریخچه قطارهای سریع السیر1
1-1-1- تاریخچه مطالعات قطارهای سریع السیر در ایران
1ـ2ـ تاثیرات غیرمستقیم و تاثیرات فرهنگی- اجتماعی قطارهای سریع السیر2
فصل دوم: سرعت در راه آهن و راهآهن سریع السیر
2ـ1ـ سرعت در راه آهن3
2ـ2ـ سرعت بازرگانی4
2ـ3ـ قطار سریع السیر6
2ـ3ـ1ـ فواید راه آهن سریع السیر6
2ـ3ـ2ـ چگونه این فواید بدست میآیند؟6
2ـ3ـ3ـ تاثیرات افزایش خدمات راهآهنی (تاثیرات مثبت قطارهای سریع السیر)7
2ـ3ـ4ـ مقایسه کوتاه با هوا و جاده8
2ـ4ـ معرفی برخی ازعوامل و شاخصهای تصمیمگیری درارزیابی پروژههای راه آهن سریع السیر9
2ـ4ـ1ـ پراکندگی جمعیت و تولید ناخالص ملی9
2ـ4ـ2ـ افزایش سرعت، کاهش زمان سفر،افزایش ظرفیت ترافیکی9
2ـ4ـ3ـ مصرف انرژی11
2ـ4ـ4ـ تامین منابع مالی11
2ـ5ـ واژهها و مفاهیم کلیدی در موضوع سرعت قطارهای مسافری12
2ـ5ـ1ـ رکورد سرعت 13
2ـ5ـ2ـ حد نهایی سرعت عملیاتی13
2ـ5ـ3ـ رکورد سرعت در شرایط واقعی13
2ـ5ـ4ـ رکوردهای سرعت قطارهای مسافری چگونه بجا گذاشته میشوند؟15
2ـ6ـ مقایسه وضعیت قطارهای سریع در ایران و جهان15
2ـ6ـ1ـ بررسی گذشته راه آهن ایران از دیدگاه تکنولوژی کاربردی جهت نیل به سرعتهای روز15
2ـ6ـ2ـ بررسی تکنولوژی و سرعت عملیاتی در ایران17
عنوان صفحه
2ـ6ـ3ـ بررسی وضعیت سرعتها در ایران و جهان26
2ـ6ـ4ـ رکوردهای سرعت رسمی و عملیاتی درایران 28
2ـ6ـ5ـ سیر تحول تکنولوژی حمل و نقل ریلی جهان در ارتباط با سرعت29
2ـ6ـ6ـ خلاصه آمارهای مهم سریع السیر29
فصل سوم: بررسی روسازی خطوط آهن برای کاربرد در قطارهای سریع
3-1- مقدمه31
3-2- تراورسهای بتنی و دیگر تراورسهای مصنوعی 31
3-2-1- تراورسهای بتنی31
3-2-2- تراورسهای دیگر31
3-3- طراحی های مدرن40
3-4- اتصالات44
3-5- ریلهای پیوسته جوش شده (CWR)47
3-5-1- مزایا و معایب48
3-5-2- تئوری انبساط 48
فصل چهارم: موانع موجود دردستیابی به سرعتهای بالا در راه آهن
4ـ1ـ پارامترهای کاهنده سرعت52
4-1-1- مقاومت هوا 52
4ـ1ـ2ـ عبور از تونلها53
4ـ1ـ3ـ علائم 54
4ـ2ـ فاصله ترمز55
4ـ2ـ1ـ نیاز به توان کششی زیاد56
4ـ2ـ2ـ پایداری درمسیر مستقیم 56
4ـ2ـ3ـ نیاز به طراحی ویژه خط59
4ـ3ـ اثرات زیست محیطی60
4ـ3ـ1ـ تصادفات 60
4ـ3ـ2ـ آسایش مسافرین 61
4ـ3ـ3- عبور از سوزنها و تقاطعها62
عنوان صفحه
فصل پنجم: ضرورت برقی کردن خطوط راهآهن
5ـ1ـ مقدمه63
5ـ2ـ انرژی، حمل ونقل و راه آهن64
5ـ2ـ1ـ اهمیت صرفهجویی درمصرف فراوردههای نفتی66
5ـ2ـ2ـ برقی کردن راه آهن ومزایای آن ازنظر انرژی ومحیط زیست68
5ـ2ـ3ـ مزایای برقی کردن راه آهن از دیدگاه ترابری68
5ـ3ـ اصول زیربنایی70
5ـ4ـ تاریخچه برقی کردن در راه آهن ملی ژاپن71
5ـ5ـ ضرورت برقی کردن راه آهن73
5ـ6ـ مقایسه سیستمهای دیزل- الکتریک و برقی74
5ـ7ـ مزایای استفاده ازراهآهن برقی در سطح کلان اقتصادی 81
5ـ8ـ مزایای استفاده ازراهآهن برقی در سطح خرد اقتصادی82
فصل ششم: آشنایی با سیستم Tilting و معرفی قطارهای سریع السیر دنیا
6ـ1ـ مقدمه 84
6ـ1ـ1ـ سیستم Tilting یا متعادل کننده واگن85
6ـ1ـ2ـ مزایای سیستم Tilting86
6ـ1ـ3ـ انواع سیستمهای موجود Tilting 86
6ـ1ـ4ـ مقایسه واگنهای معمولی و واگنهای مجهز به سیستم متعادل کننده واگن87
6ـ1ـ5ـ سیستم های متعادل کننده از نوع فعال87
6ـ1ـ6ـ تجربه استفاده از سیستم Tilting در کشور پرتغال90
6ـ2ـ معرفی قطارهای سریع السیر دنیا93
6ـ2ـ1ـ قطار TGV 94
6ـ2ـ2ـ قطار AGV نسل جدید قطارهای TGV فرانسه 96
6ـ2ـ2ـ1ـ ازبین بردن ارتعاشات99
6ـ2ـ2ـ2ـ تصویر کلی قطار AGV 100
6ـ2ـ3ـ قطارهای ICE 101
6ـ2ـ3ـ1ـ قطارهایICE2 ،ICE1101
عنوان صفحه
6ـ2ـ3ـ2ـ قطارهای ICE3 نسل جدید قطارهای ICE 102
6ـ2ـ4ـ ترنست سریع السیر اسپانیای S-103 103
فصل هفتم: نیاز دنیا به استفاده از قطارهای سریع السیر و نگاهی به بزرگترین طرحهای سریع السیر دنیا
7ـ1ـ مقدمه104
7ـ1ـ1ـ راه آهن سریع السیر اروپا در قرن 21106
7ـ1ـ2ـ نتایج بهره برداری از خطوط سریع اروپا109
7ـ2ـ راه آهن سریع السیر اسپانیا(Renfe)111
7ـ3ـ نگاهی به بزرگترین پروژه ریلی سریع السیر انگلستان113
7ـ4ـ راه آهن سریع السیر ایالت کالیفرنیا115
7ـ4ـ1ـ بخش درون ناحیهای کالیفرنیای جنوبی115
7ـ4ـ1ـ1ـ اهداف و نیازهای پروژه117
7ـ4ـ1ـ2ـ نیاز به قطار سریع السیر درایالت کالیفرنیا 118
7ـ5ـ راه آهن سریع السیر ایالت فلوریدا121
7ـ5ـ1ـ دلایل عقب ماندگی آمریکا از قافله ی طرح قطارهای سریع السیر123
7-6- اطلاعاتی کوتاه در مورد Maglev124
فصل هشتم: نگاهی به راه آهن سریع السیر ژاپن واستفاده از تجربیات آنها
8ـ1ـ مقدمه 126
8ـ2ـ اقدامات شرکت باری راه آهن ژاپن پس از خصوصی شدن تا سال 1989 129
8ـ3ـ نمونههایی ازپیشرفت راهآهن ژاپن درزمینه حمل کالا130
8ـ4ـ راهآهن ژاپن پس از دو دهه ضرر چگونه به سود دهی رسید؟132
8ـ4ـ1ـ انگیزههای خصوصی کردن راه آهن132
8ـ4ـ2ـ نتایج اقتصادی شرکتهای راهآهن ژاپن133
8ـ4ـ3ـ اصلاح وجدان کار کارکنان133
8-4-4- تجربه موفق شرکتهای منطقهای134
8ـ5ـ همکاریهای فنی ـ اقتصادی راه آهن ایران و ژاپن 136
8ـ6ـ راهآهن سریع السیر شینکانسن139
8ـ6ـ1ـ فاکتورهای محدود کننده سرعت140
8ـ6ـ1ـ1ـ کشف زودتر زمین لرزه 140
عنوان صفحه
8ـ6ـ1ـ2ـ سیستم ترمز140
8ـ6ـ1ـ3ـ پایداری مجموعه141
8ـ6ـ1ـ4ـ راحتی درهنگام سیر وحرکت141
8ـ6ـ1ـ5ـ کاهش سرو صدا 141
8ـ6ـ1ـ6ـ کاهش لرزش زمین در هنگام حرکت قطار 142
8ـ7ـ سهم شینکانسن در محیط زیست 142
8ـ7ـ1ـ سهم شینکانسن در صرفهجویی انرژی144
8ـ7ـ2ـ آلودگی صوتی در قطار شینکانسن 145
فصل نهم: طرح راهآهن سریعالسیر تهران ـ زنجان
9ـ1ـ جابهجایی مسافر در سطح کشور 146
9ـ1ـ1ـ شبکه راهآهن ایران 147
9ـ2ـ پیشینه طرح راهآهن سریعالسیر تهران ـ زنجان148
9ـ2ـ1ـ مشخصات فنی و هندسی راهآهن تهران ـ زنجان 148
9ـ2ـ2ـ اهمیت خط سریعالسیر تهران ـ زنجان149
9ـ3ـ بررسی آمار حمل و نقل مسافر در محور تهران ـ زنجان150
9ـ3ـ1ـ ناوگان جادهای عمومی 150
9ـ3ـ2ـ حمل و نقل توسط سواری شخصی 150
9ـ3ـ3ـ حمل و نقل ریلی مسافر151
9ـ3ـ4ـ حمل و نقل مسافر توسط ناوگان هوایی 151
9ـ4ـ پیشبینی تقاضا برای حمل و نقل مسافر در مسیرهای تهران ـ زنجان152
9ـ4ـ1ـ سناریوهای تحول آتی جمعیت و شاخصهای اقتصادی 152
9ـ4ـ1ـ1ـ تحول آتی جمعیت شهری 153
9ـ4ـ1ـ2ـ تحول آتی تولید ناخالص داخلی به قیمتهای ثابت 153
9ـ4ـ2ـ نتایج سناریوهای پیشبینی تقاضا برای حمل و نقل ریلی مسافر 154
عنوان صفحه
9ـ5ـ برنامه زمانبندی احداث راهآهن سریعالسیر تهران ـ زنجان 155
9ـ5ـ1ـفعالیتهای عمده احداث راهآهن سریعالسیر تهران ـ زنجان155
9ـ6ـ برآورد هزینههای اجرای طرح 158
9ـ6ـ1ـ هزینه تملیک اراضی 158
9ـ6ـ2ـ هزینههای زیرسازی 159
9ـ6ـ3ـ هزینههای روسازی، علائم و ارتباطات و برقی کردن 160
9ـ6ـ4ـ هزینههای بهرهبرداری160
9ــ6ـ4ـ1ـ برآورد هزینههای بهرهبرداری بر اساس هزینههای سرمایهای 161
9ـ6ـ4ـ1ـ1ـ هزینه نگهداری از تاسیسات زیربنایی و ناوگان 161
9ـ6ـ4ـ1ـ2ـ هزینههای بازاریابی و مصرف سوخت 162
9ـ6ـ5ــ هزینههای سرمایهای برای خرید قطارهای سریعالسیر برقی 163
9ـ6ـ5ـ1ـ تعداد قطارهای سریعالسیر مورد نیاز 164
9ـ6ـ6ـ هزینههای جاری در بیستسال نخست بهرهبرداری 165
9ـ7ـ بررسی تعرفه خدمات167
9ـ7ـ1ـ تعیین جایگاه راهآهن سریعالسیر در سامانه حمل و نقل مسافری 167
9ـ7ـ1ـ1ـ سیاست جلب مسافرین حمل و نقل جادهایی 170
9ـ7ـ2ـ قیمت بلیط مسافری راهآهن سریعالسیر تهران ـ زنجان170
9ـ8ـ برآورد درآمدهای طرح 171
9ـ9ـ نرخ داخلی بازگشت سرمایه 174
9ـ10ـ آنالیز حساسیت نرخ بازگشت سرمایه نسبت به متغیرهای پایه 180
9ـ10ـ1ـ آنالیز حساسیت نرخ بازگشت سرمایه نسبت به تعرفه خدمات مسافری 180
9ـ10ـ2ـ آنالیز حساسیت نرخ بازگشت سرمایه نسبت به هزینه تملیک اراضی 181
عنوان صفحه
9ـ11ـ هزینههای اجتماعی یا هزینههای خارج از حمل و نقل 183
9ـ11ـ1ـ هزینههای خارج از حمل و نقل 183
9ـ11ـ2ـ روش محاسبه هزینهها 184
9ـ11ـ3ـ هزینههای کلی 185
9ـ11ـ4ـ هزینههای نهایی 186
9ـ12ـ صرفهجویی در مصرف سوخت 189
9ـ12ـ1ـ میزان مصرف سوخت وسایل نقلیه 190
9ـ12ـ2ـ مصرف سوخت لکوموتیوهای راهآهن ایران 191
9ـ12ـ3ـ میزان مصرف سوخت وسایل نقلیه مسافری در ایران 192
9ـ12ـ4ـ میزان صرفهجویی در مصرف فرآوردههای نفتی 192
فصل دهم: نتیجهگیری
نتیجهگیری194
پیشنهادات196
منابع و مأخذ 198
-نیازها و اهداف پروژه
1ـ شلوغی ترافیک، تاخیرات، تصادفات: کالیفرنیا جنوبی به منظور پاسخگویی به نیازهای مردم در هنگام شلوغی و ازدحام ترافیک که زمان سفر را زیاد میکند آماده به کار شد. بزرگراههایی که برای جابجایی سریع مردم بصورت بین ایالتی و داخل ایالتی بودند سرعت آنها به میزان20 یا کمتر در خلال ساعتهای شلوغ رسیده است ترافیک این مسیر رشد بسیار سریعی دارد.[33]
2ـ جمعیت و رشد ترافیک: کالیفرنیای جنوبی همانطور که گفته شد دارای جمعیتی در حدود 17 میلیون نفر است که در خلا ل سال 2025، 23 میلیون نفر خواهد رسید، حال با برنامه ریزی در جهت بهبود زیر ساختار جادهها، سرعت سفر به 15 مایل بر ساعت کاهش پیدا خواهد کرد اما سیستمهای ریلی مغناطیسی در یک خط آزاد راه میتواند این جمعیت را بصورت یکدست معادل 8 تا 10 خط بزرگراه به سمت مسیرهای خود با هزینه کمتر هدایت کند. بطور مثال یک مسافر برای طی کردن کردن مسیر 25 مایل در آزاد راه با استفاده از سیستم تکنولوژی ریلی مغناطیسی میتواند 2 ساعت در روز در زمان سفر خود صرفه جویی کند.[33]
3ـ کیفیت زندگی: کیفیت هوا به عنوان یک عامل مهم در این سیستم بهبود داده خواهد شد. بالا بردن کیفیت زندگی مردم با حذف آنها به خارج از ماشینهایشان برای فواصل طولانی سفر کمک میکند. استفاده از سیستم ریلی مغناطیسی ایمنی، صرفهجویی در زمان سفر و لذت خانوادهها از مسافرت را فراهم میکند.
4ـ مدیریت تقاضای فرودگاهها: ترافیک مسافرین در فرودگاه ناحیهای LAX، رشد خیره کنندهای به میزان 78 میلیون مسافر در سال 2020 خواهد شد. کالیفرنیای جنوبی دارای یک ترمینال هوایی است. که سیستم ریلی مغناطیسی با احاطه کردن LAX، وظیفه رساندن مسافرین از نواحی مختلف به این فرودگاه را عهده دار خواهد بود. و با رساندن مسافرین و بار هوایی بصورت مستقیم به ورودی ترمینال کالا و تسهیلات بارگیری کالا باعث صرفهجویی در زمان سفر در این نواحی خواهد شد. بدین صورت ترافیک در خیابانهای داخلی فرودگاه و خیابانهای منتهی به آن کاهش پیدا می کند .[33]
7-4-2-نیاز به قطار سریعالسیر در ایالت کالیفرنیا
اداره ریل سریعالسیر کالیفرنیا جوهر وذات این ایالت است و مسئولیت برنامه ریزی، احداث و عملیات سیستم راه آهن سریعالسیر در خدمات رسانی پایتختی را بر عهده دارد. این اداره احداث 700 مایل پروژه ریلی در جهت خدمت رسانی به ساکرامنتو، سانفرانسیسکو، لوس آنجلس و ارنج کانتی را بر عهده دارد. با استفاده از قطارهای سریعالسیر با سرعت150 در محدودههای کوتاهی از آن اجرا میشود که آهستهتر از سیستمهای ژاپنی و اروپایی است.
جمعیت کل ایالت کالیفرنیا در سال 2020 به 45 میلیون نفر خواهد رسید و در سال 2040 به 60 میلیون نفر میرسد. حمل و نقل کالیفرنیا نیازمند رشد هر چه سریعتر در جهت رشد تقاضای مردم است. امروز، آزاد راههای کالیفرنیای جنوبی و سانفرانسیسکو پر ازدحام هستند و کریدورهای هوایی بین لوس آنجلس و سان فرانسیسکو به عنوان سنگینترین کریدور آمریکا بحساب میآیند. در حال حاضر گشایش خطوط جدید هوایی و ریلی بسیار سخت است و این در حالی است که امکان ساخت آزادراههای جدید بین شهرهای اصلی این ایالت امکان پذیر نیست. در سال 2001 فرماندار دیویس اعلام کرد که کالیفرنیا آزادراه جدیدی نخواهد ساخت. این مشگلهمانطور که گفته شد برای سیستمهای هوایی نیز به دلیل رشد سریع کالیفرنیا وجود دارد. سیستم قطار سریعالسیر میتواند حرکت ایمن، راحت، کارآمد و به عنوان مطمئنترین مد مطرح و قابل اجرا باشد. اجرای این طرح در شبکههای حملو نقل موجود کالیفرنیا، باعث افزایش حرکت و آمادگی پذیرش گنجایش بیشتر و ارتباط با سایر مناطق پرجمعیت با هم همراه با حفظ مسائل محیط زیستی باشد.[26]
اجرای شبکه ریلی سریعالسیر کالیفرنیا تحت نظارت نه عضو روسای ریلی سریعالسیر انجام میشود. این هیئت مسئول برنامه ریزی برای پیشرفت شبکه سریع شبکه سریعالسیر که منطبق با خدمات حمل و نقل عمومی دیگر خواهند بود و توانایی سرعت 200 با زمان سفر2 ساعت و نیم از سانفرانسیسکو به کالیفرنیا امکان خواهد داشت این هیئت ا ستفاده از نسل جدید تکنولوژی ریلی مغناطیسی (Maglev) و چرخ روی ریل آهنی (مثل TGV فرانسه، ICE آلمان و ...) یشنهاد داده است.[26]
جدول 7-6-کاهش زمان سفر با استفاده از سیستمهای ریلی جدید در ایالت کالیفرنیا[26]
مسافت (کیلومتر)
زمان سفر(ساعت:دقیقه)
مسیر
645
2:30
لوسآنجلس-سانفرانسیسکو
613
2:10
لوسآنجلس-ساکرامنتو
570
2:00
لوسآنجلس-سن خوزه
243
1:00
لوسآنجلس-سن دیگو
350
1:20
فرسنو-لوسآنجلس
295
1:15
فرسنو-سانفرنسیسکو
هدف اصلی دولت کالیفرنیا آمادگی برای حمل سریع و با زمان کم مردم طبق جمعیت سال 2020، در شهرهای ساکرامنتو، سانفرانسیسکو، لوسآنجلس، سن خوزه، ارنج کانتی و… است که این هیئت 25 بیلیون دلار صرف احداث 700 مایل خط سریع السیر که سالانه 32 میلیون نفر را به صورت بین ناحیهای و 10 میلیون نفر تا سال 2020 را جابجا خواهد کرد. برای سفرهای درون ایالتی 150 مایلی، سیستم قطار سریعالسیر با جذب 35 درصد مسافرین در قیاس با سواری شخصی %46، هواپیما 18 درصد تا سال 2020 پیشبینی میشود. این سیستم میتواند بازگشت سرمایه خوبی داشته باشد و 900 میلیون دلار درآمد سالیانه داشته باشد و تا سال 2020 علاوه بر آن 300 میلیون اضافه شود. احداث سیستم بتنهایی باعث ایجاد300 هزار فرصت شغلی میشود. نیروی برق قطارهای سریعالسیر به دلیل کاهش سوخت فسیلی کالیفرنیا و کاهش آلودگی هوا و به دلیل اتصال به خطوط هوایی و جادهای درجه حرکت را امکان پذیرتر خواهد کرد. سیستم قطار سریعالسیر قطعاً در کیفیت زندگی مردم کالیفرنیا تاثیر بالقوهای خواهد داشت و باعث کمک به نگهداری اقتصاد این ایالت خواهد کرد.[26]
هیئت قدم بعدی خود را تحت عنوان هم پیمایی با محیط زیست زیر نظر موسسههای EISو EIR را انجام خواهد داد پروسه حمایت از مسائل محیط زیستی نیازمند تصویب آژانس، نگهداری کریدورها، فراهم سازی سیستم و احداث سیستم قطار سریعالسیر ایالتی است. که این هیئت و آژانس محیط زیست و راه آهن فدرال با ارزیابی دقیق، و تجزیه و تحلیل این گزارشات و پروسهها اقدام به انتخاب محل ایستگاهها نمودهاند و مسیرهای قابل اجرا برای این سیستم را بررسی کردند. و تخمین زده شد که برای چه مسیری از سیستم چرخ آهنی روی ریل غیر برقی میتوان استفاده شود. یا 15 کریدور خاص داخل ایالتی آماده استفاده از سیستم برقی هستند.
جدول 7-7- هزینه سرمایه گذاری در قسمتهای مختلف ایالت کالیفرنیا [26]
معدل هزینه ـ مایل
(بیلیون دلار ـ مایل)
سرمایه گذاری
(بیلیون دلار)
طول (مایل)
مسیر
5/44
1/4
92
سندیگو ـ ریورساید
7/45
7/2
59
ریورساید ـ لوسآنجلس
40
4/4
110
لوسآنجلس ـ باکرزفیلد
4/14
3/2
160
باکرزفیلد ـ مدسد3/27
3
110
مدسد ـ ساکرامنتو
8/34
5/4
129
مرسه ـ سنخوزه
1/58
5/2
43
سنخوزه ـ سانفرانسیسکو
5/23
جمع سرمایهگذاری
5/1
هزینه تسهیلات و آلات ناقله
703
$ 25
$ 8/37
جمع کل
در ژوئن 2003 با تکمیل گزارشات مربوط به مسائل محیط زیستی کار طراحی و مطالعات مقدماتی این طرح به اتمام رسید.
7-5- راه آهن سریعالسیر ایالت فلوریدا
برنامه ریزی و طراحی برای سرویس دهی به مسافرین راه آهنی سریعالسیر فلوریدا از 25 سال پیش آغاز شده است. در سال 1982 فراماندار باب گراهام یک کمیته ریلی سریعالسیر تشکیل داد. این کمیته با مشارکت بخش خصوصی و دولتی به اجرای طرحهای سریعالسیر در ایالت فلوریدا پرداخت.
در سال 1991 مجلس فلوریدا قانونی را در زمینه ساخت، طراحی عملیات سریعالسیر در فلوریدا مقرر نمود. که طرحهای مقدماتی و مطالعات مربوط به آن در سال 1996 توسط یک شرکت خصوصی انجام شد. در سال 1997، اداره حمل و نقل فلوریدا حکم به واگذاری امتیاز به شرکت FOX در فلوریدا برای طراحی، ساخت، مدیریت و نگهداری این سیستم سریعالسیر برای اتصال به او رلاندو، تا مپاومیامی کرد. این امتیاز زودتر از سال 1999 سلب شد زیرا کمبود سرمایه برای این پروژه و ایالت باعث آن گردید.[22]
بررسی قطارهای سریع السیر و ارزیابی اقتصادی و فنی راه اندازی قطارهای سریع السیر همراه با نمونه موردی - 203 صفحه فایل ورد و قابل ویرایش