فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:101
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(M.Sc)
گرایش: شیمی کاربردی
عنوان: پیش تغلیظ داروی رالوکسیفن به روش میکرواستخراج فاز مایع با استفاده از فیبر توخالی و اندازه گیری دارو به روش HPLC در مقادیر Trace
فهرست مطالب: صفحه
خلاصه فارسی ...................................................................................................................................... 1
مقدمه ................................................................................................................................................... 3
فصل اول: کلیات
1-1. بیان مساله 6
1-2. اهداف 6
فصل دوم: بررسی متون و مطالعات دیگران در این زمینه
2-1. مروری بر روشهای استخراج مایع- مایع و میکرواستخراج مایع- مایع 8
2-1-1. میکرواستخراج فاز مایع 9
2-1-1-1. میکرواستخراج فاز مایع با تک قطره 9
2-1-1-2. میکرواستخراج فاز مایع با فیبر توخالی (HF-LPME) 11
2-1-1-2-1. اصول استخراج و سیستمهای مختلف در استفاده از HF-LPME .. 12
2-1-1-2-2. جنبههای عملی و پیکربندیهای مختلف HF-LPME 15
2-1-1-2-3. میکرواستخراج فاز مایع از فضای فوقانی با فیبر توخالی 18
2-1-1-3. میکرواستخراج فاز مایع با استفاده از انجماد حلال استخراج کننده 21
2-1-1-4. میکرواستخراج فاز مایع- مایع پخشی (DLPME) 21
2-1-2. استخراج فاز جامد 22
2-2. کروماتوگرافی 22
2-2-1. دستهبندی روشهای کروماتوگرافی 23
2-2-1-1. کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) 23
2-2-1-2. دستگاههای کروماتوگرافی مایع 25
2-2-1-2-1. مخزن فاز متحرک 26
2-2-1-2-2. سیستمهای پمپ کننده 26
2-2-1-2-3. سیستمهای تزریق نمونه 27
2-2-1-2-4. ستونهای کروماتوگرافی مایع 28
2-2-1-2-5. دمای پیستون 29
2-2-1-2-6. آشکارسازها 29
2-3. بررسی مطالعات HF-LPME 33
2-4. بررسی داروی مورد مطالعه 35
2-4-1. فارماکوکینتیک دارو 35
2-4-2. مکانیسم اثر دارو 35
2-4-3. موارد مصرف دارو 36
2-4-4. منع مصرف و احتیاط 36
2-4-5. عوارض جانبی 36
2-4-6. تداخلات 36
2-4-7- دوز مصرفی 36
2-5. اهمیت اندازهگیری رالوکسیفن 37
فصل سوم: مواد و روش ها
3-1. مواد شیمیایی و تجهیزات دستگاهی 39
3-1-1. مواد شیمیایی، استانداردها و نمونههای حقیقی 39
3-1-2. تجهیزات دستگاهی 39
3-2. روش استخراج 40
3-2-1. استخراج به اختصار طی مراحل زیر انجام گرفت: 41
3-2-2. مراحل بهینهسازی 42
3-2-2-1. بهینهسازی شرایط جداسازی 42
3-2-2-2. بهینهسازی شرایط استخراج 42
3-2-2-2-1. نوع حلال آلی 43
3-2-2-2-2. اثر pH فاز دهنده 43
3-2-2-2-3. اثر pH فاز گیرنده 43
3-2-2-2-4. اثر قدرت یونی فاز دهنده 43
3-2-2-2-5. اثر همزدن محلول آنالیت 43
3-2-2-2-6. اثر زمان استخراج 43
3-2-2-2-7. اثر دما بر استخراج 43
3-2-3. ارزیابی کارایی روش استخراج 44
3-2-3-1. منحنی درجهبندی 44
3-2-3-2. تعیین فاکتور پیش تغلیظ (PF) 44
3-2-3-3. تعیین تکرارپذیری (RSD) 45
3-2-4. آنالیز نمونه حقیقی 45
فصل چهارم: نتایج
4-1. میکرواستخراج سه فازی بر پایه استفاده از فیبر توخالی متخلخل 47
4-1-1. اصول تئوری 47
4-2. مراحل بهینهسازی 50
4-2-1. بهینهسازی شرایط جداسازی 50
4-2-2. بهینهسازی شرایط استخراج 51
4-2-2-1. نوع حلال آلی 51
4-2-2-2. اثر pH فاز گیرنده و فاز دهنده 53
4-2-2-3. اثر سرعت همزدن محلول آنالیت 55
4-2-2-4. اثر قدرت یونی فاز دهنده 57
4-2-2-5. اثر زمان استخراج 58
4-2-2-6. اثر دمای استخراج 59
4-3. تعیین پارامترهای تجزیهای روش استخراج 60
4-3-1. تهیه منحنی درجهبندی 61
4-3-2. فاکتور پیش تغلیظ (PF) و درصد بازیابی (R%) 61
4-3-3. تعیین حد تشخیص (LOD) 63
4-3-4. تکرارپذیری روش (RSD) 63
4-4- آنالیز نمونه حقیقی 64
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
5-1. مقایسه روش استخراجی با روشهای گزارش شدهی دیگر مراجع 66
5-2. نتیجهگیری 69
منابع................................................................................................................................................... 70
خلاصه انگلیسی................................................................................................................................. 83
ضمائم..................................................................................................................................................84
فهرست جداول صفحه
جدول 1-2: کاربردهای کروماتوگرافی تقسیمی ......................................................................................................... 23
جدول 2-2: کاربردهای اخیر HF-LPME در استخراج ....................................................................................... 33
جدول 4-1: خلاصه نتایج بهینه سازی فرآیند استخراج ........................................................................................... 59
جدول 4-2: ارقام شایستگی HF-LPME داروی رالوکسیفن ............................................................................... 63
جدول 4-3: نتایج اندازه گیری رالوکسیفن در پلاسما ............................................................................................... 65
جدول 5-1: کارهای انجام شده بر روی رالوکسیفن ................................................................................................... 67
فهرست نمودارها صفحه
نمودار 4-1: بررسی نوع حلال آلی پرکننده منافذ فیبر توخالی .............................................................................. 53
نمودار 4-2: بررسی تغییرات pH فاز دهنده درفرآیند استخراج ............................................................................. 54
نمودار 4-3: بررسی تغییرات pH فاز گیرنده درفرآیند استخراج ............................................................................ 55
نمودار 4-4: اثر سرعت همزدن بر فرآیند استخراج .................................................................................................... 56
نمودار 4-5: تاثیر قدرت یونی فاز دهنده بر فرآیند استخراج ................................................................................... 57
نمودار 4-6: تاثیر زمان برفرآیند استخراج .................................................................................................................... 58
نمودار 4-7: تاثیر دما برفرآیند استخراج ....................................................................................................................... 59
نمودار 4-8: منحنی درجه بندی نمونه در محیط آبی .............................................................................................. 60
نمودار 4-9: منحنی درجه بندی نمونه در تزریق مستقیم ........................................................................................ 62
فهرست اشکال صفحه
شکل 1-1: روش های مختلف استخراج و میکرو استخراج ......................................................................................... 4
شکل 2-1: نمای جانبی از سیستم میکرواستخراج با حلال با استفاده از میله تفلنی ........................................... 9
شکل 2-2: نمایی از سیستم میکرو استخراج با تک قطره ........................................................................................ 11
شکل 2-3: اصول استخراج HF-LPME ................................................................................................................... 13
شکل 2-4: سیستم HF-LPME براساس پیکربندی U شکل و میله ای ......................................................... 16
شکل 2-5: طرح شماتیک از سیستم HF-LPME ................................................................................................. 17
شکل 2-6: شمایی از سیستم HF-LPME و سیستم نیمه خودکار ................................................................... 17
شکل 2-7: طرح شماتیک میکرواستخراج فاز مایع .................................................................................................... 20
شکل 2-8: شمایی از دستگاه HPLC ......................................................................................................................... 25
شکل 2-9: یک حلقه نمونه برداری کروماتوگرافی مایع ............................................................................................ 27
شکل 2-10: نسلول آشکارساز فرابنفش برای HPLC ............................................................................................ 31
شکل 2-11: ساختار شیمیایی مولکول رالوکسیفن ............................................................................................... 35
شکل 3-1: تصویر سیستم استخراج استفاده شده در آزمایشگاه ............................................................................. 42
شکل 4-1: کروماتوگرام تزریق محلول آبی رالوکسیفن در شرایط بهینه استخراج ......................................... 51
شکل 4-2: کروماتوگرام های نمونه پلاسما .................................................................................................................. 64
خلاصه فارسی
رالوکسیفن برای درمان سرطان پستان و نازایی وابسته بهاولیگومنوره یا آمنوره ثانویه مصرف میشود. رالوکسیفن درمان جدیدی است که اخیراً برای پیشگیری از پوکی استخوان ستون فقرات در دسترس قرار گرفته است. این دارو به صورت روزی یک قرص مصرف میگردد. از بعضی جهات این دارو شبیه استروژن عمل میکند، اما برخلاف آن باعث خونریزی از مهبل یا افزایش خطر ابتلاء به سرطان پستان نمیشود.
در واقع شواهدی وجود دارد که این دارو خانمها را از ابتلاء به سرطان پستان در حداقل سه سال اول شروع درمان محافظت میکند. رالوکسیفن در برطرف کردن مشکلات یائسگی خانمها مثل برافروختگی، احساس داغ شدن و عرق ریزش شبانه کمکی نمیکند.
مکانیسم اثر: رالوکسیفن از گروه داروهای SERM(تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن) می باشد. این داروها در برخی بافت ها اثرات مشابه استروژن ( آگونیستی)، و در سایر بافت ها دارای اثرات مشابه نسبی و یا جلوگیری از اثر استروژن (آنتاگونیستی) دارند. رالوکسیفن در درمان سرطان های پاسخ دهنده به هورمون تجویز می شود و در این بافت به عنوان آنتاگونیست از فعال شدن گیرنده توسط استروژن های آندوژن جلوگیری می کند.
عوارض جانبی: گر گرفتگی، خونریزی واژن، توقف قاعدگی، خارش فرج، اختلالات گوارشی، التهاب تومور، کاهش تعداد پلاکتها، احتباس مایعات، طاسی، فیبروم رحم، اختلالات بینایی (تغییرات قرنیه، آب مروارید و رتینوپاتی) کاهش پلاکتها یا گلبولهای سفید خون، بهندرت کاهش نوتروفیلها و تغییرات آنزیمهایکبدی از عوارض جانبی دارو هستند.
در این مطالعه یک روش میکرواستخراج فاز مایع با استفاده از فیبر توخالی به همراه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (HPLC) و دتکتور UV جهت پیش تغلیظ و شناسایی رالوکسیفن در پلاسما به کار برده شد. رالوکسیفن از 15 میلیلیتر محلول بازی نمـونـه بـا 11= pH بـه داخـل یـک حـلال آلـی( اکتانول) که در منافذ دیواره فیبر قرار داشت استخراج شد. به دنبال آن این دارو از حلال آلی به داخل فاز گیرنده آب با ماهیت اسیدی با 5/2pH= که در داخل فیبر قرار داشت وارد شد. در ادامه فاکتورهای موثر در میکرواستخراج که شامل pH فاز دهنده و فاز گیرنده، نوع حلال آلی، قدرت یونی فاز دهنده، زمان استخراج سرعت همزدن بررسی و بهینه شد. پس از استخراج دارو با شرایط بهینه فاکتور پیش تغلیظ 108درصد بازیابی 81 درصد حد تشخیص 3/0 نانوگرم بر میلی لیتر، محدود خطی بودنng/ mL 100-1 با 99/0R2= و %35/3 RSD = حاصل شد.
کلید واژه: میکرواستخراج، هالوفایبر، پیش تغلیظ، فیبر توخالی، رالوکسیفن.