چکیده : تغییرات در نواحی روستایی همانند خالی شدن روستاها از جمعیت و ترک زمین های روستایی از یک سو و ملحق شدن روستاها به شهر از سوی دیگر، طی فرایندی بسیار آرام و گاهی برگشت ناپذیر صورت می گیرد. در پژوهش حاضر هدف آینده نگری و آینده نگاری روند توسعه و تغییرات در نواحی روستایی پیراشهر تبریز می باشد. از آنجائیکه بسیاری از سیاست های اتخاذ شده در برنامه های توسعه در جهت تاثیر بر مسیرهای توسعه و تغییرات در این نواحی مبتنی هستند در این مطالعه به بررسی نقش این سیاست ها و پیشنهاد گزینه ها و سناریوهای مختلف به منظور شفاف سازی مسیرهای توسعه ی روستایی پرداخته شده است. گزینه سیاسی انتخاب شده در این مطالعه، سیاست مهاجرت معکوس اتخاذ شده در برنامه پنجم توسعه می باشد. مطالعه حاضر در دو مرحله صورت گرفت است: در مرحله اول با استفاده از روش دلفی به دسته بندی پیش ران های موثر بر روند توسعه نواحی روستایی به صورت تاثیرپذیر از گزینه های سیاسی و مستقل از این تاثیرات پرداخته شده است. بدین ترتیب دو پیش ران جمعیت و کاربری اراضی به عنوان پیش ران های وابسته و سه پیش ران اقتصاد کلان، فن آوری و عوامل طبیعی به عنوان پیش ران های مستقل از تصمیمات سیاسی انتخاب شدند. در مرحله دوم با توجه به روندهای مربوط به این پیش ران ها در روستای باغ معروف، هربی و طویقون در دوره اول مطالعه از گونه سناریوسازی اکتشافی برای ایجاد سه سناریوی پایه، سناریوی تحقق سیاست مهاجرت معکوس و سناریوی عدم تحقق این سیاست بهره گرفته شد. در نهایت با درنظر گرفتن یافته های توصیفی و تحلیلی تحقیق می توان نتیجه گرفت که جهات توسعه روستاهای جامعه نمونه با در نظر گرفتن نقش سیاست مهاجرت معکوس بدین شرح است: روستای باغ معروف به علت شرایط توپوگرافی بستر خود و واقع شدن در یک منطقه مسطح، نزدیکی و ارتباط با شهر تبریز از پتانسیل بالقوه ای در پیوند با شهر تبریز برخوردار است. روستای هربی به علت شرایط زیست محیطی خاص خود و آب و هوای بسیار دلپذیر از پتانسیل بالقوه ای در جهت گسترش صنعت گردشگری برخوردار و روستای طویقون در هر صورت به صورت یک روستای منزوی در شرق تبریز مطرح خواهد بود.
پایان نامه : مدلسازی (سناریوسازی) روند توسعه نواحی روستایی (نمونه موردی: روستاهای پیراشهر تبریز)-1391