پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی
گرایش مطالعات زنان
222 صفحه
چکیده:
مفهوم هویت به معنای درک نسبتاً پایدار هر شخص از کیستی و چیستی خود در ارتباط با افراد و گروههای دیگر تعریف شده است که از طریق تعاملات اجتماعی فرد با دیگران در فرآیند اجتماعی شدن کامل میشود. به طور کلی هویت به دو بعد هویت فردی و هویت جمعی تقسیم میشود. مبنای اصلی هویت فردی تمایز از دیگران و مبنای اصلی هویت اجتماعی شباهت با دیگران است. هویت فردی به نظام شخصیت هر فرد تکیه دارد و شامل ویژگیهای فردی و نقشهای خاص هر فرد در زندگیش میشود. اما هویت جمعی انتساب یا عضویت فرد را در یک جمع یا گروه خاص نشان میدهد. هویت جمعی در پاسخ به ما کیستیم و چیستیم؟ و گروههای دیگر کیستند؟ مطرح میشود. این هویت تمایز جمعی از افراد را از جمعی دیگر نشان میدهد. هویت قومی، هویت طبقاتی، هویت دینی، هویت ملی و هویت فرهنگی مصادیقی از هویت جمعی هستند.
برخوداری از دین و تعالیم مذهبی مشترک پایبندی و وفاداری به آن و اعتقاد و تمایل به مناسک و آیینهای مذهبی فراگیر، در شکل دهی به هویت اجتماعی بسیار مؤثر است. امروزه هویت دینی یکی ازمهمترین اجزاء هویت اجتماعی و یک منبع مهم اولیه هویت بخشی و معنا بخشی به بسیاری از مردم دنیاست. اسلام به عنوان یک دین الهی شاخصهای یک هویت موفق را برای افراد تبیین کرده است. این شاخصها را میتوان از بین آیات قرآن و سخنان پیامبر مکرم (ص) اسلام دریافت کرد. هدف از پژوهش حاضر، ارائه تعریفی از هویت زن مسلمان با توجه به معیارهای دین مبین اسلام و بررسی میزان به تصویر کشیده شدن این هویت توسط سینمای دهه هشتاد ایران است.
بدین منظور ابتدا مولفههای هویت زن مسلمان از بین آیات قرآن کریم و احادیث پیامبر مکرم اسلام (ص) اخذ گردیده و بعد از آن به دنبال این هویت در بین فیلمهای سینمایی بودهایم. چارچوب نظری این تحقیق مشتمل بر نظریه برجستهسازی رسانه و مبانی جامعه شناسی شناخت میباشد. تحقیق حاضر از نوع تحلیل محتوای کمّی میباشد. نمونه این تحقیق 94 فیلم از بین467 فیلم اکران شده دهه هشتاد بوده است که به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدهاند. ابزار تحقیق، چک لیست محقق ساخته است و یافته های تحقیق توسط نسخه 16 نرم افزارspss سنجیده شده است. اعتبار تحقیق از نوع صوری میباشد و پایایی تحقیق با ضریب اسکات سنجیده شده است و رقم 79.2 بدست آمده است.
نتایج تحقیق نشان میدهد سینمای ایران نقش مثبت و موثری در ارائه هویت زن مسلمان به جامعه نداشته است. بین دو نیمهی دههی هشتاد از نظر ارائه پیامهای هویتی تفاوت معناداری دیده نشده است. بیشترین پیام ارائه شده در حوضه ی زن و خانواده بوده است.
کلیدواژهها: زن، هویت اجتماعی، هویت دینی، قرآن، اسلام، هویت، سینما
تحلیل محتوای هویت اجتماعی زن با تأکید بر هویت دینی در سینمای دهه هشتاد ایران