فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه 1
فصل اول
4
کلیات، تعریف
بخش اول: کلیات و مفاهیم .................................................................................................................................................. 5
مبحث اول) روند تاریخی نفت.............................................................................................................................................. 6
مبحث دوم) اقتصاد و مالکیت نفت..................................................................................................................................... 12
گفتار اول: اقتصاد نفت
گفتار دوم: مالکیت نفت.......................................................................................................................................................... 14
بند اول ـ مالکیت نفت از دیدگاه حقوق اسلام
بند دوم ـ مالکیت نفت از دیدگاه حقوق ایران................................................................................................................ 15
بند سوم ـ مالکیت نفت از دیدگاه حقوقی کشورهای غرب......................................................................................... 17
بخش دوم: تعریف و اقسام قراردادهای بین المللی نفت و گاز، وجوه اشتراک و افتراق آنها.............................. 19
مبحث اول) تعریف
گفتار اول: سیستم‌های حقوقی قراردادهای بین المللی نفت و گاز........................................................................... 20
بند اول ـ سیستم‌های امتیازی .......................................................................................................................................... 21
بند دوم ـ قراردادهای امتیازی نوین................................................................................................................................... 22
بند سوم ـ متن امتیاز نامه .................................................................................................................................................. 25
بند چهارم ـ انواع امتیاز نامه
گفتار دوم: سیستم‌های قراردادی........................................................................................................................................ 31
بند اول ـ قراردادهای مشارکت در تولید
بند دوم ـ قراردادهای مشارکت در سرمایه‌گذاری.......................................................................................................... 34
بند سوم ـ قراردادهای خدماتی ......................................................................................................................................... 35
مبحث دوم) اقسام قراردادهای بین المللی نفتی ایران، وجوه اشتراک و افتراق آنها .......................................... 39
گفتار اول: اقسام
الف
گفتار دوم: وجوه اشتراک و تمایز قراردادهای بین‌المللی نفتی ................................................................................. 49
53
فصل دوم
ویژگی‌ها و مکانیزمهای قراردادهای بین المللی نفتی ایران
بخش اول: ویژگیهای قراردادهای اولیه نفتی ایران تا قبل از ملی شدن صنعت نفت ایران ................................ 54
مبحث اول) ویژگیهای قرارداد 1901 دارسی
مبحث دوم) ویژگیهای قرارداد 1933 شرکت نفت ایران و انگلیس ........................................................................ 59
مبحث سوم) ویژگیهای قرارداد نفتی ایران و شوروی .................................................................................................. 63
مبحث چهارم) ویژگیهای قرارداد الحاقی گس-گلشائیان............................................................................................. 64
بخش دوم: ویژگیهای قراردادهای بین‌الملی نفتی ایران پس از ملی شدن صنعت نفت ایران............................ 67
مبحث اول) ویژگیهای اصل ملی شدن صنعت نفت ایران
گفتار اول: ویژگیهای قرارداد کنسرسیوم 1954.............................................................................................................. 70
مبحث دوم) ویژگیهای سایر قراردادها .............................................................................................................................. 75
گفتار اول: ویژگیهای قراردادهای پنج گانه خلیج فارس
گفتار دوم: ویژگیهای قراردادهای شش گانه..................................................................................................................... 78
گفتار سوم: ویژگیهای قرارداد فروش و خرید نفت (کنسرسیوم دوم 1973) ....................................................... 84
بخش سوم: ویژگیهای قرار دادهای بین المللی نفتی ایران پس از انقلاب اسلامی ایران ................................... 87
مبحث اول) تا قبل از اجرای برنامه اول توسعه اقتصادی
مبحث دوم) پس از اجرای برنامه اول توسعه اقتصادی ............................................................................................ 88
گفتار اول: ویژگیهای تحولات قانونی قراردادهای نفتی ایران
گفتار دوم: ویژگیهای قراردادهای منعقد شده بیع متقابل............................................................................................ 92
بخش چهارم: بررسی تحلیلی مکانیسم‌های عملیات اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری در قراردادهای
........................... بین المللی نفتی ایران و مقایسه آن با مکانیسم‌های مشابه جهانی ................................................ 95
مبحث اول) مکانیسم‌های عملیات اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری در قراردادهای نفت و گاز ایران
گفتار اول: عملکرد در قالب قراردادهای مشارکت در تولید نفت ایران .................................................................... 100
گفتار دوم: عملکرد در قالب قراردادهای انجام خدمت یا پیمانکاری نفت ایران .................................................... 105
گفتار سوم: عملکرد در قالب سایر قراردادهای اکتشاف و توسعه و بهره‌برداری نفت ایران ............................... 107
مبحث دوم) مقایسه با مکانیسم‌های مشابه در جهان ................................................................................................... 112
گفتار اول: شیوه توسعه مشرکت منابع نفت و گاز ........................................................................................................ 113
گفتار دوم: شیوه تعیین یک مقام مشترک ..................................................................................................................... 114
گفتار سوم: شیوه عملیات به روش Unitization...................................................................................................... 115
فصل سوم
117
.................... قانون حاکم و روش‌های حل اختلافات در قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز
بخش اول: قانون حاکم بر قراردادهای بین‌المللی نفتی و شرط ثبات ...................................................................... 118
مبحث اول) تعیین قانون حاکم و تحولات آن در قراردادهای بین‌المللی نفتی ایران و قیاس با
........................ قراردادهای نفتی کشورهای نفت خیر جهان
مبحث دوم) شرط ثبات و نقش آن در آراء بین‌المللی قضایی .................................................................................. 131
بخش دوم: روش رسیدگی به اختلافات ناشی از سلب مالکیت و ملی کردن ........................................................ 142
مبحث اول) مفهوم و اقسام سلب مالکیت
گفتار اول: سلب مالکیت و مصادیق آن ............................................................................................................................ 143
بند اول ـ سلب مالکیت در حالت اضطرار به شرط پرداخت غرامت (ضبط اموال)
بند دوم ـ سلب مالکیت بدون جبران خسارت (مصادره اموال) ................................................................................. 144
گفتار دوم: سلب مالکیت غیرمستقیم و ملی کردن ...................................................................................................... 146
بند اول ـ سلب مالکیت غیر مستقیم
بند دوم ـ ملی کردن موضوع مالکیت .............................................................................................................................. 147
بند سوم ـ پرداخت غرامت به صاحب امتیاز ................................................................................................................. 150
بند چهارم- آثار حقوقی عمل ملی کردن......................................................................................................................... 152
مبحث دوم) مراجع حل و فصل اختلافات ناشی از قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز........................................ 153
گفتار اول: روش رجوع به دادگاه
گفتار دوم: روش سازش ....................................................................................................................................................... 155
گفتار سوم: روش رجوع به داوری
بند اول ـ حل و فصل اختلافات بین‌المللی نفتی به روش سازش در دعوی سافایر............................................. 157
بند دوم ـ بررسی تجزیه و تحلیل قانون حاکم به روش رجوع به داوری بین‌المللی
................... و سازش نفتی طی دو دعاوی خمکو و کنسرسیوم نفتی 1973 ایران
بند سوم- نمونه حل و فصل اختلافات بین المللی نفتی ایران
...................... به روش رجوع به دادگاه بین‌المللی لاهه و سازش ................................................................................. 162
فصل چهارم
164
.................... بررسی تطبیقی برخی شرایط و مقررات حاکم برقراردادهای بین‌المللی نفت و گاز
بخش اول: بررسی تطبیقی «درآمد و فروش نفت» در قراردادهای بین المللی نفت و گاز ................................ 165
مبحث اول) شرایط مالی در قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز
گفتار اول: روش تعیین قیمت نفت .................................................................................................................................. 169
گفتار دوم: چگونگی پرداخت حق الامتیاز در قراردادهای نفتی ............................................................................... 173
گفتار سوم: مالیات در قراردادهای بین‌المللی نفتی ...................................................................................................... 180
بند اول ـ نمونه پرداخت مالیات در قرارداد کنسرسیوم ایران 1333....................................................................... 183
بند دوم ـ چگونگی پرداخت مالیات در سایر نقاط خاورمیانه...................................................................................... 184
بند سوم ـ ادوار سه گانه تقسیم منافع در قراردادهای نفتی تا قبل از انقلاب اسلامی....................................... 186
مبحث دوم) شرایط غیرمالی در قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز .......................................................................... 188
گفتار اول: مسئله استرداد تدریجی اراضی در قراردادهای بین‌المللی نفتی............................................................ 195
گفتار دوم: مسئله استخدام اتباع کشور طرف قرارداد................................................................................................... 200
گفتار سوم: مسئله ترک قرارداد یا امتیاز ......................................................................................................................... 202
گفتار چهارم: مسئله مباشرت دولت در قراردادهای نفتی .......................................................................................... 206
گفتار پنجم: مسئله حق انتخاب هیئت مدیره شرکت نفتی در قراردادهای بین‌المللی نفتی ........................... 207
مبحث سوم) منافع مخصوص در قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز ........................................................................ 211
گفتار اول: بررسی منافع مخصوص در قراردادهای نفتی ایران .................................................................................. 212
گفتار دوم: چگونگی منافع مخصوص در سایر کشورهای خاورمیانه.......................................................................... 215
بخش دوم: بررسی تطبیقی نرخ بازگشت سرمایه در قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز ..................................... 220
مبحث اول) نرخ بازگشت سرمایه در قراردادهای نفتی «مشارکت در تولید» ....................................................... 221
گفتار اول: نرخ بازگشت سرمایه در انواع «قراردادهای مشارکت در تولید کشورهای جهان» ........................... 222
گفتار دوم: نرخ بازگشت سرمایه در «قراردادهای بین‌المللی نفتی
...................... پیمانکاری خرید خدمات بیع متقابل ایران» ............................................................................................. 223
بخش سوم: بررسی قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز جمهوری آذربایجان ............................................................ 224
مبحث اول) نظام سرمایه‌گذاری در قراردادهای نفتی جمهوری آذربایجان ............................................................ 225
مبحث دوم) نفت و گاز فلات قاره جمهوری آذربایجان و سهام شرکت سوکار
.......................... در «شرکت مشارکت در تولید».................................................................................................................. 226
ـ نتیجه‌گیری ............................................................................................................................................................................. 229
پیوست‌ها .......................................................................................................................................................................... 235
فهرست منابع و مآخذ ............................................................................................................................................................. 247
- منابع فـارسی
- منابع انگلیسی........................................................................................................................................................... 249