لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 13
فهرست مطالب
« صفحه » « صفحه »
شرح حال مختصر میرزا یوسف خان مستشارالدوله .................................. 1
ردیابی ریشه فلسفی سیاسی مستشارالدوله ................................................ 1
تأثیر زندگی اجتماعی در غرب بر مستشارالدوله ......................................... 2
رساله « یک کلمه» ............................................................................................ 3
اسلام‌شناسی مستشارالدوله ........................................................................... 3
ضعف بینش و عدم شناخت جامعه از راه علاج یا یک بعدی‌نگری ............ 5
دوستان و همفکران مستشارالدوله ........................................................... 5
شخصیت میرزا یوسف خان مستشارالدوله ............................................... 6
مأخذ و مراجع ............................................................................................. 9
ریشه‌یابی اندیشه میرزا یوسف خان مستشارالدوله
شرح حال مختصر میرزا یوسف خان مستشارالدوله
میرزا یوسف خان، پسر حاجی میرزا کاظم از بازرگانان آذربایجان، در شهر تبریز به دنیا آمد. فارسی، عربی و قدری از علوم شرعیه را آموخت و به سمت منشیگری، وارد خدمت کنسولگری انگلیس در تبریز شد و بعد از چندی از خدمت انگلیسیها استعفا داد و به خدمت وزارت امور خارجه درآمد، در سال 1270هـ ق به فرمان ناصرالدین شاه به کارپردازی حاجی ترخان مأمور شد و هشت سال در آنجا بود، در سال 1279 کاردار ایران در پترسبورگ و در سال 1280هـ ق ژنرال کنسول تفلیس شد و چهار سال در آنجا ماند، در اواخر سال 1283هـ ق به کارداری سفارت ایران در پاریس منصوب و از راه استانبول عازم فرانسه شد. در مدت سه سال اقامت خود در پاریس چهار مرتبه به لندن رفت در سال 1299 در وزارت مشیرالدوله به عنوان معاون وزیر عدلیه انتخاب و لقب مستشارالدوله به نام او صادر شد. 1
ردیابی ریشه فلسفی سیاسی مستشارالدوله
در ردیابی فرهنگ سیاسی او باید گفت که نخستین آشنایی او با علم سیاست مغرب زمین در زمانی بود که به سمت منشی کنسولگری انگلیس در تبریز خدمت می‌کرد و در همانجا بود که با کتابهای لیبرالیستهای انگلیسی آشنا شد. بعدها، چندین سال اقامت در ” پطرزبورگ“ و ” تفلیس“ یعنی مراکز آزادیخواهی و آزادیخواهان روس، تحول بزرگی در افکارش به وجود آورد. در روسیه با افکار سوسیالیستها و نیز در فرانسه با افکار و آثار سوسیالیستهای فرانسه مثل ” شارل نوریسی“ و ” پرودون“ و ” سن سیمون“ آشنا شد. سالهای اقامت او در پاریس با عنوان کنسول ایران مصادف با سال کمون پاریس 1871 میلادی و سرکوبی خونین کمون است.
بیشترین نظریه سیاسی او از مکتب اصالت فردِ فرانسوی و خردگرایی وابسته به آن بود. ملاقاتهای مکرر او با ملکم خان و مطالعه کتب متفکران انقلابی فرانسه مثل روسو و ولتر و منتسکیو و کتابهای دیگر و قوانین اساسی « مجلس مؤسسان» و کنوانسیون انقلابی فرانسه و اعلامیه حقوق بشر در ساخت اندیشه او تأثیر بسزایی گذارد و ثمره آنها کتاب یک کلمه اوست، 2 فریدون آدمیت میرزا یوسف خان را از پیشوایان اصلی فکر ناسیونالیسم می‌داند. 3
تأثیر زندگی اجتماعی در غرب بر مستشارالدوله
مستشارالدوله طی سالها اقامت در اروپا به زبانهای روسی، انگلیسی و فرانسه تسلط پیدا کرد و از راه این سه زبان بود که با آثار متفکران آنها آشنایی پیدا کرد و فرهنگ آنان را شناخت؛ صاحب تاریخ بیداری ایرانیان در این باره گوید: « در مأموریت پاریس انتظام و آبادی و ثروت ملی و فرهنگ و هنر اروپا را دید و بر شور و حرارت قبلی او نسبت به ایران افزوده شد و چون سبب ترقیات فرانسه و تنزلات ایران را از ملکم پرسید او چنین گفت: بنیان و اصول نظم فرانسه یک کلمه است و همه ترقیات همان یک کلمه و آن یک کلمه که جمیع انتظامات و ترقیات فرانسه در آن مندرج است کتاب قانون است.» 4 او در مقدمه کتاب « یک کلمه» می‌گوید در مدت اقامت خود در پاریس چهار دفعه به عزم سیاحت به لندن رفتم و در این مدت می‌دیدم که در فرانسه و انگلیسی انتظام لشکر و آزادی عامه صد آن قدر است که در مملکت سابق‌الذکر (روسیه) دیده بودم، اگرچه سبب این نظم و این ترقیات و این آسایش و آبادی را از عدل می‌دانستم به سبب آنکه این سلطنت و این ثروت و این آبادی و عمارت به غیر عدالت میسور نشود. 5 در این عبارات گرایش و فریفتگی مستشارالدوله به فرهنگ غرب به عیان مشاهده می‌شود. گویی او با مقایسه جامعه خویش و جامعه غرب مدینه فاضله را در آنجا یافته است و از عدل و دادگری آنان سخن می‌گوید اما در جای دیگر خود ایرانیان را از اعمال فساد غربیان ترسانده و هشدار داده است که « این فقره از واضحات است که بعدها هیچ یک از اقوام به نشر قانون ننمایند به طوری که در ماده صربستان و غیرها دیگران دولت عثمانی را با آن قدرتی که داشت، مجبور کردند، ما را نیز آسوده نخواهند گذاشت و مجبور خواهند کرد.» 6 سخنی که پس از مقایسه این دو سخن از شخص واحد باید گفت این است که آنچه خوبان بپسندند هنر است.
ریشه یابی اندیشه میرزا یوسف خان مستشارالدوله