مقاله بررسی مجموعه اشیاء برنزی دوره ساسانی

اختصاصی از حامی فایل مقاله بررسی مجموعه اشیاء برنزی دوره ساسانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این محصول در قالب ورد و قابل ویرایش در 223 صفحه می باشد.

فهرست مطالب

مقدمه ...................................

فصل اول:کلیات...........................

1-1 بیان مسئله.................................

1-2 اهداف تحقیق.................................

1-3 سوالات تحقیق.................................

1-4 فرضیات تحقیق................................

1-5 روش تحقیق...................................

1-6 محدودیتهای تحقیق.............................

فصل دوم:تاریخ سیاسی ساسانیان............

فصل سوم:ظروف............................

3-1 مشخصات کلی ظروف دوره ساسانی ...............

3-1-1 شکل ظروف.................................

3-1-2 تکنیک ساخت ظروف..........................

3-1-3 تکنیک تزیینات ظروف.......................

3-1-4 تزیینات ظروف و گاهنگاری آنها..............

3-2 ظروف مفرغی.................................

3-2-1 بشقابها...................................

3-2-2 سینی ها...................................

3-2-3 کاسه ها..................................

3-2-4 ابریق ها.................................

3-2-5 گلدانها...................................

3-3 نتیجه گیری فصل..............................

فصل چهارم:پیکره ها......................

4-1 مشخصات کلی پیکره سازی دوره ساسانی..........

4-2 پیکره های مفرغی............................

4-3 نتیجه گیری فصل..............................

فصل پنجم:مسکوکات........................

5-1 مشخصات کلی سکه های دوره ساسانی.............

5-2 سکه های مفرغی..............................

5-3 نتیجه گیری فصل..............................

فصل ششم:نتیجه گیری کلی و پیشنهادات.......

6-1 نتیجه گیری کلی..............................

6-2 پیشنهادات ............................

پیوست ........................................

منابع و مآخذ  ...............................

چکیده انگلیسی ...............................

فهرست جدول ها

3-1-1 جدول جنبه نمادین برخی از نقوش ظروف فلزی دوره ساسانی    

3-1-2 جدول طبقه بندی و گاهنگاری ظروف فلزی دوره ساسانی  

3-2-1 جدول مشخصات ظروف مفرغی مورد مطالعه  .....

4-2-1 جدول مشخصات پیکره های مفرغی مورد مطالعه .

5-2-1 جدول مشخصات سکه های مفرغی مورد مطالعه  ..

5-2-2 جدول تاجهای پادشاهان ساسانی بر روی سکه ها     

فهرست شکلها

-2-2-1-1 شکل سینی مفرغی کاخ.....................

3-2-2-1-2 شکل کاخ بازسازی شده از روی تصویر سینی مفرغی

3-2-2-2-1 شکل سینی مفرغی با نقوش انسانی.........

4-2-2-3-1  شکل سینی مفرغی با نقوش گیاهی.........

3-2-4-1-1  شکل ابریق مفرغی.....................

4-1-1  شکل نیم ستون با نیم تنه گچی ............

4-2-1-1  شکل تاج پادشاهان ساسانی ..............

4-2-1-3-1  شکل تاج پیروز اول و خسرو دوم ........

4-2-1-4-1 شکل تاج یزدگرد دوم و بلاش بر روی سکه ها   

4-2-3-1-1  شکل پایه تخت مفرغی...................

5-2-1-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های اردشیر اول ...

5-2-2-1   شکل تاجها و آتشدانهای سکه های شاپور اول   

5-2-3-1   شکل تاجها و آتشدانهای سکه های بهرام اول ...

5-2-5-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های نرسی ....

5-2-6-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های هرمز دوم.

5-2-7-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های شاپور دوم ...

5-2-8-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های شاپور سوم ...

5-2-9-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های بهرام چهارم   

5-2-10-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های یزدگرد اول  

5-2-11-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های پیروز ...

5-2-12-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های قباد اول

5-2-13-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های خسرو اول ...

5-2-14-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های خسرو دوم ...

5-2-15-1  شکل تاجها و آتشدانهای سکه های یزدگرد سوم  

مقدمه :

یکی از درخشانترین دوره های تاریخ فرهنگ و تمدن ایران از نظر ترویج هنرهای گوناگون، دوره ساسانی است. دوره طولانی جهانداری ساسانیان (652-224م) که خود را وارث شیوه و منشی جهانداری هخامنشیان می دانستند، از پادشاهی اردشیر اول آغاز گردیده و با ظهور اسلام و شکست یزدگرد سوم پایان گرفته است.

هنر این دوره دارای ویژگیهای درباری، رسمی و مذهبی می باشد. تاثیرات مذهب در فرهنگ و هنر از آغاز تا پایان دوره کاملاً نمایان است.

دوره ساسانی نه تنها تضمین کننده ی تداوم خلاقیتهای گذشته بوده بلکه با نوآوریهای هنری خود سهم مهمی در عرصه جهانی ایفا کرده است. جامعه و تمدن ساسانی ضمن نگاه به گذشته و بی تفاوت نبودن بر جریانهای فرهنگی روز به دلیل وسعت شاهنشاهی ساسانی که از سرحدات گرجستان و ارمنستان تا سواحل خلیج فارس و دریای عمان و از سواحل سند تا روز فرات گسترده بود، ضمن پذیرش جریانهای متفاوت فرهنگی، عناصر فرهنگی آنها را منطبق با نیازها و سنتهای ملی خود تغییر شکل و محتوا می دهد و تبدیل به محصول فرهنگی نوینی می کند.

با انقراض این شاهنشاهی، سنت هنری آن دوره پایان نمی پذیرد، بلکه خلافت بنی امیه وبنی عباس را تحت تاثیر شدید افکار و عقاید هنری خود قرار می دهد و تا نواحی دوردست اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام و امپراتوری عظیم روم شرق نیز نفوذ می کند.

در دوره ساسانی بدلیل وسعت شاهنشاهی که برگستره وسیعی از جهان قدیم فرمانروایی می کرد، شاهد تنوع فرهنگی و اقلیمی و هنرهای رایج هستیم، هنرهای همچون معماری، فلزکاری، مهرسازی، گچ بری، پارچه بافی، سکه زنی و غیره، هر یک از این هنرها به اوج شکوفایی خود رسیده بوده اند که امروزه بر آثار باقی مانده قابل مشاهده است.

یکی از این هنرها که به اوج شکوفایی خود رسیده بود هنر و صنعت فلزکاری است. اشیاء فراوانی از فلزهای گوناگون همچون طلا، نقره، مفرغ و غیره ساخته شده است. این اشیاء از ظروف گرفته تازیورآلات، مسکوکات، ادوات جنگی و پیکره ها و ...

در حال حاضر بسیاری از این آثار ارزشمند در موزه های معروف جهان همچون موزه لوور، بریتانیا، ارمیتاژ، متروپولتین و همچنین مجموعه های خصوصی نگهداری می شوند.

امروزه به اشیاء ساخته شده از طلا و نقره بخصوص ظروف، مسکوکات توجه فراوانی شده است و مطالعات جامع و کاملی از جنبه های مختلف بر روی این آثار توسط پژوهشگران ایرانی و خارجی صورت گرفته که بصورت مقالات و کتابهای متعدد منتشر گردیده است.

ولی متاسفانه به اشیاء مفرغی این دوره اهمیت چندانی داده نشده است.

در دوره ساسانی اشیاء فراوانی از مفرغ ساخته شده است که از این میان می توان به ادوات جنگی، زیورآلات ظروف، پیکره ها، قلاب کمرها و مسکوکات اشاره نمود که هر کدام از آنها دارای اهمیت و زیبایی خاص به خود می باشند.

بدلیل اینکه مطالعه و بررسی همگی آثار مفرغی این دوره، بخاطر گستردگی در این رساله میسر نمی باشد. بنابراین در این رساله سعی بر آن شده است که مجموعه از این آثار را که شامل ظروف، پیکره ها و مسکوکات می باشد را مورد بررسی و مطالعه قرار داده و با تفکیک و معرفی آثار به تحلیل و مقایسه تطبیقی با سایر آثار این دوره  پرداخته شود.

امید است مطالب این تحقیق گاهی کوچک باشد در جهت شناخت و معرفی هنر مفرغ کاری این دوره بخصوص اواخر دوره ساسانی و اوایل اسلام .

دانلود مقاله هنر در دوران ساسانی

اختصاصی از حامی فایل دانلود مقاله هنر در دوران ساسانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

شیوه هنر اشکانی با همان ویژگی بارز از روبرو و سه‌رخ سازی به دوره ساسانی منتقل شد و هنرمندان ساسانی به‌آن شکل و خصوصیت مطبوع و دلپذیر دادند که جهانگیر شد. گریشمن: « هنر ساسانی معرف یک تجدد و احیای ناگهانی خود معجونی از هنر ایرانی است‌که متجاوز از هزار سال برآن گذشته است.

هنر ساسانی آخرین جلوه هنر شرقی قدیم و قدمت آن به چهار هزار سال می‌رسد. ساسانیان در هنر سنت‌گرا بوده، معماری و اصولا هنر ایران در زمان ساسانیان نسبت به گذشته تغییر کرده و در بنا از مصالح کم دوام ساخته شده، استفاده می‌شده. به همین دلیل اکثر ابنیه ساسانی بمرور زمان از بین رفته و آثار باقیمانده از طاق کسری ( ایوان مدائن) بناهای فیروزآباد، ساختمانهای مهم شهر شاپور نزدیک کازرون، قصرشیرین، نقش‌ برجسته‌های نقش رستم و طاق بستان. به‌طور مثال همین طاق بستان کنگره‌هایش شبیه کنگره‌های تخت‌جمشید است یا قصر ماشیتا در بحرالمیت که اقتباس از زمان هخامنشی در شوش است. آثار هنر ایرانیان عهد ساسانی در دو حاشیه نمایان است. یکی برروی صخره‌ها و دیگر قلم‌زنی برروی بشقابها که در موزه‌های جهان بیشتر در لنینگراد پراکنده‌اند. دیگر هنرها عبارتند از مجسمه‌های گرد. کنده‌کاریها، کچ‌کاریها، پارچه‌ها، نقاشی و دیگر آثار کوچک. وارث این هنر دوره اسلامی است که با دستهای توانای هنرمندان ایرانی جهانگیر شد.

             ازدوره اشکانیان در معماری رسمی ایران ساختن گنبد متداول گشت. از همان روزگار گنبدها روی چهارطاق گوشه بنا میشد و تفاوت آن با گنبدهای رومی این بود که گنبدهای رومی روی گوشواره بنا می‌گشت.

معماری دوره ساسانیان            معماری این دوره سرشت اصیل‌تری دارد. قصر شیرین که خسروپرویز بنا کرد، کم‌وبیش به پیروی از ساختمان‌های هخامنشیان ساخته شده است. طاق کسری (ایوان مداین) در نزدیک دجله درشهر تیسفون از آثار شناخته شده این دوره است. این بنا از آجرهای نظامی سفید و بزرگ ساخته شده است. بروی تالار بزرگی که موسوم به ایوان است، هشت تالار کوچک گشوده میشد. طاقها بطور کلی شکلی نیم‌دایره داشت و طاق بارگاه بشکل هلالی ساخته شده و وسعت شگرف آن دیدة هربیننده‌ای را خیره میسازد. درحالیکه عناصر و خطوط اصلی این بنا از قریحه ایرانی مایه می‌گیرد، دورنیست که الهامی از معماری رومی درپاره‌ای از قسمت‌های آن انعکاس یافته باشد.  

دانلود با لینک مستقیم

دانلود مقاله هنر در دوران ساسانی

پایان نامه ی بررسی دلایل انقراض حکومت ساسانی توسط مسلمانان. doc

اختصاصی از حامی فایل پایان نامه ی بررسی دلایل انقراض حکومت ساسانی توسط مسلمانان. doc دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نوع فایل: word

قابل ویرایش 135 صفحه

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد «M.A»

گرایش: تاریخ ایران اسلامی

چکیده:

اگرچه امپراتوری ساسانی در زمان حکومت یزدگرد سوم سقوط کرد، اما انحطاط این حکومت از چندین دهه قبل آغاز شده بود. انحطاط مزبور تنها به قلمرو سیاسی مربوط نمی شد بلکه در همه زمینه ها گسترش می یافت. اتفاقاً انحطاط سیاسی اندکی دیرتر از زمینه های دیگر شدت گرفت. مهم ترین جنبه های انحطاط جامعه ایرانی در سال های پایانی فرمانروایی ساسانیان عبارتند از:

الف- انحطاط اعتقادی ب- افزایش فقر مالی مردم ج- فشار ناشی از جنگ های شاهان د- افزایش مالیات‌ها.

دلایل انقراض حکومت ساسانی توسط مسلمانان عبارتند از: 1- ناخشنودی مردم ایران از حکومت ساسانی در پایان کار این خاندان 2- امتیازهای طبقاتی و برخورداری دسته ای خاص از این امتیاز و محروم ماندن اکثریت مردم در دوره ساسانی 3- انحطاط عقیدتی حکومت ساسانی بر اثر اقدامات و رفتارهای نسنجیده موبدان زرتشتی 4- اختلافات داخلی بین شاهزادگان ساسانی به خاطر رسیدن به سلطنت 5- انتشار آیین اسلام در واقع منادی اصلاحات اجتماعی و برابری انسانها بدون توجه به قومیت ها، نژادها و موقعیت های اجتماعی بود.

پیشگفتار:

اینجانب برای پی بردن به علل اصلی سقوط ساسانیان و شناسایی ریشه های نابسامانی و انحطاط امپراتوری ساسانی، موضوع پایان نامه خود را انتخاب کردم.

بحران های داخلی، ضعف و فساد دستگاه حاکمه، نفوذ ایدئولوژی اسلام در مرزنشینان ایران و ... باعث گردید تا حکومت ساسانی که روزگاری می توانست در سطح جهانی تهاجمات وسیع امپراتوری قدرتمند روم را دفع کند، به سرعت از پای درآید و شهرهای مرزی ایران یکی بعد از دیگری سقوط کند و تیسفون به دست اعراب مسلمان بیفتد.

در پایان از استاد راهنمایم، دانشمند فرزانه جناب آقای دکتر داود اصفهانیان و استاد مشاورم سرکار خانم دکتر لیلی خبازی، که در تهیه و گردآوری منابع تاریخی و نگارش پایان نامه، بنده را راهنمایی نموده اند، سپاسگزاری می نمایم.

مقدمه

تاریخ ایران بعد از اسلام، از فتح مداین بدست اعراب مسلمان آغاز می شود که به دنبال آن امپراتوری کهنسال ساسانی انقراض یافت و سراسر ایران به دست اعراب مسلمان افتاد. این حادثه بزرگ سرفصل تاریخ جدید ایران و پایان عهد باستان آن به شمار می رود. و هر کسی به تاریخ ایران می نگرد می خواهد سرّ این نکته را کشف کند و معلوم بدارد که امپراتوری ساسانی به چه سبب با سرعتی چنان شگفت انگیز سقوط کرد. تحقیق این نکته، مستلزم غور در تاریخ اواخر دوره ساسانی و مطالعه وقایع و احوالی است که منجر به ضعف و انحطاط قطعی حکومت ساسانی گشت.

می توان گفت که مقارن هجوم اعراب مسلمان، ایران خود از پای درآمده بود و شقاق و نفاق بین طبقات و اختلافات و رقابتهای میان نجبا، آن را به کنار ورطه نیستی کشانیده بود. حرص و تجمل تمام مبانی حکومت ساسانی را سست و ضعیف کرده بود موبدان در دوره سلطه ساسانیان بر ایران در حقیقت ابزار سلطه سیاسی شاهان و توجیه کننده سیاست های آنان به شمار می رفتند. و با همه قدرتی که در دستگاه شاهی داشتند هرگز قدمی به نفع مردم محروم برنمی داشتند و از حقوق آنان دفاع نمی کردند. در شرایطی که قوه قضایی کشور، در انحصار موبدان بود و آنان در امور کشور نقشی اساسی داشتند، هرگز به هنگامی که مردم دچار شدیدترین مشکلات اقتصادی بودند و گاه با قحطی و بیماری دست و پنجه نرم می کردند کاری به نفع آنان نمی کردند.

پیوستگی دین و دولت که اساس سیاست دولت ساسانی به شمار می آمد موبدان را مداخله جوی و قدرت طلب نموده بود. جامعه ساسانی آماده پریشانی و پاشیدگی بود و در این جامعه بین طبقه اشراف و نجبا با طبقه عامه جدایی بسیار بود. به تعبیر نویسنده نامه تنسر این اشراف و نجبا از عامه مردم به، (لباس و مرکب و سرای و بستان وزن و خدمتکار) ممتاز بودند. در جامعه ساسانی، هر فرد و هر خانواده جا و مقامی داشتند و هیچ کس نمی توانست خواهان درجه یی باشد برتر از آنکه به مقتضای نسب به او تعلق دارد. خون و نژاد، عامل عمده یی در امتیاز طبقاتی به شمار می‌آمد و عامل دیگر مالکیت بود.

از مرگ خسروپرویز تا به تخت نشستن یزدگرد سوم بیش از چهار سال نمی گذشت که در این چهار سال اگر پادشاهی شهر براز، را به حساب نیاوریم، یازده نفر به تخت پادشاهی این کشور نشسته اند. این سلطنتهای لرزان نشان می دهد که اوضاع سیاسی در آن سال ها تا چه اندازه بی ثبات بود و چگونه این امپراتوری گسترده از داشتن قدرتی که حافظ نظم دربار شاهنشاهی باشد محروم بوده است. جنگ های طولانی ایران و روم در مدتی بیش از بیست سال، که جز در سال های نخست به زیان ایران بود، فشار زیادی بر مردم وارد می کرد. در این جنگ ها چه نیروهای انسانی فراوانی که از پا درآمد و چه شهرها و روستاها که بیهوده ویران شد و چه مالیاتهای سنگین که برای تامین هزینه این جنگ های طولانی بر ملت تحمیل گردید. ناامنی شهرها و راه ها که پی آمد چنین وضعی است، بحران وضع بازرگانی و خرابی اقتصاد، عواملی بودند که هر یک، برای ناخشنود کردن مردم و ایجاد گلایه و شِکوه و مقاومت در برابر دولت، کافی بود، چه رسد بدانکه همه یکباره فراهم آید. می‌توان گفت از نیمه دوم پادشاهی خسروپرویز تا جلوس یزدگرد سوم، مردم ایران از دو دسته اقلیت و اکثریت تشکیل می شد. اقلیتی از درباریان و وابستگان به آن، از لشکریان و موبدان گرفته تا دهقانان (مالکان) که همه چیز برای آنان آماده بود، و اکثریتی که هرچه می خواست، نداشت. و نیز طبقه اشراف یا بزرگان امتیازات ویژه ای مانند حق درس خواندن و رسیدن به شغل های مهم را در انحصار خود گرفته بودند و طبقه عامه مردم که شامل کشاورزان و پیشه وران بود از این امتیازات محروم بودند. موبدان که از بانفوذترین و قدرتمندترین طبقات جامعه ساسانی محسوب می شدند با رفتارها و کارهایی که انجام دادند آسیب های جدی به آیین زرتشت وارد کردند و نه تنها در مواقع سختی پشتیبان مردم نبودند بلکه بیشتر توجیه کننده کارهای ظالمانه شاهان ساسانی بر مردم بودند. بدون تردید مردم از موبدان زرتشتی به شدت ناخرسند بودند. علاوه بر این احکام و مراسم مذهبی در آیین زرتشت بسیار سخت و طاقت فرسا بود و در حالی که احکام دین اسلام بسیار معقول و منطقی و آسان بود و نیز دین اسلام بر مساوات و عدالت و برابری انسانها بدون توجه به قومیت و نژاد و موقعیت اجتماعی، تأکید داشت.

فهرست مطالب:

چکیده    

پیشگفتار 

مقدمه    

شناخت منابع و نقد و بررسی آنها        

فصل اول: کلیات   

1- 1. هدف

1-2. پیشینه تحقیق

1-3. روش کار و تحقیق

قلمرو جغرافیایی ساسانیان                                                                           

فصل دوم: اوضاع سیاسی و تشکیلات اداری و اوضاع اجتماعی و اقتصادی ایران در دوره ساسانی  

2- 1. اوضاع سیاسی ایران در دوره ساسانی      

2-2. تشکیلات اداری حکومت ساسانی

2- 3. اوضاع اجتماعی ایران در دوره ساسانی    

2- 4. اوضاع اقتصادی ایران در دوره ساسانی    

فصل سوم: مذاهب دوره ساسانی         

3-1. آئین زرتشت

3- 2. آئین مانی    

3- 3. آئین مزدک  

فصل چهارم: جنگ های ساسانیان با اعراب مسلمان و دلایل انقراض حکومت ساسانی      

مقدمه فصل چهارم                                                                                     

4-1. جنگ یُل یا (واقعه جسر)

4- 2. واقعه بویب یا (واقعه نُخیله)      

4- 3. جنگ قادسیه

4- 4. فتح مداین   

4- 5. جنگ جلولاء

4- 6. جنگ شهر شوشتر     

4- 7. جنگ نهاوند

4- 8. دلایل انقراض حکومت ساسانی  

فصل پنجم: نتیجه گیری      

نتیجه‌گیری          

پیوست ها

منابع و مآخذ        

فهرست منابع       

چکیده انگلیسی      

منابع و مأخذ:

1- ابن اثیر، عزالدین علی، 1370، تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، مترجم عباس خلیلی، انتشارات علمی، تهران، جلد دوم.

2- ابن ندیم، 1346، الفهرست، مترجم رضا تجدد، انتشارات ابن سینا، تهران.

3- اصفهانی، حمزه، 1346، سنی ملوک الارض و الانبیاء، مترجم دکتر جعفر شعار، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران.

4- امستد، 1334، تاریخ شاهنشاهی هخامنشی، مترجم دکتر مقدم، انتشارات ابن سینا، تهران.

5- اقبال آشتیانی، عباس، تاریخ مفصل ایران از صدر اسلام تا انقراض قاجاریه، انتشارات کتابخانه خیام، تهران.

6- آلیاری، حسین، 1385، جزوه نقد و بررسی تاریخ ایران از سقوط ساسانیان تا آغاز خلافت عباسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر.

7- بلاذری، احمدبن یحیی، 1346، فتوح البلدان، مترجم آذرنوش آذرتاش، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران.

8- بلعمی، ابوعلی، 1372، گزیده تاریخ بلعمی، انتخاب و شرح دکتر جعفر شعار، دکتر محمود طباطبایی، نشر قطره، تهران، چاپ اول.

9- بیرونی، ابوریحان، 1363، آثار الباقیه، مترجم اکبر داناسرشت، انتشارات امیرکبیر، تهران.

10- بویل، جی. آ، 1368، تاریخ ایران کمبریج (از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان)، مترجم حسن انوشه، انتشارات امیرکبیر، تهران، جلد سوم(قسمت اول)، چاپ اول.

11- بهمنش، احمد، 1332، تاریخ ملل قدیم آسیای غربی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

12- پلوتارک، 1346، حیات مردان نامی، مترجم رضا مشایخی، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، جلد چهارم.

13- پیرنیا، حسن، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض ساسانیان، انتشارات کتابخانه خیام، تهران.

14- پیرنیا، حسن، ایران باستان، انتشارات دنیای کتاب، تهران، 3 جلد.

15- تاریخ سیاسی- اجتماعی ایران (قبل از اسلام)، 1370، شرکت چاپ و نشر ایران، تهیه شده در گروه تاریخ دفتر برنامه ریزی و تألیف کتب درسی.

16- جوان، موسی، 1340، تاریخ اجتماعی ایران، انتشارات بی تا، تهران.

17- خواجه نظام الملک طوسی، سیاست نامه، به اهتمام هیوبرت دارک، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.

18- دینوری، احمدبن داود، 1371، اخبار الطوال، مترجم دکتر محمود مهدوی دامغانی، نشر نی، تهران.

19- دورانت، ویل، 1337، تاریخ تمدن، مشرق زمین گاهواره تمدن، مترجم احمد آرام، انتشارات اقبال، تهران، جلد اول.

20- دیاکونف، 1354، تاریخ ماد، مترجم کریم کشاورز، انتشارات پیام، تهران.

21- دیاکونف، 1354، اشکانیان، مترجم کریم کشاورز، انتشارات پیام، تهران.

22- داندامایف، 1354، تاریخ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هخامنشیان، مترجم میرکمال نبی پور، نشر گستره، تهران.

23- دوبوار، نیلسون، 1342، تاریخ سیاسی پارت، مترجم علی اصغر حکمت، انتشارات ابن سینا، تهران.

24- دریایی، تورج، 1384، شاهنشاهی ساسانی، مترجم مرتضی ثاقب فر،انتشارات ققنوس، تهران، چاپ دوم.

25- راوندی، مرتضی، 1354، تاریخ اجتماعی ایران، انتشارات امیرکبیر، تهران، جلد اول.

26- زرین کوب، عبدالحسین، 1373، تاریخ مردم ایران (1) (ایران قبل از اسلام)، انتشارات امیر کبیر، تهران، جلد اول، چاپ چهارم.

27- زرین کوب، عبدالحسین، 1371، تاریخ مردم ایران، انتشارات امیرکبیر، تهران، جلد دوم، چاپ سوم.

28- زرین کوب، عبدالحسین، 1373، تاریخ ایران (بعد از اسلام)، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ هفتم.

29- زرین کوب، عبدالحسین، 1380، بامداد اسلام، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ دهم.

30- زرین کوب، عبدالحسین، 1386، کارنامه اسلام، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ دوازدهم.

31- زرین کوب، عبدالحسین، 1386، آشنایی با تاریخ ایران، انتشارات سخن، تهران، چاپ اول.

32- زیدان، جرجی، 1373، تاریخ تمدن اسلام، مترجم علی جواهرکلام، انتشارات امیرکبیر، تهران، جلد اول، چاپ هشتم.

33- سایکس، سرپرسی، 1363، تاریخ ایران، مترجم فخر داعی گیلانی، انتشارات دنیای کتاب، تهران، جلد اول.

34- شهیدی، سیدجعفر، 1370، تاریخ تحلیلی اسلام، شرکت چاپ و نشر ایران، تهران.

35- ضیاءپور، جلیل، مادها و بنیانگذاری نخستین شاهنشاهی در غرب فلات ایران، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران.

36- طبری، محمدبن جریر، 1352، تاریخ طبری، مترجم ابوالقاسم پاینده، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، تهران، جلد پنجم.

37- فیاض، علی اکبر، 1374، تاریخ اسلام، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چاپ هفتم.

38- فرای، ر.ن، 1363، تاریخ ایران کمبریج (از اسلام تا سلاجقه)، مترجم حسن انوشه، انتشارات امیرکبیر، تهران، جلد چهارم، چاپ اول.

39- فرای، ریچارد، 1344، میراث باستانی ایران، مترجم مسعود رجب نیا، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.

40- کریستین سن، آرتور، 1375، ایران در زمان ساسانیان، مترجم رشید یاسمی، انتشارات دنیای کتاب، تهران، چاپ هشتم.

41- گیرشمن، رومن، 1383، ایران از آغاز تا اسلام، مترجم دکتر محمد معین، انتشارت معین، تهران، چاپ اول.

42- گوتشمید، آلفردفن، 1356، تاریخ ایران و ممالک همجوار آن از زمان اسکندر تا انقراض ساسانیان، مترجم کیکاوس جهانداری، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.

43- گیبون، 1353، انحطاط و سقوط امپراطوری روم، مترجم فرنگیس شادمان، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، جلد اول.

44- لوکونین، 1350، تمدن ایران ساسانی، مترجم عنایت الله رضا، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.

45- مستوفی، حمدالله بن ابی بکر، 1364، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایی، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ سوم.

46- مسعودی، علی بن الحسین، 1382، مروج الذهب، مترجم ابوالقاسم پاینده، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، جلد اول، چاپ هفتم.

47- مسعودی، علی بن الحسین، 1349، التنبیه والاشراف، مترجم ابوالقاسم پاینده، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.

48- نولدکه، تئودور، 1356، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، مترجم عباس زریاب خوئی، انتشارات انجمن آثار ملی، تهران.

49- هرودوت، 1338، تاریخ هرودوت، مترجم دکتر هادی هدایتی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، جلد اول.

50- هوار، کلمان، 1363، ایران و تمدن ایرانی، مترجم حسن انوشه، انتشارات امیرکبیر، تهران.

51- یعقوبی، ابن واضح، 1355، تاریخ یعقوبی، مترجم دکتر محمد ابراهیم آیتی، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، جلد اول.