منظور از پاک کنندهها (detergehts) ، موادی هستند که ذرههای چربی و چرک را از پارچهها و یا اجسام دیگر بزدایند و در انواع مختلف تهیه میشوند . اولین ماده ای که به عنوان شوینده ساخته شد، صابون بود. از عمر صابون صدها سال میگذرد. آخرین دستگاههای صابون کشف شده ، مربوط به 2000 سال پیش است، 700 سال است که صابونسازی بطور صنعتی و به مقادیر زیاد ساخته میشود و 200 سال است که ساخت آن ، متحول گشته و به صورت کلاسیک و مدرن در آمده است.
از آن زمان تا کنون ، تعداد شویندهها به حدی رسیده که قابل شمارش نیست، بطوری که امروزه در حجم انبوهی از شویندهها ، به همراه تبلیغات آنها مواجه شدهایم. در حال حاضر در برخی کشورها ، تقریبا بیش از 80 درصد از مواد پاک کننده مصرفی از شویندههای سنتزی تهیه میشوند. لکن در مصارف عمومی واژه صابون ، مشخص کننده یک نمک فلز قلیایی یا آمونیوم یک اسید کربوکسیلیک راست زنجیر با تعداد 10-18 اتم کربن است و نام مواد شوینده به مواد صناعی با ساختمان مشابه اطلاق میشود. از این مواد ، در مصارف عدیده ای از جمله برای پاک کردن ، شستشو و در فرایندهای نساجی و غیره استفاده میگردد.
از طرف دیگر ، صابونهای فلزی ، کربوکسیلاتهای قلیایی خاکی یا فلزات سنگین با زنجیره طویل هستند . این صابونها در آب نامحلول بوده و در سیستمهای غیر آلی ، به عنوان مثال مواد افزودنی به روغنهای روان کننده ، جلوگیری کننده از زنگ زدگی ، ضد آب کردن مواد و سوختهای ژلاتیندار (مواد سوختنی مانند بنزین که با مواد غلیظ کننده ممزوج شدهاند و از آنها در بمبهای ناپالم و شعله افکنها استفاده میشود) ، قارچکشها دارای کاربرد میباشد.
خصوصیت قابل توجه این است که عدم توازن پلاریته (قطبیت) در داخل مولکول صابونها و مواد شوینده و پاک کننده ، موجب ابراز قابلیت انحلال و ماهیت فاز غیر معمول در حلالهای قطبی و غیر قطبی میشود. این رفتار ، دقیقا باعث سودمندی چنین ترکیباتی در زمینههای خیس شوندگی ، قابلیت انحلال ، شویندگی (در مورد شستشو و خشک شویی بصورت ترامان) ، رنگرزی و بسیاری از سایر فراوردههای صنعتی و خانگی است.
ترکیب اساسی ساختمان مولکولی پاک کنندهها موجب بوجود آمدن چنین صفاتی میگردد.
انواع مواد پاک کننده
صابون (Soap)
صابونها را میتوان از هیدرولیز قلیایی چربیها و روغنهای طبیعی (استر اسیدهای چرب با گلیسرول) مانند پیه ، روغنهای نارگیل ، زیتون ، نخل و تالو تهیه کرد که این واکنش به نام فرایند صابونی شدن
تری اتانول آمین اولئات
پاک کننده های سنتزی (Synthetic detergents)
ROSO3Na
RSO3Na
R-C6H4-SO3Na
سدیم لوریل (دودسیل) سولفات
سدیم دودسیل بنزن سولفونات
C12H25-C6H4-SO3-Na
تورین
اسیدایزاتیونیک
HOCH2CH2SO3H
آلکان فسفوناتها
invert soaps
C16H33N(CH3)Br
R-O-(CH2CH2O)2H
R-N(CHsub>3)2
صابون مایع
شامپوها
مواد فعال سطحی آنیونی
سدیم لوریل اتر سولفات
تری اتانول آمین سولفات
آمفوتری
بتائین کوکوآمیدوپروپیل
غیر یونی
عامل تقویت کننده کف
بتائین
عامل حالت دهنده مو
عامل نگهدارنده
مواد ضدعفونی کننده
عامل صدفی کننده
اتیلن گلیکول
عامل غلیظ کننده
نمک طعام
عامل رنگ و بو
عصاره گیاهان
پودرهای لباسشویی
پر بورات
سفید کننده ها و رنگ برها
قیاس صابون و پاک کننده های سنتزی
سدیم تری پلی فسفات
کربوکسی متیل سلولز
کلرواستیک اسید
علت اثر پاک کنندگی مواد پاک کننده
مواد پاک کننده و آلودگی محیط زیست
آلکیل بنزن سولفوناتهای مشتق شده از مواد شیمیایی نفت
مواد تشکیل دهنده شامپو
شامل 32 صفحه فایل word
دانلود مقاله فعال کننده سطحی آنیونی سدیم دو دسیل سولفات