مقدمه
گسترش فعالیت های برنامه ریزی درسی حرکت هایی برای ارزشیابی برنامه های آموزشی را موجب می شود.هم شرکت های سرمایه گذاری و هم مصرف کنندگان تمایل دارند تا شواهدی را به دست آورند که برنامه های جدید نتایج رضایت بخشی تولید می نمایند.اطلاعات مورد جستجو،تناسب برنامه جدید با نیاز های جامعه و یادگیرنده،اعتبار و اهمیت علمی مواد مطالعاتی جدید،توانایی برنامه برای گزینش معلم مطمئن،پیش بینی رفتارهای دانش آموز یا دانشجو و نتایج واقعی استفاده از مجموعه ای از مواد آموزشی مشخص،هستند.دو دهه قبل،ارزشیابی برنامه درسی به عنوان حوزه مطالعاتی مستقلی در رشته علوم تربیتی ظاهر شد.ریشه های آن بیشتر در حوزه های کلی ارزشیابی آموزشی،آزمودن و اندازه گیری یافت می شود.با این وجود،مساله اصلی ابتدایی بیشتر ارزشیابی دانش آموزان بود تا ارزشیابی برنامه های آموزشی ؛نیازی که احساس شده بود تامجموعه ای از مفاهیم،اصول،روش ها،نظریه ها و الگوهای جدید را تدوین نمایند.این عقاید و روش های جدید مبنای حوزه جدید ارزشیابی برنامه درسی هستند.دانشگاه های بزرگ دوره هایی را در مورد ارزشیابی برنامه درسی ارائه نموده اند.این نوشتار نیز سعی دارد که به ضرورت واهمیت ارزشیابی برنامه درسی در آموزش عالی بپردازد و رهنمودهایی را در این خصوص ارائه نماید.
مفهوم شناسی ارزشیابی برنامه درسی
ارزشیابی برنامه درسی در دو حوزه متمایز و پیچیده ،برنامه ریزی درسی و ارزشیابی آموزشی ریشه دارد که اگرچه ظهور آن به عنوان حوزه مطالعاتی مستقل مربوط به دهه 1960 می باشد.اما نمونه هایی از کارهای اولیه در این خصوص را نیز می توان در سال های قبل از آن مشاهده نمود.به عنوان مثال مادائوس نمونه هایی از این مطالعات که مربوط به 150 سال قبل می باشد را یادآور می شود (Alkin, 1986).تعریف «ارزشیابی برنامه درسی» تا حد زیادی تابع تعریفی است که از برنامه درسی می پذیریم.با این همه و با عنایت به تعریف ارزشیابی،ارزشیابی برنامه درسی عبارتست از فرآیند بررسی ارزش و شایستگی برنامه درسی.بررسی و مطالعه ارزش و شایستگی هم شامل عناصر و جنبه های خاص برنامه درسی و هم کل برنامه درسی می شود (فتحی واجارگاه, 1381).آنرو و آنرو نیز ارزشیابی برنامه درسی فرآیندی برای پژوهش جهت بهبود جوهر و ماده برنامه درسی،رویه های اجرایی،روش های آموزشی می دانند (Unruh & Unru, 1984).اورنشتاین و هانکینز معتقدند «ارزشیابی به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف برنامه درسی قبل از اجرا و کارایی آن پس از اجرا به کار گرفته می شود.هدف گردآوری اطلاعات درباره قوت و ضعف برنامه درسی آن است که به برنامه ریزان مواد درسی امکان می دهد در فعالیت ها و برنامه های خود یا تجدید نظر کنند و یا آن ها را تطبیق داده حفظ یا متوقف نمایند».در زمینه برنامه درسی ارزشیابی بر کشف این نکته متمرکز است که آیا برنامه درسی آن گونه که طراحی و اجرا شده می توانند نتایج مطلوب ایجاد کند.ارزشیابی به شناخت نقاط قوت وضعف برنامه درسی قبل از اجرا و اثر بخشی اجرای آن پس از اجرا کمک می کند.بر این اساس ارزشیابی برنامه درسی بر ارزیابی برنامه و مولفه های آن و هم چنین اجرای چنین برنامه توسط مربیان متمرکز است (Ornstein, 1996). اهداف ارزشیابی برنامه درسی در یک طبقه بندی کلی برای ارزشیابی برنامه درسی می توان دو هدف متصور بود : هدف تکوینی که قصد بهبود برنامه را دارد و ارزشیابی تراکمی یا نهایی که برای تصمیم گیری در برنامه های آتی رهنمود ارائه می دهد.اما می توان به صورت دقیق تر اهداف ذیل را برای ارزشیابی برنامه درسی بیان نمود : 1. کمک به تصمیمات در خصوص نصب برنامه درسی 2. کمک به تصمیمات در خصوص ادامه برنامه،گسترش یا اعتباریابی آن 3. کمک به تصمیمات در خصوص اصطلاحات برنامه درسی 4. کسب شواهد برای سامان دهی حمایت از برنامه درسی 5. کسب شواهد برای سامان دهی موقعیت برای برنامه درسی 6. کمک به درک برآیندهای اساسی روان شناختی،اجتماعی و دیگر (Worthen, 1989)
فرمت ورد قابل ویرایش تعداد صفحات 13
مقاله ارزشیابی برنامه درسی در آموزش عالی
