لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 17
حجاب، ارزش یا روش
کسانی کوشیده‌اند از طریق فاصله انداختن میان ارزشها با روش تحقق عینی آنها، میان حجاب با عفاف، تفکیک نموده و حجاب را غیر ضروری می‌خوانند و حفظ عفت را بدون حجاب نیز ممکن می‌دانند. اینک ما این تلاش را ارزیابی می‌کنیم:
تحلیل واژه:
-1 معنای لغوی: عفاف با فتح حرف اول، از ریشه "عفت" است و راغب اصفهانی در مفردات(1) خود، عفت را معنی می‌کند:
«العفة حصول حالةٍ للنفس تمتنع بها عن غلبة الشهوة».
(عفت، پدید آمدن حالتی برای نفس است که به وسیلة آن از فزون خواهی شهوت جلوگیری شود).
طریحی نیز در مجمع البحرین(2) می‌آورد:
«عَفَّ عن الشیِء ای امتنع عنه فهو عفیفٌ».
(عفاف از چیزی ورزید یعنی از آن امتناع ورزید پس او عفیف است).
و ابن منظور در لسان‌العرب(3) می‌نویسد:
«اللفة: الکف عما لا یحل و لایجمل».
(عفت: خویشتن داری از آنچه حلال و زیبا نیست).
شرتونی لبنانی نیز در اقرب الموارد(4) می‌نویسد:
«عَفٍّ الرجل: کَفَّ عما لا یحل و لا یجمل قولاً او فعلأ وامتنع». (عفاف ورزید یعنی در گفتار و کردار از آنچه حلال نیست دوری جست و خویشتن‌داری نمود).
پایه عفاف، خویشتن‌داری است و ردپایی از جنسیت یا اختصاص به جنس خاص (زن) در معنی لغوی عفاف، وجود ندارد.
-2 معنای عرفی: در ادب پارسی، "عفاف" از نظر معنا و گویش، تفاوت یافته است.
در لغت‌نامة دهخدا(5) چنین آمده است:
«عفاف: پارسایی و پرهیزگاری، نهفتگی، پاکدامنی، خویشتن داری».
دکتر معین در فرهنگ فارسی معین(6) آورده است:
«عفاف: پارسایی، پرهیزگاری، پاکدامنی، در تداول غالباً به کسر اول تلفظ می‌کنند.»
بنابراین در گویش فارسی، عفاف به کسر اول و به معنی "پاکدامنی" به کار می‌رود.
-3 معنای اصلاحی: در تفکر اسلامی، عفاف، واژه‌ای با بار معنایی خاص برگرفته از آیات و روایات، و گونه‌ای منش است همراه با کُنِش رفتاری و گفتاری.
عفاف در قرآن: در قرآن چهار بار از ریشة عفاف، استفاده شده است:
-1 سورة بقره - 273: «یحسبهم الجاهل اغنیاًء من التعفف»؛
(نا آگاه گمان می‌برد که اینان توانگرند زیرا عفاف می‌ورزند). در این آیه، کنش بزرگ منشانه، عفاف است، خویشتن‌داری، عزت نفس و امتناع از دست نیاز دراز کردن.
-2 سورة نسأ - 6: دربارة شناخت زمان رشد و بلوغ یتیمان، به سرپرستان سفارش می‌کند که از دست یازی به اموال یتیمان خودداری کنند و عفاف ورزند. این آیه نیز خویشتن‌داری را عفاف را خوانده است.
-3 سورة نور - 32: «ولیتعفف الذین لا یجدون نکاحاً حتی انعمهم الله من فضله»؛ (و کسانی که اسباب زناشویی نمی‌یابند، پاکدامنی ورزند تا آنکه خداوند از بخشش خویش توانگرشان گرداند). در این آیه خویشتن‌داری (استعفاف) را به رام کردن قوة جنسی اطلاق فرموده است.
-4 سورة نور - 60: «و القواعد من النسأ اللا تی لا یرجون نکاحأ فلیس علیهن جناحُ ان یضعن ثیابهن غیر متبرجات بزینةٍ و ان یستعففنَ خیرٌ لهن والله سمیعٌ علیمٌ.»؛ (و زنان یائسه‌ای که امید زناشویی ندارند، گناهی نیست که جامه‌ها (چادرها)یشان را فروگذارند به شرط آنکه زینت نمایی نکنند و اگر پاکدامنی بورزند (و چادر را فرو نگذارند) بهتر است و خداوند، شنوای داناست(7)».
در زبان پارسی، از خویشتن‌داری در امور جنسی و شره نبودن، به پاکدامنی تعبیر می‌کنند که بخشی از گسترة معنایی "عفاف" است زیرا عفاف، مطلق خویشتن‌داری را گویند همان‌گونه که در آیات یاد شده، از خویشتن‌داری در امور اقتصادی و مالی نیز با کلمة استعفاف و تعفف، یاد شده است.
اینک آیا می‌توان گفت: عفاف، صرفاً همان حالت درونی و نفسانی است و به بروز خارجی و اجتماعی آن حالت نفسانی، ربطی ندارد؟! از منظر قرآن، چنین نیست بلکه به دلیل اهمیت نحوة بروز عفاف، این واژه، به «ظهور خویشتن‌داری» نظر دارد. در آیة نخست، حالت رفتاری مسلمان فقیر را به نمایش می‌گذارد که چگونه خود را بی‌نیاز جلوه می‌دادند، با رفتاری عفیفانه و بزرگ منشانه.
در آیة دوم، دست یازی به اموال یتیمان را غیر عفیفانه، معرفی می‌کند. در سومین آیه، خویشتن‌داری و مراقبت از فرو رفتن در شهوات جنسی را استعفاف می‌داند و آیة چهارم، زنان سالخورده را سفارش می‌کند که عفاف ورزند و چادر از سر فرو نگذارند، یعنی عفاف را برابر با «حجاب» گرفته است. بنابراین عفاف از منظر تفکر اسلامی، هم رویة درونی دارد که حالتی نفسانی جهت کنترل و جهت‌دهی به شهوت (کشش و اشتیاق) است و هم رویه‌ای بیرونی که نشانه‌هایش در رفتار و گفتار هویدا می‌شود تا حالت درون را به نمایش گذارد. در روایات اسلامی نیز "عفاف" به معنی "خویشتن‌داری" است که در کردار و گفتار آشکار باشد.
مرحوم شیخ عباس قمی در سفینه البحار(8)آورده است:
«و یطلق فی الاخبار غالباً علی عفة الفرج و البطن و کفها عن مشتهیاتهما المحرمه». (در روایات، عفاف، بیشتر به معنی خویشتن‌داری نسبت به شکم و شهوت به کار می‌رود، و بازداشتن ایندو از فزون خواهی حرام).
علی(ع) می‌فرمایند:
«العفاف زهادة»(9)؛ (عفاف زهد ورزی و خویشتن‌داری است).
و «العفة تضعف الشهوة»(10)؛ (خویشتن‌داری شهوت را ناتوان می‌سازد).
رابطة "عفت" با "شهوت": در روایات و آیات، میان «شهوت‌پرستی» و «عفت»، تقابل جد‌ی برقرار شده و به دینداران، آموزش داده می‌شود که شهوت‌پرستان، عفیف نیستند ولی به نظر می‌رسد که معمولاً تنها بخشی از گسترة معنایی شهوت‌پرستی، مورد نظر برخی دینداران واقع شده است.
دانلود مقاله کامل درباره حجاب، ارزش یا روش
