مقاله کامل بعد از پرداخت وجه
لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات: 31
آن حضرت در کنار تبیین اصول اساسی مدیریت، وظایفی را نیز برای‌مدیران معلوم کرده‌اند که توجّه و عمل به آن‌ها موجب کارآمدی و موفقیت‌نظام مدیریتی خواهد بود. مدیران و حاکمان در هر زمان و هر سازمانی بدون‌توجّه به هدف و گستردگی کار و نوع جامعه، وظایف تقریباً مشابه و یکسانی‌دارند که در این بخش به مواردی از آن‌ها که برگرفته از سخنان و یا روش وسیره عملی امام علی (ع) است پرداخته می شود. امید است جامعه اسلامی ما روزبه روز در اجرای آن وظایف، گام‌های مؤثرتری در امر مدیریت اسلامی بردارد.
- برنامه ریزی
امام علی (ع) می‌فرماید:
هیچ عقل و درایتی چون عاقبت‌اندیشی نیست.
برنامه‌ریزی به معنای پیش‌بینی عملیات با توجّه به منافع انسانی وغیرانسانی، برای رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده است؛ به همین سبب‌حضرت می‌فرماید:
دقت و ظرافت در برنامه‌ریزی، از وسیله و امکانات مهم‌تر است.
برنامه‌ریزی نیاز به افق دید دور، روشن و باز دارد که مستلزم نگاهی‌جست‌وجوگر به گذشته، نگاهی عمیق به اوضاع حال، تعمقی ژرف در اطراف،و نگاهی بس دوراندیش به آینده است. وظیفه اصلی هر مدیر در تمام سطوح،طراحی محیطی است که اعضا بتوانند در آن به صورت گروهی فعالیت کنند تابه هدف مشخص برسند.
برنامه‌ریزی، آینده را به زمان حال می‌آورد؛ از این رو، می‌توانید کاری‌درباره آن انجام دهید. برای دست یافتن به هر هدفی، باید پیش از کوشش‌فیزیکی، تلاشی ذهنی (برنامه‌ریزی) انجام شود؛ چرا که برنامه‌ریزی، شالوده مدیریت است. امام علی (ع) در اهمیت برنامه‌ریزی پیش از انجام کارمی‌فرماید:
کسی که بدون آگاهی به عمل می‌پردازد، همچون کسی است که ازبیراهه می‌رود و چنین شخصی هر چه جلوتر می‌رود، از سر منزل‌مقصود خویش بیش‌تر فاصله می‌گیرد و کسی که از روی آگاهی وبرنامه حرکت کند، مانند رونده در راه‌ِ آشکار است.
گفتنی است که پس از گذشت چهارده قرن از سخن ماندگارامیرمؤمنان(ع)، در غرب نیز همین مطلب مطرح می‌شود و می‌گویند:
اگر مطمئن نیستید به کجا می‌روید، خطر رسیدن به جای دیگر را باخود همراه دارید.
بنابراین، آگاهی و تدوین اهداف و برنامه‌ریزی، اولویت خاصی دارند.پس برای انجام هر عملیاتی در سازمان لازم است پیش از آن، برنامه‌ریزی‌به‌درستی انجام گیرد تا منابع آن تلف نشوند و سازمان بتواند با اثربخشی وکارآیی لازم، به اهداف خود دست یابد. یکی از متفکران علم مدیریت درترسیم اهمیت و نقش برنامه‌ریزی می‌نویسد:
هر کاری که مشکل‌تر است، برنامه‌ریزی آن واجب‌تر می‌نماید.
هر چیز که به فکر آید، قابل برنامه‌ریزی است.
اگر مسؤولیت برنامه‌ریزی را به بیش از یک نفر بسپاریم، احتمال‌شکست آن بیش‌تر است.
مزایای برنامه‌ریزی
ای مالک، کارها را چنان بر روزها تقسیم کن که روزانه مطابق برنامه،انجام وظیفه شود و امور بر اثر عدم انضباط و ترتیب، مختل و آشفته‌نماند.
همان گونه که اشاره شد، از اصول اساسی در مدیریت، برنامه‌ریزی است.افزون بر این، این اصل برای مسلمانان فریضه‌ای الاهی نیز به شمار می‌رود.بدبختانه امروزه در برخی از نظام‌های موجود اداری، چنین اصلی مهجورمانده است؛ حال آن که امیرمؤمنان علی(ع) درباره برنامه‌ریزی روزانه‌خطاب به مالک اشتر می‌فرماید:
کار هر روز را در همان روز انجام بده که هر روز را کاری مخصوص‌بدان است.
امروزه در برنامه زمانی مدیران و امور سازمانی آن‌ها چنین دقتی دیده‌نمی‌شود، زیرا به جای این که مدیران با برنامه‌ریزی زمانی دقیق به سراغ‌مشکلات، طرح‌ها و حوادث بروند، مشکلات و حوادث، برنامه زمانی وتکالیف مدیران را مشخص می‌کنند و این مدیریت‌ِ توأم با هرج و مرج،اسلامی نیست. اکنون به بیان مزایای برنامه‌ریزی می‌پردازیم:
- احتمال رسیدن به هدف را بیش‌تر می‌کند.
- بر روی اهداف تمرکز ایجاد می‌کند.
- عامل هماهنگی‌ِ افزون‌تر است.
تحقیق در مورد وظایف مدیران از نگاه امام علی(ع)