چکیده :
لازمه انجام موفق هر نوع فعالیت ، اعم از تحقیقاتی ، برنامه ریزی ، تصمیم گیری و نظایر آن مستلزم دسترسی به اطلاعات دقیق و روزآمد در زمینه های مورد نظر است . امروزه اطلاعات را نوعی سرمایه ملی محسوب نموده و فعالیتهای مربوط به گردآوری ، پردازش ، ذخیره ، بازیابی و اشاعه آن پشتوانه هرگونه برنامه ریزی و شرط رشد و توسعه اقتصادی ،اجتماعی است . در این مقاله ، پس از مروری بر سابقه اطلاع رسانی در ایران ، نخست به بررسی اهداف سیستمهای اطلاع رسانی پرداخته ، آنگاه مراحل مختلف طراحی یک سیستم اطلاع رسانی که عبارتند از بازبینی اطلاعات موجود ، برنامه نویسی برای اطلاع رسانی ، گردآوری ، تلخیص و دسته بندی اطلاعات ، تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات ، رساندن اطلاعات به مصرف کنندگان و اعمال اطلاعات در تصمیم گیریها ، مورد بررسی قرار می گیرد . سپس ارکان اصلی یک سیستم اطلاع رسانی نظیر کتابخانه ها ، بانکهای اطلاعاتی ، شبکه های انتقال اطلاعات و ….مورد بررسی قرار کرفته و در پایان پیشنهادهایی در مورد ایجاد و گسترش سیستمهای اطلاع رسانی در ایران مطرح خواهد شد.
1 – مقدمه :
بدیهی است که انجام هر نوع فعالیتی اعم از تحقیقاتی ، برنامه ریزی ، تصمیم گیری و نظایر آن به دسترسی به آخرین اطلاعات در زمینه های مورد نظر بستگی دارد . فراهم ساختن امکان استفاده به موقع و سریع از اطلاعات صحیح و معین ، لازمه پیشرفت اقتصادی – اجتماعی کشورها و رسیدن به اهداف توسعه محسوب می گردد.
امروزه ، اطلاعات را نوعی سرمایه ملی به حساب آورده و فعالیتهای مربوط به گردآوری ، پردازش ، ذخیره ، بازیابی و توزیع آن را پشتوانه هر گونه برنامه ریزی و شرط رشد و توسعه اقتصادی – اجتماعی می دانند .
در کشورهای پیشرفته جهان ، محققان بخش مهمی از وقت خود را صرف آگاهی از نتیجه تحقیقات مشابه سایرین و کسب اطلاعات مربوط میکنند . بنابراین ، مراکز و شرکتهایی که بخواهند جایگاه خویش را در بازار فشرده رقابت جهانی حفظ کنند ، ناگزیرند ضمن اطلاع از پیشرفتهای تکنولوژیک حاصله ، روند آن پیشرفتها را در سراسر جهان پیگیری کنند . به عنوان مثال ، شرکتهای ژاپنی ، اطلاعات را رگ حیاتی جنگ اقتصادی دانسته و حدود 5/1 درصد از فروش سالیانه خود رابه مسئله جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات اختصاص می دهند(2). در ژاپن ، مرکز اطلاعات علمی و تکنولوژیک که سازمانی دولتی است ، با پرسنلی حدود 400 نفر و بودجه ای معادل 901 میلیون ین – در سال 1987 – همه ساله حدود 11000 مجله علمی را جهت استخراج اطلاعات آن مجلات تجزیه و تحلیل می کند .
2 – سابقه اطلاع رسانی در ایران (2) :
به طور کلی " اطلاع رسانی" در هر جامعه ای ، تابع وضع "تحقیق" در آن جامعه است . به عبارت دیگر ، در جامعه ای هر اندازه به امر تحقیق بها داده شود ، به همان اندازه نیز اطلاع رسانی مورد توجه قرار می گیرد . تحقیق ، نیازمند وسائلی است که امروزه ، از مهمترین آن وسائل دسترسی به آخرین اطلاعات و مدارک لازم است که خود از طریق مراکز و شبکه های اطلاع رسانی به دست می آید.
آغاز فعالیت اطلاع رسانی در سطح ملی در ایران را می توان با تاسیس "مرکز اسناد و مدارک علمی ایران" ، به عنوان یکی از طرحهای وزارت فرهنگ و آموزش عالی ( وزارت علوم و آموزش عالی آن زمان ) در مهر ماه 1347 همزمان دانست . به دنبال تاسیس موسسه تحقیقات و برنامه ریزی علمی و آموزشی ، این مرکز با نام مرکز مدارک علمی به صورت یکی از مراکز تابعه این موسسه درآمد . از اهداف این مرکز ، می توان به گردآوری اطلاعات تخصصی در زمینه های مختلف علوم به منظور استفاده دانشمندان و دانش پژوهان کشور اشاره نمود . در تیرماه 1350 به پیشنهاد "مرکز اسناد و مدارک علمی ایران " و به منظور استفاده از منابع اطلاعاتی ایران " و به منظور استفاده از منابع اطلاعاتی ایران در سطح ملی و بین المللی ، شورای هماهنگی مراکز اسناد کشور ، با هفت عضو تشکیل و شروع به کار کرد. در سال 1972 ، یونسکو برنامه جهانی مبادله اطلاعات علمی (یونی سیست Unisist ) را به منظور رفع موانع موجود در زمینه مبادلات علمی بین دانشمندان کشورهای جهان تصویب کرد . به دنبال آن در سال 1352 کمیته ملی یونی سیست در ایران تشکیل گردید و شورای هماهنگی مراکز اسناد علمی کشور رسما " به عنوان یکی از گروههای فنی کار در زمینه مسائل مربوط به اطلاعات علمی و فنی از طرف این کمیته پذیرفته شد . در اردیبهشت 1356 به کوشش " مرکز اطلاعات علمی " و باهمکاری "یونسکو" "یونی سیست" و "سازمان برنامه و بودجه" ، سمیناری با شرکت همه سازمانها و وزارتخانه های ذی ربط در مسائل اطلاع رسانی و با حضور شش نفر از متخصصان برجسته بین المللی در زمینه دانش اطلاع رسانی ، جهت بررسی مسائل اطلاع رسانی در ایران تشکیل گردید . در قطعنامه این سمینار با تاکید بر نقش اطلاعات علمی در توسعه کشور ، از دولت خواسته شد که ضمن توجه فوری به این امر ، سیاست کشور را در زمینه اطلاع رسانی علمی و فنی ، به نحو هماهنگ مشخص کرده و به مورد اجرا بگذارد . متاسفانه کوششهایی که برای ایجاد همکاری و هماهنگی بین مراکز اسناد و کتابخانه های مختلف ، به عنوان تدارک زیر بنای نظام ملی اطلاع رسانی درایران صورت گرفت ، هیچکدام نتوانست مشکلات را به نحو اساسی حل کرده و وضع اطلاع رسانی را سروسامان بخشد .
شامل 15 صفحه word
دانلود تحقیق مراحل گوناگون در طراحی یک سیستم اطلاع رسانی