فایل : word
قابل ویرایش و آماده چاپ
تعداد صفحه :209
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)
گرایش : جمعیت شناسی
عنوان :
برآورد سطح و بررسی عوامل موثر بر مرگ ومیر جمعیت روستایی شهرستان ساری در سالهای 86-85
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق
1-1 مقدمه ..................................................................................... 2
1-2 بیان مسئله تحقیق ....................................................................... 4
1-3 اهداف تحقیق ............................................................................ 7
1-4 ضرورت تحقیق ......................................................................... 9
1-5 محدوده زمانی و مکانی مورد مطالعه ............................................... 10
1-6 قلمرو مطالعاتی تحقیق ................................................................. 11
فصل دوم : چارچوب نظری تحقیق
2-1 مقدمه ..................................................................................... 13
2-2 پیشینه ی تحقیق ........................................................................ 16
2-3-1 مطالعات خارجی ..................................................................... 16
2-2-2 مطالعات داخلی ...................................................................... 21
2-3 مباحث نظری ............................................................................ 31
2-3-1 ابن خلدون ............................................................................. 31
2-3-2 چیپولا ................................................................................. 32
2-3-3 دنیس رانگ........................................................................... 34
2-3-4 مک کیون و رکورد ................................................................. 35
2-3-5 پرستون و هینز ...................................................................... 36
2-3-6 شوفیلد و رهر ........................................................................ 38
2-3-7 مایکل تودارو.......................................................................... 38
2-3-8 کالدول ................................................................................. 39
2-3-9 آنتونی گیدنز .......................................................................... 40
2-3-10 نظریه ارتباط توسعه اجتماعی – اقتصادی با مرگ و میر .................. 43
2-3-11 نظریه انتقال اپیدمیولوژیک ...................................................... 45
2-4 چارچوب نظری تحقیق ................................................................. 48
2-5 مدل تحلیلی تحقیق ...................................................................... 51
2-6 سوالات تحقیق............................................................................ 52
2-7 فرضیه های تحقیق ...................................................................... 53
2-8 تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم ...................................................... 54
2-8-1 تعریف مفاهیم ........................................................................ 54
2-8-2 تعریف نظری و عملیاتی متغیرها ................................................. 55
فصل سوم : روش اجرای تحقیق
3-1 مقدمه ..................................................................................... 59
3-2 روش تحقیق ............................................................................. 60
3-3 جمعیت آماری ........................................................................... 62
3-4 روش جمع آوری اطلاعات............................................................. 62
3-5 محدودیت های تحقیق ................................................................... 66
فصل چهارم : کلیات در خصوص مرگ
4-1 مقدمه ..................................................................................... 74
4-2 مرگ ...................................................................................... 74
4-3 اندازه گیری مرگ و میر .............................................................. 75
4-3-1 میزان خام مرگ و میر ............................................................. 75
4-3-2 میزان های اختصاصی مرگ بر حسب سن ...................................... 76
4-3-3 میزان مرگ و میر اطفال ........................................................... 77
4-3-4 امید زندگی ............................................................................ 79
4-4 الگوی مرگ و میر ..................................................................... 81
4-5 جدول عمر ............................................................................... 81
4-5-1 تاریخچه جدول عمر.................................................................. 82
4-5-2 انواع جدول عمر و روش های تدوین آن ......................................... 82
4-5-3 ساختار متعارف جدول عمر ........................................................ 85
4-6 علت مرگ ............................................................................... 87
4-6-1 چگونگی تغییر تدریجی ثبت علت مرگ ......................................... 93
4-7 توزیع سنی جمعیت ..................................................................... 95
4-7-1 شاخص های آماری توزیع سنی ................................................... 96
4-7-2 هرم سنی جمعیت .................................................................... 97
4-7-3 جوانی و سالخوردگی جمعیت ...................................................... 99
4-8 عوامل موثر بر مرگ و میر .......................................................... 100
4-8-1 جنس ................................................................................... 101
4-8-2 سن ..................................................................................... 102
4-8-3 وضع زناشویی ....................................................................... 103
4-8-4 پایگاه اقتصادی – اجتماعی ......................................................... 103
4-8-5 محل سکونت ......................................................................... 105
4-9 جمعیت و مرگ و میر جهان در بستر زمان......................................... 106
4-10 جمعیت و مرگ و میر ایران در بستر زمان ...................................... 110
4-11 آشنایی با وضعیت استان مازندران ................................................ 113
4-12 آشنایی با وضعیت نقاط روستایی شهرستان ساری .............................. 124
فصل پنجم : تجزیه و تحلیل داده ها
5-1 مقدمه ..................................................................................... 130
5-2 توصیف داده ها .......................................................................... 132
5-3 یافته های استنباطی ..................................................................... 153
5-4 اندازه گیری مرگ و میر مناطق روستایی شهرستان ساری ...................... 164
5-4-1 میزان خام مرگ و میر ............................................................. 164
5-4-2 میزان های اختصاصی مرگ بر حسب سن ...................................... 166
5-4-3 الگوی مرگ و میر .................................................................. 174
5-4-4 میزان مرگ و میر کودکان ......................................................... 175
5-4-5 جدول عمر جمعیت روستایی شهرستان ساری .................................. 177
فصل ششم : یافته های تحقیق
6-1 مقدمه ..................................................................................... 184
6-2 بررسی ویژگی های فوت شدگان و علل مرگ و میر در نقاط روستایی شهرستان ساری.. 185
6-2-1 توزیع سنی و جنسی ................................................................. 185
6-2-2 وضعیت زناشویی ................................................................... 190
6-2-3 مکان فوت ............................................................................ 193
6-2-4 فصل و ماه فوت ..................................................................... 193
6-2-5 وضعیت فعالیت ...................................................................... 194
6-2-6 سطح سواد ............................................................................ 195
6-2-7 علل عمده فوت ....................................................................... 196
6-3 نتیجه گیری .............................................................................. 198
6-3-1 بررسی علل مرگ و میر فوت شدگان نقاط روستایی شهرستان ساری با عوامل مختلف........... 195
6-3-2 مقایسه با نتایج تحقیقات پیشین ..................................................... 201
6-3-3 نتیجه گیری نهایی ................................................................... 203
6-4 پیشنهادات ................................................................................ 205 ضمائم 209
منابع و ماخذ.................................................................................... 222
منابع لاتین ..................................................................................... 225
فهرست جداول
عنوان صفحه
1-1 جدول میزان های مرگ و میر و شاخص امید زندگی در بدو تولد ، ایران ، 1380-1355ه.ش 5
2-1 جدول نسبت درصد مرگ و میر شهر تهران بر حسب جنس و سن ،1334ه.ش ............. 21
4-1 جدول جمیعت جهان و قاره های مختلف طی سالهای 1500و 2007میلادی ................ 109
4-2 جدول میزان عمومی مرگ و میر و امید زندگی در بدو تولد در قاره های مختلف 2001و2006م 109
4-3جدول میزان های مرگ و میر کمتر از یکسال ، مادران ، عمومی و شاخص امید زندگی در بدو تولد به تفکیک جنس ، ایران ، 1335-1380 ه.ش ........................................................................................................ 112
4-4 جدول متوسط رشد سالانه جمیعت استان مازندران طی سالهای 1385-1345ه.ش ....... 115
4-5 جدول جمیعت استان مازندران طی سالهای 1385-1335به تفکیک نقاط شهری و روستایی 116
4-6 جدول وضعیت جوانی و سالخوردگی جمعیت استان و مقایسه آن با جمعیت کشوری به تفکیک نقاط شهری و روستایی ، 1385ه.ش .................................................................................................................... 118
4-7 جدول میزان موالید استان مازندران طی سالهای 1357-1385 ه.ش ......................... 121
4-8 جدول میزان های مرگ و میر کمتر از یکسال ، مادران ، عمومی ، میزان خام موالید در سال 1386 و شاخص
امید زندگی در بدو تولد به تفکیک جنس در سال 1385 ....................................................... 122
4-9 جدول توزیع متوفیات استان مازندران بر حسب علل سه گانه فوت در سال 1386......... 122
4-10 جدول شاخص های بهداشتی و درمانی استان مازندران در سال 1386..................... 123
4-11 جدول تعداد بیمارستانهای موجود در استان به تفکیک تخت ثابت و فعال ،1386......... 123
4-12 جدول مشخصات خانه های بهداشت در استان ، 1386 .......................................... 123
4-13 جدول جمعیت و تعداد دهستانهای نقاط شهری و روستایی شهرستان ساری به تفکیک بخش ، 1385 124
4-14 جدول وضعیت جوانی و سالخوردگی جمعیت در مناطق روستایی شهرستان در سالهای 85-86 125
4-15 جدول شاخص های بهداشتی و درمانی روستایی شهرستان ساری به تفکیک بخش ، 1386 126
4-16 جدول تعداد بیمارستان های موجود در سطح شهرستان ساری ، 1386 ..................... 126
4-17 جدول مشخصات خانه های بهداشت شهرستان ساری (نقاط روستایی) ، 1386 .......... 126
5-1 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت در دو گروه زنان و مردان 132
5-2 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت در دو گروه زنان و مردان 134
5-3 جدول توزیع فراوانی و درصد کل نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت در دو گروه زنان و مردان 136
5-4 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت در گروه های سنی مختلف 138
5-5 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت در گروه های سنی مختلف 140
5-6 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت و وضعیت زناشویی ..... 142
5-7 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک سن وقوع و وضعیت زناشویی ..... 143
5-8 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت و مکان فوت ............... 145
5-9 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت و فصل فوت ............... 146
5-10 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت و ماه فوت................. 148
5-11 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت و وضعیت فعالیت(جمعیت غیرفعال) 149
5-12 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت و وضعیت فعالیت (جمعیت فعال) 150
5-13 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه مورد نظر به تفکیک علت فوت و وضعیت سواد ........ 152
5-14 جدول آزمون توزیع فراوانی مربوط به علل مرگ و میر فوت شدگان از نظر جنسیت .......... 154
5-15 جدول آزمون توزیع فراوانی مربوط به علل مرگ و میر فوت شدگان از نظر سن ............... 155
5-16 جدول آزمون توزیع فراوانی مربوط به علل مرگ و میر فوت شدگان از نظر وضعیت زناشویی 156
5-17 جدول آزمون توزیع فراوانی مربوط به وضعیت زناشویی از نظر سن وقوع فوت .............. 157
5-18 جدول آزمون توزیع فراوانی مربوط به علل مرگ و میر فوت شدگان از نظر مکان فوت....... 158
5-19 جدول آزمون توزیع فراوانی مربوط به علل مرگ و میر فوت شدگان از نظر فصل فوت....... 159
5-20 جدول آزمون توزیع فراوانی مربوط به علل مرگ و میر فوت شدگان از نظر ماه فوت ......... 160
5-21 جدول آزمون توزیع فراوانی مربوط به علل مرگ و میر فوت شدگان از نظر وضعیت فعالیت (جمعیت غیرفعال ) 161
5-22 جدول آزمون توزیع فراوانی مربوط به علل مرگ و میر فوت شدگان از نظر وضعیت فعالیت ( جمیعت فعال) 162
5-23 جدول آزمون توزیع فراوانی مربوط به علل مرگ و میر فوت شدگان از نظر سطح سواد ... 163
5-24 جدول تعداد واقعه و جمعیت در معرض واقعه نقاط روستایی شهرستان ساری ،1386......... 164
5-25 جدول تعداد جمعیت در هر گروه سنی به تفکیک جنس در نقاط روستایی شهرستان ساری ،1386 166
5-26 جدول تعداد مرگ نقاط روستایی شهرستان ساری به تفکیک سن و جنس 1386................. 171
5-27 جدول میزان مرگ و میر جمیعت روستایی ساری به تفکیک جنس و گروه های سنی ،1386 173
5-28 جدول تعداد مرگ و میر کودکان به تفکیک سن و جنس در مناطق روستایی شهرستان ساری ،1386 175
5-29 جدول تعداد جمعیت کودکان 0 تا 5 سال نقاط روستایی شهرستان ساری به تفکیک جنس ، 1386 177
5-30 جدول عمر خلاصه ی جمعیت مردان روستایی شهرستان ساری در سال 1386................ 178
5-31 جدول عمر خلاصه ی جمعیت زنان روستایی شهرستان ساری در سال 1386 ................. 179
6-1 جدول نسبت جنسی جمعیت روستایی شهرستان ساری و نسبت جنسی جمعیت های کل شهرستان ساری ، کل نقاط روستایی استان و کل استان مازندران در سال 1385............................................................................................ 185
6-2 جدول شاخص های آماری توزیع سنی جمعیت روستایی شهرستان ساری به تفکیک جنس،1386 186
6-3 جدول شاخص های آماری توزیع سنی جمعیت روستایی شهرستان ساری و جمعیت کل شهرستان ساری ، نقاط روستایی استان مازندران و استان مازندران به تفکیک جنس ، 1385 ............................................................................ 187
6-4 جدول شاخص های آماری توزیع سنی فوت شدگان نقاط روستایی شهرستان ساری به تفکیک جنس ، 1386 189
6-5 جدول توزیع فراوانی و درصد نمونه فوت شدگان نقاط روستایی شهرستان ساری بر حسب
وضعیت زناشویی به تفکیک جنس 1386 ....................................................................... 199
6-6 جدول تعداد متوفیان 6 ساله و بالاتر نقاط روستایی شهرستان ساری بر حسب وضع سواد،1386 192
6-7 جدول توزیع متوفیان نقاط روستایی شهرستان ساری بر حسب علل سه گانه فوت در سال 1386 197
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
4-1 نمودار هرم سنی جمعیت استان مازندران ،1385......................................................... 117
4-2 نمودار ولادت ثبت شده به تفکیک نقاط شهری و روستایی طی سالهای 1357 تا 1385......... 120
4-3 نمودار وفات ثبت شده به تفکیک نقاط شهری و روستایی طی سالهای 1357 تا 1385 .......... 120
5-1 نمودار میله ای توزیع فراوانی نمونه مورد نظر ، به تفکیک علت فوت در دو گروه زنان و مردان 133
5-2 نمودار میله ای توزیع فراوانی نمونه مورد نظر ، به تفکیک علت فوت در گروه های سنی مختلف 139
5-3 نمودار میله ای توزیع فراوانی نمونه مورد نظر ، به تفکیک علت فوت و وضعیت زناشویی ... 143
5-4 نمودار میله ای توزیع فراوانی نمونه مورد نظر ، به تفکیک سن وقوع فوت و وضعیت زناشویی 144
5-5 نمودار میله ای توزیع فراوانی نمونه مورد نظر ، به تفکیک علت فوت و مکان فوت ............. 145
5-6 نمودار میله ای توزیع فراوانی نمونه مورد نظر ، به تفکیک علت فوت و فصل فوت ............. 147
5-7 نمودار میله ای توزیع فراوانی نمونه مورد نظر ، به تفکیک علت فوت و ماه فوت ................ 149
5-8 نمودار میله ای توزیع فراوانی نمونه مورد نظر ، به تفکیک علت فوت و وضعیت فعالیت ( جمعیت غیرفعال) 150
5-9 نمودار میله ای توزیع فراوانی نمونه مورد نظر ، به تفکیک علت فوت و وضعیت فعالیت ( جمعیت فعال ) 151
5-10 نمودار میله ای توزیع فراوانی نمونه مورد نظر ، به تفکیک علت فوت و وضعیت سواد ....... 153
5-11نمودار هرم سنی جمعیت روستایی شهرستان ساری ، 1386 ........................................ 167
5-12 نمودار هرم سنی جمعیت روستایی شهرستان ساری ، 1385 ....................................... 168
5-13 نمودار هرم سنی جمعیت روستایی شهرستان ساری بر حسب درصد ،1385 ................... 169
5-14 نمودار هرم سنی جمعیت فوت شدگان نقاط روستایی شهرستان ساری ، 1386................... 170
5-15 نمودار توزیع درصد فوت شدگان نقاط روستایی شهرستان ساری بر حسب گروه های سنی به تفکیک جنس ، 1386 172
5-16 نمودار الگوی مرگ و میر نقاط روستایی شهرستان ساری در سال 1386 ....................... 174 6-1 نمودار میانگین و میانه سنی برای کل جمعیت و فوت شدگان نقاط روستایی شهرستان ساری ، 1386 ................................. 190
فهرست نقشه ها و ضمائم
عنوان صفحه
4-1 نقشه تقسیمات کشوری شهرستان ساری ، 1385......................................................... 128
ضمیمه شماره 1 ، طبقه بندی علل مرگ و میر ................................................................. 209
ضمیمه شماره 2 ، نمونه گواهی فوت ............................................................................. 221
فصل اول
کلیات تحقیق
1 – 1- مقدمه :
یکی از دو پدیده ذاتی جمعیت ( در کنار ولادت ) مرگ و میر است . که برعکس ولادت در حرکت زمانی جمعیت نقش منفی و کاهنده دارد . هم چنین واقعه ای تجدیدناپذیر و دارای شمول عام که کلیه افراد جامعه را در بر می گیرد و هیچ موجودی را از این واقعه گریزی نیست . تنها تفاوتی که میان مرگ و میرهای مختلف می توان یافت نوع از دنیا رفتن ، علت مرگ و میر و طول عمر می باشد .
ولی انسان برای گریز از مرگ و میر و به تاخیر انداختن آن همواره در تلاش و تکاپو بوده است . مرگ و میر در مقایسه با سایر وقایع جمعیتی ، اولین موضوعی است که اذهان بشر را همواره به خود معطوف داشته است . ( شرایاک، 1975، 221 ) لذا تلاش برای کاهش مرگ و میر و اعمال تمهیداتی در راستای آن موضوعی است که مورد پذیرش تمام فرهنگ ها و ایدئولوژی ها قرار می گیرد و در این زمینه مقاومتی وجود ندارد . ( میرزایی،1375 ،16 ) .
مرگ پدیده ای صرفاً زیستی نیست و جنبه های اقتصادی – اجتماعی مهمی در آن نهفته است از همین جا بود که شناخت ویژگی های مختلف و بررسی جنبه های افتراقی این پدیده مورد توجه واقع شد و موضوع بررسی های علمی مختلفی قرار گرفت.
امروزه مرگ یکی از سنجه های توسعه به شمار می آید و مطالعه آن به منظور سرعت بخشیدن در این فرایند از اهمیت زیادی برخوردار است . ( کاظمی پور ، 1382،2) .
تعداد مرگ و میر ، نوع و شدت آن ، توزیع سنی و جنسی فوت شدگان ، امید زندگی به هنگام تولد و سایر مسائل مرتبط ، از مهمترین شاخصهای بهداشتی و بالاتر از آن از اساسی ترین شاخصهای توسعه انسانی در جوامع شمرده می شود ، زیرا تمامی تلاش های جامعه انسانی برای توسعه و تعالی فرد فرد اعضای خود است یا باید باشد . و در این میان آنچه که بیشتر از همه اهمیت پیدا می کند طول عمر و فزودن بر آن است ، چه بشر از گذشته های دور همواره به دنبال آب حیات و اکسیر جوانی بوده است و امروزه به یاری پیشرفتهای شگرف علم پزشکی ، بهداشت ، تغذیه و علم وراثت، عمر متوسط انسان فزونی یافته است . اما تفاوتها همچنان باقی است چون توزیع این همه وسایل و امکانات بهداشتی و درمانی و تولیدات موادغذایی و پروتئینی نه بر اساس نیاز و احترام به ارزش انسان ، بلکه بر پایه توسعه نابرابر شمال و جنوب در سطح ملی و بین المللی و افزودن بیش از پیش سرمایه ها و انباشت آن در بانکهای معتبر جهانی صورت می گیرد . ( تمنا، 1375، 162) .
اکثریت جمعیت دنیا که در فقر به سر می برند و سرزمین هایی که قادر به تامین غذای کافی برای مردم خود نیستند علت آن ناسازگاری آب و هوا و قهر نیروهای اسرارآمیز طبیعت نیست . بلکه عامل اصلی ، اقدامات هماهنگ و موزیانه طبقات مسلط در کشورهای پیشرفته و کمپانیهای چند ملیتی است و مادام که این شیوه ها حاکم بر سرنوشت کشورهای جهان سوم باشد مردم این نقاط و فرزندانشان همچنان از گرسنگی و کمبود موادغذایی رنج خواهند برد . (جرج، 423،1363) که در نتیجه بسیاری از این کشورها باید شاهد میزان های بالایی از مرگ و میر چه نوزادان و کودکان و مادران و .... باشند .
با وجود این که کشورهای در حال توسعه سهم قابل توجهی از رشد جمعیت را به خود اختصاص می دهند پس مطالعه در زمینه مرگ و میر و کاهش آن در این گونه از کشورها امری ضروری است ، که خود این امر به برنامه ها و سیاست گزاریهای جمعیتی آنها بستگی دارد . به طوری که با مطالعه و پژوهش در این زمینه می توانند راهی به سوی توسعه کشورهای خود باز کنند ، زیرا همانطور که می دانیم شدت مرگ و میر از شاخص های مهم درجه توسعه یافتگی در جوامع است .
به طوری که مطالعات مستمر در زمینه شاخص های حیاتی به محققین و برنامه ریزان کمک می کند تا روندها و تغییرات را نیز مورد ارزیابی قرار دهند و چگونگی تحولات جمعیتی و اقتصادی را بررسی کنند . علاوه بر این ، بررسی تغییرات اپیدمیولوژیکی در کشور سبب خودنمایی اولویت های جدیدی در برنامه های مرتبط با سلامتی و برنامه های توسعه اقتصادی – اجتماعی می شود و جهت تداوم و اصلاح فعالیت های گذشته و ایجاد استراتژی های جمعیتی و فرهنگی و توسعه اجتماعی و امور مرتبط با سلامتی ضروری است . ( نقوی ،1381 ، 120 )
با مطالعه و پژوهش در زمینه شناخت دقیق مرگ و میر می توان به نتایجی دست یافت که راهگشای بسیاری از مسائل باشد و زمینه را برای فرایند توسعه فراهم سازد و راه را برای دست اندرکاران و برنامه ریزان اجرایی هموار سازد . کشور ما ، ایران که اکنون در حال گذر در مسیر توسعه است ، پژوهش در حیطه مرگ و میر می تواند مفید و مثمرثمر باشد . بنابراین در این تحقیق سعی بر آن داریم ، ابتدا ضمن ارائه یک سری مباحث نظری مرتبط با این پژوهش و نیز بررسی ویژگی های جمعیتی فوت شدگان ، به برآورد سطح مرگ و میر و محاسبه برخی از شاخص های مرگ و میر و ساختن جدول عمر و بررسی عواملی که با علل مرگ و میر مرتبطند ، و به طور کلی اثبات فرضیه های تحقیق در جامعه موردنظر بپردازیم و نهایتاً هم یک جمع بندی و نتیجه گیری از آنچه که بدست آوردیم داشته باشیم .
پایان نامه برآورد سطح و بررسی عوامل موثر بر مرگ ومیر جمعیت روستایی شهرستان ساری
