کشور ژاپن دستاوردهای بزرگی در زمینة بیوتکنولوژی داشته و به‌عنوان رقیب آمریکا مطرح میباشد. نوشتار زیر به برخی سیاست‌های این کشور در حمایت از تحقیقات، سرمایه‌گذاری شرکتهای خصوصی و همچنین مزیت‌های بالفعل آن از قبیل توان انسانی در زمینة فناوری زیستی اشاره دارد. البته رشد بیوتکنولوژی در ژاپن با موانعی نیز روبرو میباشد که از جمله می‌توان به جمعیت پیر و سیستم قیمت‌گذاری نامطلوب و تأثیرات آن بر نوآوری اشاره کرد. مطلب زیر به این مشکلات نیز پرداخته است:
الف- سیاست‌های هدفدار دولت ژاپن در زمینه تحقیقات بیوتکنولوژی:
در دولت ژاپن، توافقی عمومی در مورد اهمیت بیوتکنولوژی برای سلامت آینده اقتصادی ژاپن وجود دارد. سه بخش دولتی در ژاپن شامل آژانس علوم و تکنولوژی (STA)، وزارت صنعت، تجارت و اقتصاد (METI) و وزارت کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری (MAFF) به‌طور اختصاصی برای توسعه و پیشرفت بیوتکنولوژی هدف‌گیری نموده‌اند.
همچنین سه بخش دولتی دیگر شامل وزارت بهداشت و سلامت، وزارت آموزش و آژانس حفاظت محیط زیست در مورد تحقیقات پایه و کاربردی بیوتکنولوژی سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
تشویق به تحقیقات بیوتکنولوژی:
در طی بحران اقتصادی به وجود آمده، دولت و بخش صنعت بر روی نحوة تجدید حیات اقتصادی ژاپن و تقویت کشور در رقابت جهانی مذاکره کرده‌اند. علاوه بر "تثبیت سیستم مالی و استخدامی" و "تدارک زیربنا" و غیره، این مذاکرات در راستای "ارتقای توان رقابت تکنولوژیکی صنایع بومی حساس" بوده است، زیرا ظرفیت تکنولوژی عاملی محوری و تعیین‌کننده در عرصه رقابت آن کشور بوده است. رقابت به رشد اقتصادی منجر خواهد شد و اغراق نیست اگر بگوییم رشد اقتصادی تا حد زیادی به پیشرفت تکنولوژیکی منوط می‌شود. بر مبنای این ایده، در سال 2001 دولت ژاپن طرحی را با عنوان "طرح بنیادی تکنولوژی و علم" پایه‌ریزی کرده است که اساس سیاست‌های علم و تکنولوژی میباشد. دولت در این مجموعه با افزایش سرمایه‌گذاری در تحقیقات بیوتکنولوژی نیز موافقت نموده است.
پروژة هزاره (Millennium Project):
شکی نیست که در قرن بیست‌و‌یکم، بیوتکنولوژی تحول و پیشرفت‌های چشمگیری در هر دو زمینه اقتصادی و امور اجتماعی ایجاد خواهد کرد. این امر از طریق ابداع داروهای جدید، بیوتکنولوژی پزشکی، فرآیند تبدیل در صنایع شیمیایی و توسعه گیاهان زراعی با کیفیت مطلوب، انجام می‌شود. با این وجود، ژاپن از نظر تحقیقات بیوتکنولوژی بعد از آمریکا قرار دارد که این امر ناشی از سرمایه‌گذاری کمتر این کشور نسبت به آمریکا در امر تحقیقات میباشد. در نتیجه، دولت ژاپن یک پروژه تحقیقاتی را در مورد زمینه‌های مربوط به بیوتکنولوژی با نام "پروژه هزاره"، در سال 2000 آغاز کرده است. این پروژه به‌طور خاص بر روی تحقیقات مربوط به ژنوم تمرکز دارد و در چند سال بعد دورة حساسی برای آینده آن پیش‌بینی می‌شود. بودجه این پروژه از 75 میلیون ین در سال اول، به 98 میلیون ین در سال 2001 افزایش یافته است.
حوزه‌ها و مشخصات تحقیقات هدفدار:
زمینه‌های اصلی تحقیقات "پروژة هزاره"، شامل آنالیز عمل و ساختار ژن‌های انسان و پروتئین‌ها، بیوانفورماتیک و غیره میباشد که در دانشگاه‌ها یا موسسات تحقیقاتی و تحت مدیریت وزارت‌های دولتی جداگانه اداره می‌شوند. به‌عنوان مثال، وزارتین بهداشت و کار و رفاه، مراکز ملی سرطان، عروق قلبی و عصب‌شناسی، روانپزشکی و غیره، تحقیقات پیرامون ژن‌های مربوط به امراضی مانند سرطان، فشار خون، دیابت، جنون و تنگی نفس (آسم) را هدایت می‌کنند. علاوه بر این، موسساتی تحقیقاتی زیر نظر وزارت اقتصاد و بازرگانی و وزارت صنایع، پژوهش در مورد "آنالیزهای cDNA" و "بیوانفورماتیک" را هدایت می‌کنند و وزارتخانه‌های آموزش، فرهنگ و ورزش و علوم و تکنولوژی بر روی پروژه‌هایی در زمینة "مهندسی بافت" کار می‌کنند.
پروژة هزاره با همکاری وزارتخانه‌های مختلف انجام شده و هدف مشخص آن، تجاری کردن نتایج پروژه به‌منظور توسعه داروهای جدید میباشد. یک پروژة ملی با این مشخصات برای ژاپن یک ابتکار کاملاً جدید میباشد و بر اساس طبیعت پروژه، نتایج تحقیقات توسط تولیدکنندگان دارویی و سایر شرکتهای خصوصی استفاده می‌شود، علاوه بر اینکه راهکارهای بهبود بخشیدن به انتقال فناوری حاصل به بخش خصوصی نیز در دست بررسی است.
ب- وضعیت نیروی انسانی شاغل در صنایع بیوتکنولوژی ژاپن:
از زمان جنگ جهانی دوم، آموزش میکروبیولوژیست‌های صنعتی و مهندسین فراوری زیستی، با سرمایه‌گذاری دولت و صنایع خصوصی تقویت می‌شد که نتیجه آن ایجاد منبعی ثابت از پرسنل متخصص در این کشور است و به‌نظر می‌رسد ژاپن در این زمینه در جهان پیشتاز میباشد.
در ژاپن بیش از هر کشور صنعتی دیگر، آموزش پرسنل بخشی از مسئولیت‌های شرکت‌ها محسوب می‌شود. توانایی این کشور در تعدیل سریع نقایص در زمینه نیروی کار فوق‌العاده است و اصلی‌ترین دلیل آن، سرمایه‌گذاری شرکتهای ژاپنی برای بازآموزی نیروی کار خود میباشد. شرکتهای ژاپنی برای تامین نیروی انسانی موردنیاز روش‌های گوناگونی را به کار می‌برند. از جمله این روش‌ها عقد قراردادهای علمی با شرکتهای خارجی (خصوصاً آمریکایی) است که طی این پروژه‌های مشترک، طرف ژاپنی آموزش‌ها و تجارب لازم را کسب می‌نماید.
ج- ارتباطات بین دانشگاه و صنعت در ژاپن:
در حیطة تحقیقات کاربردی از قبیل فر‌آوری‌زیستی و میکروبیولوژی، ارتباط بین دانشگاه و صنایع ژاپنی و انتقال اطلاعات از دانشگاه‌ها به صنایع به‌طور کلی بسیار خوب است، ولی در حیطه تحقیقات پایه‌ای، از انتقال اطلاعات دانشگاه به صنایع جلوگیری می‌شود. این تفاوت بدان خاطر است که تقریباً تمام تحقیقات دانشگاهی ژاپن در مورد تکنیک دی‌ان‌آی نوترکیب و آنتی‌بادی‌های منوکلونال در بخش‌های علوم پایه صورت می‌پذیرد و این بخش‌ها تمایل به عدم وابستگی و جلوگیری از نفوذ صنایع در خود دارند.
د- صنایع خصوصی بیوتکنولوژی در ژاپن:
اگر چه اهمیت سرمایه‌گذاری دولت ژاپن در زمینه تحقیقات کاربردی بیوتکنولوژی قابل‌انکار نیست، ولی از آن مهم‌تر، موفقیت دولت ژاپن در تشویق صنایع خصوصی برای ورود و الزام درازمدت به انجام امور بیوتکنولوژیک میباشد. استحکام و جدیت سیاست‌های دولت ژاپن در زمینه بیوتکنولوژی را از موارد ذیل می‌توان تشخیص داد:
1- تاکید بر سازماندهی افقی همکاری با بخش خصوصی
2- سرمایه‌گذاری درازمدت در زمینه تکنولوژی‌های پیشرفته، ضروری و استراتژیک
این سیاستی است که در ژاپن به "سیاست ذرت" معروف میباشد.
شرکتهای ژاپنی تا قبل از سال 1980 بر روی بیوتکنولوژی سرمایه‌گذاری نکردند. در آن زمان به‌دنبال تبلیغاتی که در مورد کاربردهای بالقوه بیوتکنولوژی در صنایع دارویی منتشر گردید و پس از مشخص شدن نقش احتمالی اینترفرون و آنتی‌بادی‌های منوکلونال در درمان سرطان و تولید مقادیر غیرمحدود این مواد توسط روش‌های بیوتکنولوژی نوین، بیش از 150 شرکت ژاپنی به سرعت سیستم‌های تحقیق و توسعه خود را مجددا سازماندهی کردند. این موسسات تحقیقاتی، خود را به وسائل جدید مجهز نموده و کارمندان جدیدی را برای ارزیابی کاربردهای بیوتکنولوژی استخدام کردند.
شرکتهای دارویی که نفوذ آنها در بازار بین‌المللی تا قبل از آن سال‌ها کم بود، به‌سرعت به‌صورت رقیبی برای ایالات متحده در بازارهای تجارت دارو درآمدند؛ به‌طوریکه ژاپن از لحاظ میزان فروش در مقام دوم بعد از آمریکا قرار گرفت. علاوه بر شرکتهای دارویی، شرکتهای دیگر ژاپنی که در زمینه‌های شیمی، منسوجات و کاغذسازی کار می‌کردند نیز تجربیات خود در مورد فناوری زیستی در تولیدات دارویی را به‌کار گرفتند.
رویکرد تولیدکنندگان دارو به تحقیقات بیوتکنولوژی
در سال‌های اخیر، تولیدکننده‌های دارویی به‌طور فعال در زمینة تحقیقات و توسعه حوزه‌های کاربردی بیوتکنولوژی در داخل و خارج کشور وارد عمل شده و درضمن تحقیقات مشترکی را با دانشگاه‌ها پایه‌ریزی نموده‌اند. علاوه بر این بیش از ده سازمان تحقیقاتی جدید تواماً توسط دولت و تولیدکنندگان دارویی تأسیس شده‌اند.
در سال 1999 بازار داخلی برای محصولات مربوط به‌بیوتکنولوژی تقریباً 2،1 تریلیون ین بود. از کل این رقم، بازار داروهای بیوتکنولوژی بر مبنای بیولوژی مولکولی 450 بیلیون ین بود.
با کمک مرکز "توسعه تحقیقات ژنوم آینده" و ورود آن به عرصه انجمن پزشکی، سازندگان دارویی ژاپن پروژه ژنومی را به نام Pharma SNP Consortium از سپتامبر 2000 شروع کرده‌اند. پروژه به آنالیز حدود 180 داروی سنتتیکی و پلی‌مورفیسم‌های ژنتیکی مربوط به متابولیسم پرداخته و نتایج آن داخل یک بانک اطلاعاتی تا سه سال بعد سازماندهی می‌شود.
تحقیقات در حوزه بیوتکنولوژی در ژاپن به‌سرعت در حال تقویت شدن است. در نهایت، منافع این تحقیقات باید به ملت برگردد؛ کاری که بخش صنعتی عهده‌دار آن است. علیرغم ضعف‌های سرمایه‌گذاری در بخش بهداشت، صنعت دارویی تمام تلاش‌های خود را برای رسیدن به این هدف انجام می‌دهد.
رشد فزاینده شرکتهای بیوتکنولوژی در ژاپن و زمینه‌های نوظهور
با پیش‌بینی رشد سریع شرکتهای بیوتکنولوژی، قطعاً زمینه‌های بسیاری برای بازار داخلی 10 تریلیون ینی در سال 2010 بوجود خواهد آمد. بسیاری از شرکت‌هایی که به تجارت بیوتکنولوژی روی آورده‌اند، در انتظار زمینه‌های جدید پزشکی به‌خصوص زمینه‌هایی نظیر باززایی اندام‌ها (Regenerative medicine) هستند که انتظار می‌رود در 10 سال آینده رشد نمایی داشته باشند.
بسیاری از شرکت‌ها نیز به دنبال بازار داخلی بیوتکنولوژی هستند. این رقم در سال 2010 به 10 تریلیون ین خواهد رسید که 6.7 برابر رقم سال 2001 میباشد. علم باززایی اندام، بیماری را به واسطة رشددادن بافت‌ها و اندام‌ها در بدن، درمان خواهد کرد و بنابراین تا حد زیادی مشکل پس‌زدن که به همراه پیوند اعضاء رخ می‌دهد را برطرف می‌سازد و 11.2 درصد فعالیت شرکت‌ها در تجارت پزشکی نوین را در اختیار گرفته است.
علوم دیگری نیز به تبع علم باززایی اندام بوجود خواهند آمد که از جمله این زمینه‌ها می‌توان به داروهای مهندسی‌شده‌ای که در بدن از پروتیین‌ها به‌عنوان دارو و آزمایش‌تشخیص ژنتیکی استفاده می‌کنند اشاره نمود. شرکت‌ها هم‌اکنون تلاش‌های گسترده و رو به رشدی را برای توسعة تکنولوژی در این زمینه انجام می‌دهند. به‌عنوان مثال شرکت تاکارا شوزو (Takara Shuzo) قصد دارد یک آزمایش کلینیکی کوچک را در کره جنوبی تأسیس نماید که در آن از روش درمان جدید برای احیای رگ‌های خونی پا استفاده می‌شود. این شرکت قصد دارد پس از تجاری‌سازی روش، آزمایش دیگری را در مقیاس وسیع‌تر شروع نماید. مرکز تجاری میتسویی (Mitsui) و این شرکت، سرمایه‌گذاری تحقیقاتی خود را با هدف ارتقای فناوری‌های جدید تشخیص و آزمایشات ژنتیکی از 400 میلیون ین در سال 2000 به 2 میلیارد ین در سال 2002 افزایش داده‌اند.
شرکت کیووا هاکو کوگیو (Kyowa Hakko Kogyo) نیز قصد دارد برای حضوری موفق‌تر در عرصه تجارت داروهای مهندسی‌شده، کارکنان خود را تا سال 2005 به حدود 60 نفر برساند. موسسه صنایع شیمیایی تاکدا (Takeda)، نیز برای بررسی پتانسیل ورود تکنولوژی‌های جدید پزشکی در بازار سنتی دارو، مطالعه‌ای را بر روی گسترش تجاری کردن این داروهای مهندسی‌شده آغاز کرده است.
سایر تولیدکنندگان عمده دارو نیز فعالیت خود را بر توسعه داروهای مبتنی بر ژنوم انسان متمرکز کرده‌اند. شرکت دارویی دایی‌چی ((Daiichi قصد دارد تا سپتامبر 2005، هجده بیلیون ین جهت توسعة داروهای ژنتیکی سرمایه‌گذاری کند.
در یک بررسی که توسط Nikkei Business Daily بر روی 411 شرکت ژاپنی فعال در زمینه‌های داروسازی، غذا، موادشیمیایی و تکنولوژی اطلاعات انجام شد، در مجموع 59.8 درصد از شرکتهای موردبررسی اظهار داشتند که قصد دارند ظرف 5 سال آینده میزان سرمایه‌گذاری خود را در تحقیق و توسعه افزایش دهند. در این بررسی، شرکت‌هایی از قبیل شرکتهای نوپا (start-up)، شرکتهای فعال در عرصه تجارت داروهای خارجی و شرکتهای مرتبط با تجهیزات بیوتکنولوژی وجود داشتند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 11 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله صنعت ژاپن
