مقاله جغرافیای استان خراسان ، با فرمت ورد 185 صفحه
فهرست :
جغرافیای استان خراسان ۱
مطالعات زمین شناختی ۱
مطالعات خاک ۶
خاکهای نواحی گرم و خشک ۶
خاکهای نواحی معتدل ۷
خاک های نواحی استپی ۸
مشکلات خاکها ۸
جایگاه جغرافیایی ۹
آب و هوا ۱۰
نام خراسان ۱۱
الف – پیش از اسلام ۱۶
ب – دوره اسلامی ۱۷
تیموریان تا افشاریان ۲۰
افشاریان تا پهلوی ۲۲
فردوس (تون) ۲۳
۳- جغرافیای طبیعی ۲۳
ژئومورفولوژی و زمین شناسی ۲۴
زمین شناسی ۲۸
الف ) زمین شناسی دشت فردوس ۲۹
ب) زمین شناسی دشت بشرویه ۳۰
ج) زمین شناسی دشت سرایان ۳۱
آب و هوا ۳۲
۱- عناصر آب و هوایی ۳۴
۲- فشار و بادها ۳۸
۳- نم نسبی ۴۰
۴- تبخیر و تعرق ۴۱
۵- بارندگی ۴۱
۶- ضریب خشکی ۴۴
۷- منحنی آمبروترمیک ۴۵
۸- اقلیم فردوس بر اساس طبقه بندی کوپن ۴۵
آبها (منابع و مسائل آب) ۴۶
دشت فردوس ۴۷
۱- منابع آب سطحی ۴۷
۲- منابع آب زیر زمینی ۴۸
۱- منابع آب سطحی ۵۱
خاکها ۵۴
پوشش نباتی ۵۶
شهر فردوس (تون) ۵۹
نامگذاری – نام شناسی ۵۹
تاریخ بنای شهر ۶۲
شهر در دوره اسلامی ۶۸
جغرافیای شهر در طول تاریخ ۷۲
۶- رشد شهر ۹۵
۷- جغرافیای انسانی ۱۰۱
جغرافیای شهری ۱۰۱
دوره های رشد و افول شهر ۱۰۶
عناصر شهری قدیمی ۱۰۶
عناصر شهری جدید ۱۱۰
عناصر فرهنگی و مذهبی ۱۱۲
۸- تاریخ مردم تون ۱۱۶
فصل دوم ۱۴۳
مسجد جامع فردوس ( مسجد تون ) ۱۴۳
مقدمه : ۱۴۳
۱ ـ شناخت شیوه های معماری ایران ۱۴۴
دولت پارس ۱۴۵
۲ ـ معماری پارتی ۱۴۶
۳ ـ معماری خراسانی ۱۴۸
۴ ـ معماری رازی ۱۴۹
۵ ـ معماری آذری ۱۵۲
۶ ـ معماری اصفهانی ۱۵۳
۲ ـ معماری مساجد ایران ۱۵۵
۳ـ مسجد جامع قدیم فردوس ( تون ) ۱۶۲
سلجوقیان ۱۶۴
۴ـ مسجد جامع گناباد ( نمونه ای برای مقایسه ) ۱۶۸
فصل سوم ۱۷۲
” آسیب شناسی “ ۱۷۲
مقدمه : ۱۷۲
۱ـ نحوه شناخت : ۱۷۴
۲ ـ عوامل مخل : ۱۷۴
۳ـ تشخیص عارضه : ۱۷۶
۴ـ عدم تعادل ها و عوامل مخل : ۱۷۶
۵ـ درمان : ۱۷۷
۶ـ عوامل مخل در بنا : ۱۷۸
طبقه بندی عوامل مخل : ۱۷۸
عوامل مخل داخلی : ۱۷۹
عوامل مخل خارجی بیرونی (طبیعی): ۱۸۰
مطالعات زمین شناختی
استان خراسان، در گذر دوران های زمین شناختی، دستخوش دگرگونی های بسیار بوده است. از سنگهای بسیار کهن تا جدید ترین آنها، در تشکیل این سرزمین شرکت دارند. حرکت های کوه زا و زمین زا و عوارض ناشی از آنها، بارها خشکی ها، از جمله خراسان را تغییر شکل داده، آنها را از زیر آب در آورده یا در زیر دریاها مدفون ساخته اند. همزمان با این دگرگونی ها، عوامل فرسایش به نوبه خود، خشکی ها را مورد حمله قرار داده و دگرگونی های زیادی در آنها ایجاد کرده اند.
در دوران چهارم زمین شناختی، بیشتر نواحی ایران از آب خارج شد. از دریاهای گذشته، حوضه های بسته و دریاچه هایی بر جای ماند، که بخش زیادی از آنها در اثر شدت تبخیر و کمی بارندگی، خشک شده اند.
دشت کویر و کویرلوت که بخشی از آنها در استان خراسان قرار دارد، یادگاری از آن دریاچه هاست. عامل اصلی تغییر چهره زمین در دوران چهارم، فرسایش است.
در دوران چهارم با شکل گرفتن نامهمواری ها و بیرون آمدن بخش هایی از زمین، فرسایش، دست اندرکار سایش بلندی ها و تراکم فرآورده های خود، در نواحی پست شده است.
عمل فرسایش در دوره های یخچالی، به گونه فرسایش همچووار یخچالی ، و در دوره های بین یخچالی ، به گونه فرسایش آب های روان و باد، شکل امروزی را به نامهمواری های خراسان داده است و جز کوهزایی آلپی، فعالیت کوه زایی دیگری دیده نشده است تنها حرکت های زمین زا، به گونه گسل و زلزله وجود داشته است. فلات ایران، از لحاظ فعالیت تکتونیکی، جوان و به شدت فعال است، کشور ایران روی کمربند زلزله هیمالیا – آلپ قرار گرفته و کمتر نقطه ای می توان یافت که در معرض زلزله های شدید نباشد و همین فعالیت تکتونیکی سبب شده است تا سرزمین ایران به گونه یکی از نا امن ترین مناطق جهان در آید.
در 13 کیلومتری جنوب خاوری طبق و 9 کیلومتری خاور گسله لرزه زای طبس، پهنه ای به نام «شکسته هزار» در پای باختری تپه های نئوژن با گسلش زمین لرزه ای وجود دارد. پهنه شکسته هزار در زمین لرزه 1357 ه ش، طبق، به شدت شکسته شده و گسله های بسیاری در آن جنبش دوباره یافت.
از آن جا که ایران در نیمه زلزله خیز مدیترانه قرار گرفته و استان خراسان یکی از مناطق زلزله خیز است گهگاه زلزله های شدید در آن روی می دهد. چنان که در اثر زلزله های اخیر خراسان، شهرستان فردوس و روستاهای دشت بیاض و کاخک ویران شده اند، تپه های ماسه ای پیرامون طبق، قاین، سبزوار، بجستان و بشرویه، که در حال حرکت هستند آبادی ها و کاریزها را در معرض ویرانی قرار می دهند از ویژگی های دوران چهارم می باشند.
در روزهای 16 و 11 بهمن 1375 ه ش ، سه زمین لرزه بزرگ، شما خراسان و جنوب جمهوری ترکمنستان را لرزاند. زمان رویداد این زمین لرزه ها به وقت بین المللی (زمان گرینویچ) به شرح زیر است.
زمین لرزه اول، که در واقع پیش لرزه زمین لرزه دوم بود در چهارم فوریه سال 1997 م، ساعت 9 و 53 دقیقه و 58 ثانیه GMT (ساعت 14و17 دقیقه و 49 ثانیه به وقت محلی).
زمین لرزه دوم، که لرزه اصلی و سبب ویرانی ها بوده است، در روز چهارم فوریه 1997 م ، در ساعت 10و37 دقیقه و 29 ثانیه GMT (ساعت 14و7 دقیقه و 49 ثانیه به وقت محلی ).
زمین لرزه سوم (در جنوب ترکمنستان) ر روز پنجم فوریه 1997 م، ساعت 7 و 54 دقیقه GMT.
رو مرکز پیش لرزه توسط موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، در محدوده جاجرم به مختصات 9/36 درجه پهنای شمالی و 5/56 درجه درازای خاوری و بزرگی آن 4/5 = m b تعیین شده است. رو مرکز زمین لرزه اصلی نیز توسط موسسه بالا در محدوده بجنورد به مختصات 3/37 درجه پهنای شمالی و 4/57 درجه درازای خاوری تعیین شده و بزرگی آن 1/6 = M گزارش شده است.
رو مرکز زمین لرزه سوم در جنوب ترکمنستان بوده و به شدت در شمال خراسان احساس شده است.
بررسی های مهلرزه ای نشان می دهد که مرکز دو زمین لرزه شمال خراسان به یکدگیر نزدیک بوده و نمی تواند یکی در جاجرم و دیگری در بجنورد روی داده باشد. در واقع ناحیه بیشترین شدت زمین لرزه در فاصله حدود 20 تا 25 کیلومتری شمال بجنورد، یعنی بخش گرمخان بوده و مرکز مهلرزه ای آن به مختصات 63/37 درجه پهنای شمالی و 46/57 درجه درازای خاوری در جنوب خاوری قزل قان مکان یابی می شود. پیش لرزه شدید سبب گردیده است که مردم از خانه های خود بیرون رفته و در هنگام رویداد زمین لرزه اصلی در فضای آزاد باشند. همین مساله باعث شده است که خوشبختانه شمار کشته ها و زخمی ها از حد انتظار کمتر باشد. آمار رسمی کشته ها کمتر از 100 نفر است. در ساعت 7و57 دقیقه و 29 ثانیه به وقت گرینویچ برابر با ساعت 12 و 27 دقیقه و 29 ثانیه به وقت محلی روز شنبه 20 اردیبهشت 1376 ه ش ، زلززله ای به بزرگی 1/7 در مقیاس ریشتر بنا به گزارش موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و به بزرگی 3/7 بنا به گزارش پایگاه لرزه نگاری سازمان زمین شناسی آمریکا USGS ، منطقه پهناوری از شهرستانهای قاینات و بیرجند را در جنوب خراسان به شدت به لرزه در آورد. این زلزله در بیشتر شهرستانهای استان خراسان، از جمله مشهد به خوبی احساس شده است.
بنا به بررسی های موسسه ژئوفیزیک، مرکز مهلرزه ای زلزله در حد فاصل روستاهای اردکولو و حاجی آباد، نزدیک به اردکول، در بخش زیرکوه شهرستان قاینات بوده و شدت این زلزله در نزدیکترین آبادی به مرکز مهلرزه ای زلزله (اردکول) 10 درجه مرکالی اصلاح شده تعیین شده است در اثر زلزله مذکور حدود 100 روستا به کلی تخریب شده و بیش از 50 روستا دچار آسیب و خساراتی شده اند.
بنا به گزارش ستاد حوادث غیر مترقبه استان خراسان، این زلزله حدود 1560 نفر کشته و حدود 4000 نفر مصدوم به جای نهاده است. مهمترین روستاهای آسیب دیده در بخش زیرکوه قاینات که بر اثر زلزله بالا دچار آسیب و خسارات عمده ای شده اند عبارتند از :
اردکول، حاجی آباد، بیدخت، گزخت، زهان، بهمن آباد، اسفاد، پیش بر، اسفدن، آبیز، فندخت، عمرود، همت آباد، آهنگران، ساوند، سورند، دزک، دارج و ...
مهمترین روستاهای آسیب دیده شهرستان بیرجند در این زلزله، عبارتند از :
درخش، سراب، اسد آباد،(بخش)، تخته جان، گزیک، طبق، در میان، فورگ، محمد آباد، زیدان، ...
مطالعات خاک
مقاله جغرافیای استان خراسان