فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:155
پایان نامه / سمینار برای دریافت درجه کارشناسی ارشد "M.Sc."
(مهندسی صنایع – مدیریت سیستم و بهره¬وری)
عنوان : ایجاد ساختاری برای ارزیابی عملکرد HSE پیمانکاران در پروژه‌های عمرانی (با مطالعه موردی پیمانکاران سازمان مهندسی و عمران شهر تهران)
فهرست مطالب:
عنوان مطالب شماره صفحه
چکیده 1
مقدمه 2
فصل اول : کلیات 4
1-1) مقدمه 5
1-2) بیان مسأله 5
1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق 6
1-4) متدولوژی انجام کار 7
1-5) سوالات تحقیق 9
1-6) نمونه و جامعه آماری تحقیق 9
1-7) سوابق تحقیق 10
1-8) تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی تحقیق 12
1-9) جمع‌بندی فصل 13
فصل دوم : ادبیات تحقیق 14
2-1) مقدمه 15
2-2) ارزیابی عملکرد 15
2-2-1) مفهوم ارزیابی عملکرد و تعاریف آن 16
2-2-2) تاریخچه ارزیابی 16
2-2-3) کاربرد روش‌های نوین ارزیابی عملکرد HSE در صنایع مختلف 17
2-3) سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست 19
2-3-1) کلیات 19
2-3-2) تعاریف 20
2-3-3) الزامات سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت محیط‌زیست 22
عنوان مطالب شماره صفحه
2-3-4) تکنیک‌ها، ابزارها و روش‌های مورد استفاده در مدیریت HSE 42
2-3-5) ملاحظات خاص ایمنی و بهداشتی و روش‌های کنترل آن در پروژه‌های عمرانی 55
2-3-6) ملاحظات خاص زیست محیطی و روش‌های کنترل آن در پروژه‌های عمرانی 72
2-4) ویژگی خبرگان HSE 86
2-5) جمع‌بندی فصل 86
فصل سوم : روش تحقیق 88
3-1) مقدمه 89
3-2) روش تحقیق 89
3-3) نمونه و جامعه آماری 90
3-4) روش جمع‌آوری داده‌ها 91
3-5) ارائه مدل 93
3-5-1) تعیین شاخص‌ها و وزن‌دهی آنها 93
3-5-2) بررسی اعتبار معیارها و اوزان مربوط به آنها 99
3-5-3) انتخاب پیمانکار برتر در حوزه HSE از طریق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی 101
3-6) جمع‌بندی فصل 103
فصل چهارم : مباحث آماری تحقیق 104
4-1) مقدمه 105
4-2) مطالعه موردی؛ ارزیابی عملکرد پیمانکاران سازمان مهندسی و عمران شهر تهران 105
4-2-1) آشنایی با سازمان مهندسی و عمران شهر تهران 105
4-2-1) ارزیابی پیمانکاران 106
4-3) جمع‌بندی فصل 111
فصل پنجم : نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهادات 113
5-1) مقدمه 114
5-2) تحلیل نتایج 115
عنوان مطالب شماره صفحه
5-3) ارائه پیشنهادات 116
5-3-1) راهکارهای اجرایی 116
5-3-2) پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی 117
5-4) جمع‌بندی فصل 119
پیوست ها 120
پیوست 1- چارچوب مصاحبه جهت تعیین شاخص 121
پیوست 2- چارچوب مصاحبه اعتبارسنجی 122
پیوست 3- چک لیست ارزیابی عملکرد 123
مراجع 136
فهرست منابع فارسی 137
فهرست منابع لاتین 139
سایت های اطلاع رسانی 140
چکیده انگلیسی 141
فهرست جدول ها
عنوان شماره صفحه
2-1. عوامل شکست و یا عوامل بروز حادثه 48
2-2. تعیین زاویه مناسب برای انواع حالات خاک 58
2-3. اقدامات ایمنی در ورود به فضاهای بسته 72
3-1 – اسامی خبرگان شرکت کننده در مصاحبه 91
3-2- گروه‌بندی شاخص‌ها، پس از طبقه‌بندی آنها 93
3-3- حوزه‌های شناسایی شده مربوط به گروه شاخصهای مرتبط با سیستم مدیریت HSE 97
3-4- حوزه‌های شناسایی شده مربوط به گروه شاخصهای مرتبط با ایمنی 97
3-5- حوزه‌های شناسایی شده مربوط به گروه شاخصهای بهداشتی 98
3-6- حوزه‌های شناسایی شده مربوط به گروه شاخصهای زیست محیطی 98
3-7- حوزه‌های شناسایی شده مربوط به گروه شاخصهای مرتبط با منظر شهری 99
3-8 – نتایج حاصل از اعتبارسنجی معیارهای اصلی 99
3-9 – نتایج حاصل از اعتبارسنجی زیر معیارهای سیستم مدیریت HSE 100
3-10 – نتایج حاصل از اعتبارسنجی زیر معیارهای ملاحظات ایمنی 100
3-11 – نتایج حاصل از اعتبارسنجی زیر معیارهای ملاحظات بهداشتی 101
3-12 – نتایج حاصل از اعتبارسنجی زیر معیارهای ملاحظات زیست محیطی 101
3-13 – نتایج حاصل از اعتبارسنجی زیر معیارهای ملاحظات منظر شهری 101
4-1- نتایج ارزیابی پیمانکاران مربوط به گروه شاخصهای مرتبط با سیستم مدیریت HSE با درنظر گرفتن اوزان 107
4-2- نتایج ارزیابی پیمانکاران مربوط به گروه شاخصهای مرتبط با ایمنی درنظر گرفتن اوزان 108
4-3- نتایج ارزیابی پیمانکاران مربوط به گروه شاخصهای مرتبط با موضوعات بهداشتی درنظر گرفتن اوزان 108
4-4- نتایج ارزیابی پیمانکاران مربوط به گروه شاخصهای مرتبط با موضوعات زیست محیطی درنظر گرفتن اوزان 109
4-5- نتایج ارزیابی پیمانکاران مربوط به گروه شاخصهای مرتبط با موضوعات منظر شهری درنظر گرفتن اوزان 109
4-6- نتایج محاسبه شده برای هر یک از گروه‌های اصلی که مورد ارزیابی 110
4-7- امتیاز موزون محاسبه شده برای هر یک از معیارهای اصلی 110
4-8- رتبه‌بندی پروژه‌ها بر اساس ارزیابی انجام شده 111
4-9 آمارهای موجود برای هر یک از سه پروژه 111
فهرست شکل‌ها
عنوان شماره صفحه
2-1- مدل اجرایی HSE-MS 20
2-2- گام‌های ضروری مدیریت خطرات 29
2-3. نحوه شیب‌دارسازی 58
2-4 . جعبه‌های ترانشه 59
2-5 . پله‌بندی 60
2-6- تهویه تونل و محیط‌های سربسته 70
2-7. نحوه مهار تأسیسات برقی 71
2-8. نمونه‌ای از آلودگی زیست‌محیطی در پروژه‌های شهری 74
3-1 – مدل تحلیل سلسله مراتبی انتخاب پیمانکار برتر در حوزه HSE 102
چکیده:
دستیابی به معیارها و مولفه‌های ارزیابی عملکرد پیمانکاران در حوزه HSE یکی از مهمترین دغدغه‌های سازمانهای پیشرو است که منجر به کاهش هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم سازمان می‌گردد. در این تحقیق سعی شده تا با شناخت شاخصه‌هایی برای ارزیابی عملکرد پیمانکاران فعال در حوزه‌های عمرانی- شهری از دیدگاه بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE)، مدلی ارائه گردد تا به کمک آن بتوان پیمانکاران را با یک سنگ محک ارزیابی و رتبه‌بندی نمود.
این تحقیق به دنبال آن است تا به سازمانهای پیشرو که موضوعاتی همچون بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) را جزء اولویت‌های کاری خود در پروژه‌ها برمی‌شمارند، این پیام را برساند تا با شناخت شاخصه‌های مناسب در حوزه HSE و ارزیابی مناسب پیمانکاران خود نه تنها میتوانند در کاهش هزینه‌های مشهود و غیر مشهود ناشی از عدم رعایت اصول HSE در فعالیتهای برون‌سپاری شده به غیر، اقدامی اثربخش و کارا انجام دهند بلکه معیاری مناسب برای انتخاب‌های آتی پیمانکاران به دست خواهد آورد.
این تحقیق از لحاظ نوع هدف، کاربردی و از لحاظ نوع روش توصیفی- کیفی است. ابزارهای این تحقیق در بخش جمع‌آوری اطلاعات جهت تعیین ویژگی‌های مدل ارزیابی، نظرسنجی (از طریق انجام مصاحبههای آزاد با خبرگان) و مطالعات میدانی است. برای تحلیل اطلاعات از روش امتیازدهی (توسط خبرگان) و جهت تست مدل از مطالعه موردی استفاده شده است. در ابتدای تحقیق، به وسیله پرسشنامه‌های بازی که در اختیار خبرگان در حوزه HSE قرار می‌گیرد و همچنین با انجام مطالعات کتابخانه‌ای، ویژگی‌های یک مدل مناسب برای ازریابی عملکرد HSE پیمانکاران در پروژه‌های عمرانی شهری شناسایی می‌گردد. پس از اعتبارسنجی نتایج اولیه به دست آمده، با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، به این شاخصهای به دست آمده با توجه به درجه اهمیت‌شان وزن اختصاص می‌یابد. شاخصهای شناسایی شده و اوزان اختصاص یافته با استفاده از پرسشنامه‌هایی که در اختیار خبرگان قرار خواهد گرفت، اعتبارشان سنجیده می‌گردد. در پایان نیز ساختار طراحی شده را برای گروهی از پیمانکاران سازمان مهندسی و عمران شهر تهران اجرایی می‌نماییم تا روایی مدل طراحی شده مورد ارزیابی قرار گیرد.
مقدمه:
دستیابی به معیارها و مولفه‌های ارزیابی عملکرد پیمانکاران در حوزه HSE یکی از مهمترین دغدغه‌های سازمانهای پیشرو است که منجر به کاهش هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم سازمان می‌گردد. از آنجا که فعالیت پیمانکاران در محیط‌های پروژه رافع مسئولیت کارفرما نمی‌گردد، سازمان موظف است کنترل‌های شایسته و مناسبی از نظر HSE در سطح فعالیتهای پروژه به اجرا رساند. از طرف دیگر بروز حوادث در سطح پروژه نه تنها فعالیت پیمانکار آسیب دیده را تحت‌الشعاع قرار میدهد، بلکه میتواند تاثیر نامطلوبی بر روند فعالیتهای سایر پیمانکاران، افراد سازمان و سایر طرف‌های ذینفع ایجاد نماید. عدم رعایت ملاحظات HSE، به خصوص در کشورهای در حال توسعه، همه ساله حوادث جانی، مالی و زیست‌محیطی فراوان برای این کشورها به ارمغان می‌آورد. از طرف دیگر ارزیابی عملکرد HSE پیمانکاران، میتواند معیار مناسبی برای کارنامه عملکرد پیمانکار در انتخاب‌های آتی ایشان باشد، به شرط آنکه کلیه پیمانکاران با یک سنجه ارزیابی شوند. (بشیری نسب, 1387)
هر چند که در حال حاضر اطلاعات عمومی زیادی در زمینه اندازهگیری عملکرد وجود دارد ولی این دانش در زمینه عملکرد اختصاصی سیستمهای ایمنی هنوز اندک می‌باشد. به‌عنوان مثال امروزه مدیران میتوانند به‌راحتی با بکارگیری الگوهای مختلف به ارزیابی عملکرد عمومی سازمانهای خود با استفاده از شاخصهای مثبت بپردازند ولی در زمینه اندازهگیری عملکرد ایمنی، هنوز هم در اغلب سازمانهای داخلی تنها بر روی شاخصهای واکنشی و منفی‌نگر نظیر شاخص فراوانی حادثه، شدت حادثه، تعداد مرگهای شغلی و مواردمشابه تاکید می‌شود.
استفاده از شاخصهای واکنشی برای ارزیابی ایمنی سازمان‌ها با وجود مزایای خود، میتوانند بسیار هزینه‌بر و گران باشند. در دنیای امروز تبدیل شدن خطرات به حوادث که زمینه را برای اندازهگیری شاخصهای واکنشی عملکرد سیستم ایمنی سازمان مهیا میکند، میتواند به قیمت مرگ انسان‌ها، خسارات شدید اقتصادی، آسیبهای جبران ناپذیر زیست محیطی و خدشه دار شدن اعتبار تجاری سازمان تمام شود. (محمدفام وهمکاران، 1389)
در راستای مطالب یاد شده در این تحقیق به منظور شناسایی بهترین ترکیب شرکتهای پیمانکاری در سازمان مهندسی و عمران شهر تهران در صدد شناسایی شاخصهای مناسبی جهت ارزیابی عملکرد ایشان برآمدیم. مطالعات انجام شده مختلف نشان میدهد که رفتارهای ناایمن عامل اصلی بروز حوادث ناشی از کار می‌باشد، بطوریکه در مطالعات مختلف نسبت مستقیم بین نرخ بروز رفتارهای ناایمن با بروز حوادث مورد تاکید قرار گرفته است. [(Mohamad fam & etc 2008) & (Andrew 2010)]
در همین راستا در رویکرد پیشگیرانه ایمنی، شناسایی، ارزیابی و کنترل اینگونه شاخص‌ها که سازنده رفتارهای ناایمن است قبل از تبدیل آنها به حوادث فاجعه بار به‌عنوان یکی از استراتژیهای اصلی ارتقاء ایمنی قلمداد شده است. بدیهی است با ارزیابی اینگونه شاخص‌ها در بین شرکتهای پیمانکاری میتوان از شرکتهای مستعد حوادث شغلی را شناسایی و بر اساس یافتههای موجود اقدامات کنترلی را پیریزی نمود. (محمدفام و همکاران 1389)
