دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
پیشگفتار :
خانه گریزی به چه معناست؟ اهداف پژوهش چیست؟ تاریخچه خانه گریزی چیست؟ ازچه جامعه آماری و با چه روشی این پژوهش انجام گرفته است؟ و....
پاسخ به این سوالها و بسیاری از پرسشهای دیگر درباره خانه گریزی در این پژوهش در 5 فصل تدوین شده است. بخش نخست در مورد خانه گریزی ، اهداف پژوهش ، اهمیت موضوع و فرضیات است.
در فصل دوم پیشینه خانه گریزی مورد بررسی قرار می گیرد و در فصل سوم جامعه آماری ، تعداد افراد ، روش پژوهش و.... بررسی می شود.در فصل چهارم جداول و نمودارهای استخراج شده از برنامه spss مورد ارزیابی قرار می گیرد و در نهایت نتیجه گیری از این پژوهش ، پیشنهادها و.... مورد بررسی قرار می گیرد.
امید آنکه این پژوهش بتواند برای دیگر افراد مفید واقع شود و بتواند معضل فرار از خانه را کاهش دهد.
چکیده
این پژوهش در ارتباط با خانه گریزی دختران نوجوان است و عواملی که باعث بوجود آمدن این معضل می شود در این پژوهش شناسایی شده است.در این پژوهش از 25 نفر از دختران نوجوان نظر خواهی شده که در واقع با استفاده از پرسشنامه میزان گرایش آنها به خانه گریزی سنجیده شده است.بعد از کد گذاری در مورد پاسخ های آنها ، اطلاعات را وارد برنامه SPSS کرده و تمامی موارد استخراج شده است.
در واقع به این نتیجه رسیدیم که بین متغیرهایی که در پژوهش ذکر شده و خانه گریزی هیچ گونه رابطه معناداری وجود نداشته است.
مقدمه
شاید پدیده دختران فراری از منزل و یا آنچه اصطلاحاً «دختران خیابانی» گفته می شود یکی از مشکلات بسیار پیچیده ای است که مرکز رسمی و غیر رسمی در تهران و درجات کمتر شهرهای دیگر با آن درگیر هستند.این پدیده فقط به فرار دختران از خانه محدود نمی شود بلکه پیامدهای دیگری نیز به دنبال دارد که افتادن در دام اعتیاد ، شبکه های فساد از جمله آنهاست.
پدیده دختران فراری یا فرار دختران از منزل در هر جامعه ای وجود دارد و واقعیتی غیر قابل انکار است.در کشور ما نیز به علت ازدیاد تعداد این دختران ، طی سالهای اخیر به عنوان معضلی اجتماعی مطرح شده است.
شاید ما فرار از خانه را به عنوان یک جرم تلقی کنیم ولی همانطور که اشاره شد این مسئله یک آسیب اجتماعی است که خود موجب بوجود آمدن مشکلات بعدی است.در واقع بر روی پدیده فرار از خانه عواملی تاثیر گذار است و این عوامل باعث جدی تر شدن این مسئله می شود.
در جوامع دیگر نیز دختران در پاسخ به شرایط نامطلوب ، اقدام به فرار از خانه می کنند که در بسیاری از این کشورها نهادهای یاریگری و حمایتی قوی وجود دارد ، ولی در کشور ما دختری که از خانه فرار می کند از ترس دستگیری ، بازداشت ، زندان و یا حتی بازگرداندن به منزل از دست سیستم قضایی نیز فرار می کند و از تماس با موسسات اجتماعی خودداری می کند.
پس بهتر است قبل از آنکه شاهد پیامدها و بحرانهای اجتماعی ، فرهنگی و روانی این مسئله باشیم و قبل از آنکه پیامدهای آن ، کیان روابط انسانی و خانوادگی و امنیت روانی و اخلاقی جامعه را به خطر اندازد ، متخصصان و برنامه ریزان طرحی نو در افکنند تا با این مسئله برخورد درست صورت گیرد.از طرفی دختران فراری واقعیت امروز جامعه ما هستند.به نظر می رسد که می توان با تقویت و گسترش نهادهای یادیگری و مدد کاری و.... از پیامدهای آن کاست.
بیان مسئله
دختران فراری عموماًً کسانی هستند که به دلایل گوناگونی مانند ، اعتقاد به اینکه در خانواده به آنان بی توجهی شده است ، یا تحت تاثیر ساز و کارهای روانی برای رسیدن به امنیت روانی و رهایی از سلطه ی والدین ، در پی یافتن قدرتی شایسته بر می آیند تا با تسلیم شدن و اطاعت از آنان ، نگرانی و اضطراب درونی خود را کاهش دهند.
شاید بتوان گفت : دختران فراری از گروه افرادی هستند که در خانه احساس امنیت نمی کنند و پنداشت صحیحی از اوضاع و احوال بیرون از خانه ندارند ، اینان زمانی به اشتباه خود پی می برند که در بیرون از خانه مورد سو استفاده قرار می گیرند و موقعیت برای بازگشت آنان مشکل تر می شود.
فرار از خانه تقریباً در همه کشورها صورت می گیرد و از آن به عنوان یک معضل خانوادگی- اجتماعی نام برده می شود.اما چیزی که شایان ذکر است این که فرار دختران بیش از پسران گزارش شده است.بدیهی است فرد فراری اگر دختر باشد احتمال بیشتری دارد که وضعی ناگوارتر از هر پسر فراری داشته باشد.از این رو به فرار دختران بیشتر تاکید می گردد.
در فرار دختران از خانه عوامل بسیار گوناگونی نقش دارد مانند : عوامل اقتصادی ، فرهنگی ، خانوادگی و... البته می توان گفت مشکلات رفتاری هم می تواند در روابط اعضای خانواده تاثیر بسزایی داشته باشد.با توجه به اینکه خانواده ها حقوق مساوی برای فرزندان دختر و پسر خود قائل نیستند.اما بطور معمول حمایت و مراقبت بیشتری درباره دختران معمول می دارند.بعضی از خانواده ها بدون آگاهی دادن به دختران و تبیین علت مراقبت والدین فقط به شدت نسبت به آنان سختگیری می کنند و آنها را مورد محدودیت های مختلف قرار می دهند و گاه کوچکترین رفتار آنان را مورد تنبیه قرار می دهند و در بسیاری از موارد حفظ و مراقبت از آنان را با خشونت در هم می آمیزند و تعصب والدین به منبعی برای ایجاد اختلاف با دخترانشان تبدیل می شود و هنگامی که دختران از وضعیت پیرامون خود مطلع می شوند و در زمانی که بیش از حد تحت فشار باشند می گریزند.
اما همانطور که عدم توجه به نیازهای عاطفی فرزندان می تواند عامل فرار از خانه باشد توجه بیش از حد والدین و در اختیار بودن امکانات رفاهی فرد و داشتن آزادی مطلق هم می تواند مسائلی را به بار آورد.
اشتغال والدین و عدم حضور آنها باعث می شود که کنترلی بر روی رفتار اعضای خانواده نداشته باشند و همین امر نیز باعث فرار می شود.به نظر بسیاری از صاحب نظران مهمترین علت عمده فرار از خانه عامل اقتصادی و یا همان (فقر) است.
مارکس معتقد است که جنایت ، فحشا ، فساد و فرار از خانه در درجه نخست ناشی از فقر است که زاییده سیستم سرمایه داری است.بدین سان که عده معدودی با در اختیار گرفتن وسایل تولید ، ثروت ها را بطور نامساوی قسمت می کنند و تناقضات را پدید می آورند و تحت تاثیر این عقاید امروزه بسیاری از پدیده های جامعه را به چگونگی وضع اقتصادی نسبت می دهند.
اما اجتماع را نیز نمی توان نادیده گرفت که بی شک یکی از عوامل لغزش جوانان است.
طبق نظریه ساترلند در مورد اجتماع ، انتقال فرهنگی عموماًً در فرد از طریق گروههایی نظیر دوستان یا خانواده آموخته می شود که می تواند زمینه ی انحرافات در فرد شکل گیرد.
اما اسگودنیز معتقد است ، هر چقدر میزان گذران جوان و فرد با گروههای همسن خود بیشتر باشد فرد همانند آنها می شود و برای کسب احترام در گروه به رفتارهای ضد اجتماعی تشویق می شوند و با عضویت در این گروهها ارزشهای نادرست از جمله برخورد با امر و نهی والدین و .... در آنها تقویت می شود.
اما کیدکران معتقد است که انزوا و فقدان نظارت و کنترل و کم ارزشی را به عنوان عامل اصلی فرار از خانه می داند و معتقد است والدینی که فرزندان آنها فرار می کنند حمایت کمتری از فرزندان خود به عمل می آورند.بی شک شهر نشینی افراد نیز به معضل فرار از خانه دامن زده است.به نظر می رسد بافت اجتماعی شهرهای بزرگ و پیچیدگی روز افزون زندگی شهری فرصت ارتکاب جرایم و رفتارهای ضد اجتماعی را فراهم می کند اما شاید این علت به تنهایی کافی نباشد.
تقلید هم می تواند به نوبه خود سهم به سزایی را در کنار دیگر عوامل فراهم سازد ، این تقلید می تواند به طرق مختلف صورت می گیرد.
این تقلید می تواند از رفتار مجرمانه والدین صورت گیرد ، اما به نظر می رسد وسایل ارتباط جمعی نیز بی تاثیر نباشد ، فیلم هایی که به خاطر دستیابی به آرزوها و برقراری روابط عاشقانه میان جوانان مشوق آنها می شود.وسایل ارتباطی که شاید نوجوانان و یا جوانانی که هنوز به استقلال کاملی نرسیده اند آنها را به فرار از خانه تشویق می کنند.
اما مهمترین عاملی که بیشترین تاثیر را دارد خانواده است.خانواده هایی که دختران را به اجبار وادار به ازدواج می کنند ، خانواده هایی که فرزندان بسیاری دارند و کمی درآمدشان علتی می شود تا نیازهای متعدد فرزندشان برآورده نشود ، کسانی که از حضور ناپدری و نا مادری در خانه رنج می برند.... می تواند به معضل فرار از خانه تبدیل شود.
بیکاری و یا اشتغال هم از دیگر عواملی است که بر روی فرار از خانه می تواند تاثیر داشته باشد.البته دورکیم هم عامل انحرافات و بزهکاری را فقر و بیکاری می داند و نیز تغییر ارزشها را به عنوان یک عامل تهدید آمیز برای جامعه بیان می کند.
معضل فرار از خانه در هر طبقه اجتماعی می تواند اتفاق بیافتد و همچنین می تواند اثراتی را بر روی جامعه و خانواده بگذارد.
البته مسئله خانه گریزی بنابر انگیزه افراد با هم متفاوت است.بعضی از افراد فرار می کنند تا به تمایلات و خواسته های خود برسند و بعضی دیگر به این علت که خود را از تمامی قید و بندهای زندگی رها کنند.
طلاق و اثراتی که بر روی خانواده و فرزندان می گذارد ، کشمکش ها و جدال هم از دیگر علت های خانوادگی است که می تواند به عاملی برای فرار از خانه تبدیل شود.
اما واقعاً چگونه می توان این معضل اجتماعی را حل نمود؟
بنابر نظر دورکیم ، کاری را به خاطر جرم بودن محکوم نکنیم بلکه از آن جهت که آن را محکوم می کنیم جرم تلقی می شود.
اهداف پژوهش :
اهداف کلی :
بررسی و شناخت عوامل مرتبط با خانه گریزی نوجوانان به منظور کاهش آسیب های اجتماعی مرتبط با آن
اهداف جزیی :
الف) بررسی و شناخت عوامل اقتصادی مرتبط با خانه گریزی نوجوانان.مانند : فقر ، افزایش بیکاری در جامعه پایین بودن سطح درآمد و....
ب) بررسی و شناخت عوامل اجتماعی مرتبط با خانه گریزی نوجوانان.مانند : رشد سریع شهر نشینی ، وجود دوستان ناباب ، رشد سریع جمعیت و...
ج) بررسی و شناخت عوامل فرهنگی مرتبط با خانه گریزی نوجوانان.مانند الگو برداری از برنامه های رسانه ی تصویری مانند ماهواره ، سست شدن بنیان های اساسی خانواده ، ناهماهنگی میان ارزش های فرهنگی و...
د) بررسی و شناخت عوامل خانوادگی مرتبط با خانه گریزی نوجوانان.مانند : طلاق والدین ، بزهکار بودن والدین ، محدودیت های شدید خانواده و....
اهمیت موضوع پژوهش
نظری :
با توجه به ضعف مطالعات در این زمینه و از آنجایی که تحقیقاتی جامع در مورد فرار از خانه صورت نگرفته است پس ما باید نسبت به معضل فرار از خانه آگاه شویم و پیامدهای ناشی از این اقدام را بشناسیم.
با توجه به اینکه هر روز تعداد دخترانی که از خانه می گریزند افزایش می یابند پس ما باید نسبت به این معضل دید وسیعی را به کار گیریم تا بتوانیم تا حدودی این مسئله را کاهش دهیم.
کاربردی :
بررسی معضل فرار از خانه باعث می شود عوامل موثری که بر روی آن تاثیر می گذارد را بشناسیم تا بتوانیم با این معضل اجتماعی مقابله کنیم.اما نه تنها باید خانواده و فرد را از این معضل آگاه کنیم بلکه باید جامعه را به حدی برسانیم تا مسئله خانه گریزی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و تمام توان خود را در این راه بر این مسئله معطوف کند.
بی شک خانواده مطمئن ترین کانون زندگی برای تمامی افراد است و همچنین تعامل با والدین شیرین ترین تعاملات برای افراد است.
پس تردیدی نیست که آسیب دیدگان امروز ، آسیب دیدگان فردا خواهند بود و وقتی جامعه ی امروز نوجوانان خود را دچار آسیب می کند پیش بینی می شود که همین جامعه فردا در معرض آسیب آنان خواهد بود.پس باید به معضل فرار از خانه بیشتر توجه نمود و آگاهی جوانان و خانواده را افزایش داد و باید طوری به این مسئله بنگریم که گویی کاهش دادن این معضل راهی را برای رشد و آگاهی فراهم کند.
در واقع حل معضل فرار از خانه می تواند مشکلات بسیاری را چه در جامعه و چه در خانواده برطرف نماید که جامعه را به سمت تعالی سوق دهد.
می توان از سخت گیری والدین کاست ، می توان اجتماع را برای افراد طوری مهیا نمود که افراد در آن احساس امنیت و آرامش کنند و...
پس باید سعی کرد تا مسئله خانه گریزی کاهش یابد و کمک نمود تا عوامل موثر بر خانه گریزی را بشناسیم تا بتوانیم با آن مقابله کنیم.
فرضیات پژوهش
1) به نظر می رسد بین خشونت خانگی نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
2) به نظر می رسد بین آزادی مطلق نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
3) به نظر می رسد بین فقر نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
4) به نظر می رسد بین طلاق والدین نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
5) به نظر می رسد بین اشتغال والدین نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
6) به نظر می رسد بین بیکاری نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
7) به نظر می رسد بین شهرنشینی نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
8) به نظر می رسد بین علت های خانوادگی نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
9) به نظر می رسد بین محدودیت های مختلف نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
10) به نظر می رسد بین اجتماع نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
11) به نظر می رسد بین تقلید و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
12) به نظر می رسد بین انگیزه نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
13) به نظر می رسد بین ازدواج اجباری نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
14) به نظر می رسد بین تبعیض خانوادگی نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
15) به نظر می رسد بین ارتباط جمعی نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
16) به نظر می رسد بین اشتغال نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
17) به نظر می رسد بین مجرم بودن والدین نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
18) به نظر می رسد بین رشد ناقص استقلال نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
19) به نظر می رسد بین ضعف نظارتهای اجتماعی و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
20) به نظر می رسد بین تغییر ارزشها و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
21) به نظر می رسد بین روابط عاشقانه نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
22) به نظر می رسد بین تعصب والدین نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
23) به نظر می رسد بین همسالان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
24) به نظر می رسد بین حضور ناپدری و نامادری در خانواده نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
25) به نظر می رسد تعدد فرزند و کمی در آمد خانواده های نوجوانان و خانه گریزی نوجوانان رابطه وجود داشته باشد.
تعریف عملیاتی :
1) خشونت خانگی :
رفتاری است که با صفاتی نظیر نوع خشونت ، شدت خشونت ، مدت زمان خشونت قابل بررسی است که منظور من در این تحقیق نوع خشونت می باشد که از سه طبقه زیر خارج نیست.
خشونت با برخورد فیزیکی
خشونت با فحاشی
سایر خشونت
2) طلاق والدین
عملی است که با صفاتی نظیر جدا شدن ، مدت زمان جدا شدن ، نوع جدا شدن قابل بررسی است که منظور من در این تحقیق مدت زمان جدا شدن است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
کمتر از 1 سال
از 1 تا 2 سال
از 2 سال و بیشتر
3) محدودیت های مختلف
عملی است که با صفاتی نظیر نوع محدودیت ، مدت زمان محدودیت ، شیوه محدودیت ، دفعات محدودیت قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق شیوه محدودیت است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
از خانه بیرون نرفتن
تلفن صحبت نکردن
و سایر موارد
4) اشتغال والدین
عملی است که با صفاتی نظیر مدت زمان اشتغال ، نوع اشتغال ، درآمد ، شیوه اشتغال قابل بررسی است که منظور من در این تحقیق میزان در آمد است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
کمتر از 250 هزار تومان
از 250 هزار تومان تا 400 هزار تومان
از 400 هزار تومان به بالا
5) مجرم و خلافکار بودن
رفتاری است که با صفاتی نظیر نوع خلاف ، مدت خلافکار بودن ، شیوه خلاف ، دفعات خلاف قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق دفعات خلاف است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
کمتر از 1 دفعه
از 1 تا 2 دفعه
بیشتر از 2 دفعه
6) فقر
فرایندی است که با صفاتی نظیر میزان فقر ، نوع فقر ، درآمد ناکافی ، پوشش نامناسب ، تغذیه نامناسب و شدت فقر قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق نوع فقر است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
فقر ذهنی
فقر مادی
و سایر موارد
7) وسایل ارتباط جمعی
منظور شی است که با صفاتی نظیر نوع وسایل ارتباطی ، شیوه استفاده از وسایل ارتباطی ، ساعات پخش اطلاعات از وسایل ارتباطی ، دفعات پخش برنامه توسط وسایل ارتباطی قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق نوع وسایل ارتباط جمعی است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
رادیو
تلویزیون
و سایر موارد
8) آزادی
عملی است که با صفاتی نظیر میزان آزادی ، ساعات آزادی ، چگونگی آزادی قابل بررسی است که منظور من در این تحقیق چگونگی آزادی است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
با دوستان به پارک رفتن
بیرون رفتن
سایر موارد
9) تبعیض
رفتاری است که با صفاتی نظیر نوع تبعیض ، شیوه تبعیض ، دفعات تبعیض ، میزان تبعیض قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق شیوه تبعیض است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
احترام گذاشتن به پسر
پول زیاد دادن به پسر
و سایر موارد
10) بیکاری
عملی است که با صفاتی نظیر میزان بیکاری ، ساعات بیکاری ، نوع بیکاری قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق میزان بیکاری است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
کمتر از 1 سال
از 1 تا 2 سال
از 2 سال و بیشتر
11) تعصب
رفتاری است که با صفاتی نظیر شیوه تعصب ، میزان تعصب ، قابل بررسی است که منظور من در این تحقیق میزان تعصب است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
زیاد
متوسط
کم
12) ازدواج اجباری
رفتاری است که با صفاتی نظیر نوع ازدواج اجباری ، شیوه ازدواج اجباری ، چگونگی ازدواج اجباری قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق چگونگی ازدواج اجباری است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
ازدواج با کتک زدن
ازدواج با بی توجهی به نظرات طرف
سایر موارد
13) اجتماع
محلی است که با صفاتی نظیر میزان امکانات ، تعداد انسان ها ، نوع همکاری ، قانون قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق میزان امکانات است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
زیاد
متوسط
کم
14) انگیزه
رفتاری است که با صفاتی نظیر میزان انگیزه ، نوع انگیزه ، شیوه انگیزه قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق نوع انگیزه است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
جلب توجه اطرافیان
آزادی عمل در رفتارهای فردی و اجتماعی
سایر موارد
15) همسالان
منظور اشخاصی هستند که با صفاتی نظیر سن ، جنس ، تعداد ، تحصیلات ، نوع رفتار ، پوشش قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق تعداد آنها است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
کمتر از 3 نفر
4 تا 6 نفر
7 نفر و بیشتر
16) شهر نشینی
منظور فرایندی است که با صفاتی نظیر جمعیت ، خیابانها ، نوع امکانات موجود در آن ، آداب و رسوم ، میزان جمعیت قابل بررسی است که منظور من در این تحقیق نوع امکانات است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
امکانات رفاهی
امکانات بهداشتی
و سایر امکانات
17) حضور ناپدری و نامادری
منظور اشخاصی است که با صفاتی نظیر نوع برخورد آنان ، شیوه برخورد ، میزان برخورد آنان ، قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق نوع برخورد آنان است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
خشن
بی توجهی
سایر موارد
18) تعدد فرزندان و کمی درآمد
منظور اشخاصی است که با صفاتی نظیر میزان فرزندان ، جنسیت آنان ، تحصیلات آنان ، سن قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق تعداد (میزان) فرزندان است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
1 تا 3 نفر
4 تا 6 نفر
7 نفر و بیشتر
19) خانواده
منظور افرادی است که با صفاتی نظیر جنس ، سن ، رفتار آنان ، اعمال آنان ، میزان همکاری آنان قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق اعمال آنان است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
بی بند و بار بودن
فاسد بودن
و سایر موارد
20) ارزشها
فرایندی است که با صفاتی نظیر نوع ارزشها ، میزان پذیرش ارزشها ، شیوه برخورد با ارزشها قابل بررسی است که منظور من دراین تحقیق نوع ارزشها است که از سه طبقه زیر خارج نیست.
ارزش اجتماعی
ارزش فرهنگی
و سایر موارد
7- تعریف نظری
1) خشونت :
خشونت خانوادگی را تجاوز فیزیکی که توسط یک عضو یا اعضای دیگر صورت می گیرند می نامند.
2) طلاق :
گسستن پیوندی است که زوجین انجام میدهند.
3) محدودیت های مختلف :
محدودیت به شیوه تربیتی اطلاق می گردد که در آن خانواده ها فرزندان را از آزادی و اختیار لازم ، متناسب با سن و شرایط خود محروم می کنند.
4) اشتغال والدین :
به معنی انجام کار است که افراد در برابر آن مزد دریافت می کنند.
5) خلافکار بودن والدین :
به عملی گفته می شود که والدین به انجام آن مبادرت می ورزند از دزدی گرفته تا فحشا و....
6) فقر :
به معنای فقدان نیازهای اساسی برای ادامه یک زندگی سالم فیزیکی گفته می شود.
7) وسایل ارتباط جمعی :
مانند روزنامه ، مجلات ، سینما ، تلویزیون و.... است که در واقع وسیله دسترسی به اطلاعات است.
8) آزادی :
به این معناست که فرد هیچ گونه محدودیتی برای خود احساس نمی کند و از هر فرصتی استفاده می کند تا آزاد باشد.
9) تبعیض :
فعالیت هایی است که افراد را از منابع یا پاداش هایی که افراد یا فرد دیگری می توانند به دست آورند محروم می کند.
10) بیکاری :
به این معنا است که فرد می تواند کار کند و شرایط آن را دارد ولی برایش کاری پیدا نمی شود.
11) تعصب :
داشتن عقاید از پیش اندیشیده درباره یک فرد یا گروه که ممکن است این تعصب منفی یا مثبت باشد.
12) ازدواج اجباری :
ازدواجی است که بدون رضایت دختر فقط به صرف پذیرش والدین صورت می گیرد.
13) اجتماع :
زمانی که افراد گرد هم می آیند و با هم ارتباط دارند اجتماع را بوجود می آورند.
14) انگیزه :
«اِِمر» آنچه که کسی را بکاری بر انگیزد.(باعث ، سبب).
15) همسالان :
گروههای دوستی ، افراد هم سن هستند که معمولاً فرد در بعضی موارد اوقات فراغت خود را با دوستان هم سن خود می گذراند.
16) شهر نشینی :
به توسعه شهرکها و شهرها گفته می شود.
17) ناپدری و نامادری :
به افرادی گفته می شود که در اثر ازدواج مجدد والدین نسبتی با فرد پیدا می کنند در صورتی که پدر یا مادر اصلی او نیستند.
18) تعدد فرزندان و کمی درآمد :
به تعداد فرزندانی اشاره می کند که به علت زیاد بودن آنها و داشتن نیازهای متفاوت آنان پدر یا مادر با مشکل مواجه می شوند.
19) خانواده :
گروهی از افراد که با پیوندهای خونی ، ازدواج یا فرزند خواندگی با یکدیگر ارتباط داشته یک واحد اقتصادی را تشکیل می دهند و اعضای بزرگسال آن مسئول پرورش کودکان هستند.
20) ارزشها :
عقایدی که افراد یا گروههای انسانی درباره آنچه که مطلوب ، مناسب ، خوب یا بد است دارند.
محدوده مطالعاتی پژوهش :
این پژوهش در دو حوزه می تواند انجام گیرد.در واقع می توانیم خانه گریزی را در حوزه انحرافات بررسی و در ارتباط با جامعه هدف (دختران نوجوان) از جامعه شناسی زنان یا جامعه شناسی جوانان و یا جامعه شناسی علم و تکنولوژی می توان استفاده کرد.
البته بعضی از مفاهیمی که در ارتباط با خانه گریزی وجود دارند جزیی و برخی دیگر کلی هستند.مثلاً فقر و خانه گریزی نوجوانان (جزئی) است.
که در این موارد می توانیم از کتابها و مقالاتی که راجع به خانه گریزی و عوامل موثر بر این پدیده است استفاده نماییم.
مقدمه
هنگامی که دختری به هر دلیلی منطقی یا غیر منطقی از خانه فرار می کند ، خود و پیرامونش یعنی خانواده و جامعه را تا شعاعی وسیع به طرق مختلف در معرض آسیب ها و خطرات بسیار زیادی قرار می دهد.فرار آغاز بی خانمانی است و همین امر زمینه ارتکاب بسیاری از جرائم را فراهم می کند دختران فراری برای امرار معاش به سرقت ، تکدی گری ، توزیع مواد مخدر ، مشروبات الکی و کالاهای غیر مجاز ، روسپیگری ، عضویت در باندهای مخوف اغفال و فحشا اقدام می کنند.
با این حال به نظر می رسد که فرار (خواه به عنوان علت و خواه به عنوان معلول ناهنجاری های اجتماعی) بیشتر حاصل تعامل های ناکارآمد و غلط در روابط خانوادگی است تا ساختارهای اجتماعی.
خانواده به عنوان نخستین و پایدارترین نهادی است که اعضای خود را به مدت طولانی تحت تاثیر قرار می دهد، در شکل گیری نحوه نگرش و رفتار فرزندان سهم بسزایی دارد.
در جواب به این سوال که در چه شرایطی دختر از خانه فرار می کند ، بسیاری از متفکران اجتماعی ، ناهنجاریهای اجتماعی را با سرشت ذاتی و خصوصیات فردی مرتبط دانسته اند.
اما باید این نکته را در نظر داشت که دختران فراری از لحاظ ضریب هوشی و سایر خصوصیات فردی تفاوت معناداری با دختران غیر فراری ندارند.لذا برای تبیین این مسئله باید به دنبال دلایل دیگری باشیم.
پس در این فصل سعی شده است دلایلی که منجر به فرار دختران از خانه می شود آورده شود.
چارچوب نظری
* طبق نظریات کتله بلژیکی ، دورکیم و مرتون و... فقر ، بیکاری و اجتماعی به عنوان عامل اصلی فرار از خانه محسوب می شود و از آن طرف ساترلند نیز اجتماع و دوستان ناباب را باعث فرار از خانه می داند.
ولی به عقیده من فقر و بیکاری و (خانواده) مهمترین عوامل فرار نوجوانان از خانه محسوب می شود.
1- تعاریف (فرار از خانه)
1-1 پایان فرار
فرار از خانه رفتاری است که در ابتدا بصورت یک اقدام ساده انجام می گیرد و سپس تا ولگردی ، تکدی ، سرقت ، خرید و فروش مواد مخدر ، اعتیاد ، فحشا ، قتل و در نهایت خودکشی کشیده می شود.اینکه فردی از خانه فرار می کند و تحت تاثیر عواملی دست به این کار می زند بخشی از این معضل است و بخش دیگر آن عبارت از پیامدهای ناشی از این اقدام.(حیدری ، 1381 ، ص 135).
* همانطور که ملاحظه می شود فرار از خانه رفتاری است که در ابتدا به صورت یک عمل ساده انجام می شود و سپس تا ولگردی ، سرقت ، خرید و فروش مواد و... کشیده می شود ، اینکه فردی از خانه فرار می کند و به علت عواملی دست به این کار می زند بخشی از این معضل است که در بالا نیز اشاره شد.
2-1 فرار و ناهنجاری اجتماعی
فرار نوعی رفتار ناسازگارانه است که کودکان مرتکب آن می شوند و بدون اجازه والدین یا وصی قانونی خانه را ترک می کنند.در حقیقت فرار از خانه یکی از بازتابهای بد سرپرستی است که بر امنیت اجتماعی و افزایش ناهنجاری های اجتماعی در کلان شهرها تاثیر می گذارد.فرار کودکان از خانه تقریباً درهمه کشورها صورت می گیرد.(کریمی درمنی ، 1382 ، ص 299).
* همانطور که ملاحظه می شود فرار نوعی رفتار ناسازگارانه است که فرد مرتکب آن می شود و بدون اجازه والدین و وصی قانونی خانه را ترک می کنند و در حقیقت فرار نیز می تواند یکی از بازتابهای بد سرپرستی باشد که بر امنیت اجتماعی و .... در شهرها نیز تاثیر می گذارد که در واقع موارد بالا نیز به این اشاره کرده است.
3-1 روانشناختی فرار
از دیدگاه روانشناختی (دختران فراری) به گروهی از دختران نوجوان اطلاق می گردد که باور دارند که در میان روابط ناسالم خانواده مورد بی توجهی قرار گرفته اند و تحت تاثیر مکانیسم های روانی برای رسیدن به امنیت اجتماعی و رهایی از سلطه دیگران (والدین) زندگی خانه بدوشی را بر ماندن در خانه ترجیج می دهند.(کریمی درمنی ، 1382 ، ص 299).
* همانطور که در این متن ملاحظه می شود دختران فراری از (دیدگاه روانشناختی) به گروهی از دختران نوجوان اطلاق می گردد که می پندارند که در میان روابط ناسالم مورد بی توجهی قرار گرفته اند و برای رسیدن به امنیت روانی و رهایی از سلطه والدین زندگی در بیرون از خانه را بر ماندن در خانه ترجیح می دهند.
4-1 فرار و محیط و خانواده
فرار به معنی ترک ارادی خانه یا محیط نظارت شده می باشد.معمولاً فرار به منظور دوری یا اجتناب از بعضی چیزها یا برای یافتن و به دست آوردن برخی چیزهای دیگر صورت می گیرد.یک نوجوان فراری همانند نوجوانی نیست که شب هنگام پنهانی از خانه خارج می شود تا با دوستش باشد ، یک فرد فراری لزوماً یک فرد مفقود شده به حساب نمی آید.زیرا فرد مفقود شده کسی است که ممکن است گم ، ربوده یا مجروح شده باشد ، یا آنکه بر خلاف میلش در جایی نگه داشته شود.(سازمان زندانها ، مجله اصلاح و تربیت ، 8 آبان 1383 ، ص 4).
* همچنان که از این مطلب پیداست فرار به معنی ترک ارادی خانه یا محیطی است که فرد در آن زندگی می کند و معمولاً فرار به منظور دوری یا بدست آوردن برخی خواسته ها است و مانند کسی که بخواهد از خانه خارج شود تا با دوستش باشد بلکه فرار می کند تا به خواسته های دور یا نزدیک خود برسد ، که در بالا نیز اشاره شده است.
5-1 فرار و مسائل خانوادگی
دختران فراری به گروهی از نوجوانان دختر اطلاق می شود که به علل متفاوتی ناچار به گریز از محدوده خانواده می شوند و در این میان اعضای خانواده از علل یا هدف فرار آنها اطلاعی ندارد ، دختران فراری اقدام خود را نوعی اعتراض می دانند و خود را قربانی روابط ناسالم خانواده ها و فراموش شده در جامعه می دانند.(برزگر ، 1382 ، ص 149).
* همانگونه که این مطلب نیز اشاره می کند دختران فراری به گروهی از نوجوانان دختر اطلاق می گردد که به علل متفاوتی ناچار به گریز از خانه می شوند و در این میان خانواده نیز از فرار آنها اطلاعی ندارد ، خودشان این اقدام را نوعی اعتراض می دانند و خود را قربانی روابط ناسالم خانواده و جامعه می پندارند.
6-1 فرار و فراغت
فرار یعنی گریختن یا فرار عبارت است از : شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت و شرایط نامطلوب و یافتن اوقات فراغت بیشتر.این فرار گاهی به این هدف است که شرایط سخت زندگی در خانه مجال اثبات وجود انسانی را به کسی نمی دهد.(عمید ، 1365 ، ص 1815).
* همانگونه که ملاحظه می شود فرار به معنی گریختن است و فرار عبارت است از شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت و شرایط نامطلوب و یافتن اوقات فراغت بیشتر.این فرار گاهی به این هدف است که شرایط سخت زندگی در خانه فرصت اثبات وجود انسانی را به کسی نمی دهد.
1-1 ویژگی پسران و دختران فراری :
1-1-1 رفتار پسران و دختران فراری :
پسران و دخترانی که تن به فرار می دهند معمولاً از نظر عاطفی نامتعادل و از نظر رفتار نا به هنجارند مانند افرادی گیج هستند که نمی دانند چه کنند و چه موضعی اتخاذ نمایند.زمانی ممکن است مثل افرادی خود را به خوشی بزنند و نشاط زدگی را در پیش گیرند و حرکت کنند و گاهی مواقع هم ، غمگین و افسرده و بی هدفند و مرگ برای آنها لذت بخش ترین چیزهاست و چون خسته اند ، مرگ را پایان زندگی و رسیدن به آرامش روحی می دانند.
یکی از ویژگی افراد فراری پرخاشگری نیز است که در لغت نامه پرخاشگری به معنی ستیزه جویی آمده است.(شکاری ، 1383 ، ص 90-89).
* همانطور که ملاحظه می شود پسران و دخترانی که تن به فرار می دهند از نظر عاطفی نامتعادل و نا به هنجارند و نمی دانند چه کار کنند و معمولاً بی هدفند ، گاهی ممکن است نشاط زدگی را در پیش گیرند و گاهی غمگین هستند و دیگر اینکه پرخاشگری نیز می کنند که همه این موارد از ویژگی های افراد فراری است که در متن بالا نیز اشاره کرده است.
2- عوامل موثر بر فرار از خانه
1-2 تبعیض
کودکانی که مورد تبعیض قرار می گیرند با خود می اندیشند وقتی که خانواده مرا چنین فردی می داند و این طور درباره ام قضاوت می کند چه فایده ای دارد که من رفتار خود را تغییر دهم و شکلی دیگر فکر و احساس کنم.مسلماً چنین انسانی از برخورد عقلانی با مشکلات زندگی عاجز می ماند و درصدد یافتن گریز گاهی است که انتقام خود را بگیرد.بطور کلی روشهای یکسان تربیتی در مورد فرزندان با نیازهای متفاوتی که در آنان وجود دارد باعث خواهد شد که برخی از کودکان احساس تبعیض نمایند.(حیدری ، 1381 ، ص 43-42).
* همانطور که ملاحظه می شود بکار گیری روشهای یکسان تربیتی درمورد فرزندان با نیازهای متفاوتی که در آن وجود دارد باعث خواهد شد که برخی از کودکان احساس تبعیض نمایند.در واقع کودکانی که مورد تبعیض قرار می گیرند وقتی برداشت می کنند که خانواده مرا چنین فردی می داند و این طور درباره ام قضاوت می کند چه فایده ای دارد که من رفتار خود را تغییر دهم.پس در نتیجه از برخورد عقلانی در برابر مشکلات عاجز می ماند و درصدد این است که از خانه فرار کند.
2-2 حضور ناپدری و نامادری
زن و شوهری که بر اثر طلاق از هم جدا شده اند به دلیل آسیب پذیر بودن لازم است تا زمان حصول آرامش روحی از ازدواج بپرهیزند.معمولاً فرزندان از دوری مادر رنج بیشتری می برند.فرزندان طلاق احساس بی پناهی و عدم حمایت می کنند.وجود ناپدری و نامادری در خانواده اکثر نوجوانان حاکی از این است که ازدواج مجدد پدر و مادر شرایط بحرانی غیر قابل تحملی را برای فرد بوجود آورده است.(حیدری ، 1381 ، ص 73).
* همانگونه که ملاحظه شد زن و شوهر زمانی که از هم طلاق می گیرند ممکن است بخواهند ازدواج مجدد داشته باشند اما ممکن است امر ناپدری و نامادری برای فرزندان خوشایند نباشد و این را به معنی حضور کسی بدانند که تمام حرکاتشان را زیر نظر دارد تا در موقع مناسب او را تنبیه کند پس در نتیجه بر اثر این امر ممکن است از خانه فرار کند.
3-2 بزهکاربودن والدین
محکومیت پدر یا مادر به علت ارتکاب جرائم مختلف و مشاهده صحنه های تاثیرانگیز دستگیری پدر یا مادر و جلسات محاکمه و ملاقات آنان پشت میله های زندان سبب اختلال عاطفی گشته و آنان را آواره ، منحرف و بسوی ارتکاب جرائم سوق می دهد(بطور کلی جرائم این افراد عبارتند از : پخش مواد مخدر ، اعتیاد ، رابطه نامشروع ، قتل ، سرقت ، نزاع ، ولگردی ، آدم ربایی ، پخش نوارهای غیرمجاز است). (حیدری ، 1381 ، ص 73).
* همانگونه که مشاهده می شود زمانی که پدر یا مادر به علت جرائمی که دارند محکوم می شوند و سپس فرزند او را در حال دستگیری و یا پشت میله های زندان می بیند ممکن است در اثر این امر ناخوشایند دچار اختلال عاطفی یا روانی شوند و سپس برای رهایی از این اختلال راه حل را خلاصی از این وضعیت یا همان فرار از خانه را انتخاب کنند.
4-2 طلاق والدین
افرادی که به دنبال طلاق هستند غالباً آن را تنها راه حل ممکن تلقی می کنند ولی به ندرت چنین است،طلاق برای تک تک اعضای خانواده مشکل آفرین است.هریک از فرزندان حداقل به مدت دو سال از خود علائم نگرانی و آزردگی نشان می دهند.معمولاً فرزندان طلاق دو نوع واکنش بروز می دهند : واکنشهای فوری و کوتاه مدت و واکنشهای دراز مدت. (حیدری ، 1381 ، ص 83).
* زن و شوهر زمانی که از هم طلاق می گیرند حتی این طلاقشان بر روی فرزند یا فرزندان آنها نیز اثر مستقیم می گذارد.زمانی که آنها از هم جدا می شوند فرزندانشان ممکن است با خود بیاندیشند وقتی به من اهمیت نمی دهند و فقط به فکر خودشان هستند و یا حتی در این باره نیز با من صحبت نکردند پس چه سودی دارد که در خانه بمانم ، پس از خود واکنش نشان می دهد یعنی فرار می کند تا به خواسته خود برسد.
5-2 رشد ناقص استقلال در فرزندان
سالهای بلوغ با بحرانهای مختلفی طی می شود .طی شدن مرحله این دوران همانند حرکت کردن از دامنه یک کوه بلند و رفتن بسوی قله است.نوجوانان و جوانان برای چنین حرکتی نیاز به وسیله و امکاناتی دارند.واکنشهای مخصوص این دوره که او را از طرفی به خانواده وابسته کرده است و از طرفی نیاز دارد این مسیر را طی کند،نوع حرکت او را مشخص می نماید.وجود استقلال در فرد در تمامی مراحل زندگی به عنوان سپر مقاومی است در برابر مشکلات ، پژوهش نشان داده است که فرار از خانه در دختران متاهل که مسئولیت یک زندگی را به صورت مستقل به عهده دارند و احساس استقلال در آنها بیشتر است به مراتب کمتر از مجردینی است که احساس عدم مسئولیت و استقلال دارند. (حیدری ، 1381 ، ص 46-45).
* زمانی که یک نوجوان و یا جوان به سن بلوغ می رسد و قدم به بزرگسالی می گذارد بلوغ او با استقلال همراه است و زمانی که با عدم استقلال روبرو باشد مانند اینکه تمام کارهای او با انتخاب والدین است و یا اینکه والدین او را بیش از اندازه مورد مواخذه قرار می دهند و ... فرد برای اینکه بتواند استقلال کاملی داشته باشد تنها راه حل ممکن را در فرار از خانه می داند پس در نتیجه از خانه فرار می کند تا به تنهایی این مسیر را طی کند.
6-2 والدین
زمانی که در خانواده نسبت به نیازهای فردی و اجتماعی دختر و پسر نوجوان توجه نشود خانواده با فقر ذهنی و یا فقر مادی و یا هر دو دست به گریبان باشد ، با شرایط امروزی زندگی پسر ها و دخترها ، افزایش آگاهی اجتماعی آنها همخوانی نداشته باشد برخورد غیر منطقی با فرزندان به امری عادی بدل می شود و سخت گیری های زیاد و سلب آزادی در خانواده حاکم باشد ، ممکن است معضل فرار از خانه روی دهد.(روزنامه شرق ، 17/10/83 ، شماره 384).
* همانطور که ملاحظه شد زمانی که والدین نسبت به نیازهای فرزندانشان بی توجه باشند و مخصوصاً اینکه با فقر (چه مادی و چه ذهنی) همراه باشند و همچنین آگاهی های لازم را نداشته باشند و نسبت به فرزندان خود برخورد غیر منطقی کنند و از فرزندان آزادی را سلب کنند همین پدر و مادر راه را هموار می کنند تا فرزندشان از خانه فرار کند و این مطلب نمایانگر همین معضل است.
7-2 وسایل ارتباط جمعی (تلویزیون)
وسایل ارتباط جمعی و بخصوص تلویزیون در هدایت و بالا بردن شعور اجتماعی نقش موثری را ایفا می کند و بر عکس در صورتی که برنامه های آن بدون کارشناسی یا هدف آن برخلاف خیر و صلاح عمومی باشد می تواند باعث گمراهی و انحراف و فساد مردم شود.با تبدیل خانواده گسترده به هسته ای و با افزایش جمعیت شهرنشین ، بخشی از کارکرد جامعه پذیری که در گذشته عامل خانواده بود به رسانه های جمعی واگذار شده است و بدین ترتیب رسانه های جمعی در انتقال اطلاعات و آگاهی بخشی نقش مهمی یافته اند.(معظمی ، 1382 ، ص 131).
* چنانچه می بینیم وسایل ارتباط جمعی ، بخصوص تلویزیون در صورتی که برنامه های آن بدون کارشناسی یا بر خلاف آنچه انتظار می رود یعنی به جای اینکه به راهنمایی های نوجوانان و جوانان بینجامد به فرار آنها ختم می شود ، بی شک می تواند باعث گمراهی و یا اینکه معضل فرار از خانه را افزایش دهد.
8-2 تعدد فرزندان
در خانواده های پر اولاد ، مشکلات ، مسئولیت ها و عواطف خانوادگی و پیوندهای گوناگونی که بین آنها وجود دارد افراد خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد و گاه آنها را به فساد می کشاند.هرچه تعدد اولاد بیشتر باشد والدین از نظر مالی در مضیقه بیشتری قرار می گیرند و کوشش آنها برای تامین معیشت فرزندان زیادتر می شود و در نتیجه مشکلاتی (در زمینه فردی یا اجتماعی) درمحیط خانواده پیش می آید که وجود آنها سبب می شود ناراحتی یا گرفتاری های گوناگونی برای هریک از اعضای خانواده پیش آید. (معظمی ، 1382 ، ص 115).
* چنانچه ملاحظه می شود در خانواده های پر اولاد مشکلات و مسئولیت های زیادی وجود دارد که همین امر باعث ترک خانه توسط فرزند می شود و هر چقدر تعداد فرزندان افزایش یابد والدین از نظر مالی در مضیقه بسیاری می افتند پس در نتیجه ممکن است از فرزندان خود غافل بمانند و فرزندان نیز آنها را به حساب بی توجهی بگذارند ، پس در نهایت راه حل گریز از خانه را انتخاب کنند.
9-2 خشونت و تنشهای خانگی
بیشتر اوقات دخترانی که از خانه فرار می کنند ، کسانی هستند که والدین آنها درگیر خشونتهای مختلف اعم از بدنی ، روانی ، فحاشی هستند و قادر به حل مشکلات در محیط زندگی خود نمی باشند و در نتیجه کودکان خانواده که از این وضعیت بشدت رنج می برند قربانی کشمکش های والدین می شوند.(پاول تاپن در این باره معتقد است : تنش و ناسازگاری و دعوا درخانه اغلب بزهکاران دیده می شود). (معظمی ، 1382 ، ص 110).
* همانگونه که ذکر شده دخترانی که از خانه فرار می کنند کسانی هستند که محیط خانه آنها ناآرام است و والدین آنها همواره درگیر خشونت های مختلف هستند پس این دختران بشدت از این وضعیتی که درآن گرفتارآمده اند رنج می برند پس فرار می کنند تا به محیط آرام تری دست یابند.
10-2 همسالان
کودکان و جوانان ، همسالان خود را می بینند و حرفهای آنان را می شنوند و آنان نیز می خواهند همانند همسالان خود از البسه ، زیورآلات ، وسیله نقلیه یا تلفن همراهی که دوست ، همکلاسی ، همسایه و یا همشهری اواستفاده می کنند بهره مند شوند و
