دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
نام محصول: تحقیق معماری ایران در دوره قبل ازاسلام
فرمت : Word
تعداد صفحات : 28
زبان : فارسی
سال گردآوری : 94
اصول معماری ایرانی
به طور کلی اصول معماری ایرانی عبارتند از :
- 1ـ مردم واری : یعنی داشتن مقیاس انسانی که آن را می توان در عناصر مختلف معماری ایران مشاهده کرد . به طور مثال اگر سه دری ( اتاق خواب ) را در نظر بگیریم، اندازه ی ان بر حسب نیازهای مختلف یک زن، مرد، بچه یا بچه های آنها، لوازم مورد نیاز و … در نظر گرفته شده است یا برای جلوگیری از گزند گرمای زیاد ایران، دیوار را دو پوسته می ساختند و یا نور را از سقف می گرفتند.
- 2ـ پرهیز از بیهودگی : در معماری ایران بر این اصل تاکید فروان شده است، به عنوان مثال نصب مجسمه ها که در اغلب بناهای سرزمین های دیگر معمول است در معماری ایرانی وجود ندارد.
- 3ـ نیارش : اصطلاحی است در معماری و به کلیه کارهایی اطلاق می شود که برای ایستایی و پایداری بنا انجام می گیرد. به عبارت دیگر، نیارش مجموعه ای است از امور محاسباتی و استاتیکی به انضمام مصالح شناسی و انتخاب و استفاده از مناسب ترین و کمترین مصالح. به عنوان مثال در گذشته بیشتر تکیه ی معماران بر اصول مهندسی بوده است و به نظر آنان هنگامی بنا زیبا بوده که از لحاظ ایستایی نیز نمایان گر ایستا بودن خود باشد.
در نیارش از مقیاسی به نام « پیمون » استفاده می شده است. پیمون یکی از ضوابطی بود که برای تعیین تناسب بین اجزای بنا رعایت می شد. با استفاده از نیارش و پیمون، سه مرحله ی مهم طرح ، محاسبه و اجرا به بهترین نحو انجام می یافت به طوری که طرح زیبا، محسبات صحیح و اجرا نیز
ساده می شد.
- 4ـ خود بسندگی : به عبارتی، خود کفایی است و به مفهوم استفاده از حداکثر امکانات موجود و در دسترس و مصالح بوم آورد است. به این تریتب کار با سرعت بیش تر انجام شده و مصالح با طبیعت
- 5ـ اطراف خود هماهنگی بیش تری داشته است.
- 6ـ درون گرایی : یعنی به دلیل وضع جغرافیای خاص بساری از مناطق ایران، مانند خشکی، بادهای مختلف، و شن های روان و … امکان ساخت بناهای برون گرا نبوده است. به عنوان مثال در نقشه تخت جمشید «درون گرایی » کاملاً دیده می شود.
شیوه های معماری ایرانی به طور کلی معماری ایرانی دارای شش شیوه می باشد که دو شیوه ی آن مربوط یه معماری قبل از اسلام و چهار شیوه ی بعدی آن مربوط به معماری بعد از اسلام می باشد.
در این بخش به بررسی شیوه های معماری در قبل از اسلام می پردازیم :
الف ـ شیوه ی پارسی : این شیوه مربوط به زمان مادها تا حمله ی اسکندر یعنی از قرن 8 تا 3 ق.م می باشد .
مهم ترین خصوصیات شیوه ی پارسی عبارت است از:
- 1ـ استفاده از سنگ های بریده، منظم و گاهی صیقل خورده و بهره گیری از بهترین نوع مصالح از لحاظ مرغوبیت، رنگ و دوام از هر جاکه میسر بوده است.
- 2ـ آماده کردن پی بنا با سنگ ریزه و سنگ لاشه و قرار گرفتن بنای ساختمان بر روی سکو و تخت گاه.
- 3ـ نهادن ستون ها در حداکثر فاصله ی ممکن و تا ارتفاع بسیار چشم گیر و آرایش سرستون ها با جزئیاتی که برای تحمل بار سقف چوبی کاملاً متناسب و منطقی باشد.
- 4ـ پوشش با شاتیر، تیر و تیرچه ی چوبی سخت و بریده و درودگری شده.
- 5ـ آرایش دیواره های اطراف پلکان های کوتاه و مال رو با نقش های برجسته و کنگره های زیبا و متناسب.
- 6ـ ساختن دیواره های جدا کننده با خشت خام و آرایش داخلی و خارجی آن با کاشی رنگی لعاب دار.
- 7ـ پرداختن فرش کف با بهترین مصالحی که در آن روزگار یافت می شده است.
- 8ـ تعبیه ی سایبان و آفتاب گیر منطقی و ضروری برای ساختمان ها.
معماری در دوره ی مادها
مادها در آذربایجان، حدود کردستان و لرستان، ری قدیم و اصفهان مسکن داشتند. پارس ها با بومیان و
همسایگان نیرومند خود مانند « آشوریان » و « اورارتویی ها » (ourartou) به جنگ و ستیز پرداختند و دیه ها و مساکن این نواحی را یکی پس از دیگری تصرف کردند و به دور شهرها بارو کشیدند. فرمانروایان قبیله های ماد در یک جا گرد آمدند و دولت های کوچکی تشکیل دادند. مادها به مدت 100 سال پایدار ماندند و از اوسط قرن 9 ق.م کم کم برای دولت نیرومند آشور مایه ی دردسر شدند.دولت ماد در سال « 550 ق.م » منقرض و جزو دولت پارس شد.
سه ناحیه ی عمده ی دولت ماد عبارتند از:
ـ همدان
ـ ری
ـ نسا (حدود کرمانشاه )
هگمتانه یا همدان امروزی، پایتخت مادها، و نخستین شهر هخامنشی بود که تا زمان اشکانیان نیز پایتخت تابستانی به شمار می رفت. آثار مکشوفه ی معماری در هگمتانه، شامل برج، حصار و بناهای عظیم خشتی، خبر از یک شهر یا دژ تابستانی می دهد. شهر باستانی مکشوفه از لحاظ معماری و نیز از لحاظ تاسیات دفاعی و حفاظتی، دارای ویژگی هایی است که در نوع خود کم نظیر است. از دیگر آثار این دوره می توان از شهرهای بیستون، کنگاور و اسپیدانه ( اصفهان ) نام برد. آثار معماری دوره ی ماد عبارتند از:
ـ دخمه ی « داو دختر » در فارس.
ـ دخمه ی « قزقاپان » یا قیزقاپان ( رباینده دختر ) در سلیمانیه ی کردستان عراق.
ـ دخمه ی « سکاوند » در کردستان.
ـ دخمه ی « فخرگاه » در کردستان.
ـ « گودین تپه » در جنوب شرقی کنگاور.
ـ « تپه ی نوشی جان » در جنوب همدان.
معماری در دوره هخامنشی
عصر هخامنشی با اقدامات سیاسی « کوروش » بنیان گذار آن سلسله، و ایجاد نخستین کانون امپراطوری خود در « پاسارگاد »، از سال « 550 ق.م » آغاز می شود. هنر هخامنشی معمو لاً به دو دوره تقسیم می شود :
اولین دوره در ویرانه های پاسارگاد شناسایی می شود که به فرمان « کوروش » برپا گردید؛ دوره ی دوم در آثار شکوهمندی چون کاخ های تخت جمشید دیده می شود که به فرمان « داریوش اول » و جانشین آن ساخته شد. بنای مهم « تخت جمشید » یکی از بناهایی است که به شیوه ی « پارسی » ساخته شده است.
اما قبل از آن که به بررسی این مجموعه بپردازیم، به شرح مختصری درباره ی ابنیه ی موجود در پاسارگاد می پردازیم:
پاسارگاد: کهن سال ترین بناهای هخامنشی که ویرانه های آنها تاکنون بر جای مانده است، بناهایی هستند که در پاسارگاد ـ نخستین پایتخت دولت هخامنشی ـ بر پا شده بودند. « کوروش » ـ نخستین پادشاه هخامنشی ـ « پاسارگاد » را پایتخت کشور اعلام کرد و در سال « 550 ق.م » دستور احداث مجموعه ای متشکل از چند کاخ، آتشکده، معبد و هم چنین آرامگاه خویش را صادر نمود.
کاخ های این مجموع که به نام های کاخ پذیرایی یا بارعام، کاخ اختصاصی و کاخ شرقی مشهورند، هر یک دارای ابعاد وسیع و بر سکویی سنگی بنا شده اند.
معماری در دوره ی سلوکیان و اشکانیان
معماری در دوره ی سلوکیان
پس از مرگ اسکندر در سال 323 ق.م، میان سرداران او نبردی دراز در گرفت تا آن که در سال 312 ق.م « سلوکوس » فاتحانه به بابل وارد شد و این آغاز سلطنت سلوکیان بر سرزمین های شرقی امپراطوری اسکندر بود،که خود مبدا گاه شماری تازه شد.
سرزمین سلوکیان از بین النهرین آغاز و به افغانستان می رسید. بعد ها سوریه و آسیای صغیر نیز به این قلمرو افزود شد. پایتخت سلوکیان شهر « سلوکیه » بود. بعد ها در شرق این شهر، شهر « تیسفون » ـ پایتخت اشکانیان و ساسانیان ـ بنا شد و در خلافت عباسیان در نزدیک آن شهر « بغداد » پدید آمد. بعد ها « انطاکیه » واقع در سوریه، پایتخت دیگر سلوکیان شد.
هنر سلوکی در ایران اثر فوق العاده ای نداشته است و تعداد ابنیه و آثار آنها بسیار نادر است. آثار عصر سلوکی یا بیشتر تحت تاثیر هنر هخامنشی است، یا آمیزه ای از هنر ایران و هنر یونان است و یا با هنر و دنیای یونانی رابطه ی مستقیم دارد. از آثار هنر و معماری این دوره می توان به بناهای زیر اشاره کرد:
ـ آتشکده ی نور آباد
ـ نقش برجسته ی تل ضحاک
ـ پرستشگاه نهاوند
ـ پرستشگاه شمی
ـ معبد استخر
ـ پرستشگاه خورهه
ب ـ شیوه ی پارتی : دومین شیوه ی معماری ایرانی « شیوه ی پارتی » است. این شیوه بعد از حمله ی اسکندر در ایران معمول شد و در دوره ی « اشکانی »، «ساسانی »، «صدر اسلام » و در بعضی نقاط حتی بعد از اسلام تا قرن سوم و چهارم هجری قمری ادامه داشته است.
خصوصیات شیوه ی پارتی عبارت است از :
1- حداکثر استفاده از مصالح محلی ( بوم آورد )؛ مثل استفاده از سنگ لاشه، خشت خام یا پخته و …
2- استفاده بسیار خوب از تکنیک پیشرفته ی طاق و گنبد.
3- تنوع فوق العاده در طرح ها.
4- پرهیز نکردن از شکوه ارتفاع زیاد
معماری در دوره ی اشکانیان
« پارت ها » اقوام دیگری از نژاد آریایی بودند که در شمال شرقی ایران سکونت داشتند . پارتیان ابتدا
بر علیه سلوکیان قیام کرده و مقداری از متصرفات آنان را باز پس گرفتند و سپس سلسله ی « اشکانیان » را در حدود سال 250 ق.م تشکیل دادند. پارتیان در زمان شکوفایی دولت خود علاوه بر ایران، قسمتی از ترکمنستان ( روسیه کنونی )، بین النهرین ( عراق کنونی ) و قسمتی از سرزمین های پاکستان و افغانستان را به تصرف خود درآوردند و بار دیگر بزرگ ترین دولت های جهان رادر زمان خود تشکیل دادند.
با وجود جاذبه های تمدن یونان، پارت ها به دنبال آن تمدن نرفتند و حتی از معماری هخامنشی نیز تقلید نکرده اند. از طرف دیگر برای رسیدن به خود بسندگی و استفاده از مصالح بوم آورد، نمی توانستند مصالح را مانند دوره ی هخامنشی از راه های دور دست بیاورند؛ به همین دلیل اختراع بزرگی را در تاریخ معماری بشر که همان پوشش های طاقی در دهانه های بزرگ و در سطوح چهار گوش است را به وجود آوردند.
البته در دوره های قبل از آن نیز از پوشش های طاقی در ایران استفاده شده است. اما به نظر می رسد که پارت ها به دلیل ضرورت های مختلفی که در آن زمان ایجاب می کرده به معماری و هنر قدیم، خصوصاً معماری زمان مادها و حتی پیش از آن یعنی ایلامی ها ( چغازنبیل ) باز گشته و با توان بسیار بالایی پوششهای طاقی با دهانه ی بزرگ را از مصالح موجود پوشانده اند.
