چکیده : وابستگی خانوارهای روستایی به اقتصاد متکی بر کشاورزی، موجب شده که معیشت آنان در شرایط وقوع بحران هایی نظیر خشکسالی به مخاطره افتد. در این راستا هر چند نیاز به بهره گیری از رویکردهای مختلف، بمنظور کاهش اثرات خشکسالی و پایدارسازی معیشت خانوارهای روستایی محسوس می باشد، اما این مهم چندان مورد توجه قرار نگرفته است. لذا این پژوهش با هدف بررسی اثرات خشکسالی بر معیشت روستایی و ارائه راهکارهایی برای پایدارسازی معیشت انجام گردیده است. بدین منظور با بکارگیری تلفیقی از روش های پژوهش کمی و کیفی، نسبت به گردآوری اطلاعات مورد نیاز در استان فارس اقدام گردید. یافته های پژوهش نشان می دهند خانوارهای روستایی تلاش کرده اند با تنوع بخشی به اقتصاد خانوار، متنوع سازی فعالیت های کشاورزی، تنوع بخشی اجتماعی، تغییر استانداردهای زندگی و نیز بهبود مدیریت فنی کشاورزی نسبت به کاهش عدم قطعیت موجود در بخش کشاورزی اقدام نمایند. همچنین تحلیل رگرسیون نشانگر آن است که سازه های میزان درآمد سالیانه، میزان تسهیلات دولتی دریافتی، میزان غرامت دریافتی از صندوق بیمه محصولات کشاورزی، سن سرپرست خانوار، میزان ارتباطات برون اجتماعی و نیز حساسیت محصولات شتوی مهمترین عوامل تبیین کننده پایداری معیشت روستایی می باشند. بنابراین سیاستگذاری های بخش کشاورزی می بایست بگونه ای انجام گردند که امکان بهره گیری بهینه از کارکردهای اجتماعی و ظرفیت های انسانی موجود در بخش کشاورزی فراهم شود. در این راستا نهادها و عاملین ترویجی می توانند با تمرکز بر کنش های جمعی و گروه گرایی، توانمندسازی، ظرفیت سازی خانوارهای روستایی و نیز افزایش مشارکتهای اجتماعی نقش بسزایی در تحقق این اهداف داشته باشند.
کلمات کلیدی : معیشت روستایی، خشکسالی، پایداری، ترویج کشاورزی، استان فارس
پایدارسازی معیشت روستایی: چالش نظام ترویج کشاورزی در شرایط خشکسالی
