- سیم پیچی دو طبقه موتورهای سه فازه
در سیم پیچی دو طبقه هر شیار استاتور و بازوی مربوط به دو کلاف مختلف قرار می گیرند اگر دو بازوی یک کلاف به اندازه یک گام قطبی از یکدیگر فاصله داشته باشند در این صورت دو بازوی واقع در یک شیار حتما مربوط به یک فاز خواهند بود اما اگر این فاصله برابر با گام قطبی نباشد در این صورت دو بازوی واقع در یک شیار می تواند مربوط به دو فاز مختلف نیز باشد یک چنین سیم پیچی را سیم پیچی با گام کوتاه شه یا با گام کسری می نامند سیم پیچی دو طبقه که در آن گام کلافها برابر با گام قطبی باشد ( گام کوتاه نشده ) به ندرت در عمل پیش می آید و معمولا سیم پیچی دو طبقه با گام کوتاه شده ( گام کسری ) مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع سیم پیچی در ژنراتورها و موتورهای با قدرت کم تا قدرتهای بالا مورد استفاده قرار می گیرد موتورهایی که دارای سیم پیچی و طبقه یا گام کوتاه شده باشند دارای مزایای زیر می باشند.
الف : با کوتاه کردن گام سیم پیچی پیشانی کلافها کوتاه تر شده و مصرف سیم کمتر می شود مخصوصا در موتورهای دو قطب که گام سیم پیچی یا گام کامل انتخاب می شود این موضوع بهتر دیده می شود .
ب : در یک سیم پیچی دو طبقه با شیار کامل می توان کلافهای سیم پیچی را به اندازه 2p مرتبه با یکدیگر موازی اتصال داد که این موضوع یکی از مزایای آن می باشد زیرا در ماشینهای بزرگ با اختلاف سطح کم و جریان زیاد که باید سطح مقطع ها دیهای آن زیاد باشد باعث کم شدن سطح مقطع ها دیها می شود.
ج : در سیم پیچی دو طبقه تعداد حلقه های هر کلاف نصف تعداد حلقه های کلاف سیم پیچی یک طبقه بوده و یک بازوی کلاف در کف شیار و بازوی دیگر در بالای شیار قرار می گیرد.
بدین ترتیب سیم پیچی دو طبقه بهتر از سیم پیچی یک طبقه تهویه و خنک می شود و بنابراین توان ماشین افزایش می یابد به علاوه بر این چون تلفات اضافی ماشین در اثر تضعیف ها رمونیکها کاهش پیدا می کند در نتیجه سیم پیچی دو طبقه با گام کوتاه شسده در مقابل سیم پیچی یک طبقه معمولی مشابه دارای افزایش قدرت حدود 10% می باشد که در این مطلب در صورت تعویض سیم پیچی موتورهای یک طبقه قدیمی و تبدیل آن به دو طبقه باید در نظر داشت. با کوتاه نمودن گام سیم پیچی ، ضریب ولتاژ سیم پیچی نیز کاهش می یابد. مثلا در صورت استفاده از ضریب برای گام کلافها ( مقدار کوتاهی گام به اندازه گام کامل )باید تعداد حلقه های کلاف را به اندازه 5% زیادتر پیچید تا نسبت های مغناطیسی ثابت باقی بماند و در صورت استفاده از ضریب برای گام کلافها باید مقدار افزایش حلقه را 15% انتخاب نمود بنابراین اگر چنانچه بخواهیم در هنگام تعویض سیم پیچی یک موتور سوخت گام سیم پیچی آن را تغییر دهیم باید این موضوع را مورد توجه قرار داده و در صورت کوتاه نمودن گام تعداد دور سیم پیچ را نسبت به حالت اول افزایش و در صورت زیاد کردن گام تعداد دور سیم پیچ را نسبت به حالت اول کاهش دهیم بدین ترتیب دیگر افزایش جر یان بی باری موتور که علت آن برعکس شدن جریان لحظه ای بازوی کلافهای واقع در بعضی از شیارها بخاطر فشردگی گام می باشد نیز پدید نخواهد آمد.
برای انتخاب گام سیم پیچی از ضریب استفاده می شود که مقدار آن معمولا بوده و با ضریب آن در y گام سیم پیچی yz بدست می آید. y yz = با کوتاه نمودن گام در سیم پیچی و طبقه دو بازوی قرار گرفته و پاره ای از شیارها مربوط به دو فاز مختلف بوده و بنابراین بازوهای واقع در هر شیار بایستی بخوبی از یکدیگر عایق شوند.
تعداد کلافها در سیم پیچی دو طبقه و برابر تعداد کلافها در سیم پیچی یک طبقه بوده و تعداد گروه کلافها نیز سه برابر تعداد قطبها و یا اینکه برابر با 6p می باشد.
روابطی که برای سیم بندی یک طبقه موتورهای سه فازه گفته شد در اینجا نیز صادق می باشد تنها همانطور که توضیح داده شد در موتورهای دو طبقه گام سیم بندی از رابطه y yz = بدست می آید طریقه قرار دادن کلافها در داخل شیارها نیز فرق می کند و باید کلافها را در داخل شیارهای استاتور به ترتیب و پشت سر هم طوری جا زد که یک بازوی کلاف در زیر و بازوی دیگر کلاف در بالای شیار قرار گیرد تا فرم ظاهری سیم پیچی ها زیباتر شده و علاوه بر آن در هنگام سر بندی نیز امکان اشتباه کمتر شود.
ترسیم دیاگرام گسترده سیم پیچی دو طبقه به روشهای مختلف امکان پذیر می باشد که در اینجا بذکر متداولترین روش آن می پردازیم.
269- پروژه و تحقیق آماده: انواع سیم پیچ ها و طراحی و ترسیم نقشه های سیم پیچی موتور - 63 صفحه فایل ورد - word
