-تاریخچه اندازه گیری در جهان
سابقه اندازه گیری به عهد باستان باز می گردد و می توان آن را به عنوان یکی از قدیمی ترین علوم به حساب آورد .
در اوایل قرن 18 جیمز وات (JAMES WATT) مخترع اسکاتلندی پیشنهاد نمود تا دانشمندان جهان دور هم جمع شده یک سیستم جهانی واحد برای اندازه گیریها به وجود آورند . به دنبال این پیشنهاد گروهی از دانشمندان فرانسوی برای به وجود آوردن سیستم متریک (METRIC SYS) وارد عمل شدند .
سیستم پایه ای را که دارای دو استاندارد یکی «متر» برای واحد طول و دیگری «کیلوگرم» برای وزن بوده ، به وجود آوردند . در این زمان ثانیه (SECOND) را به عنوان استاندارد زمان (TIME) و ترموسانتیگراد را به عنوان استاندارد درجه حرارت مورد استفاده قرار می دادند .
در سال 1875 میلادی دانشمندان و متخصصات جهان در پاریس برای امضاء قراردادی به نام پیمان جهانی متریک (INTERNATIONAL METRIC COMVENTION) دور هم گرد آمدند . این قرارداد زمینه را برای ایجاد یک دفتر بین المللی اوزان و مقیاسها در سورز (SEVRES) فرانسه آماده کرد. این مؤسسه هنوز به عنوان یک منبع و مرجع جهانی استاندارد پابرجاست .
امروزه سازندگان دستگاههای مدرن آمریکایی ، دقت عمل استانداردهای اصلی خود را که برای کالیبراسیون دستگاه های اندازه گیری خود به کار می برند ، به استناد دفتر
استانداردهای ملی (N.B.S)تعیین می نمایند .
لازم به یادآوری است دستگاه های اندازه گیری و آزمون به دلایل گوناگون از جمله فرسایش ، لقی و میزان استفاده ، انحرافاتی را نسبت به وضعیت تنظیم شده قبلی نشان می دهند .
هدف کالیبراسیون اندازه گیری مقدار انحراف مذکور در مقایسه با استانداردهای سطوح بالاتر و همچنین دستگاه در محدوده «تلرانس» اصلی خود می باشد .
تعریف اندازه گیری :
اندازه گیری یعنی تعیین یک کمیت مجهول با استفاده از یک کمیت معلوم و یا مجموعه‌ای از عملیات ، با هدف تعیین نمودن تعداد یک کمیت .
صحت :
نزدیکی نتیجه انداره گیری یک کمیت را با میزان واقعی آن کمیت گویند ، این مقدار به صورت درصدی از ظرفیت کلی دستگاه می باشد .
رواداری :
حداکثر انحراف یک قطعه ساخته شده از اندازه خاص خودش را گویند .
دقت :
نزدیکی میزان تفاوت نتایج حاصل از چند اندازه گیری متوالی را مشخص می نماید . دقت دستگاه دلالت بر صحت دستگاه ندارد .
تکرارپذیری :
نزدیکی مقدار خروجیهای یک دستگاه در شرایطی که مقدار ورودی به دستگاه ، روش اندازه گیری شخص اندازه گیرنده ، دستگاه اندازه گیری ، محل انجام کار ، شرایط محیطی یکسان باشد .
دامنه و میزان تغییرات :
حداقل و حداکثر ظرفیت اندازه گیری یک دستگاه را محدوده آن دستگاه گویند .
خطای ثابت :
خطایی که به طور ثابت که در تمام مراحل دامنه اندازه گیری با دستگاه همراه می باشد که این خطا با کالیبره کردن دستگاه برطرف خواهد شد.
خطای مطلق :
نتیجه اندازه گیری یک دستگاه منهای مقدار واقعی اندازه برداشت شده را گویند .
تصحیح :
مقدار عددی که به نتیجه تصحیح نشده یک اندازه گیری افزوده می شود تا یک خطای سیستماتیک فرضی را جبران نماید .
منابع خطای اندازه گیری :
تمام پارامترهای مراحل تولید و مشخصات نهایی تولید بایستی به منظور رعایت صحت استاندارد به وسیله Q.C ارزیابی شوند . طراح سیستم اندازه گیری بایستی روشی را اتخاذ نماید تا میزان خطا در خروجی دستگاهها کاهش یابد و حداکثر خطای باقی مانده شناسایی شوند .
خطاهای ناشی از دستگاه اندازه گیری :
عیوب باطنی دستگاه
استفاده غیرصحیح از دستگاه
اثرات بارگذاری دستگاه
خطاهای ناشی از مشاهده در اندازه گیری :
این نوع خطا شامل وضعیت های مختلف در هنگام خواندن دستگاه نشان دهنده با زوایای مختلف می باشد .
تجزیه و تحلیل اطلاعات اندازه گیری :
جمع ارقام اندازه گیری شده
تعداد دفعات
- استفاده از روش میانگین یا عدد میانی (MEAN AND MEDIAN VALUES)
ــــــــــــــــــــــــــــ = میانگین
استانداردبین المللی
استاندارد
اولیه یا ملی
استاندارد ثانویه
(آزمایشگاه)
استاندارد عملیوسایل و تجهیزات تولید
هرم استانداردهای کالیبراسیون
وسایل اندازه گیری :
وسایل اندازه گیری باید دارای خصوصیات مقیاس شناسی مورد نیاز برای کاربرد موردنظر مانند دقت ، پایداری ، محدوده ، ریزنگری (RESOLUTION) را دارا باشد .
کاربرد برچسبهای کالیبراسیون
به منظور نشان دادن وضعیت دستگاهها بعد از انجام کالیبراسیون از برچسبهایی استفاده
می شود . این برچسبها در اندازه ها و رنگهای مختلف می باشد . قطعاتی که امکان نصب برچسب بر روی آنها نیست با چسباندن باندهای رنگی که هر رنگ مشخص کننده تاریخ انقضای کالیبراسیون در ماه بخصوصی است صورت می گیرد .
اگر دستگاهی مانند سیستم های مورد استفاده در مایعات چرب و شیمیائی و یا مواد‌آلی که ضدچسب است و امکان چسباندن هیچ نوع برچسب یا باند رنگی نباشد از رنگهای روغنی مشخص کننده تاریخ انقضای کالیبراسیون می توان استفاده کرد . این برچسبها عموماً به صورت حروف مقطعه می باشد که به شرح زیر است :
- عدم نیاز به کالیبراسیون
NCR=NO CALIBRATION REQUIRED
- عدم نیاز به کالیبراسیون دوره ای
NPCR=NO PERIODIC CALIBRATION REQUIRED
- قبل از استفاده کالیبره شود .
C.B.U=CALIBRETE BEFORE USE
- برچسب اعتباری کالیبراسیون
CALIBRATION VOID IF SEAL BROKEN
این برچسب به شکل یک نوار مستطیی و یا دایره ای برای کاربرد در موارد مختلف طراحی شده و معمولاً در صورت پارگی برچسب ، کالیبراسیون از اعتبار ساقط است . در مواقع ضرورت مثل تعویض فیوز اطمینان دستگاه ویا جایگزینی باطری های فرسوده که سبب باز شدن دستگاه گردیده باید به وسیله یک کارت اضافی هشدار دهنده ذکر و به دستگاه آویزان گردد تا احتمال دستکاری دستگاه توسط افراد غیرمجاز از بین برود . در این کارت باید تاریخ باز شدن دستگاه، دلیل باز شدن و عملیات صورت گرفته بر روی دستگاه به وضوح با تأیید و امضاء سرپرست قسمت مربوط ذکر گردد .
شامل 147 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله اندازه گیری وکالیبراسیون دستگاه ها وقطعات
