بررسی ارتباط سبک زندگی اسلامی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه
15 صفحه در قالب word
مقدمه
دانشجویان هر جامعه نیروی انسانی و سازندگان فردای آن جامعه هستند. از این رو، سلامت جسم و روان آنان اهمیت زیادی برای جامعه دارد. وجود مشکلات عمومی و اختلالات روانپزشکی در امور آموزشی دانشجویان تاثیر جدی داشته، افت تحصیلی و گاهی ترک تحصیل را به دنبال دارد (1). این مسئله باعث هدر رفتن منابع مادی، بودجه دانشگاه و نیروی کار حرفه ای، اتلاف وقت دانشجویان و احساس ناامیدی و یاس در آنان می شود (2)، از طرفی افزایش مراجعه دانشجویان به مرکز مشاوره دانشجویی در سال های اخیر موید وجود مشکلات روانی، اجتماعی و تحصیلی روز افزون در آنان بوده و نیاز به مداخله وارایه خدمات مشاوره ای بیشتر را می طلبد؛ بنابراین بر اساس تحقیقات فوق، سلامت روان یک مولفه ی مهم در زندگی انسان ها به شمار می آید.
از نظر سازمان بهداشت جهانی، سلامت روان عبارت است از قابلیت فرد برای برقراری ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، توانایی در تغییر و اصلاح محیط اجتماعی خویش وحل مناسب و منطقی تعارض های هیجانی و تمایلات شخصی (3). سلامت روان با عواطف، تفکر و رفتار آدمی ارتباط دارد. فردی که از سلامت روانی خوبی برخوردار است، معمولاً می تواند با حوادث روز افزون و مشکلات روزمره مقابله کند، اهداف خود را در زندگی دنبال کند و عملکرد موثری در جامعه داشته باشد (4).
ارتقای بهداشت و تامین سلامت روان افراد جامعه یکی از ارکان مهم پیشرفت جوامع می باشد (5)، حرف بهداشتی که قبلاً بر معالجه بیماری تمرکز می نمودند، اکنون توجه شان بر پیشگیری و تامین سلامت از طریق بهبود سبک زندگی و حذف عواملی است که به نوعی تاثیر منفی بر سلامت انسان دارد (6). در تصدیق امر فوق پژوهش ها نشان می دهد کاربرد الگوهای رفتاری مثبت در قالب سبک زندگی در ارتقای سلامت فردی موثر می باشد (7) از زاویه ی دیگر پژوهش ها نشان می دهند رابطه مثبت و معناداری بین نگرش ها و تقیدات مذهبی افراد و دامنه وسیعی از رفتارهای مرتبط با سلامت روان وجود دارد (8)؛ بنابراین به نظر می رسد سبک زندگی با رویکرد اسلامی در قالب الگوهای رفتاری مثبت بر سلامت روان و بهزیستی روانی افراد جامعه موثر باشد.
سبک زندگی، عقاید و فرض های اساسی فرد می باشد که یک فرد از طریق آنها واقعیت خودش را سازمان می دهد. سبک زندگی از تمام ارزش ها و برداشت های انسان ها در ارتباط با خود، دیگران و زندگی تشکیل می شود و در اصل روش خاص آنها برای پیشروی به سمت اهداف زندگی و غلبه بر مشکلات است (9). هر مکتب و مذهبی، سبک زندگی برای بشریت ارائه میدهد و مدعی است، جامعه مطلوب و زندگی سالم در نتیجه پیروی از روش زندگی است که آنان ارائه میدهند. اسلام یکی از ابزارهای سازنده سبک زندگی انسان هست. بین انسان و پروردگار، عهد و پیمانی است که پاسداشت آن، درهای معنوی را میگشاید و آدمی را به سبک زندگی نوین و اسلامی رهنمون میسازد تا او را به سعادت در زندگی دنیوی و اخروی برساند (10). مهم ترین نو آوری در مفهوم سبک زندگی اسلامی این است که آموزه های اسلامی و کلیت اسلام نگاشته شده است. سبک زندگی اسلامی عنوانی است شناخته شده در سطح بین الملل، اما از زاویه های متعدد به آن نگاشته می شود و مورد مطالعه قرار می گیرد. سبک زندگی اسلامی با تمام زندگی افراد و همه ابعاد آن مرتبط است. سبک زندگی اسلامی، از جهتی دیگر با دیگر سبک های زندگی متفاوت است. در جامعه شناسی، مدیریت، علوم پزشکی و روانشناسی بالینی و ... نیز بحث از سبک زندگی مطرح است؛ اما در این قلمرو فقط به رفتار های خاص می پردازند و با شناخت ها و عواطف ارتباط مستقیم برقرار نمی کنند؛ اما سبک زندگی اسلامی، از آن جهت که اسلامی است نمی تواند با عواطف و شناخت ها بی ارتباط باشد. بر اساس این هر رفتاری که بخواهد مبنای اسلامی داشته باشد باید حداقل هایی از شناخت و عواطف اسلامی را پشتوانه خود قرار دهد. سبک زندگی اسلامی نمی تواند بدون توجه به نیت ها باشد؛ مانند نماز که اگر اعتقاد به خداوند و معاد را پشتوانه خود نداشته باشد رفتار اسلامی محسوب نمی شود (11).
شاخص های سبک زندگی اسلامی عبارت اند از: 1) شاخص اجتماعی: به وظایفی اشاره می کند که فرد در ارتباط با دیگران، فراتر از خود و خانواده ی هسته ای خود انجام می دهد.2) شاخص عبادی: به وظایفی از زندگی اشاره دارد که رابطه بین فرد و خداوند را نشان می دهد. 3) شاخص باورها: به مفاهیم درونی شده ای اشاره داردکه به طور مستقیم وظایف رفتاری زندگی نیستند؛ اما درلایه های زیرین عاطفی و شناختی، حضور دارند.4) شاخص اخلاق: به صفات و رفتارهای درونی شده ای در فرد اشاره دارد که وظیفه ی رسمی قانونی او محسوب نمی شود؛ اما فرد آن صفت را دارد و آن رفتار را انجام می دهد. 5) شاخص مالی: به رفتارهایی از فرد اشاره دارد که مستقیم یا غیرمستقیم به امور اقتصادی و مادی زندگی مربوط می شود. 6) شاخص خانواده: به رفتارها و روابط فرد از این حیث که عضوی از یک خانواده است اشاره دارد. 7) شاخص سلامت: به تمام اموری اشاره دارد که به گونه ای در سلامت جسمانی و روانی فرد، ایفای نقش می کنند .8) شاخص تفکر و علم: به فضای شناختی فرد اشاره دارد؛ اعم از شناخت های موجود در فرد، تلاش برای افزایش شناخت های خود و ...9) شاخص دفاعی– امنیتی: به وظایفی اشاره دارد که به صورت فردی یا اجتماعی، به امنیت افراد و جامعه مربوط می شود.10) شاخص زمان شناسی: به وظایف فرد در ارتباط با استفاده بهینه از زمان مربوط می شود (11).
تحقیقات حاکی از آن است که سبک زندگی اسلامی الگوی رفتاری مناسبی برای رشد انسان است. فرد می تواند با بهره گیری از این نوع سبک زندگی زیست سالم تری داشته باشد و رضایت خاطر بیشتری از زندگی کسب کند. برای مثال: نتایج پژوهش کجباف وهمکاران (12) نشان داد که سبک زندگی اسلامی با شاد کامی و رضایت ازندگی رابطه مثبت دارد. همچنین تحقیقات انجام شده به نقش سبک زندگی در سلامتی جسمانی و روانی افراد از جمله کاهش اضافه وزن و نارسایی قلبی اشاره دارند (13). نتایج پژوهش صمیمی و همکاران (14) با عنوان رابطه سبک زندگی با سلامت عمومی دانشجویان نشان داد که سلامت عمومی با میزان ورزش، نوع تغذیه، مصرف سیگار، رعایت اصول ایمنی، کنترل استرس و جنسیت دانش آموزان ارتباط معنادار دارد. نیلمن و پرساد (15) بیان می کنند که 20 -60 درصد تغییرپذیری سلامت روانی افراد بالغ، توسط باورهای مذهبی تبیین می شود. بر این اساس، مدت هاست که تصور می شود بین مذهب و سلامت روانی ارتباط مثبتی وجود دارد. پور شریفی و همکاران(16) در تحقیقی، همبستگی بین سلامت روانی و اعتقادات مذهبی را مثبت گزارش نمودند؛ بنابراین بیشتر تحقیقات یک رابطه مثبت بین دین و سلامتی جسمانی و روانی را گزارش می کنند (17).
چراغی و مولوی (18) در پژوهشی دریافتند که تفاوت بین نمرات دینداری و سلامت عمومی دانشجویان دو جنس از نظر آماری معنادار نیست. همچنین خانه کشی (19) در پژوهشی نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر از لحاظ التزام عملی به اعتقادات مذهبی تفاوت معناداری وجود دارد. به طوری که اعتقادات مذهبی در دانشجویان مؤنث بهطور معناداری بیشتر از دانشجویان مذکر بود، ولی بین سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر تفاوت معناداری ملاحظه نشد. در همین راستا در پژوهشی حسن و همکاران (20) دریافتند که جنسیت نقش تعدیل کننده در ارتباط بین هوش معنوی و عاطفی و سلامت روان ایفا می کند.
یکی از هدف های بررسی های اسلامی در روانشناسی می تواند دست یافتن به الگوهای اسلامی در روانشناسی باشد که بر اساس آن ها بتوان علت بوجود آمدن، تداوم و پیشگیری از برخی اختلال های روانی را تبیین کرد و به راهکارها و معیارهای سودمندی در راستای پیشگیری و درمان اختلال های روانی و همچنین تامین سلامت افراد جامعه، دست یافت (21). این پژوهش در این راستا و با این فرض که یکی از مناسب ترین راه های پیشرفت روانشناسی در ایران، یاری جستن از توان عظیم فرهنگ اسلامی است انجام شد. بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ارتباط سبک زندگی اسلامی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه بیرجند هست. لذا پژوهشگر به دنبال این پرسش است که آیا بین سبک زندگی اسلامی با سلامت روان رابطه وجود دارد؟ امید است با انجام پژوهش هایی در این زمینه، گامی در جهت افزایش بهداشت روانی و پیشگیری از بیماری های روانی افراد جامعه برداشته شود .
ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است
متن کامل را می توانید در ادامه دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن برای نمونه در این صفحه درج شده است ولی در فایل دانلودی متن کامل همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است
بررسی ارتباط سبک زندگی اسلامی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه