نگرشهای نوین جایگزینی مجازات زندان در نظام کیفری ایران
چکیده
با توجه به ناکارآمد بودن مجازات حبس به ویژه حبس‌های کوتاه‌مدت-در اصلاح و بازپروری زندانیان،همچنین به دلیل جرم‌زا بودن محیط زندان،هزینهء اقتصادی زندان، مشکلات بهداشتی و روانی موجود در آن ، برنامه‌های جایگزین حبس لازم و مفید به نظر می‌رسد.بر همین اساس،امروزه،سیاست‌گذاران جنائی ایران در راستای حبس‌زدایی و منع استفادهء بی‌رویه از مجازات حبس،اقدام به تدوین لایحه‌ای تحت عنوان «مجازات‌های اجتماعی جایگزین زندان»نموده‌اند.
حبس‌های کوتاه‌مدت و در مواردی حبس های بلند مدت از سیستم کیفری بسیاری از کشورها حذف شده است.و ابزار هایی چون میانجیگری و مواد قانونی و..،.راهکار هایی چون کار اجباری جبران خسارت تحت نظارت ، قوه قضائیه و...را جایگزین کرده است ،دلیل حذف، حبس، شاید عدم نیل به اهداف مجازاتها بیان گردیده است.بسیاری از حقوقدانان نبود فرصت کافی برای شناخت شخصیت مجرم[1] و در نتیجه نبود فرصت کافی برای اصلاح و باز اجتماعی کردن مجرم را در مجازات حبس دلیل بیفایده بودن این نوع از مجازاتها دانستهاند.قانونگذار کشور ما نیز با تدوین ماده سه قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین،گامی مهم در راستای حبس‌های کوتاه‌مدت برداشته است.عدهای از حقوقدانان کشور معتقدند با تصویب این ماده و رای وحدت رویه مربوط به آن اصولا و بطور کلی حبس‌های کوتاه‌مدت از سیستم کیفری کشور حذف گردیده است.عدهای نیز معتقدند،ماده سه مورد اشاره موجب حذف کامل حبس‌های کوتاه‌مدت نگردیده و فقط در مواردی مشخص،اعمال حبس‌های کوتاه‌مدت،ممنوع اعلام شده است.و نیز با ظهور و رواج راهکاریی چون میانجیگری ، کار اجباری و نیز ترویج مصالحه بین طرفین دعوی به نظر می رسد که بتوان از اثرات مخرب حبس جلوگیری کرد.
فهرست مطالب
مبحث اول- حبس‌های کوتاه‌مدت. 6
گفتار اول- حبس‌های کوتاه‌مدت در نظامهای حقوقی جهان. 6
گفتار دوم- حبس‌های کمتر از نود و یک روز در رأی وحدت رویه. 7
گفتار اول-دستاورد زندان‌زدایی در ایران. 8
گفتار دوم- آمار‌های نگران‌کننده. 8
گفتار چهارم- اثرات زندانی کردن. 9
گفتارپنجم- ایرادات زندانی شدن. 10
گفتار اول- چرا جایگزین‌ها به کار نمی‌روند؟. 10
گفتار دوم- مجازات‌های جایگزین حبس، چرا؟. 11
گفتار سوم-مجازات‌های جایگزین کدامند؟. 12
گفتار چهارم- لایحه مجازات‌های جایگزین حبس چه می گوید؟. 13
گفتار پنجم- دلائل آغاز حبس زدایی. 13
گفتار ششم- الزامات لازم برای جایگزین های مجازات. 15
مبحث چهارم- حبس های کوتاه مدت. 18
گفتار اول- جایز بودن تعیین و اعمال حبس‌های کمتر از نود و یک روز 18
گفتار دوم- جایگزینهای زندانهای کوتاه مدت به موجب قانون مجازات اسلامی سال 1370. 23
فصل دوم مجازات های جایگزین زندان. 29
مبحث اول- مجازات های جایگزین حبس. 30
مبحث دوم - روشهای جایگزین حبس. 30
گفتار دوم- تعلیق مراقبتی فشرده. 32
بند دوم- شرایط افرادتحت پوشش. 38
نگرشهای نوین جایگزینی مجازات زندان در نظام کیفری ایران
