فرمت فایل: ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات: 148
پیشگفتار:
از دورانهای پیش، در طبیعت بشر این احساس وجود داشته که همیشه در جستجوی ظرفیتها و قابلیتهای ویژه و چشمگیر باشد. یونانیان باستان برای بازیهای المپیک خود شعار «بالاتر، سریعتر، قویتر» را سرمشق قرار میدادند و این شعار برای ورزشهای امروزی نیز وجود دارد. پرسش دربارة ظرفیتها و تواناییهای خاص البته فقط در ورزش مطرح نیست. ثروتمندترین مرد دنیا کیست؟ بلندترین آسمانخراش کدامست؟ تندروترین اتومبیل یا هواپیما کدامست؟ یا حتی این پرسش براستی بیفایده و بیهدف «چه کسی میتواند مدت بیشتری را روی یک داربست ساختمانی در ارتفاع 10 متری به سرآورد؟» توجه هر چند توام با خندة بیشتر خوانندگان روزنامه را به خود جلب میکند. تلاش برای به دست آوردن رکورد، اغلب آثار عجیب و قابل توجهی به بار میآورد.
به هر حال اشتباه بزرگی است اگر عجایب هفتگانه جهان را نیز فقط چون رکورد تلقی کنیم. به طور یقین اهرام سهگانة خئوپس هنوز هم (به جز دیوار بزرگ چین) عظیمترین بنای ساختمانی به شمار میآید که در طول تاریخ به دست انسان بنا شده است. معبد زئوس در المپیا در زمان خود بزرگترین و ارزشمندترین بنای مذهبی در سرزمین یونان بود. ولی پیکرة زئوس در این معبد هیچ رکوردی برجای نگذاشته است، بلکه بیشتر برای نفوذ و تأثیر هنری که داشته است مشهور شد. همچنین باغهای سمیرامیس (باغهای معلق بابل-م) نه برای بزرگی و وسعت آن، بلکه برای زیبایی جزو عجایب هفتگانة جهان به شمار میآمد. البته هر یک از عجایب هفتگانة جهان کار عظیمی از تکنیک زمان خود بودند، ولی برای کمال هنری خود نیز مورد تحسین و اعجابانگیز بودند. به سخن دیگر در آنها هنر و تکنیک به نحو بارزی در هم آمیخته بود؛ این امر- و فقط این امر- موجب شده است که آنها به دست فراموشی سپرده نشوند.
این کتاب از مجموعة «چرا و چگونه» تاریخ عجایب هفتگانة جهان را بیان میدارد. تصاویر و نوشتههای کتاب نشان میدهد، عجایب جهان چگونه به وجود آمدهاند؛ برای جهان آن زمان چه معنا و مفهومی داشتند؛ اکنون بر سر آنها چه آمده است. علاوه بر آن عجایب جهان را چون آینة زمان خود و انسانهایی که با آنها میزیستند نشان میدهد.
«هفت»، عدد مقدس
عدد هفت چه ویژگیای دارد؟
نزد بسیاری از اقوام عهد باستان، «هفت» عدد ویژهای بود. در فلسفه و نجوم
مصریان و بابلیها، عدد هفت به عنوان مجموع هر دو «عدد زندگی»، سه و چهار، جایگاه ویژهای داشت: پدر، مادر و فرزند، یعنی سه انسان، پایه و اساس زندگی هستند و عدد چهار مجموع چهار جهت آسمان و باد است، که از آنها باران زندگیزا میبارد و کشتزارها را بارور میسازد.
برای فیلسوف و ریاضیدان یونانی «فیثاغورث»- که در سدة ششم قبل از میلاد مسیح (حدود 2600 سال قبل-م.) میزیست- نیز عدد هفت، مفهوم ویژه خود را داشت که از مجموع دو عدد سه و چهار تشکیل میشود: مثلث و مربع نزد ریاضیدانان عهد باستان اشکال هندسی کامل محسوب میشدند؛ از اینرو عدد هفت به عنوان مجموع سه و چهار برای آنها عددی مقدس بود.
یهودیان قدیم نیز برای عدد هفت معنای ویژهای قائل بودند: در کتاب اول عهد عتیق ]تورات- مو.[، کتاب مقدس یهودیان، آمده است که خداوند، جهان را در شش روز خلق کرد، در روز هفتم، روز سبت ]روز شنبه و روز تعطیل یهودیان است.م.[، خالق به استراحت پرداخت. موسی در ده فرمان خود از پیروانش میخواهد، که این روز آرامش را «مقدس بدارند». از آن زمان عدد هفت نزد یهودیان و بعدها نیز نزد مسیحیان که عهد عتیق را قبول کردند، به عنوان عددی مقدس محسوب میشد.
به این ترتیب بود که از دوران باستان هفتگانههای بیشماری تشکیل شدند: یونانیان باستان همه ساله هفت تن از بهترین هنرپیشگان نقشهای سنگین و غمناک و نقشهای طنز و کمدی را انتخاب میکردند. آنها مانند رومیهای باستان با هفت هنر احترام میگذارشتند. روم بر روی هفت تپه بنا شده بود. در تعلیمات کلیسای کاتولیک هفت گناه کبیره (غرور، آزمندی، بیعفتی، حسد، افراط، خشم و کاهلی) و هفت پیمان مقدس (غسل تعمید، تسلیم و تصدیق، تقدیس بلوغ، ازدواج، استغفار و توبه، غسل قبل از مرگ با روغن مقدس، درآمدن به لباس روحانیون مسیحی) وجود دارد. برای پیروان محمد(ص) آخرین مکان عروج، آسمان هفتم محسوب میشود. در بیست و هفتم ژوئن هر سال ]ششم تیرماه- مترجم[، روز «هفت انسان خوابیده» مسیحیان یاد آن هفت برادری را، که در سال 251 بعد از میلاد، برای عقیده و ایمان خود، زنده زنده لای دیوار نهاده شده و شهید شدند، گرامی میدارند؛ مردم عامی میگویند که اگر در این روز باران ببارد، به مدت هفت هفته بعد از هوا بد خواهد بود، آنگاه انسان باید هفت وسیله مورد نیازش را بستهبندی کند و با چکمههای هفت فرسخی خود به آن دورها سفر کند. صورت فلکی خوشة پروین یا ثریا به عنوان «هفت ستاره» معروف است، در حالی که حتی با چشم غیرمسلح میتوان در این صورت فلکی تا یازده ستاره را دید.
در افسانهها نیز با «هفت» سحرآمیز برخورد میشود: سوار ریش آبی هفت همسر داشت، سفیدبرفی با هفت کوتوله پشت هفت کوه زندگی میکرد، هفت سوسک به همان اندازه قهرمانان کمیک شجاعی بودند که درزی شجاع کوچک- که هفت (مگس!) را با یک ضربه کشت … و به همین ترتیب تعداد بیشماری هفتگانه در تمام دنیا وجود دارد.
چه کسی عجایب هفتگانة جهان را برای نخستین بار به قلم کشید؟
یکی از کهنترین هفتگانهها، عجایب هفتگانة جهان، یعنی معروفترین و بزرگترین اثرهای هنری و معماری عهد باستان است. نخستین توصیف کتبی عجایب هفتگانة جهان به نویسندة فنیقی «آنتیپاتروس» سیدونی (سدة دوم پیش از میلاد) نسبت داده میشود. کتاب او به هر حال نه دارای دیدگاه فلسفی بوده و نه یک کتاب هنری محسوب میشد، بلکه فقط راهنمای ساده برای سفر در عهد باستان بود.
فهرست مطالب:
پیشگفتار
«هفت»، عدد مقدس
عدد هفت چه ویژگیای دارد؟
فصل اول
هرم خئوپس
چه کسانی روی اهرام کار میکردند؟
خطرناکترین کار چه بود؟
چه کسی نخستین بار به درون هرم خئوپس راه یافت؟
اسرار اهرام بزرگ
فصل دوم
باغهای معلق بابل
«کلدوی» زیر خرابهها چه یافت؟
چه کسی بابل را تبدیل به یک قدرت جهانی پیشتاز کرد؟
چرا باغهای معلق بابل ساخته شد؟
منظرة باغهای معلق چگونه بود؟
فصل سوم
پیکرة زئوس در المپیا
فیدیاس چگونه پیکرة زئوس را خلق کرد؟
چرا پیکرة زئوس در لیست عجایب جهان قرار گرفت؟
برندة المپیک چگونه پاداش داده میشد؟
فصل چهارم
معبد آرتمیس
معبد معروف چگونه منهدم شد؟
آرتمیس که بود؟
افسوسیها زیر خرابههای معبد چه یافتند؟
چرا اسکندر اجازه نداشت در ساخت آرتمیسیون کمک کند؟
آرتمیسیون چگونه به خرابه تبدیل شد؟
فصل پنجم
آرامگاه موزولوس
شهر «هالیکارناس» را چه کسی شکوفا کرد؟
شاه «موزولوس» چگونه میخواست نامش را جاودانی کند؟
آرامگاه موزولوس چه شکلی بود؟
فصل ششم
مجسمة غولپیکر رودوس
چرا شاه «دیمتریوس» شهر «رودوس» را محاصره کرد؟
پیکرة هلیوس چه اندازه بود؟
فصل هفتم
فانوس دریایی اسکندریه
اسکندریه را چه کسی بنا نهاد؟
شهر اسکندریه را چه کسی طرحریزی کرد؟
اولین برج فانوس دریایی جهان در کجا قرار داشت؟
